Систем хөгжүүлэлтэд вендороос хэрэглэгчид уучлал гуйхын хууль ёсны утга учир юу вэ?

Систем хөгжүүлэлтээс гадна, үйлчилгээний салбар гэх мэт бизнесийн хэлбэрүүдэд хэрэглэгчдийн гомдлын хариу үйлдэл нь маш чухал болдог. Систем хөгжүүлэлтэд ч энэ нь ямар ч өөрчлөлтгүй, хэрэглэгч болох үйлчлүүлэгчдээс ирүүлсэн гомдлыг техник үйлчилгээг санал болгодог вендорууд хариу үйлдэл хийх шаардлагатай байдаг.

Хоёр талын харилцааг сайжруулахад анхаарлаа хандуулбал, зарим үед талын өгүүлсэн зүйлийг сонсож, уучлал гуйх нь утга учиртай байж болох юм. Гэхдээ аман дээр уучлал гуйх эсвэл бичгээр уучлалтын захидал гаргах нь, үйлчлүүлэгчийн талын буруу үндэслэлтэй хэлэлцүүлгийг баталгаажуулахад хүргэж болзошгүй гэсэн санаа зовниж байсан хүмүүс байх вий гэж бодож байна уу?

Энэхүү нийтлэлд, “Вендороос үйлчлүүлэгч рүү хийгдсэн уучлал” гэдэгт төвлөрч, энэ нь хууль ёсны хувьд ямар утга учиртай болохыг тайлбарлана.

Систем хөгжүүлэлтийн газар нь яагаад “уучлал” гуйх асуудал болдог вэ

Систем хөгжүүлэлт нь үйлчилгээний салбарын нэг хэсэг юм

Эхлээд систем хөгжүүлэлт гэдэг нь гадаад үйлчилгээний компаниудын оролцоотойгоор аутсорсинг хэлбэрээр явагддаг бөгөөд энэ нь “компаниудад зориулсан үйлчилгээний салбар” гэж үзэж болно. Хууль эрх зүйн орчуулгыг хэрэглэх юм бол, гэрээ байгуулах нь ихэвчлэн гүйцэтгэлийн гэрээ эсвэл харьяаллын гэрээний хэлбэрээр байдаг. Гүйцэтгэлийн гэрээ ба харьяаллын гэрээний ялгааг дараах нийтлэлд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байна.

https://monolith.law/corporate/contract-and-timeandmaterialcontract [ja]

Ярианы гол цэг нь, хэрэвч гэрээний төрөл ямар байсан ч, үйлчилгээ үзүүлэгч вендор компанийн техникийн чадавх, хүчин чармайлт (болон тэдгээрийн дэмжлэгтэйгээр бий болсон бүтээгдэхүүн) дээр суурилсан орлого олох явдалд өөрчлөлт орохгүй. Вендорын хүчин чармайлт болон түүнд хариуцлага үзүүлэх үйлчилгээний солилцоо нь IT систем хөгжүүлэлт гэдэг нь үндсэндээ үйлчилгээний салбарын нэг хэсэг гэж үзэж болно.

Хэрэглэгч “үйлчлүүлэгч” байгаа учраас уучлал гуйх нь

Систем хөгжүүлэлт нь үйлчилгээний салбар болохоор, энэ нь хэрэглэгчдээс гомдол, шүүмжлэл ирэхийг мэдээж хүлээн зөвшөөрөх ёстой. Мөн тэдгээрийн шүүмжлэлд зөв хариу өгөх чадварыг вендороос шаардлагатай болно. Үнэндээ, тодорхой шүүмжлэл, гомдлын хариуцлагыг вендор зөвхөн уучлал гуйх замаар шийдвэрлэх нь түр хамтын ажиллагааг бий болгож, төслийг амжилттай болгох тохиолдол ч бий.

Гэхдээ, хэрэв төсөл дараа нь үнэхээр саатсан тохиолдолд, хэрэг явдал шүүх хүртэл хүрэх боломжийг төсөөлөх хэрэгтэй. Хэрэглэгч нь вендорын уучлалыг үндэслэн, “Вендор мөн өөрийн буруутай байдлыг зөвшөөрч байна” гэж үзэж болно.

Хэрэглэгч хэр хүртэл үйлчлүүлэгч байж чадах вэ гэдэг асуудал

Систем хөгжүүлэлт гэдэг төсөл нь, үнэндээ “үйлчлүүлэгч” хэрэглэгч болон “гадаадын үйлчилгээний компани” вендорын хоорондын худалдааны гэрээ юм. Гэвч энэ харилцаанд багтахгүй төвөгтэй байдлууд бас бий. Өөрөөр хэлбэл, үйлчлүүлэгч болох хэрэглэгч ч гэсэн вендорын үүрэгтэй хамтран ажиллахгүй бол төсөл амжилттай болохгүй. Хэрэглэгч талд ч гэсэн тодорхой хамтын ажиллагааны үүрэг байдаг бөгөөд энэ нь өмнөх шүүхийн шийдвэрүүдэд ч тусгагдсан байдаг.

https://monolith.law/corporate/user-obligatory-cooporation [ja]

Вендороос хэрэглэгч рүүгээ “уучлал” гуйх хууль эрх зүйн асуудлыг авч үзэхдээ, энэхүү харилцааны төвөгтэй байдлыг ойлгох нь чухал юм. Хэрэглэгч ба вендорын харилцаа нь тэнцвэртэй хамтын ажиллагааны харилцаа болон эрүүл хэлбэртэй болох тохиолдол ч бий, эсвэл “олон гадаад үйлчилгээний компаниудын нэг” гэж үзэгдэх тохиолдол ч бий. Хэрэглэгчийн хамтын ажиллагаа, төслийн амжилтыг хүсэн хамтран ажиллах нь хууль эрх зүйн үүрэг болохыг мартсан үед, буруу уучлал гуйх асуудал илэрч болзошгүй. Энэ нь систем хөгжүүлэлт гэдэг үйл ажиллагаанд онцгой шинж чанартай зүйл юм.

Шүүх хэрхэн “Уучлал” хүлээн авдаг вэ

Тэгвэл үнэндээ, систем хөгжүүлэлттэй холбоотой шүүхийн хэргүүдэд вендорын уучлал хууль ёсны хувьд хэрхэн үнэлэгддэг талаар доорхи мэдээллийг авч үзье.

Шүүхийн шийдвэрлэх жишээ 1: Хэрэглэгчийн зүгээс гүйцэтгэгчээс мөргөлдөөнийг шаардсан нь

Энэхүү хэргийн хувьд, шөнийн оройн ажилласны дараа хэрэглэгчийн оронд зочилж, өгөгдлийг устгасан байж магадгүй гэх шүүмжлэлд өртөж, мөргөлдөөн хийлгэсний дараа, хэрэглэгчийн хүсэлтээр уучлал гуйх захидлыг гаргасан байна. Гэвч шүүхээс уг уучлал гуйх захидлын агуулгад үнэн зүрх байхгүй гэсэн дүгнэлт гаргасан байна.

Х нь энэ асуудалтай холбоотойгоор уучлал гуйх захидлыг бичсэн боловч, энэ нь шөнийн оройн ажилласны дараа, 2001 оны (Хэйсэй 13) аравдугаар сарын 4-нд, өмгөөлөгчийн газрыг зочилсон үед, нэг талын хатуу шүүмжлэлд өртөж, мөргөлдөөн хийлгэсний дараа, өмгөөлөгчийн шаардлагыг дагаж, түүний уур хилэнг намдаахын тулд, түүний хэлсэнчлэн бичсэн бөгөөд энэ нь Х-ийн үнэн сэтгэлээс гаралгүй байсан бөгөөд мөн адил Н-ийн бичсэн уучлал гуйх захидлын утга учир ч Н-ийн үнэн сэтгэлээс гаралгүй байсан.

Токио хотын дүүргийн шүүхийн 2004 оны (Хэйсэй 16) дөрөвдүгээр сарын 23-ны шийдвэр

Шүүмжлэл “нэг талын” байсан цэг, “уур хилэнг намдаах”, “үнэн сэтгэлээс гаралгүй” гэх мэтчилэн, талуудын сэтгэл хөдлөлийг харгалзан шийдвэрлэсэн нь онцлогтой гэж хэлж болох юм.

Уучлал гуйхтай холбоотой шүүхийн шийдвэр 2: Уучлалын захидлыг бичих эсвэл 20 сая иенийг төлөх сонголт

Дараах хэргийн хувьд, эцсийн хэрэглэгчид учруулсан хохирлын талаар, вендор нь уучлалын захидлыг бичихэд санал нэгдсэн боловч, хууль ёсны хариуцлага вендорт хамаарах уу гэдэг асуудлыг тусгаарлан харах ёстой гэсэн шийдвэр гарсан байна.

Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч нь тухайн тайланг хүлээн авсны дараа, “Энэ нь E компанийн алдааг тодорхой болгосон тул, уучлалын захидлыг бичих эсвэл програм хангамжийн хөгжүүлэлтийн зардал 20 сая иенийг даалгавар болгож өгөх хоёр аргын аль нэгийг сонго.” гэсэн утгатай үг хэлсэн. Хариуцагч нь тухайн шаардлагад нийцүүлэн, тухайн жилийн нэгдүгээр сарын 19-ний өдөр, тухайн гэмтэл үүссэний улмаас нэхэмжлэгчид саад учруулсандаа уучлал илэрхийлсэн “Уучлалын захидал” бэлтгэн, үүнийг нэхэмжлэгчид гардуулсан.

（Дунд шүүмжлэл）

E компанийн бүтээгдэхүүний борлуулагчийн хувьд боломжит бүхнийг хийсэн гэж үзэх ёстой бөгөөд түүнээс дээш нэмэлт арга хэмжээ аваагүй нь, шууд хариуцагч нь үндсэн гэрээний үүрэгтэй танилцсан гэж үзэх боломжгүй.

Токио газрын шүүхийн шийдвэр, Хэйсэй 8 (1996) оны 7-р сарын 11-ний өдөр

Уучлалын захидал хэнд чиглэсэн байхаас илүү, үйл ажиллагааны бодит байдалд анхаарал хандуулж, хариуцлага хүлээлгэх зорилгоор шийдвэрлэх нь шүүхийн шийдвэрийн текстээс харж болохуйц болсон байна.

Дээрх шүүхийн шийдвэрүүдэд хамаарах нийтлэг зүйлс

Дээрх шүүхийн шийдвэрүүдээс харахад, хэрэв вендор (үйлчилгээ үзүүлэгч) албан ёсоор уучлал гуйх хүсэлтийг хүлээн зөвшөөрсөн ч, энэ нь үргэлж шүүхийн үнэн зөв шийдвэрт шийдвэрлэх чухал утга учир агуулдаггүй гэдгийг хэлж болно. Уучлал гуйх нь ихэвчлэн бизнесийн хувьд эсвэл асуудлыг шийдвэрлэхэд түр зуурын хялбаршуулалт болгон хийгддэг бөгөөд энэ нь шүүхийн хувьд ч мөн адил харгалзах зүйл болохыг тусгах болно. Түүнчлэн, албан ёсны уучлал гуйх үйлдлийн байгаа эсэхээс илүүтэйгээр, уучлал гуйх үйлдэл болон уучлал гуйх захидал бичигдсэн нөхцөл байдлыг харгалзан, хэрэглэгч ба вендорын хооронд ямар харилцаа бүрдсэн байгааг мөн адил тусгах замаар нийтлэг шийдвэр гаргах нь шүүхийн байр суурь болохыг харуулж байна.

Систем хөгжүүлэлтэд хэрэглэгч нь мөн вендортой хамтран ажиллах үүрэгтэй байдаг гэдэг нь шүүхийн өмнөөс харуулсан байр суурь юм. Хэрэглэгч нь вендортой хамтран ажиллахад хүндрэлтэй, дарга засаглалтай, дараалалтай харилцаа байсан тохиолдлуудад уучлал гуйх үйлдэл нь зөвхөн хэлбэрээр хийгдсэн гэж үзэгдэх магадлал өндөр болно.

Буруу ойлголт үүсгэхгүйн тулд бүүр санаандгүйгээр уучлал гуйхаас зайлсхий

Гэхдээ шүүх хуралдаан болоход уучлал гуйх нь ганцхан бие даасан нотолгоо болдоггүй гэдгээс шалтгаалан, хялбархан уучлал гуйх нь зөв гэсэн үг биш юм. Хялбархан уучлал гуйх нь шүүх хуралдааны өмнөх хэлэлцээрт хэрэглэгчийн талын ухамсаргүй байдалд хүргэж, эрсдэл үүсгэх магадлалтай. Мөн шүүх хуралдааны эхний шатанд шүүгч уучлалын захидлыг төвд нь тавьж, сэтгэл хөдлөл үүсгэхээр бол, ойлголтын алдааг засахад их хэмжээний цаг хугацаа, хүчин чармайлт шаардлагатай болохыг анхаарах хэрэгтэй. Нэмж хэлэхэд, зөвхөн уучлалын санааг илэрхийлэхээс гадна, уучлалын агуулга эсвэл захидлын бичигдсэн агуулга нь хангагчийн алдааг нарийн тодорхой зааж байгаа тохиолдолд, үйл явдлыг тодорхойлох шатанд сөрөг тайлбарлалт хийгдэх эрсдэлтэй болохыг санах хэрэгтэй.

Ямар ч байсан, гомдол хүлээн авах, үйлчлүүлэгчийн гомдлын асуудал нь хууль зүйн асуудал гэдгийг ойлгосны дараа, уучлал хэрхэн гуйх талаарх асуудлыг гадны мэргэжлийн зөвлөхүүдийг идэвхтэй ашиглахыг бодох хэрэгтэй.