e-Спортын тамирчдын хөдөлмөрийн эрх зүйн байдал ба хууль эрх зүйн хамгаалалт

Сүүлийн жилүүдэд, e-спортын салбарын хурдацтай хөгжилтэй холбоотойгоор, тамирчдын хууль эрх зүйн байдалтай холбоотой хэлэлцүүлэг идэвхжиж байна.
e-спортын байгууллагуудын хувьд, тамирчидтай гэрээ байгуулахдаа тухайн тамирчин нь Японы Хөдөлмөрийн Стандартын Хууль (1947 он) эсвэл Японы Хөдөлмөрийн Холбооны Хууль (1949 он)-д заасан “хөдөлмөр эрхлэгч” ангилалд хамаарах эсэхийг няхуур авч үзэх шаардлагатай.

Байгууллага болон тамирчдын хоорондын гэрээнд ямар хууль эрх зүйн зохицуулалт хамаарах нь, тамирчдын цаг хугацаа болон байршлын хязгаарлалт байгаа эсэх, тамирчдад өгөгдөх заавар, тушаалын хэмжээ, шагналын төлбөрийн арга болон хэмжээ гэх мэт, үйлчилгээ үзүүлэлтийн бодит байдалд үндэслэн, тус бүрт нь нарийвчлан тодорхойлогдоно.

Спортын тамирчдын хөдөлмөр эрхлэлтийн хууль зүйн тайлбар

Японы Хөдөлмөрийн үндсэн хууль 9-р зүйлд “хөдөлмөр эрхлэгч”-ийг “мэргэжлийн төрлөөс үл хамааран, аж ахуйн нэгж эсвэл албан газарт ажиллаж, цалин хөлс авдаг хүн” гэж тодорхойлсон байдаг.
Мөн Японы Хөдөлмөрийн гэрээний хууль 2-р зүйл 1-р хэсэгт “хөдөлмөр эрхлэгч”-ийг “ажил олгогчийн дор ажиллаж, цалин хөлс авдаг хүн” гэж заасан байдаг.

Эдгээр тодорхойлолтуудыг үндэслэн, уламжлалт мэргэжлийн спортын талаар авч үзвэл, бейсбол болон хөлбөмбөгийн мэргэжлийн тамирчид нь Японы Хөдөлмөрийн үндсэн хууль болон Хөдөлмөрийн гэрээний хуульд заасан “хөдөлмөр эрхлэгч”-д хамаарахгүй гэсэн үзэл баримтлал түгээмэл байдаг.
Үүний шалтгаан нь мэргэжлийн спортын тамирчдын онцгой мэргэшил, үйлчилгээ үзүүлэх хугацааны хязгаарлалт, жилийн цалин эсвэл гүйцэтгэлд суурилсан урамшууллын систем, шилдэг тамирчдын өндөр цалин зэрэгтэй холбоотой юм.

e-Спортын Тоглогчдын “Ажилтан” Хэмээн Тохирох Эсэхийг Шалгах

e-спортын багт харьяалагддаг тоглогчид хууль зүйн хувьд “ажилтан” хэмээн тооцогдох эсэх нь, ажил олгогчийн хувьд янз бүрийн үүрэг хариуцлага хүлээх ёстой харьяалагдах байгууллагад чухал асуудал болдог.
Хэрэв тоглогчид Японы Хөдөлмөрийн Стандартын Хууль болон Хөдөлмөрийн Гэрээний Хууль (1947 он) дээрх “ажилтан” хэмээн тооцогдвол, багийн удирдлагын байгууллага нь “ажил олгогч” хэмээн хууль ёсны ажлын цаг болон хамгийн бага цалингийн зэрэг зүйлийг дагаж мөрдөх шаардлагатай болно.
Мөн, байгууллага нь тоглогчтой хийсэн гэрээг нэг талын журмаар цуцлах нь халах эрхийг зүй бусаар ашиглах эрсдэлтэй байж болно.

e-Спортын Тоглогчдын Хууль Зүйн Байр Сууцын Онцлог

e-Спортын тоглогчдын үйл ажиллагааны хэлбэр нь уламжлалт спортын тоглогчдоос ялгаатай онцлогтой байдаг.
Онлайн орчинд үйл ажиллагаа явуулдаг тул биечлэн шилжих, хязгаарлагдах байдал харьцангуй бага байдаг ч, интернет дамжуулалт болон SNS дээрх үйл ажиллагаа зэрэг уламжлалт спортын тоглогчдод байдаггүй үүрэг хариуцлагыг хүлээх нь цөөнгүй.
Мөн олон төрлийн тоглоомын гарчиг дээр үйл ажиллагаа явуулдаг тоглогчид болон стримэрийн хувиар үйл ажиллагаа явуулдаг тоглогчид ч байдаг бөгөөд тэдний ажил эрхлэлт уламжлалт спортоос илүү олон янз болж байна.

Тодорхой үйл ажиллагааны хэлбэрүүдийн хувьд, багт харьяалагдаж сард 250,000 иенийн тогтмол цалин авч тэмцээнд оролцдог тоглогчид, тоглоомын үйлдвэрлэгч зэрэгт харьяалагдаж компанийн ажлын нэг хэсэг болгон үйл ажиллагаа явуулдаг тоглогчид, бие даан ивээн тэтгэгчтэй гэрээ байгуулдаг тоглогчид гэх мэт олон янзын хэлбэрүүд байдаг.
Багт харьяалагддаг тоглогчдын хувьд, багийн удирдлагаас өгсөн заавар, тушаалын агуулга болон хэмжээ, цаг хугацааны болон орон зайн хязгаарлалт, шагналын тогтоох арга зэрэг нь тус бүрийн тохиолдлоос хамааран өөр өөр байдаг.

Шүүхийн жишээнээс харахад ажилтны статусыг тодорхойлох шалгуур

Шүүхийн жишээнээс харахад, Японы Сүмо бөхийн холбооны хэрэг (Токио дүүргийн шүүхийн шийдвэр, 2013 оны (Хэйсэй 25) 3-р сарын 25-ны өдрийн Хөдөлмөрийн шүүхийн 1079 дүгээр дугаар, 152-р хуудас) дээр бөхчүүд болон Японы Сүмо бөхийн холбооны хоорондын гэрээний харилцааг хөдөлмөрийн гэрээ бус, харин төлбөртэй хоёр талын гэрээний шинж чанартай хувийн эрх зүйн нэргүй гэрээ гэж үзсэн бөгөөд бөхчүүдэд тэтгэвэрт гарах зөвлөмж өгөхөд халах эрхийг зүй бусаар ашиглах зарчим хэрэгжихгүй гэж үзсэн байна.

Нөгөөтэйгүүр, Японы Хөдөлмөрийн Холбооны хуультай холбоотойгоор өөр шийдвэр гарсан байна.
Японы Мэргэжлийн Бейсболын Байгууллагын хэрэг (Токио дээд шүүхийн шийдвэр, 2004 оны (Хэйсэй 16) 9-р сарын 3-ны өдрийн Хөдөлмөрийн шүүхийн 879 дүгээр дугаар, 90-р хуудас) дээр мэргэжлийн бейсболын тоглогчдыг Японы Хөдөлмөрийн Холбооны хуулийн дагуу “ажилтан” гэж үзсэн бөгөөд тоглогчдын холбоог Японы Хөдөлмөрийн Холбооны хуулийн дагуу “хөдөлмөрийн холбоо” гэж үзсэн байна.
Үүний үр дүнд, эвлэлд нэгдэх эрх болон хамтын хэлэлцээр хийх эрх зэрэг Японы Хөдөлмөрийн Холбооны хуулийн эрхүүд мэргэжлийн спортын тоглогчдод баталгаажиж, харьяалагдах байгууллага нь ажиллах нөхцөл зэрэгт холбогдох тоглогчидтой хамтын хэлэлцээр хийхээс татгалзах боломжгүй болсон байна.

Ажилтны статусыг тодорхойлох практик удирдамж

Ерөнхийдөө, хэрэв тоглогчийн ур чадвар болон шийдвэр гаргалтад тоглолтын агуулга хамааралтай байж, тэмцээн болон бэлтгэлийн цагаас бусад үед цаг болон байршлын хувьд бага хязгаарлалттай, жилийн цалин эсвэл гүйцэтгэлийн төлбөрийн систем ашиглагдаж, шилдэг тоглогчдод өндөр хэмжээний шагнал олгогддог бол, бусад мэргэжлийн спортын тоглогчдын адил, Японы Хөдөлмөрийн Стандартын Хууль болон Хөдөлмөрийн Гэрээний Хуульд заасан “ажилтан” гэж үзэгдэх магадлал өндөр байдаг.

Үүний эсрэгээр, хэрэв тоглолтын агуулга болон холбогдох ажилд нарийвчилсан удирдамж, тушаал зааварчилгаа өгөгдөж, ажлын цаг болон байршлыг нарийн хянаж, үр дүнгээс үл хамааран тогтмол хэмжээний шагнал олгогддог бол, Японы Хөдөлмөрийн Стандартын Хууль болон Хөдөлмөрийн Гэрээний Хуульд заасан “ажилтан” гэж үзэгдэх магадлал өндөрсдөг.

e-Спортын онцлогтой гэрээний анхаарах зүйлс

Уламжлалт спортоос ялгаатай нь, e-спортын тамирчдын гэрээнд тоглоомын шууд дамжуулалтын эрх, хөрөг зургийн эрхийн зохицуулалт, SNS дээрх мэдэгдэлд хязгаарлалт зэрэг дижитал контенттой холбоотой эрх, үүргийн харилцааг нарийвчлан тогтоох шаардлагатай байдаг.
Мөн олон улсын тэмцээнд оролцох боломж их байдаг тул, Японы хууль болон харьяаллын сонголтод анхаарал хандуулах шаардлагатай.

Бусад хууль эрх зүйн зохицуулалтад нийцүүлэх

Хөдөлмөрийн хууль тогтоомжийн хэрэглээ байхгүй тохиолдолд ч, тамирчидтай хийсэн гэрээ нь бусад хууль эрх зүйн зохицуулалтад хамаарна.
Хэт хатуу шилжилтийн хязгаарлалт болон өрсөлдөөнөөс зайлсхийх үүрэг нь Японы Иргэний хууль 90-р зүйлд нийтийн ёс суртахуунд харшлах гэж үзэгдэж, хүчингүй болох магадлалтай.
Мөн Японы Шударга худалдааны хороо нь тамирчдын эдийн засгийн үйл ажиллагаанд хязгаарлалт тавих нь Японы Өрсөлдөөний тухай хуульд асуудал үүсгэж болзошгүйг онцолж байна.

Дүгнэлт болгож, e-спортын байгууллагууд нь хуульч зэрэг мэргэжилтнүүдийн санал бодлыг харгалзан үзэж, тамирчидтай хийсэн гэрээ нь ямар хууль эрх зүйн зохицуулалтад хамаарахыг үйл ажиллагааны бодит байдалд нийцүүлэн тус бүр нарийвчлан судлах шаардлагатай.
Ялангуяа, дижитал эрин үеийн онцлог эрх үүргийн харилцаа болон олон улсын үйл ажиллагааны орчныг харгалзан үзсэн нарийн гэрээний зохион байгуулалт чухал ач холбогдолтой.