Худал мэдээлэл тарааснаар гэмт хэрэг болох уу? Хуульчидтай зөвлөгөө авах шаардлагатай нөхцөл байдлыг тайлбарласан нийтлэл

SNS болон интернет хэлэлцүүлэгийн талбаруудын түгээмэл болсноор хүмүүс өөрсдийн мэдээллийг эрх чөлөөтэйгээр түгээх боломжтой болсон цаг үед амьдарч байна. Зарим тохиолдолд зориудаар худал мэдээлэл тараах хэрэг гардаг бөгөөд гамшгийн үед тэдгээр нь дэлхий даяар хурдан тархаж, нийгэмд асуудал үүсгэдэг.

SNS болон интернет хэлэлцүүлэгийн талбаруудад худал мэдээлэл тараах үйлдэл нь зөвхөн муу зангаараа дуусахгүй, харин хууль ёсны хариуцлага хүлээх боломжтой.

Энэхүү нийтлэлд бид SNS гэх мэт талбаруудад худал мэдээлэл тараасан үйлдэл хууль ёсны хариуцлага хүлээсэн жишээнүүдийг танилцуулж, хохирол учруулсан тохиолдолд хэрхэн арга хэмжээ авах талаар дэлгэрэнгүй тайлбарлана. Мөн, яагаад хуульчийн зөвлөгөө авах шаардлагатай болохыг, хохирлын нөхцөл байдлын хувьд тайлбарлана.

Худал мэдээлэл тараасан тохиолдолд гэмт хэрэгт буруутгагдах магадлалтай

Худал мэдээлэл тараах үйлдлийг шууд хориглох хууль байхгүй ч, түүний агуулга эсвэл үр дагаврын хувьд “Санхүүгийн нэр төрийг гутаах”, “Хуурамч аргаар бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулах”, “Нэр төрийг гутаах” гэх мэт гэмт хэрэгт буруутгагдах магадлалтай байдаг.

Энэ хэсэгт бид гэмт хэрэгт буруутгагдах тодорхой тохиолдлуудыг тайлбарлана.

Худал мэдээллийг тараах үйлдлийг өөрөө хориглох хууль байхгүй

Худал мэдээллийг тараах үйлдлийг өөрөө шийтгэх хууль байхгүй ч, сүүлийн үед худал мэдээллийн тархалт нь хувь хүмүүс болон байгууллагад учруулах сөрөг нөлөөг асуудал болгон харж, холбогдох яамдад хууль тогтоомжийг боловсруулах талаар хэлэлцүүлэг явагдаж байна. Худал мэдээлэл нь сонгууль, гамшиг, халдварт өвчний голомтод нийгэмд сөрөг нөлөө үзүүлж, хувь хүмүүс болон байгууллагын итгэл цөөнтэй болгох, эдийн засгийн үнэ цэнийг бууруулахад хүргэдэг.

Худал мэдээлэл тарааж, бусдын эдийн засгийн үнэлгээг унагаасан тохиолдолд

Худал мэдээлэл тарааж, бусдын эдийн засгийн үнэлгээг унагахад хүргэсэн тохиолдолд, Японы Хууль 233-р зүйлийн эхний хэсэгт заасны “Худал мэдээлэл тараах гэмт хэрэг” болон дараагийн хэсэгт заасны “Хуурамч аргаар бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулах гэмт хэрэг”-т холбогдох магадлалтай.

Хууль 233-р зүйл (Худал мэдээлэл тараах болон бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулах)

Худал мэдээлэл тарааж, эсвэл хуурамч арга хэрэглэн хүний нэр хүндийг унагаж, эсвэл түүний бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулсан хүнд гурван жилийн хорих ял эсвэл таван зуун мянган иенийн торгууль онооно.

e-Gov хууль эрх зүйн мэдээллийн сан｜「Хууль 233-р зүйл (Худал мэдээлэл тараах болон бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулах)[ja]」

【Худал мэдээлэл тараах гэмт хэрэг】
Худал мэдээлэл тараах гэмт хэрэг гэдэг нь худал мэдээллийг зориуд тарааж бусдын нэр хүндийг унагах гэмт хэрэг юм. Худал мэдээлэл тараах гэмт хэрэгт “нэр хүнд” гэдэг нь зөвхөн эдийн засгийн нэр хүндийг биш, бараа бүтээгдэхүүний чанар болон үйлчилгээний үнэлгээг ч хамааруулдаг.

Мөн, худал мэдээлэл тараах гэмт хэргийн хувьд “худал эсвэл хуурамч” байдлын тулгууртай “зориуд санаатай” байх шаардлагатай. Үнэн зөв мэдээлэл эсвэл сайн санаатай ойлголтын дагуу хийсэн үйлдэл нь худал мэдээлэл тараах гэмт хэргийн хүрээнд багтахгүй ч, нөхцөл байдлаас шалтгаалан нэр төрийг унагах гэмт хэрэг болон бусад гэмт хэргийн хүрээнд багтах тохиолдол байдаг тул анхаарах шаардлагатай.

Худал мэдээлэл тараах гэмт хэргийн холбогдох жишээг хоёр танилцуулъя.

Нэгдүгээрт, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн болох нэмэлт тэжээлүүдийн талаар худал муу үнэлгээг онлайн худалдааны сайтад бичсэн эмэгтэйг худал мэдээлэл тараах гэмт хэргээр шалгагдсан тохиолдол юм. Бичлэг хийсэн эмэгтэйг хэргийг хөндөхгүй болгосон боловч худал муу үнэлгээг эмэгтэйд хийлгэхийг хүссэн компанийн захирлыг 200,000 иенийн торгуультай болгосон.

Хоёрдугаарт, худалдааны төвөөс авсан шүүсэнд гадны зүйлийг холих замаар худал мэдээлэл өгсөн хэрэг юм. Энэ хэргээр бүтээгдэхүүний чанарыг нийгэмд итгэл үнэмшил тавьдаг байхыг худал мэдээлэл тараах гэмт хэргийн зорилгоор зөвшөөрсөн.

【Хуурамч аргаар бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулах гэмт хэрэг】
Хуурамч аргаар бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулах гэмт хэрэг гэдэг нь хуурамч арга хэрэглэн хүний бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулсан үед бий болдог гэмт хэрэг юм. Хуурамч аргаар бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулах гэмт хэргийн бий болохын тулд “хуурамч”, “бизнес”, “саатуулалт” гэсэн гурван үндсэн шаардлага шаардлагатай.

“Хуурамч” гэдэг нь хүнийг төөрөгдүүлэх эсвэл ойлголтыг ашиглах үйлдлийг хэлнэ, шууд л хуурмаг хэрэглэхээс гадна машин эсвэл бүтээгдэхүүнд хийсэн буруу үйлдлийг ч оруулдаг.

“Бизнес” гэдэг нь үргэлжлүүлэн явуулдаг бизнес эсвэл ажлыг хэлнэ, ашиг олох зорилготой бизнесийн зөвхөн биш, сэтгэл зүтгэлтэй ажил эсвэл клубын үйл ажиллагааг ч хамааруулдаг.

“Саатуулалт” гэдэг нь зөвхөн бизнесийн үйл ажиллагааны саад бэрхшээлийг биш, саатуулалтын эрсдэл үүсгэх боломжийг ч хамааруулдаг.

Эдгээр үндсэн шаардлагууд нь өдөр тутмын утга учиртай харьцуулахад өргөн хүрээнд тайлбарлагддаг бөгөөд хуурамч аргаар бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулах гэмт хэргийн хүрээ нь өргөн байдаг. Иймд, төлөвлөөгүй үйлдэл нь гэмт хэргээр шалгагдаж болзошгүй.

Хуурамч аргаар бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулах гэмт хэргийн төлөвлөгөөт жишээнүүд нь дараах байдлаар байна:

• Ресторанд бодит бус хүргэлтийн захиалга өгч, зориуд хүргэлтийн ажилд саад учруулах үйлдэл
• Рамен газарт хор хөнөөлтэй дуугүй утасны дуудлага давтан хийж, заналхийлэх үйлдэл
• Зарахад бэлэн хоолны бүтээгдэхүүнд зориуд түүхий эдийг холих гэмт үйлдэл
• Хоолны газрын цагийн ажилтан нь ариун цэврийн менежментийг үл харгалзан, буруу үйлдлийг видео хуваалцах сайтад нийтлэх үйлдэл
• Цахилгаан хэрэглээг хуурамчаар бууруулах зорилгоор цахилгаан тоолуурыг өөрчлөх үйлдэл

Худал мэдээлэл тараах гэмт хэрэг болон хуурамч аргаар бизнесийн үйл ажиллагааг саатуулах гэмт хэрэг нь хоёулаа хохирогчийн гомдол гаргах шаардлагатай гэмт хэрэг биш юм. Гэсэн хэдий ч, цагдаагийн байгууллагаар гэмт хэрэг болгон үүсгэх магадлал бага учир, үнэндээ хохирогчийн гомдол гаргах нь хүсэлтэй байдаг.

Нэр төрийн хүндийг гэмтээсэн тохиолдолд

Бусдын тухай буруу мэдээллийг нийтэлж, үндэслэлгүй худал мэдээллийг зориудаар тарааж буй үйлдэл нь Японы Хууль тогтоомжийн 230-р зүйл 1-р хэсэг (Japanese Penal Code Article 230, Clause 1) дээр үндэслэн “Нэр төрийн хүндийг гэмтээх гэмт хэрэг” болох магадлалтай. Интернет болон сошиал медиа дээр энэ төрлийн гэмт хэрэг нь түгээмэл асуудал болдог.

Нэр төрийн хүндийг гэмтээх гэмт хэрэг гэдэг нь нийтийн өмнө тодорхой үйл явдлыг дурдан, хүний нийгэмд эзлэх байр суурийг бууруулах үйлдлийг хэлнэ, үүнд үнэн бодит байдал нь хамааралгүй. Жишээ нь, “X гишүүн компанийн санхүүг буруу зарцуулсан”, “Y гишүүн өмнө нь хорих ангид хоригдсон”, “Z гишүүн гэр бүлийн бусадтай харьцаж байна” гэх мэт үг хэллэг, постууд нь энэ төрлийн гэмт хэргийн жишээ болно.

“Нэр төрийн хүндийг гэмтээх” гэдэг нь хүний нэр төрийг гутаахыг хэлнэ, гэхдээ энд “нийгэмд эзлэх итгэл үнэмшилд хохирол учруулах” гэж ойлгогдоно, зүгээр л бухимдаж, муу сэтгэгдэл төрүүлсэн нь нэр төрийн хүндийг гэмтээх гэмт хэрэг болохгүй.

Тайлбар 1: Товчхондоо харуулах

Хууль тогтоомжийн 230-р зүйл 1-р хэсэг (Нэр төрийн хүндийг гэмтээх)

Нийтийн өмнө үйл явдлыг дурдан, хүний нэр төрийг гэмтээсэн хүнийг, тухайн үйл явдлын үнэн бодит байдалтай холбоогүйгээр, гурван жилийн хорих ял эсвэл хоригдох ял, эсвэл таван зуун мянган иенийн торгуульд хүргэнэ.

e-Gov хууль эрх зүйн мэдээллийн хайлт | ‘Хууль тогтоомжийн 230-р зүйл (Нэр төрийн хүндийг гэмтээх)[ja]‘

【Нэр төрийн хүндийг гэмтээх гэмт хэргийн бүрэн бүтэн шаардлага】
Нэр төрийн хүндийг гэмтээхээр шүүхэд хандаж буй тохиолдолд, дараах гурван шаардлагыг бүгдийг нь хангасан байх шаардлагатай.

• Нийтийн өмнө
• Үйл явдлыг тодорхой байдлаар харуулсан байдал
• Нэр төрийн хүндийг гэмтээх байдал

Эхний “Нийтийн өмнө” гэдэг нь тодорхойгүй олон нийтэд мэдэгдэх байдалыг хэлнэ, жишээ нь интернет болон сошиал медиа дээрх постууд, мэдээллийн хэрэгсэлүүдээр дамжуулан хийгдсэн мэдээлэл гэх мэт. Хэдхэн хүнд хандсан хэлэлцүүлэг ч гэсэн тодорхойгүй олон нийтэд хүрэх боломжтой бол, нийтийн өмнө гэж үзэгдэх магадлалтай.

Хоёр дахь “Үйл явдлыг тодорхой байдлаар харуулсан байдал” гэдэг нь тодорхой үйл явдлыг харуулсан тохиолдлуудыг хэлнэ, энэ нь үнэн бодит байдалтай эсэх нь чухал биш. Хэрэв үйл явдлыг харуулаагүй бөгөөд зүгээр л доромжлол бол, доромжлолын гэмт хэрэгт хамаарах магадлалтай.

Гурав дахь “Нэр төрийн хүндийг гэмтээх байдал” гэдэг нь нийгэмд эзлэх байр суурийг бууруулах агуулгыг хэлнэ, энэ нь хараал идэвхжүүлэх, муу нэр тараах үйлдлүүдийг хамаарна.

Түүнчлэн, нэр төрийн хүндийг гэмтээх гэмт хэргийн бүрэн бүтэн байдалд хувь хүнийг тодорхойлох шаардлагатай. Хэрэв бодит нэр байхгүй ч, гурав дахь этгээд хүнийг амархан тодорхойлж чадах тохиолдолд, тодорхойлолтын боломжтой байдал (бусад хүмүүсийн өмнөөс харахад хэнд хандаж буйг ойлгохуйц) хүлээн зөвшөөрөгдөнө.

Гэхдээ нэр төрийн хүндийг гэмтээх шаардлагыг хангасан байхад ч, хууль бус үйлдлийг зогсоох шалтгаан (энгийн нөхцөлд хууль бус байх үйлдэл нь тусгай нөхцөл байдалд хууль бус болохгүй) байвал гэмт хэргээр шүүхгүй.

Жишээлбэл, хүнсний салбарт гарал үүсэл буруу заасан тохиолдол илэрсэн бол, энэ нь хэрэглэгчдийн эрүүл мэнд, итгэл үнэмшилтэй холбоотой чухал асуудал болон нийгэмд анхаарал татдаг. Нийгэмд өндөр ач холбогдолтой асуудлыг тараах нь ерөнхийдөө нийгэмд эерэг үр дүнтэй үйлдэл болдог.

Ийм мэдээллийг тараахдаа итгэлтэй баримт материалд үндэслэсэн гэж үзэгдвэл, нэр төрийн хүндийг гэмтээх гэмт хэргээр шүүхгүй байх магадлал өндөр байдаг.

Нэр төрийн хүндийг гэмтээх гэмт хэрэг нь, хувь хүний гомдол гаргах гэмт хэрэг юм. Хохирогч нь хэрэгтэнд хариуцлага тооцохыг хүсч буй тохиолдолд гомдол гаргах шаардлагатай. Анхаарах зүйл бол нэр төрийн хүндийг гэмтээх гэмт хэргийн нийтийн хэргийн хугацаа нь гэмт хэрэг үйлдэгдсэн цагаас эхлэн гурван жил бөгөөд, гомдол гаргах хугацаа нь зургаан сар байдаг тул, шуурхай арга хэмжээ авах шаардлагатай.

Худал мэдээлэл тараасан хэргээр буруутгагдсан тохиолдлууд

Бодлогооргүй бичлэг болон худал мэдээллийн тархалт нь төлөвлөж байгаагүй асуудлыг үүсгэж болзошгүй. Худал мэдээллийн тархалтаар хувьцааны үнийг нөлөөлөх, мөн ретвит хийх замаар худал мэдээллийг илүү хүртээмжтэй тараах тохиолдлууд ч багагүй байдаг. Энд бид тодорхой хэргүүдийг жишээ болгон танилцуулж байна, эдгээр нь үнэхээр гэмт хэрэгт буруутгагдсан билээ.

Нийгмийн сүлжээнд тархсан худал мэдээлэл улмаас нийтлэгч нэр төрийн хэрэгт буруутгагдаж баривчлагдав

Рейва гүйцэтгэлийн эхний жил (2019 оны) тавдугаар сард, Ниигата хотод суурьшсан айдол хамтлагийн таван гишүүнтэй холбоотой худал мэдээлэл нийгмийн сүлжээнд тархсан байна. Нийтлэгч нь гишүүд нь хууль бус мансууруулах бодис хэрэглэж байгаа мэт мэдээллийг нийтэлж, тэдний нэр хүндийг ихээхэн гэмтээсэн үйлдэл хийсэн. Энэ хэрэг нь гишүүдийн нийгмийн байр суурийг санаатайгаар бууруулах гэж оролдсон хэрэг гэж үзэгдэж, нийтлэгч нэр төрийн хэрэгт буруутгагдан 2020 оны долдугаар сард баривчлагдсан байна.

Нийгмийн сүлжээнд дээрх хараал идэвхтэй тархах асуудалд нийгмийн хандлага ихээхэн өөрчлөгдсөн нь Рейва хоёрдугаар жил (2020 оны) тавдугаар сард эмэгтэй мэргэжлийн бөхийн тамирчин өөрийн амийг хөнөөсөн гашуудал нь нийгмийн сүлжээнд хийгдсэн зүрх сэтгэлгүй нийтлэлтэй холбоотой байсан гэж үзэгдэж байгаа юм. Энэ үйл явдалын дараа интернет дээрх хараал идэвхтэй тархахтай тэмцэх хяналт илүү хатуу болсон байна.

Компанийн талаарх худал мэдээлэл тархаж, хувьцааны үнэд нөлөөлсөн нь

Компанийн талаарх худал мэдээлэл тархах нь ноцтой сонин хачин үзэгдэл болж, хувьцааны үнэд ихээхэн нөлөө үзүүлэх магадлалтай. Хэрэглэгчдийн итгэлийг алдсанаас борлуулалтын бууралт, хөрөнгө оруулагчдын компанид итгэх итгэлийн бууралт, брэндийн дүр төрхийн сулрал зэрэг нь хувьцааны үнийг бууруулах гол шалтгаан болдог.

Хувьцааны үнийн бууралт нь зөвхөн түр зуурын алдагдал биш, урт хугацаанд компанийн үнэ цэнийг устгахад хүргэж магадгүй. Ажилчдын сэтгэл ханамжийн бууралт, ажиллах хүчний хангалттай бус байдал зэрэг нь компанийн удирдлага нийтлэгээр нөлөөлөх аюултай.

Жишээлбэл, Хойд Нихоний их газар хөдлөлтийн дараа Фукушима мужийн хүнсний бүтээгдэхүүнийг худалдан авахаас татгалзах, шинэ төрлийн коронавирусын тархалтын үед компанийн нэртэй холбоотой хувьцааны үнийн бууралт, өмнө нь ажиллаж байсан ажилтны бодит бус мэдээлэл тараах зэрэг нь компанийн итгэлийг бууруулсан жишээнүүд байдаг. Хувь хүний бичлэг ч гэсэн сонин хачин үзэгдэл үүсгэж, хохирол барагдуулах шаардлага гарах магадлалтай.

Хувь хүний бичлэг нь томоохон сонин хачин үзэгдэл үүсгэсэн жишээ бол 2003 онд (2003) болсон “Сага гинкоу худал мэдээллийн хэрэг” юм. Тухайн жилийн Зул сарын өдөр, Сага гинкоу банк дампуурч байна гэсэн худал мэдээлэл цахим шуудангаар тархсан бөгөөд 450-500 орчим тэрбум иенийг татан авах явдал гарсан.

Эмэгтэй нэгэн найздаа илгээсэн “Сага гинкоу банк дампуурч байна гэж байна…” гэсэн мэдээлэл тархсанаас банкны салбаруудад хадгаламжаа татан авах хүмүүс дайрч, Сага гинкоу банк нь мэдээллийн хурал зарлаж, уг худал мэдээллийг үгүйсгэсэн бөгөөд Засгийн газрын Окуракёку Фукуока санхүүгийн газар нь онцгой мэдэгдэл гаргаж, хэрэг явдлыг зохицуулах болсон. Худал мэдээллийг тараасан эмэгтэйг итгэлийг устгасан гэх хэргээр шалгагдсан боловч, хэргийг үлдээсэнгүй.

Энэхүү жишээ нь хувь хүний хувийн бичлэг ч гэсэн нийгэмд томоохон сонин хачин үзэгдэл үүсгэж, эдийн засгийн үйл ажиллагаанд томоохон нөлөө үзүүлэх эрсдэлийг харуулж байна.

Худал мэдээллийг дахин твитлэн тараасан

Репост (өмнөх дахин твитлэх) үйлдэл гэдэг нь бусдын илгээсэн мэдээллийг ашиглах үйлдэл юм. Гэвч илгээсэн мэдээлэл нь нэр төрийг гутаах шаардлагыг хангасан тохиолдолд, түүнийг анх илгээгч биш боловч, репост хийсэн үйлдэл нь нэр төрийг гутаахаар үзэгдэх магадлалтай байдаг.

Түүнчлэн, “Репост” гэдэг нь X (өмнөх Twitter) платформын функцийн нэр томъёо юм, гэхдээ бусад СНС-д ч ижил төстэй функцийг олж харах боломжтой. Механизмын нарийн төвөгтэй хэсэг нь өөр байж болох ч, Facebook-ийн “Шээр” эсвэл Instagram-ийн “Репост” гэх мэт нь ижил зарчимтай ажилладаг.

Жишээлбэл, 2019 оны есдүгээр сард (2019), өмнөх Осака мужийн захирагчийн нэр төрийг гутаасан постыг дахин твитлэсэн сэтгүүлчийг шүүхэд өгч, шүүхээр зөвшөөрүүлсэн тохиолдол бий. Сэтгүүлч тал “Мэдээлэл өгөх зорилгоор дахин твитлэсэн хэрэг” гэж үзэл баримтлалтай байсан ч, Осака өндөр шүүх нь ерөнхийдөө “Сэтгэгдэлгүйгээр дахин твитлэх нь тухайн агуулгад дэмжлэг билэгдэлтэй гэж ойлгож болно” гэсэн үзэл баримтлалыг гаргаж, Осака дүүргийн шүүхийн анхны шийдвэрийг дэмжиж, сэтгүүлчийн гомдлыг татгалзсан бөгөөд СНС хэрэглэгчдэд сэрэмжлүүлэг өгсөн (Осака өндөр шүүхийн Рейва 2 жилийн (2019) 6-р сарын 23-ны шийдвэр[ja]).

Энэ шийдвэр нь иргэний хэргийн шүүхийн жишээ байсан ч, хууль зүйн хэргүүдэд ч ижил төстэй тайлбарлалт хийгдэх магадлалтай. Иймд, гуравдагч этгээдийн илгээсэн худал мэдээллийг тараахаас зайлсхийх хэрэгтэй. Түүнчлэн, олон тооны дагагчтай аккаунтууд нь ихээхэн нөлөөллийг үзүүлдэг учраас, илүү анхааралтай байх шаардлагатай. СНС хэрэглэгчид мэдээллийн үнэн зөвийг шалгаж, хялбархан тараахаас зайлсхийх хэрэгтэй.

Худал мэдээлэл тараасан хохирогч болсон тохиолдолд авах арга хэмжээ

Интернет орчинд өөрийн эсвэл өөрийн компанийн талаар худал мэдээлэл тараагдсанаар хувь хүний нэр төр, компанийн итгэл үнэмшилд хохирол учруулах эрсдэлтэй. Ийм нөхцөлд тулгарсан үед шуурхай бөгөөд зохистой арга хэмжээ авах нь чухал байдаг.

Энд бид худал мэдээлэлд хохирсон тохиолдолд авах боломжит арга хэмжээг дараах гурван алхамд хуваан тайлбарлаж байна.

1. Худал мэдээлэл тархахаас сэргийлж, нийтлэлийг устгахыг оролдох
2. Нийтлэгчийг тодорхойлсны дараа хохирлын төлбөр тооцоо хийх
3. Цагдаагийн газарт хохирол бүртгүүлэх, гомдол гаргах хүсэлт гаргах

Доорх хэсэгт тус бүрд нь дэлгэрэнгүй тайлбарласан болно.

Дэмийн мэдээлэл тарахгүйн тулд постыг устгах оролдлого

SNS болон интернет хэлэлцүүлэг дээрх хараал идэвхтэй тараахтай тэмцэхдээ, постыг устгах ба тархалтыг сааруулах нь шуурхай шаардлагатай байдаг. Устгах хүсэлтийг вебсайтын удирдлага эсвэл сайтын админтай шууд холбогдож, “Холбоо барих форм” эсвэл “Мэдэгдэх товч”-аар хүсэлт гаргаж болно.

Гэхдээ, эрх зүйн өнцгөөс харахад эрх зүйн зөрчилд хангалттай тодорхой тайлбар өгч чадахгүй бол, устгах хүсэлтийг хүлээн авахгүй тохиолдол ч байдаг. Ийм үед, хуульчид “Устгах түр хориг арга хэмжээний өргөдлийг гаргах шүүхийн процесс”-д хандаж, хүсэлтээ хялбар бөгөөд түргэн шуурхай гүйцэтгүүлэх боломжтой.

Гэсэн хэдий ч, мэдээлэл өргөн хүрээнд хуулагдсан байхад, бүрэн устгах нь хэцүү байдаг. Тийм үед, компани бол тусгай мэдээллийг ашиглан буруу мэдээллийг зогсоох стратегийг боловсруулах хэрэгтэй. Хууль зүйн албатай хамтран ажиллаж, хуульчидтай зөвлөгөө авах зэрэг нөхцөл байдлыг харгалзан зохих арга хэмжээг сонгох нь чухал байдаг.

Нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгосны дараа хохирлын б compensationр төлбөрт хандаж байна

Нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгох хүсэлт гэдэг нь интернет үйлчилгээний хангагчид (провайдеруудад) нийтлэгчийг тодорхойлоход туслах мэдээллийг ил болгохыг хүсэх явдал юм. Энэ хүсэлтийг гаргаж, нийтлэгчийг тодорхойлсны дараа та хохирлын б compensationр төлбөрт хандаж чадна. Эдгээр үйл явц нь төвөгтэй байдаг тул хуульчидтай холбогдохыг зөвлөж байна.

Худал мэдээллийг тараагч эсвэл түгээгчийн хууль ёсны хариуцлагыг шалгахдаа эхлээд тэдний хувийн мэдээллийг тодорхойлох нь чухал юм. Нийтлэгчийг тодорхойлохын тулд хоёр шаттай ил болгох хүсэлт гаргана.

Эхлээд, “LINE” эсвэл “X” зэрэг сайтын удирдагчидад IP хаягийн ил болгох хүсэлт гаргаж, дараа нь интернет үйлчилгээний хангагчидад (au, NTT Docomo, SoftBank гэх мэт) хэрэглэгчийн мэдээллийг ил болгох хүсэлт гаргах ёстой.

Нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгох хүсэлтийн ерөнхий үйл явц нь дараах байдлаар байна.

▼Ил болгох хүсэлтийн алхам

1. Эхлээд, сайтын удирдагчидад (жишээ нь “LINE” эсвэл “X”) нийтлэгчийн IP хаяг болон цагийн тамгыг ил болгохыг хүснэ. Гэхдээ сайтын удирдагчид ихэвчлэн шүүхээс албан ёсны ил болгох захирамжгүй бол мэдээллийг өгөхгүй. Тиймээс, шүүхэд “Нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгох түр захирамжийн өргөдөл” гаргах хэрэгтэй болно.
2. IP хаяг ил болгогдсоны дараа, тухайн IP хаягаар интернет үйлчилгээний хангагчийг (au, NTT Docomo, SoftBank гэх мэт) тодорхойлно. Дараа нь тухайн интернет үйлчилгээний хангагчид нийтлэгчийн хэрэглэгчийн мэдээллийг (овог нэр болон хаяг) ил болгохыг хүснэ. Энэ шатанд мөн шүүхээс албан ёсны ил болгох захирамжгүй бол мэдээллийг өгөхгүй учраас “Нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгох хүсэлт” гаргах шаардлагатай болно.

2022 оны 10-р сарын 1-нд (2022) шинэчлэгдсэн Интернет үйлчилгээний хангагчийн хариуцлагыг хязгаарлах хуулиар, сайтын удирдагч болон интернет үйлчилгээний хангагчидад ил болгох захирамжийг нэгтгэн шүүх хуралдаан хийж, мэдээллийг хурдан ил болгох боломжтой болсон.

Шинээр батлагдсан “Нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгох захирамж” нь уламжлалт үйл явцыг бодвол эрт мэдээллийг хамгаалж, үйл явцын ачааллыг багасгах боломжтой болгосон. Гэхдээ хэрэв эсрэг өргөдөл гаргасан тохиолдолд уламжлалт хоёр шаттай ил болгох үйл явц руу эргэн орох тул анхаарах шаардлагатай.

Нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгож, түүний хувийн мэдээллийг тодорхойлсон тохиолдолд, иргэний хэргийн шүүхэд хандаж хохирлын б compensationр төлбөрт хандаж болно. Тухайн тохиолдлын онцлогт тохируулан өөр өөр байж болох ч, ерөнхийдөө нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгох зардал нь хэдэн зуун мянган төгрөг, нэмж хохирлын б compensationр төлбөрт хандсан тохиолдолд зардал нь 10 сая төгрөг орчим байх боломжтой. Зардлын талаар хуульчидтай холбогдоно уу.

Нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгох хүсэлт гаргахдаа, тухайн нийтлэл нь үнэндээ нэр төрийн хүндийг гэмтээсэн эсэхийг бүрэн шалгах шаардлагатай. Тэгвэл заримдаа нийтлэлд орсон мэдээллийг устгахад шаардлагатай бичлэгүүд устгагдаж болзошгүй учир (интернет үйлчилгээний хангагчид 3-6 сарын хугацаанд мэдээллийг хадгалдаг), хурдан арга хэмжээ авах шаардлагатай болдог. Хамгийн сайн арга замыг сонгохын тулд, боломжит хамгийн эрт үед хуульчидтай зөвлөлдөхийг зөвлөж байна.

Нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгох талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахыг хүсвэл, доорхи нийтлэлийг уншина уу.

Холбоотой нийтлэл: Нийтлэгчийн мэдээллийг ил болгох хүсэлт гэж юу вэ? Шинэчлэлтэй холбоотой шинэ үйл явцыг бий болгох ба түүний урсгалыг хуульчид тайлбарлаж байна[ja]

Цагдаагийн газарт хохирол гаргасан тухай мэдэгдэл ба гомдол гаргах хүсэлт гарган дэмжлэг авах

Доромжлол, харласан хохирлын талаар цагдаагийн газарт зөвлөгөө авахын тулд, энэ нь гэмт хэргийн хуульд заасан гэмт хэрэгт тохирох ёстой. Цагдаагийн газар хохирол гаргасан тухай мэдэгдлийг хүлээн авснаар тергүүлэх ажиллагааг эхлүүлэх тохиолдол байдаг ч, зөвхөн мэдэгдэл гаргаснаар тергүүлэх ажиллагаа явуулахгүй байх тохиолдол их байдаг учраас, гомдол гаргах хүсэлт гаргах шаардлагатай болдог.

Гомдол гаргах хүсэлт гаргаснаар, цагдаагийн газар тергүүлэх ажиллагааг явуулах үүрэгтэй болдог тул таны асуудалд тодорхой хариу өгөх болно. Түүнчлэн, иргэний хэргийн процедурын хүрээнд мэдээллийг ил болгох хүсэлтээр нийтлэгчийг тодорхойлсон тохиолдолд, нийтлэгчийг мэдсэнээс хойш 6 сарын дотор гомдол гаргах эсэхээ шийдвэрлэх шаардлагатай болно.

Худал мэдээлэл тараасан үед хуульчид зөвлөгөө авах ёстой нөхцөл байдал

Интернет орчинд худал мэдээлэл тараагдсан тохиолдолд, энэ нь хувь хүний нэр төрийг эсвэл компанийн итгэл үнэмшилд их хэмжээний хохирол учруулах эрсдэлтэй байдаг. Хохирогч өөрөө зарим тохиолдолд асуудлыг шийдвэрлэж чадах боловч, зарим нөхцөлд мэргэжлийн зөвлөгөө авах нь зайлшгүй шаардлагатай болдог.

Энд бид худал мэдээллийн хохирогч болсон үед хуульчид зөвлөгөө авах ёстой тодорхой нөхцөл байдлыг тайлбарлаж байна. Худал мэдээллийг устгах хүсэлтийг татгалзсан эсвэл эрх зүйн зөрчлийг тайлбарлахад хүндрэлтэй байгаа, мөн шүүхийн процесс эсвэл цагдаагийн байгууллагатай харилцахад төвөгтэй болсон зэрэг, хуульчийн мэргэжлийн мэдлэг асуудлыг шийдвэрлэх түлхүүр болдог үеийг дэлгэрэнгүй танилцуулж байна.

Устгах хүсэлтэд хариу өгөөгүй үед

Интернет дээрх худал мэдээлэлд өөрийн гараар устгах хүсэлт гаргасан ч хариу өгөхгүй тохиолдол гардаг. Ийм үед хуульчидтай зөвлөгөө авах нь үр дүнтэй сонголт болдог.

Хуульчид устгах хүсэлт гаргахад хамгийн том давуу тал нь хурдан хариу авах боломжтой байдаг. Мэргэжлийн мэдлэггүй үед устгах хүсэлтийн бичвэр болон процесст их хэмжээний цаг хугацаа болон хүчин чармайлт шаардлагатай байдаг ч, IT салбарт мэргэшсэн хуульчид хурдан шийдвэрлэдэг.

Интернетийн нийтлэл устгах хүсэлтэд вэбсайтын удирдлагатай хэлэлцээр хийх, нэмэлт баримт бичгийг илгээх, мөн сайтын эзэмшигч эсвэл интернет үйлчилгээний провайдертай харилцах зэрэг таамаглаж болохгүй хариуцлага шаардлагатай болдог.

Эдгээр төвөгтэй процессуудыг хуульчид даатгуулан, тэдгээрийг төлөөлөгчийн хувьд гүйцэтгүүлэх боломжтой учраас, үйлчлүүлэгч цаг хугацааны хязгаарлалтгүйгээр устгах хүсэлтийг амжилттай өрнүүлэх боломжтой болно.

Эрх зүйн хувьд эрх зөрчигдсөн гэж тайлбарлаж чадахгүй байна уу?

Нийтлэл устгах хүсэлт эсвэл мэдээллийг ил болгох хүсэлт гаргахдаа ямар эрх зөрчигдсөн бэ гэдгийг тодорхой болон нарийвчлан тавих шаардлагатай. Гэвч эрх зөрчлийг батлах нь мэргэжлийн мэдлэг шаардсан төвөгтэй ажил юм.

Нэр хүндийн эрх, хувийн нууцлалын эрх, зохиогчийн эрх, дүр зургийн эрх гэх мэт олон төрлийн эрхүүд холбогдож болзошгүй бөгөөд тус бүрд нь хамаарах хүрээ болон хэрэглэх нөхцөлүүдийг нарийвчлан ойлгож, тайлбарлах нь хүндрэлтэй байдаг.

Ийм мэргэжлийн эрх зүйн мэдлэг болон туршлага шаардлагатай үед өөрөө л ганцаараа асуудлыг шийдвэрлэхэд санаа зовниж байгаа нь зүйтэй. Ийм тохиолдолд хуульчидтай зөвлөгөө авах нь үр дүнтэй сонголт болно. Хуульчид эрх зүйн өнцгөөс асуудлыг шинжлэх ухаантай шинжилж, зөв эрх зөрчлийн талархлыг гаргаж чадна.

Шүүхэд ил болгох хүсэлт гаргахад шаардлагатай мэдлэггүй байна

Шүүхийн хүрээнд болсон мэдээллийг ил болгох хүсэлт гаргахад, хуульчийн үйлчилгээг ашиглах нь хамгийн зөв сонголт болно. Энэхүү процесс нь хууль зүйн мэргэжлийн мэдлэг шаардлагатай учраас, хувь хүн өөрөө энэ ажлыг гүйцэтгэх нь хүндрэлтэй байдаг.

Хуульчид даалгавар өгснөөр, ажлыг үр дүнтэй болон зөв зохион байгуулж хийх боломж нэмэгдэнэ. Жишээ нь, нийтлэгдсэн агуулга нь хэрхэн эрх зүйн эрх (нэр хүнд, хувийн нууц, зохиогчийн эрх, дүрс хуулбар эрх гэх мэт) -ийг зөрчсөн талаар тодорхой тайлбарлах шаардлагатай. Эдгээр мэргэжлийн ойлголтуудыг зөв боловсруулахад хууль зүйн мэргэжилтний зөвлөгөө шаардлагатай байдаг.

Мэдээллийг ил болгох хүсэлт болон устгах хүсэлт гаргахад, хуульчийн дэмжлэг авснаар асуудлыг шийдвэрлэх процесс нь уян хатан бөгөөд үр дүнтэй болно.

Цагдаагийн байгууллагаас хариу авч чадаагүй

Гэмт хэрэгт холбогдуулан гомдол гаргахад, шуурхай шалгалт ба тайлангийн үүрэг хамааралтай бөгөөд “Цагдаагийн байгууллага хөдөлгөөнгүй байна” гэсэн санаа зовлонтой байдал эсвэл сэтгэл ханамжгүй байдал арилна. Гэсэн хэдий ч, үнэндээ гомдол гаргах нь хүлээн авагдахад хэцүү байдаг нь одоогийн байдлын тулгуур юм.

Хүлээн авуулахын тулд, цагдаагийн байгууллагын “Хүлээн авч болохгүй шалтгаануудыг” нэг бүрчлэн арилгах шаардлагатай байдаг. Энэхүү үйл явцад, гэмт хэрэгт холбогдуулан гомдол гаргах болон хохирогчийн дэмжлэгт туршлагатай хуульчидтай зөвлөлдөх нь үр дүнтэй байдаг. Хуульчид хүлээн авахад илүү амар байдлаар гомдлын бичиг баримтыг бэлтгэх, нотлох баримт цуглуулах ажлыг гүйцэтгэх бөгөөд мэргэшсэн мэдлэгээ ашиглан гэмт хэрэгт холбогдуулан гомдол гаргахад дэмжлэг үзүүлнэ.

Тэгвэл ч цагдаагийн байгууллага хөдөлгөөнгүй байгаа тохиолдолд, хуульчид цагдаагийн байгууллагын харилцах цэгт хамт явж, хуульд заасан дагуу гомдлын бичиг баримтыг хүлээн авуулахад идэвхтэй нөлөөлөх, мөн прокурорын газарт шууд гомдол гаргах зэрэг өргөн хүрээний арга хэмжээг авч хохирогчийг дэмжих боломжтой байдаг.

Хуурамч мэдээлэл тараасан тохиолдолд зөвлөгөө авахын тулд хуульчидтай холбогдоорой

Хуурамч мэдээлэл тараасан тохиолдолд, хохирогчийн эдийн засгийн ашиг, итгэлцэл эсвэл нэр төр нь гэмтэж магадгүй. Ийм нөхцөлд, эхлээд хуурамч мэдээллийн тархалтыг зогсоохын тулд бичлэгийг эртхэн устгах шаардлагатай болно.

Дараа нь, мэдээллийг илгээгчийг тодорхойлох шаардлагатай болно. Илгээгчийг тодорхойлсны дараа хохирлын төлбөр тооцоо хийх болно. Эдгээр нь шүүхийн хууль ёсны журмын үйл ажиллагаа бөгөөд хуульчийн тусламжгүйгээр боломжгүй. Мөн цагдаагийн газарт хохирлын мэдээллийг өгөх, мөрдөн байцаах хүсэлт гаргах чухал алхам юм. Цагдаагийн газартай хамтран ажиллах нь илүү найдвартай хариу арга хэмжээг хүлээх боломжийг олгодог.

Эдгээр бүхэл бүтэн үйл ажиллагааг хуульчид даатгал хийх нь устгах хүсэлт хүлээн авагдахгүй байх, эрх зүйн зөрчлийг тайлбарлахад хүндрэлтэй байх зэрэг эрсдэлийг бууруулах боломжийг олгодог. Мөн шүүхэд ил болгох хүсэлт гаргах, цагдаагийн газарт хэрэг өгөх үйл ажиллагаанд хуульч нь уян хатан хариу өгөх боломжтой.

Хуурамч мэдээлэл тараасан тохиолдолд, эхлээд хуульчид зөвлөгөө авч, хамгийн тохиромжтой хариу арга хэмжээг авч үзэхийг зөвлөж байна. Хууль ёсны өнцгөөс зөв хандаж чадвал, хохирлыг багасгаж, асуудлыг шуурхай шийдвэрлэх боломжтой.

Бидний Хууль Зүйн Газраас Санал Болгож Буй Арга Хэмжээний Танилцуулга

Монолис Хууль Зүйн Газар нь IT, тодруулбал интернет болон хууль зүйн хоёр талбарт нь өргөн туршлагатай хууль зүйн газар юм. Сүүлийн үед, интернет дээр тархсан сөрөг дүгнэлт болон харласан мэдээлэлд анхаарал хандуулахгүй бол ноцтой хохирол учруулдаг. Бидний газар нь сөрөг дүгнэлт болон цахим орчинд гарсан асуудлуудад хариу үйлдэл хийх шийдлүүдийг санал болгодог. Доорхи нийтлэлд дэлгэрэнгүйг танилцуулсан байна.

Монолис Хууль Зүйн Газрын үйлчилгээний чиглэлүүд: Хувьцаат компаниудын сөрөг дүгнэлтэд хариу үйлдэл хийх[ja]