Приваси эрхийг дэлгэрэнгүй тайлбарлах. Гурван шаардлага нөхцөл байдал юу вэ

Өөрийн гэрийн хаяг, утасны дугаар, өвчний түүх, өмнөх гэмт хэрэг гэх мэт хувийн мэдээллүүд ил болсон бол…?

Сүүлийн үед, сошиал сүлжээний хөгжилтэй холбоотойгоор, хамгийн чухал мэдээллүүд гуравдагч хүмүүсээр ил болгогдох тохиолдлууд нэмэгдэж байна.

Иймэрхүү муу зүйлсийн хувийн нууцыг зөрчих үйлдлүүдэд хэрхэн хандаж болох вэ? Шүүхийн шийдвэрүүдийг хамааруулан тайлбарлаж өгье.

Хувийн нууцыг зөрчих гэж юу вэ

Өмнө нь гуравдагч этгээдэд ил болоогүй хувийн амьдралын мэдээлэл нийтлэгдэж, хохирогч түүнээс болж тааруухан мэдрэмж төрүүлсэн тохиолдолд, тухайн мэдээлэл үнэн байсан ч гэсэн хувийн нууцыг зөрчсөн гэж үзнэ.

Хувийн нууцыг зөрчих нь хууль зүйн хувьд ял шийтгэл оногдуулах заалт байхгүй ч, иргэний хариуцлага үүсгэх боломжтой.

Шүүхийн шийдвэрээр зөвшөөрөгдсөн хувийн нууцыг зөрчсөн тодорхой жишээнүүд

Одоогоор шүүхийн шийдвэрээр зөвшөөрөгдсөн хувийн нууцыг зөрчсөн тодорхой жишээнүүд нь дараах байдлаар байна.

1. Өмнөх гэм буруутай байдал, түүх
2. Гарал үүсэл
3. Өвчин, өвчний түүх
4. Хурууны хээ
5. Биеийн онцлог шинж
6. Өдөр тутмын амьдрал, үйл ажиллагаа
7. Овог нэр, хаяг, утасны дугаар
8. Гэр бүлийн хувийн асуудал

Дээрх жишээнүүд нь интернет дээрх хараал идэвхтэй үйлдлүүдтэй холбоотойгоор үндсэндээ ижилхэн байдаг.

Хувийн нууцыг зөрчсөн гэж түгээмэл сонсогддог ч, үнэндээ Японы хуульд ‘хувийн нууцыг зөрчих’ гэсэн заалт байдаггүй. Үүний оронд, иргэний хуулийн хүрээнд буруутай үйлдэл гэж үзэж, хохирлын төлбөр авах боломжтой.

Тэгвэл хуульд тодорхой заалт байдаггүй хувийн нууцын эрх мэдэл хэрхэн өөрчлөгдөж, хүлээн зөвшөөрөгдөх болсон бэ? Шүүхийн шийдвэрүүдийг хамтдаа авч үзэцгээе.

Нууцлалын эрх нь шийдвэр гаргахад хүлээн зөвшөөрөгдөх болсон

Нууцлалын эрх нь нийгэм хөгжихийн хэрээр шийдвэр гаргахад “эрх” гэж хүлээн зөвшөөрөгдөх болсон. Энэхүү өөрчлөлтийг эхлүүлсэн алдартай шийдвэр нь “宴のあと” хэрэг юм. Энэ хэргийн хүрээнд нууцлалын эрхийг зөрчсөн гурван шаардлагыг тодорхой болгожээ.

(イ) Хувийн амьдралын баримт бичиг эсвэл хувийн амьдралын баримт бичиг мэт хүлээн авагдах эрсдэлтэй зүйл байх
(ロ) Ерөнхий хүмүүсийн мэдрэмжийг үндэслэн тухайн хувь хүний байр сууриас харахад нийтэд ил болгохыг хүсэхгүй гэж үзэгдэх зүйл байх, өөрөөр хэлбэл, ерөнхий хүмүүсийн мэдрэмжийг үндэслэн ил болгосноор сэтгэл зүйн дарамт, санаа зовох мэдрэмж төрүүлэх гэж үзэгдэх зүйл байх
(ハ) Ерөнхий хүмүүсийн дунд одоогоор мэдэгдээгүй зүйл байх

Шийдвэрийн агуулгыг авч үзье.

『Ид шидийн дараах』 хэрэг ба хувийн нууцын эрх

“Хувийн нууцын эрх”-ийн үүсэл нь Мишима Юкио-гийн Шоува 35 (1960)-нд нийтлэгдсэн “Ид шидийн дараах” гэх романаас эхлэлтэй.

Энэхүү роман нь гадаад харилцааны дипломат, гадаад хэргийн сайдын албан тушаалыг хашиж, хоёр удаа Токио хотын захирагчийн сонгуудад нэр дэвшигч байсан Арита Хачироуг дүрслэн бичсэн бүтээл юм. Романы гол дүр Ногучи Юкэнээр дүрслэгдсэн Арита нь романы агуулгаас болж сэтгэл зовниж, Мишима болон Шинчо шаазантай хамт 1 сая иений хохирол болон уучлал гуйх зар сурталчилгаа нийтлүүлэхийг шаардсан. Арита нь “‘Ид шидийн дараах’ нь өөрийн хувийн амьдралыг хүссэнээрээ харж, түүнийг нийтэд зарласан бөгөөд энэ нь өөрийн амар тайван амьдралыг хүсэн хүлээж байсан нэгнийхээ хувьд тэсвэр тэвчих аргагүй сэтгэл зовнилыг мэдрүүлсэн” гэж үзэж байв.

Энэхүү гомдлын талаар Токио дүүргийн шүүх Шоува 39 (1964)-ний 9-р сарын 28-нд Мишима болон Шинчо шаазан нь хамтран Арита-д 800 мянган иен төлөхийг зааж (уучлал гуйх зар сурталчилгаа нийтлүүлэхийг зөвшөөрөөгүй), шүүхийн шийдвэрийн текст дотор “хэлбэржсэн хувийн нууцын эрх нь хувийн амьдралыг эрх баригчийн зөвшөөрөлгүйгээр нийтэд ил болгохыг хууль ёсны хамгаалалт буюу эрх гэж ойлгох ёстой” гэж тодорхой бичсэн. Энэ нь хувийн нууцын эрхийг хүлээн зөвшөөрсөн анхны шүүхийн шийдвэр болсон юм.

Агуулгын үнэн бодит байдал нь асуудал биш

Энд анхаарах зүйл бол хувийн нууцын эрхийг зөрчсөн тохиолдолд, дээрх шаардлагад хамаарах нь зөвхөн “энэ нь ямар асуудал вэ” гэдэг “сэдэв”-ийн асуудал бөгөөд түүний агуулгын үнэн бодит байдал нь асуудал биш гэдгийг хэлж байна. Жишээ нь, хэрэв тодорхой хүний тухай өмнөх гэмт хэрэг, гарал үүсэл гэх мэт зүйлсийг бичсэн бол, асуудал нь эдгээр “сэдвүүд” нь шаардлагыг хангаж байгаа эсэх, бичигдсэн өмнөх гэмт хэрэг, гарал үүсэл нь зөв эсэх нь “хувийн нууцын эрхийг зөрчсөн эсэх”-тэй холбоотойгоор асуудал биш байна.

Уран зохиолд илэрхийлэлтийн эрх нь абсолют биш

Үүний эсрэг, Үндсэн хуульд илэрхийлэлтийн эрхийг мөн хүлээн зөвшөөрдөг. Илэрхийлэлтийн эрх ба хувийн нууцын эрхийг харьцуулахад, “Хувийн нууцын хамгаалалтыг дээр дурдсан шаардлагын дор хүлээн зөвшөөрөх бол, хууль ёсны үндэслэлтэйгээр өөр хүний хувийн амьдралыг нийтэд ил болгох нь хууль бус биш бөгөөд эцсийн дүнд хууль бус үйлдэл биш болохыг ойлгох ёстой” гэж үздэг. Уран зохиолд илэрхийлэлтийн эрх нь абсолют биш гэж үздэг.

Дараа нь танилцуулах шүүхийн шийдвэр нь романы дүрс болсон хүний хувийн нууцын эрхийн талаарх шийдвэр юм. Хэлэлцүүлэг болсон асуудал нь “хувийн хүний төрх хувийн нууцад хамаарах эсэх” байв.

『Чулуун дээр сэлэлтийн загас』 хэрэг ба хувийн нууцлалын эрх

『Чулуун дээр сэлэлтийн загас』 нь 1994 оны (Хэйсэй 6) 9-р сарын “Шинчо” сэтгүүлд нийтлэгдсэн, Янаги Мирийн анхны уран бүтээл юм. Янаги найзынхаа нэгэн, нүүрэндээ том хавдартай байсан Засгийн газар бусад Солонгос иргэнийг үлгэр дүр болгон авчээ.

Уран бүтээлийг зарласнаас өмнө ч, дараа ч Янаги түүнийг үлгэр дүр болгон роман бичиж байгаагаа яриагүй болохоор, найзаасаа мэдээллийг сонссон үлгэр дүр болсон эмэгтэй нь ихэд гайхаж, хувийн нууцлалын эрхээ зөрчигдсөн гэж үзэн зохиогчид гомдол гаргасан ч, түүнийг хүлээн аваагүй. Иймд тэрээр хэвлэлийг зогсоох түр хориг арга хэмжээ авах хүсэлт гаргасан байна.

Янаги “Гомдогч нь алдартай хүн биш учраас уншигчид номын доторх Пак Риханаг гомдогчтой адилтгахгүй, мөн үнэн зохиол учраас худал яриа ихтэй. Мөн царайлаг байдлын талаар, хувийн нууцлал байгуулагдахгүй” гэж маргааныг өрнүүлсэн байна.

Токиогийн газар дээрх шүүхийн анхны шатанд зохиогч Янаги Мири, Шинчо компани болон тус сэтгүүлийн эрхлэгчид 1 сая иений хохирол барагдуулахыг зааж, Янаги Мирид тусдаа 300 мянган иенийг төлүүлэхийг заасан байна.

Шүүхийн шийдвэрт дараах байдлаар тусгагдсан байна:

Гомдогчийн онцлогийг мэддэг уншигчид тодорхойгүй олон байдаг учраас гомдогчийг номын доторх хүнтэй адилтгах боломжтой. Мөн дүрслэлд засвар оруулах зэрэг анхаарал хандуулаагүй. Одоогийн бодит байдал ба худал яриа нэгдсэн байдлаар илэрхийлэгдсэн бөгөөд уншигчид эдгээр худал бодитыг амархан ялгаж чадахгүй. Иймд худал яриаг бодит гэж ойлгох эрсдэл өндөр бөгөөд гомдогчийн хувийн нууц болон нэр төрийн мэдрэмжийг зөрчсөн.

Токиогийн газар шүүхийн шийдвэр, Хэйсэй 11 (1999) оны 6-р сарын 22-ны өдөр

Янаги өндөр шүүхэд гомдол гаргасан ч, Токиогийн өндөр шүүх Хэйсэй 13 (2001) оны 2-р сарын 15-нд гомдлыг хаяж, “Хавдрын байдал нь хүний нэр төрийн эрхийг зөрчдөг” гэсэн шийдвэрийг гаргаж, мөн зогсоохыг зөвшөөрсөн байна.

Янаги дээд шүүхэд хандсан ч, Хэйсэй 14 (2002) оны 9-р сарын 24-нд, дээд шүүх нь яриа хэлэлцээгүйгээр “Нийтийн ашиг сонирхолд хамаарахгүй эмэгтэйн хувийн нууцыг романдаа ил болгосноор, нийгэмд байр суурьгүй эмэгтэйн нэр төр, хувийн нууц, нэр төрийн мэдрэмжийг зөрчсөн” гэж үзэж, “Хэвлэгдвэл эмэгтэйд сэргийлж чадахгүй хохирол учруулах эрсдэлтэй” гэж үзэн, гомдлыг хаясан шийдвэрийг гаргасан байна.

Роман болон бусад уран бүтээлүүдийн гол дүр болон дүрүүдэд өөр нэр өгөгдсөн ч, үлгэр дүр нь бодит хүнтэй тодорхойлогдох боломжтой гэж үзэгдэж, нэр төрийн хохирол зэрэг хуульд нийцсэн тохиолдлуудыг тусдаа нийтлэлд тайлбарласан байна.

https://monolith.law/reputation/defamation-privacy-infringement-identifiability[ja]

Хувийн гадаад төрх хувийн нууцлалд хамаарах уу?

Энэ шүүх хуралдааны нэг талын маргааны цэг нь хувийн гадаад төрх хувийн нууцлалд хамаарах эсэх юм. Янаги “Гадаад төрхийн талаар, хувийн нууцлал байгуулагдахгүй” гэж маргааныг өрнүүлсэн ч, анхны шатны шүүхийн шийдвэрт “Гомдогчийг мэдэхгүй ч хавдартай гэдгийг мэдэхгүй хүмүүс ч гэсэн гомдогч гэдэг тодорхой хүн байгааг мэддэг хүмүүс номыг унших боломжтой бөгөөд хавдрын байдал нь гомдогчийн хувийн нууцлалыг зөрчдөг” гэж үзсэн байна.

Өндөр шүүхийн шийдвэрт ч “Хувийн өвчин, бэрхшээлийн бодит байдал нь хувийн мэдээллийн хамгийн нууцлагдмал төрөлд багтдаг. Тухайлбал, гадаад төрхийн бэрхшээлийн бодит байдал нь энэ тохиолдолд шиг ховор тохиолддог бол, тухайн хүний бусад онцлогтой хамт ил болгогдвол, энэ нь өөрийг нь орчин тойрны сонирхлын зүйл болгодог” гэж хувийн нууцлалыг зөрчсөн гэж үзэж, “Нүүрэндээ хавдартай хүнд хандаж буй анхаарал дутмаг” гэж дүгнэсэн байна.

Шүүхээр зөвшөөрөгдсөн хувийн нууцыг зөрчсөн хүрээ

“宴のあと” (Ид шидийн дараа) хэргийн болон “石に泳ぐ魚” (Чулуун дээр сэлэлтийн загас) хэргийн болон түүний дараах шүүхийн шийдвэрүүдээс олдсон жишээнүүдийг хуримтлуулан, хувийн нууцыг зөрчсөн хүрээг тодорхойлох ажил үргэлжилж байна. Нонфикшн “逆転” (Гэмт хэргийн эсрэг) хэргийн шүүхийн шийдвэрт “өмнөх гэмт хэргийн түүх” холбогдолтой зүйлсийг маргаанлаж байсан. Шүүхийн шийдвэрт дараах байдлаар тодорхойлогдсон байна.

Хэрэгтэн нь ял сонссоны дараа эсвэл ял эдлэсний дараа нийгэмд дахин нэгж иргэн хэвээр орж ирэхийг хүлээж байгаа тул, тэр иргэн нь өмнөх гэмт хэргийн түүхийг ил болгосноор шинээр бүтээж буй нийгэмдээ амар тайван байдлыг алдагдуулахгүй бөгөөд дахин сэргээн засах эрхийг хамгаалах ёстой.

Сайшаалын шүүхийн шийдвэр 1994 оны (Хэйсэй 6 оны) 2-р сарын 8-ны өдөр

Түүнчлэн, энэ шүүхийн шийдвэрт “өмнөх гэмт хэргийн түүхийг ил болгохгүй хууль ёсны эрх ашиг” ба “өмнөх гэмт хэргийн түүхийг бодит нэр ашиглан ном бичих шаардлагатай байдал” хоёрыг харьцуулж, эхнийх нь давамгайлсан тохиолдолд л зөрчлийн төлбөр тооцох боломжтой гэж үзсэн бөгөөд зарим тохиолдолд өмнөх гэмт хэргийн түүхийг ил болгохыг зөвшөөрч байна.

Мөн, 1995 оны (Хэйсэй 7 оны) 12-р сарын 15-нд, Японы Дээд Шүүх “Хурууны хээ нь хурууны өнгөт зургийн хэв маяг бөгөөд өөрөөрөө хувийн амьдрал, хувь хүний онцлог, сэтгэлгээ, итгэл үнэмшил, зан чанар зэрэг хувь хүний дотоод мэдээлэл болохгүй ч, тэдгээрийн байгалийн онцлог шинж чанаруудаас болоод, хурууны хээг ашиглах арга хэрэгслийн хамааралтайгаар хувийн амьдрал эсвэл хувийн нууцыг зөрчих эрсдэлтэй” гэж үзсэн бөгөөд “Бүгд Найрамдах Япон Улсын Үндсэн хуулийн 13-р зүйл нь иргэдийн хувийн амьдралын эрх чөлөөг улс төрийн эрх мэдлийн хэрэгжүүлэлтээс хамгаалах ёстой гэж заасан бөгөөд хувийн амьдралын эрх чөлөөний нэг хэсэг болгон, хэн ч хурууны хээг хүчээр даруулахыг хориглоно” гэж мөрдөж байна.

Хувийн нууцын ойлголт нь нийгмийн өөрчлөлтөд нийцүүлэн үүссэн бөгөөд шүүхийн шийдвэрүүдээр хүлээн зөвшөөрөгдсөн байдаг. Тиймээс, нийгмийн мэдээллийн технологи хөгжих тусам, хувийн нууцын ойлголт ч мөн өөрчлөгдөж, хөгжих болно гэж үзэж байна.

Хуульчидтай хамтран ажиллах давуу талууд

Хуулийн асуудлыг өөрөө шийдвэрлэх боломжтой ч, хуулийн мэдлэггүй хүмүүсийн хууль ёсны албан ёсны арга хэмжээ авах чадвар хязгаарлагдмал байдаг бөгөөд яриа хэлцэл амжилтгүй болох магадлал өндөр болдог.

Хуульчид нь өргөн хууль эрх зүйн мэдлэгээрээ зохих ёсны арга хэмжээ авч, яриа хэлцлийг ашигтайгаар удирдах чадвартай. Мөн тэд харилцагчийн төлөөлөгч болохоор, тэдгээртэй төлөөлөн харилцах бөгөөд харилцагч өөрөө холбогдох шаардлагагүй болно. Түүнчлэн, хуульчид нь төвөгтэй хууль эрх зүйн баримт бичгийн боловсруулалт, яриа хэлцэлээс эхлээд шүүх хурал хүртэл бүхий л ажлыг гүйцэтгэдэг. Хуульчид харилцагчийн талд байдаг. Асуудал үүссэн тохиолдолд өөрөө шийдвэрлэхийн оронд нэг удаа хуульчидтай зөвлөгөө авахыг зөвлөж байна.

Хураангуй

Энэ хүртэлх тайлбарласанчлан, хувийн нууцыг зөрчих нь хуульд тодорхой заалт байдаггүй, шүүхийн шийдвэрүүдээс улбаалан гурван шаардлагатай гэж үздэг зэрэг, хууль эрх зүйн хувьд нэлээд төвөгтэй асуудал юм. Хуульч бус харилцагчид хууль эрх зүйн арга хэмжээ авахад хязгаарлагдмал бөгөөд хэлэлцээр хийх нь хүндрэлтэй байх магадлал өндөр байдаг.

Хэрэв та хуульчид үүрэг гүйцэтгүүлвэл, тэдний баялаг хууль зүйн мэдлэгээр зохих хууль эрх зүйн арга хэмжээг авч, хэлэлцээрийг ашигтайгаар урагшлуулах боломжтой байдаг.

Мөн хувийн нууцыг зөрчсөн мэт мэдээллийг нийтлэгч талтай шууд харилцах нь харилцагч биш харин хуульч болох бөгөөд, харилцагч өөрөө холбогдох шаардлагагүй болно, мөн хуульч нь хууль эрх зүйн баримт бичгийн төвөгтэй процессыг дамжуулан гүйцэтгэнэ.

Интернет дээрх хувийн нууцыг зөрчих асуудлаар таамаглаж байгаа бол, сэтгэл хөдлөлд өртөх эрсдэлийг удирдах туршлагатай хуульчидтай нэг удаа зөвлөгөө авахыг зөвлөж байна.