Японы гарах орох болон оршин суугаа хүний удирдлагын хүрээлэн: Хууль ба захиргааны тойм

Хүмүүсийн Япон улсын хил давах хөдөлгөөн нь “Шуудангийн удирдлага болон түүнчлэн тусгай хамгаалалттай хүмүүсийн тодорхойлолт хууль” (Immigration Control and Refugee Recognition Act) гэх Японы нэгэн хуулиар бүрэн зохицуулагддаг. Энэ хууль нь өөрийн эхний заалтанд зорилгыг “Японд орж ирэх болон Японд гарах бүх хүмүүсийн шуудангийн удирдлага болон Японд оршин суугаа бүх гадаад хүмүүсийн шударга удирдлагыг хангах” гэж тодорхойлсон байдаг. Энэ “шударга удирдлага” гэсэн үг нь Японы шуудангийн удирдлагын засаглалын хөтөлж буй хоёр чухал үндэсний ашиг сонирхлын хоорондын тэнцвэрийг илэрхийлдэг. Нэг талаас, эдийн засгийг идэвхжүүлэх, технологийн шинэчлэл, мөн олон улсын нийгэмдэх байр суурийг хадгалахад чухал байгаа чадварлаг хүмүүс, хөрөнгө оруулалт, мөн зочдыг нээлттэй хүлээн авах шаардлагатай байдаг. Тэгш өөр талаас, улсын аюулгүй байдлыг хамгаах, нийтийн эрх зүйг баримтлах, мөн дотоодын хөдөлмөрийн зах зээлийг хамгаалах зорилгоор хатуу удирдлагын системийг хадгалах нь мөн адил чухал юм. Энэхүү дэмжлэг ба хяналтын тэнцвэрийг барих гэсэн үндсэн зарчим нь Японы шуудангийн удирдлагын системийн бүхлээр дамжин, шуудангийн удирдлагын газрын эрх мэдлээс гадаад хүмүүсийн газардуулах зөвшөөрлийн нөхцөл хүртэлх зохион байгуулалтыг удирддаг заавар зарчим болдог. Иймд, энэ системийг ойлгохын тулд, ганцхан тусгай журмыг бус, түүний суурь хууль санаа болон засаглалын бүтцийг ойлгох нь чухал юм.

Японы гарал үүслийн болон оршин суугаа хүмүүсийн менежментийн үндсэн зарчим

Японы гарал үүслийн болон оршин суугаа хүмүүсийн менежментийн системийг дэмжих хамгийн үндсэн хууль зүйн зарчим бол улс төрийн эрх мэдлийн зарчим юм. Энэ нь олон улсын хэвшмэл хуульд суурилсан, улс орон өөрийн аюулгүй байдлыг болон ашиг сонирхлыг хохироох боломжтой гадаадын иргэдийн оршин суугаа байдлыг татгалзах эрх мэдлийг эзэмшдэг гэсэн ойлголтонд тулгуурласан байдаг. Тодорхойрохгүйгээр, тухайн улс орон хэдэн гадаадын иргэдийг, ямар нөхцөлд өөрийн нутаг дэвсгэрт хүлээн авахаа шийдвэрлэх эрх мэдлийг зарчим ёсоор өөрийн чөлөөт шийдвэрлэх байдлаар хүлээн зөвшөөрдөг. Энэ олон улсын хуульд суурилсан зарчмаас гарах чухал дүгнэлт нь, гадаадын иргэдийн хувьд, Япон улсад оршин суух эсвэл оршин суух эрх нь төрөөс өгөх зөвшөөрөл гэж үздэг бөгөөд энэ нь төрөлхийн эрх гэж хамгаалагддаггүй гэсэн үг юм. Энэ ойлголт нь зөвхөн абстракт хууль зүйн онолд хязгаарлагддаггүй. Энэ нь дараа нь тайлбарлах Маклин хэргийн шүүхийн шийдвэрийг харуулсан шиг, Япон улсын шүүхүүд нь хууль сахиулах сайд болон бусад төрийн байгууллагуудад оршин суух зөвшөөрлийг шинэчлэх зэрэг асуудлуудад өргөн хүрээний шийдвэрлэх эрх мэдлийг олгодог хууль зүйн үндэслэл болдог. Улс төрийн эрх мэдлийн энэ үндсэн зарчмыг ойлгох нь Японы гарал үүслийн болон оршин суугаа хүмүүсийн менежментийн систем нь яагаад төрийн байгууллагуудад их хэмжээний шийдвэрлэх эрх мэдлийг олгодог байдлаар ажилладагийг ойлгоход түлхүүр болдог.

Орох, оршин суух зохицуулалтыг хариуцсан байгууллага: Японы Орох, Оршин Суух Зохицуулалтын Газар

Японы орох, оршин суух зохицуулалтад холбогдох административ үйл ажиллагааг мэргэжлийн түвшинд хариуцсан байгууллага нь Хууль Зүйн Яаманд байрладаг Орох, Оршин Суух Зохицуулалтын Газар юм. Энэ байгууллагыг ерөнхийдөө “Иммиграц” гэсэн товчлолоор мэддэг. 2019 оны 4-р сард (2019), Хууль Зүйн Яамны дотоод хэлтэс байсан “Орох Удирдлагын Газар” нь илүү хүчирхэг эрх мэдэл болон тусгаарлалттай гадаад хэлтэс болох “Орох, Оршин Суух Зохицуулалтын Газар” болон шинэчлэгдсэн. Энэ байгууллагын дахин байгуулалтын ард Японд оршин суугаа гадаадын иргэдийн тоо ихээр нэмэгдэж, мөн ажиллах хүчний дутагдал нэмэгдэж байгаа нөхцөлд шинэ оршин суух эрхийг бий болгох зэрэг, орох, оршин суух зохицуулалтын удирдлага нь чанартай болон хэмжээний хувьд нэмэгдэж, илүү хүндрэлтэй болсон байдлыг харуулж байна. Энэ өөрчлөлт нь зөвхөн нэрний өөрчлөлт биш, Японы улс төрийн стратегид чухал өөрчлөлтийг тусгасан билээ. Өөрөөр хэлбэл, гадаадын иргэдийг хүлээн авахыг дэмжих болон улсын аюулгүй байдлыг болон нийгмийн эрх зүйг хангах хоёр зөрүүтэй бодлогын зорилтыг хэрэгжүүлэхийн тулд байгууллагын бүтцийг бэхжүүлсэн юм.

Орох, Оршин Суух Зохицуулалтын Газрын гол үйл ажиллагаа дөрвөн үндсэн баганад хуваагддаг. Эхлээд, нисэх буудал болон далайн боомтуудад “Орох, гарах шалгалт” явагддаг. Энэ нь Японд орох гэж буй гадаадын иргэдийг болон Японд гарах хүмүүсийг удирдах усан хил хамгаалалтын гол төв юм. Дараа нь, “Оршин суух шалгалт, удирдлага” байдаг. Энэ нь Японд аль хэдийн оршин суугаа гадаадын иргэдийн оршин суух хугацааг сунгах, оршин суух эрхийг өөрчлөх гэх мэт хүсэлтүүдийг шалгаж, оршин суугаа гадаадын иргэдийн мэдээллийг удирдах үйл ажиллагаа юм. Гуравдугаарт, “Оршин суух дэмжлэг” байдаг. Энэ нь гадаадын иргэдийг Японы нийгмийн гишүүн хэвээр амьдрахад нь дэмжих зорилгоор мэдээлэл өгөх, зөвлөгөө өгөх шинэ үүрэг юм. Энд Гадаадын Иргэдийн Оршин Суух Дэмжлэгийн Төв (FRESC)-ийн үйл ажиллагаа орно. Дөрөвдүгээрт, “Зөрчлийн шалгалт, хөөн хөөлөх” байдаг. Энэ нь Японы орох, оршин суух болон түүнчлэн дүрвэгчдийг зөвшөөрөх хуульд зөрчил үйлдсэн гадаадын иргэдийг шалгаж, шаардлагатай тохиолдолд тэднийг улсаас гаргах хүчин чармайлтыг хийдэг, хуулийн хэрэгжилттэй холбоотой үйл ажиллагаа юм.

Энэ байгууллагын бүтцийн өөрчлөлт нь административ дахин байгуулалтаас илүү утга учиртай. Энэ нь орох, оршин суух зохицуулалтыг хариуцсан байгууллага нь уламжлалт хатуу удирдлага болон хяналтын үүрэгтэй нэмэлтээр, гадаадын иргэдийг зөвтгөн авч, нийгэмд нэгтгэх үүрэг ч албан ёсоор хариуцах болсныг илэрхийлж байна. Энэ хоёр дахь үүрэг нь Японы хүн амын хөдөлгөөний өөрчлөлт болон эдийн засгийн шаардлагын бодит байдалд нийцүүлэн стратегийн сонголт юм.

Орж ирэх процесс: Япон улсад газардуулах журам

Гадаад хүн Япон улсад орж ирэхийн тулд, хууль ёсны процессоор дамжин “газардуулалт”-ын зөвшөөрлийг авах шаардлагатай байдаг. Энэхүү процессын үндсэнд Японы гаралт-оролтын удирдлага болон түүнчлэн тэдгээрийн хуульд заасан “газардуулалтын төлөвлөгөө”-ийн нөхцөлүүд байдаг. Энэхүү заалт нь гадаад хүмүүс газардуулалтад зөвшөөрөгдөхийн тулд хангах ёстой таван шаардлагыг тодорхой зааж өгдөг.

Эхлээд, хүчинтэй аялалын бичиг баримттай байх, мөн зарчим ёсоор, гадаадын элчин сайдын яамны тэргүүн эсвэл гадаад харилцааны сайдын гаргасан хүчинтэй визтэй байх шаардлагатай. Хоёрдугаарт, Япон улсад хийх гэж буй үйл ажиллагааны талаарх мэдүүлгийн агуулга худал байж болохгүй. Гуравдугаарт, тухайн үйл ажиллагаа нь Японы гаралт-оролтын удирдлага болон түүнчлэн тэдгээрийн хуульд заасан ямар нэгэн оршин суух эрхтэй таарч байх шаардлагатай. Дөрөвдүгээрт, Япон улсад байх хугацаа хууль эрх зүйн зааврын дагуу байх ёстой. Тавдугаарт, дараа нь тайлбарлах газардуулалтыг татгалзах шалтгаануудад хамаарахгүй байх шаардлагатай.

Жинхэнэ шалгалт нь Японы нисэх буудал болон далайн боомтуудад байрлах гаралт-оролтын боомтод, орж ирэх шалгалтын ажилтнуудаар хийгддэг. Гадаад хүмүүс нь газардуулалтын хүсэлт гаргахдаа, зарчим ёсоор хурууны хээ болон царайн зургийн мэт хувийн таних мэдээллийг өгөх шаардлагатай. Дараа нь, орж ирэх шалгалтын ажилтнуудын явуулсан ярилцлага зэрэгтэйгээр, дээр дурдсан таван газардуулалтын нөхцөлүүдийг хангаж байгаа эсэхийг шалгадаг. Бүх нөхцөлүүдийг хангасан гэж орж ирэх шалгалтын ажилтан үнэлсэн тохиолдолд, тухайн гадаад хүний аялалын бичигт “газардуулалтын зөвшөөрлийн тамга” дарж, энэ нь тэднийг анх удаа хууль ёсны Япон улсад газардуулах боломжийг олгодог. Энэхүү бүхэл бүтэн процесс нь визний хүсэлтээс эхлэн улсын хил дээрх сүүлийн шалгалт хүртэлх олон шатлалыг дамжин, Япон улсад орж ирэх гадаад хүмүүс хууль ёсны шаардлагыг баталгаажуулах зорилгоор зохион байгуулагдсан байдаг.

Шударга байдлыг ба аюулгүй байдлыг хангах: Японы хуульд үндэслэн газардуулахыг татгалзах шалтгаанууд

Газардуулахын таван нөхцөлүүдийн дунд, Японы аюулгүй байдлыг ба нийтийн эрх ашгийг хамгаалахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг нь газардуулахыг татгалзах шалтгаануудад хамаарахгүй байх шаардлага юм. Японы гарал үүслийн болон түүнчлэн дүрвэгсдийг тодорхойлох хуулийн 5-р зүйл нь Японы нийгэмд ашиг тусаа өгөхгүй гадаадын иргэдийн төрлийг тодорхойлон жагсаасан байдаг. Энэ заалт нь гарал үүслийн удирдлагын “хатуу удирдлага”-г хууль ёсоор хангах үүрэгтэй.

Газардуулахыг татгалзах шалтгаанууд нь олон төрөл бүрийн байдаг боловч, Гарал үүслийн болон түүнчлэн дүрвэгсдийн удирдлагын газрын зохицуулалтаар, үндсэндээ дараах ангилалд хуваарилах боломжтой. Эхлээд, нийтийн эрүүл мэндийн хувьд газардуулах нь зохимжгүй гэж үзэгддэг хүмүүс байдаг. Энд тодорхой халдварт өвчний өвчтөнүүд багтана. Дараагийн нь, нийгэмд эсэргүүцэлтэй хүмүүс байдаг. Жишээ нь, бүлэглэл гишүүд нь энэд багтана. Гуравдугаарт, Японоос хөөгдсөн түүхтэй эсвэл Япон дотроо болон гадаадад хүнд гэмт хэрэг үйлдэж ял сонссон хүмүүс байдаг. Энэ нь дахин гэмт хэрэг үйлдэх эрсдэлийг ба Японы хууль эрх зүйн системд нийцтэй байдлыг үнэлэхэд чухал үзүүлэлт болдог. Дөрөвдүгээрт, Японы улс төрийн ашиг сонирхол ба нийтийн аюулгүй байдлыг гэмтээх үйлдэл хийх магадлалтай гэж үзэгддэг хүмүүс байдаг. Террористууд ба тагнуулын үйл ажиллагаанд оролцогчид нь энэ ангиллын жишээнүүд юм. Түүнчлэн, харилцан үйлчлэлд суурилсан тохиолдолд байдаг. Эдгээр заалтууд нь Японы улс төрийн хил хамгаалалт нь зөвхөн хүмүүсийн хөдөлгөөнийг удирдахаас гадна, олон янзын аюул заналыг хамгаалахад чухал хамгаалалтын шугам болон ажилладагийг харуулдаг.

Японд байгаа гадаадын иргэдийн удирдлага

Гадаад иргэд Японд газардуулгын зөвшөөрөл авч оршин суух хугацаанд тэдний үйл ажиллагаа нь газардуулгын үед тогтоосон “оршин суугаа эрх” -ээр хууль ёсны хүрээнд заагддаг. Энэхүү оршин суугаа эрхийн систем нь оршин суугаа удирдлагын үндсийг бүрдүүлдэг боловч түүнтэй зэрэгцэн, компани болон гадаад иргэд өөрсдөө оршин суугаа байдлыг нарийвчлан ойлгох зорилгоор зарим чухал захиргааны мэдэгдэл үүрэг хүлээлгэдэг.

Үүний нэг нь Японы гаралт оролтын удирдлага болон тэсрэхүйн тусгай хуулийн 19-р зүйлийн 16-д үндэслэн “байгууллагаас хийх мэдэгдэл” юм. Энэ заалт нь урт хугацааны оршин суугч гадаад иргэдийг ажилд авч буй компани эсвэл боловсролын байгууллага зэрэгт хандаж, тэдний гадаад иргэнтэй гэрээ байгуулсан үед эсвэл гэрээ дууссан үед (жишээ нь, ажилтан татгалзсан үед) 14 хоногийн дотор гаралт оролтын удирдлагын газарт мэдэгдэх үүрэгтэй болгодог.

Энэтэй уялдуулан, адил хуулийн 19-р зүйлийн 17 нь “урт хугацааны оршин суугчийн мэдэгдэл” -ийг тогтоосон байдаг. Энэ нь гадаад иргэн өөрийн байгууллагын нэр эсвэл байршил өөрчлөгдсөн, байгууллага татан буугдсан, эсвэл байгууллагаас гарсан эсвэл шилжсэн тохиолдолд тухайн үйл явдал гарсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор мэдэгдэх үүрэгтэй болдог.

Эдгээр мэдэгдэх үүргүүд нь зөвхөн албан ёсны ажил биш юм. Эдгээр нь Япон улсын дотоодод гадаадын ажилчдын хөдөлгөөнийг бараг бодит цаг хугацаанд ойлгох зорилгоор маш чухал өгөгдлийн цуглуулах механизм болон ажилладаг. Компани болон хувь хүний хоёр талаас мэдээлэл авч, өгөгдлийн нарийвчлалыг хангаж, гадаад иргэн хууль ёсны оршин суух үндэслэлээ алдсан боломжийг (жишээ нь, компаниас гарсны дараа шинэ ажил олоогүй байдал) хурдан мэдэрч чаддаг. Компанийн хувьд энэхүү мэдэгдлийг орхигдуулах нь зөвхөн албан ёсны зөрчил биш, улсын аюулгүй байдлын болон эдийн засгийн бодлогын суурь болсон оршин суугаа удирдлагын системд хамтран ажиллахыг орхисон гэж үзэгдэж, ирээдүйд бусад оршин суугаа эрхийн хүсэлт гаргахад сөрөг үнэлгээ авах шалтгаан болох боломжтой.

Мөн оршин суугаа гадаад иргэн Японоос түр зуур гарч, дахин адилхан оршин суугаа эрхтэйгээр орж ирэхийг хүсвэл, зарчим ёсоор “дахин орж ирэх зөвшөөрөл” -ийг урьдчилан авах шаардлагатай байдаг. Японы гаралт оролтын удирдлага болон тэсрэхүйн тусгай хуулийн 26-р зүйлд заасан энэхүү системийг ашиглан, гарахаасаа өмнө байсан оршин суугаа эрхээ хадгалан, дахин орж ирэх боломжтой болдог.

Японы Засгийн Газрын Захиргааны Эрхийн Хүрээ: Чухал Шүүхийн Шийдвэрүүд

Японы оршин суугаа гадаадын иргэдийн удирдлагыг ойлгоход, тухайн захиргааны байгууллага, өөрөөр хэлбэл Хууль Зүйн Сайдын эрхийн хүрээг тодорхойлсон Японы Дээд Шүүхийн шийдвэр нь маш чухал байдаг. Тэдгээрийн төлөөлөл нь 1978 оны 10-р сарын 4-ний өдрийн (1978) Дээд Шүүхийн шийдвэр, энгийнээр Маклийн хэргийн шийдвэр гэж нэрлэгддэг. Энэ хэргийн шийдвэрээр Дээд Шүүх Хууль Зүйн Сайдад гадаадын иргэний оршин суух хугацааг сунгах эсэх шийдвэрийг гаргахад маш өргөн эрх олгосон байна.

Шүүхийн өгсөн тайлбар нь, оршин суух хугацааг сунгах эсэхийг шийдвэрлэхдээ зөвхөн өргөдөл гаргагчийн хувийн нөхцөл байдлыг бус, Японы дотоодын улс төрийн, эдийн засгийн, нийгмийн байдал, олон улсын харилцаа, гадаад харилцааны тооцоо зэрэг олон талт, ихээхэн нийгэмлэгийн өнцгийг нийлүүлэн авч үзэх шаардлагатай гэсэн юм. Мөн ийм төвөгтэй, бодлогын шийдвэрүүдийг гаргах нь захиргааны хариуцлагатай Хууль Зүйн Сайдын мэргэжлийн, бодлогын эрх мэдлийг шилжүүлэх нь хамгийн зохистой гэж дүгнэсэн байна.

Түүнчлэн, энэ шийдвэр нь шүүх Хууль Зүйн Сайдын шийдвэрийг хэрхэн хяналт тавих боломжтойг хатуу хязгаарласан. Шүүхийн шийдвэрийг цуцлах боломжтой нь зөвхөн “үндэслэл бүрэн дутуу эсвэл нийгэмлэгийн ерөнхий ойлголтод үндэслэн тодорхой байдлаар зохимжгүй” гэж үзэгдэх тохиолдолд л хязгаарлагдана. Энэ маш өндөр шалгуур нь захиргааны шийдвэрийг шүүхийн хяналтаас ихээхэн хамгаалах үр дүнтэй байдаг.

Энэ шийдвэр нь практикт хэрэгжих үр дагавар нь маш чухал байдаг. Энэ нь оршин суух эрхийн талаарх хүлээн авахгүй шийдвэрийг гаргасан тохиолдолд, шүүхэд хандаж тухайн шийдвэрийг хураах нь маш хэцүү болохыг харуулдаг. Иймд, компаниуд гадаадын ажилчдыг хүлээн авах явцыг зөвхөн шүүхийн давж заалдах бус, өргөдлийн шатанд бүх шаардлагыг хангасан, сэтгэл ханамжтай бичиг баримтыг бэлтгэж, мэдэгдэх үүрэг гэх мэт хууль ёсны дагуу ажиллах нь стратегийн хувьд маш чухал болдог. Энэ шийдвэр нь эхэндээ дурдсан улс төрийн эрх мэдлийн зарчим нь Японы дотоод шүүхийн шийдвэрүүдэд хэрхэн бодитой байдлаар хэрэгжиж байгааг харуулсан тод жишээ юм.

Товчоор

Японы гарал үүлэлт болон оршин суух зохицуулалтын систем нь улс төрийн эрх зүйн үндсэн зарчмыг суурь болгон, эдийн засгийн шаардлага болон улс төрийн аюулгүй байдлын хоёр зорилго зэрэгцүүлэн хэрэгжүүлэхийн тулд бий болгосон төвөгтэй хууль, захиргааны хүрээлэн юм. Энэ системийг мэргэжлийн байгууллага болох Гарал үүлэлт ба Оршин суух Зохицуулалтын Газар нь хариуцаж, Хууль зүйн сайдын өргөн хүрээний шийдвэрлэх эрхийн доор, хатуу байдал ба зөөврийн хоорондын тэнцвэрийг хангах зорилгоор хэрэгжүүлдэг. Энэ системийг нарийн ойлгож, зөв хариу үйлдэл хийх нь глобал түвшинд үйл ажиллагаа явуулж буй компаниудын чухал удирдлагын асуудал болно.

Монолит Хууль Зүйн Газар нь энэхүү нийтлэлд тайлбарласан шиг, Японы гарал үүлэлт ба оршин суух зохицуулалтын хуульд холбогдох асуудлуудад олон тооны дотоодын үйлчлүүлэгчдэд зөвлөгөө өгөхөд туршлагатай байдаг. Манай газарт нь Японы хуульчийн мэргэжлийн зэрэгтэй гадаадын хуульчийн мэргэжлийн зэрэгтэй англи хэлний мэргэжилтнүүд олон тоогоор ажилладаг бөгөөд дотоодын хуульд гүнзгий мэдлэгтэй бөгөөд олон улсын хараат байдлыг хослуулсан, өргөн хүрээний хууль зүйн дэмжлэг үзүүлэх боломжтой. Хэрэв та гарал үүлэлт ба оршин суух зохицуулалтын төвөгтэй асуудлаар тулгарвал, бидэнтэй зөвлөгөө авахыг хүсье.