Японы Зохиогчийн Эрхийн Хууль дахь Эрхийн Үүсэлт ба Хамгаалах Хугацааны Тайлбар

Компанийн оюуны өмчийн портфолиод, зохиогчийн эрх нь програм хангамж, маркетингийн материал, судалгаа хөгжлийн тайлан, дизайн гэх мэт олон талт хөрөнгийг хамгаалах үндсэн эрх юм. Тусгайлан, дэлхий даяар үйл ажиллагаа явуулдаг компаниудад, өөр өөр улсын хууль эрх зүйн систем, ялангуяа Японы зохиогчийн эрхийн системийн онцлогийг нарийвчлан ойлгох нь хөрөнгийн удирдлага болон эрсдэлийг зайлсхийх хувьд маш чухал байдаг. Японы зохиогчийн эрхийн систем нь олон улсад хэрэглэгддэг системтэй төстэй үндсэн суурьтай боловч, эрхийн үүсэх механизм болон хамгаалалтын хугацааг тооцох арга зүйд өөрийн гэсэн зарчмуудтай байдаг. Японы зохиогчийн эрхийн хуульд, эрхийн үүсэхэд ямар нэгэн байгууллагад бүртгүүлэх эсвэл өргөдөл гаргах зэрэг ямар ч албан ёсны үйл ажиллагаа шаардлагагүй ‘бүртгэлгүй зарчим’ нэвтэрсэн байдаг. Энэ нь бүтээлч үйл ажиллагаа дууссан мөчид хууль ёсны хамгаалалт автоматаар олгогддогийг хэлнэ. Гэвч энэ автомат хамгаалалт нь бүх бүтээгдэхүүнд хамаарахгүй. Хууль ёсны хамгаалалтанд хамаарах ‘зохиогчийн бүтээл’ болгон хүлээн зөвшөөрөхийн тулд ‘бүтээлч байдал’ гэсэн шаардлагыг хангах шаардлагатай. Энэ шаардлага нь энгийн баримт бичиг эсвэл өгөгдлийн цуглуулга болон оюуны бүтээлч үйл ажиллагааны үр дүнг ялгах чухал үзүүлэлт болдог. Эрх үүссэний дараа, тухайн хамгаалалт хэдэн хугацаагаар үргэлжлэх вэ, өөрөөр хэлбэл хамгаалалтын хугацааг ойлгох нь мөн адил чухал юм. Японы зохиогчийн эрхийн хуульд, хамгаалалтын хугацааг тооцохдоо, зохиогчийн нас барсны дараах хугацааг үндэслэн тооцох зарчим болон зохиогчийн бүтээлийг нийтэд зарласан цагийг үндэслэн тооцох гэсэн хоёр үндсэн бодлогыг авч хэрэгжүүлдэг. Эдгээр зарчмуудын аль нь хэрэглэгдэх нь зохиогчийн бүтээлийн онцлог болон зохиогчийн харуулсан хэлбэрээс шийдвэрлэгддэг. Эдгээр төвөгтэй дүрмүүд нь компанийн барьж буй үнэт зүйлсийн өртгийг ихэсгэх болон түүний амьдралын мөчлөгийг удирдахад таамаглаж болох хууль ёсны хүрээлэнг олгодог. Энэхүү нийтлэлд, Японы зохиогчийн эрхийн хуульд заасан эрхийн үүсэх шаардлагаас эхлэн, хамгаалалтын хугацааны нарийвчлан тооцоолох аргачлал, мөн түүний дуусгавар болох хүртэлх процессыг хууль тогтоомж болон шүүхийн шийдвэрүүдэд үндэслэн дэлгэрэнгүй тайлбарласан болно.

Зохиогчийн эрхийн үүсэл: Гэрээгүй зарчим ба бүтээлч байдал

Японы зохиогчийн эрхийн хуулийн дор, зохиогчийн эрх нь тодорхой шаардлагыг хангаснаар автоматаар үүсдэг. Энэхүү механизмыг ойлгох нь өөрийн эрхийг зохих ёсоор удирдах, бусдын эрхийг зөрчихгүй байхад анхны алхам болно. Энд бид эрхийн үүсэлд голлох хоёр түлхүү элемент болох “гэрээгүй зарчим” ба “бүтээлч байдал”-ыг тайлбарлаж байна.

Гэрээгүй зарчим

Японы зохиогчийн эрхийн системд баримталдаг хамгийн үндсэн зарчмуудын нэг нь “гэрээгүй зарчим” юм. Энэ нь зохиогчийн эрхийн үүсэл ба эзэмшилд ямар нэгэн гэрээний биелүүлэлт шаардлагагүй гэсэн ойлголт юм. Тодруулбал, патент эрх, брэндийн эрх шиг төрийн байгууллагад өргөдөл гаргах, бүртгүүлэх зэрэг албан ёсны үйл явцыг хийх шаардлагагүйгээр, бүтээл бүтээгдсэн мөчид зохиогчид автоматаар зохиогчийн эрх олгогддог. Энэ зарчим нь Японы зохиогчийн эрхийн хуулийн 17-р зүйлийн 2-р хэсэгт “Зохиогчийн хувийн эрх ба зохиогчийн эрхийг эзэмшихэд ямар нэгэн гэрээний биелүүлэлт шаардлагагүй” гэж тодорхой заасан байдаг.

Энэ гэрээгүй зарчмаар, жишээлбэл, компанийн ажилтнуудын бэлтгэсэн тайлан, дизайнеруудын бүтээсэн график, программистуудын бичсэн код гэх мэт зүйлс нь бүрдсэн мөчид л зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагддаг болно. Вэбсайт болон хэвлэлийн бүтээлүүдэд түгээмэл хардаг © тэмдэг (Copyright марк) нь эрхийн үүсэлд шаардлагатай зүйл биш юм. © тэмдэг нь зохиогчийн эрхийн байдлыг үйл явцад харуулах заншил юм, түүний байгаа эсэх нь эрхийн хүчинтэй байдлыг нөлөөлдөггүй.

Энэ зарчим нь эрх авах процессыг хялбаршуулж, бүтээлч үйл ажиллагааг дэмжихэд томоохон давуу тал болдог. Гэхдээ энэ нь зэрэгцээд, эрхийн байдлыг батлах, эзэмшигчид хариуцлага байгаа гэсэн утгыг илэрхийлдэг. Маргаан үүссэн тохиолдолд, хэзээ, хэн, юу бүтээснийг объектив баримт бичгээр батлах шаардлага гардаг учраас, бүтээсэн огнооны бичлэг, гэрээний бэлтгэл зэрэг практик хариу арга хэмжээ авах нь чухал болно.

Бүтээлч байдал: Зохиогчийн эрхийн үндсэн шаардлага

Зохиогчийн эрх нь гэрээгүй байдлаар автоматаар үүсдэг ч, түүний хамгаалалт нь хуульд заасан “зохиогчийн бүтээл”-д хамааралтай. Японы зохиогчийн эрхийн хуулийн 2-р зүйлийн 1-р хэсэгт зохиогчийн бүтээл гэдэг нь “сэтгэлгээ эсвэл мэдрэмжийг бүтээлчээр илэрхийлсэн зүйл бөгөөд, үг зохиол, шинжлэх ухаан, урлаг эсвэл хөгжмийн хүрээнд багтдаг” гэж тодорхойлсон байдаг. Энэ тодорхойлолтод, практикт хамгийн чухал шаардлага нь “бүтээлч байдал” юм.

Бүтээлч байдал гэдэг нь зохиогчийн ямар нэгэн онцлог илэрхийлэгдсэн байхыг хэлнэ, заавал өндөр урлагийн чанар, шинэлэг байдал, содон байдал шаардлагагүй. Хэрэв бусдын бүтээлээс зөвхөн хуулбарлаагүй бөгөөд бүтээгчийн оюун ухааны үйл ажиллагааны үр дүн илэрхийлэгдсэн бол, бүтээлч байдал нь хүлээн зөвшөөрөгдөх хандлагатай байдаг. Эсрэгээрээ, хэн бүтээсэн ч ижилхэн илэрхийлэлтэй болох зүйлс эсвэл зүгээр л энгийн баримт, өгөгдөл гэх мэт зүйлсэд бүтээлч байдал хүлээн зөвшөөрөгдөхгүй, зохиогчийн бүтээл хэмээн хамгаалагдахгүй.

Бүтээлч байдал байгаа эсэх нь маргааны цэг болсон тодорхой шүүхийн шийдвэрүүдийн нэг нь “NTT Таун Пэйжийн мэдээллийн сангийн хэрэг” (Токио хотын дүүргийн шүүхийн 1997 оны 5 сарын 16-ны шийдвэр) юм. Энэ хэргийн хувьд, мэргэжлийн ангиллаар ангилагдсан утасны лавлахын мэдээллийн сан болох “Таун Пэйж” нь зохиогчийн бүтээл болох эсэх нь асуудал болсон. Шүүх нь, зөвхөн үсгийн дарааллаар хувь хүний нэр, хуулийн этгээдийн нэрийг эрэмбэлсэн “Хэллоу Пэйж”-тэй ялгаатай нь, “Таун Пэйж”-д мэргэжлийн ангилалын систем нь мэдээллийг сонгон байрлуулахад зохион бүтээгчийн оворгүй зүйлс хийгдсэн бөгөөд бүтээлч байдал хүлээн зөвшөөрөгдсөн гэж үзсэн. Тодруулбал, хайлтын хялбар байдлыг харгалзан үзсэн өөрийн гэсэн ангилалын систем нь зөвхөн өгөгдлийн цуглуулгаас давсан бүтээлч илэрхийлэл болохыг үнэлсэн юм.

Энэ шүүхийн шийдвэр нь компаниудын боловсруулж буй мэдээллийн хөрөнгийг бодоход чухал санаа өгдөг. Компаниудын эзэмшдэг харилцагчийн жагсаалт, борлуулалтын мэдээллийн сан гэх мэт мэдээллийн сангууд нь зохиогчийн эрхээр хамгаалагддаг эсэх нь тухайн мэдээллийн “сонголт эсвэл системтэй бүтэц”-д бүтээлч байдал хүлээн зөвшөөрөгдөх эсэхээс хамаарна (Японы зохиогчийн эрхийн хуулийн 12-р зүйлийн 2). Хэрэв тухайн бүтэц нь энгийн байдалтай байвал эсвэл тодорхой зорилгоор шаардлагатай болгон тогтоосон бол, бүтээлч байдал нь татгалзагдаж, мэдээллийн сан нь зохиогчийн эрхээр хамгаалагдахгүй боломжтой. Компаниуд нь өөрийн мэдээллийн хөрөнгийг зөвхөн өгөгдлийн цуглуулга биш, харин бүтээлч байдалтай зохиогчийн бүтээл мөн эсэхийг нарийвчлан үнэлж, зохиогчийн эрхээс гадна хамгаалалтын арга хэмжээг (жишээ нь, бизнесийн нууцыг хамгаалдаг бусад өрсөлдөөнийг урьдчилан сэргийлэх хууль эсвэл гэрээгээр хамгаалалт)-г харгалзан үзэж, олон давхаргатай мэдээллийн удирдлагын стратеги боловсруулах шаардлагатай болно.

Японы Зохиогчийн Эрхийн Хамгаалалтын Хугацааны Тооцооллын Арга Зүй

Зохиогчийн эрх үүссэний дараа, энэхүү эрх нь мөнхийнх биш бөгөөд дуусдаг. Японы зохиогчийн эрхийн хууль нь зохиогчийн эрхийг хамгаалдаг боловч, тодорхой хугацаа өнгөрсний дараа зохиогчийн бүтээлийг нийгмийн соёлын өв (нийтийн өмч)-рүү шилжүүлж, чөлөөтэй ашиглахыг дэмжиж, соёлын хөгжилд хувь нэмрээ оруулах зорилготой. Иймд, зохиогчийн эрхийн тодорхой хамгаалалтын хугацаа тогтоогдсон байдаг.

Хамгаалалтын хугацааг тооцоолох аргачлалыг ойлгоход, эхлээд ойлгох ёстой үндсэн зарчим бол “календарь жилийн зарчим” юм. Японы зохиогчийн эрхийн хуульд 57-р зүйлд, хамгаалалтын хугацааны төгсгөлийг тооцоолохдоо, зохиогчийн нас барсан өдөр эсвэл зохиогчийн бүтээлийг нийтэд таниулсан өдөр, бүтээсэн өдөр гэх мэт эхлэл цэг болсон үйл явдлыг үүссэн жилийн “дараа жилийн 1-р сарын 1”-ээс эхлэн тооцоолохыг заасан байдаг. Жишээ нь, нэгэн зохиогч 2024(Рейва 6) оны 5-р сарын 15-нд нас барсан бол, тухайн зохиогчийн бүтээлийн хамгаалалтын хугацааг тооцоолох эхлэл өдөр нь 2025(Рейва 7) оны 1-р сарын 1 болно. Хэрэв хамгаалалтын хугацаа 70 жил бол, тэр хугацаа 2094(Хейсей 106) оны 12-р сарын 31-нд дуусна. Энэ календарь жилийн зарчим нь тооцооллыг хялбаршуулах зорилгоор тогтоосон журмын хэрэгжүүлэлт бөгөөд бүх хамгаалалтын хугацааны тооцоололд нийтлэгээр хэрэглэгддэг.

Японы зохиогчийн эрхийн хуульд хамгаалалтын хугацааны тухай ойлголт нь эрх зүйн хоёр том системд хуваагддаг. Нэг нь, зохиогч нь хувь хүн байх үед хэрэглэгддэг, зохиогчийн нас барсан цагийг эхлэл цэг болгон авдаг “нас баралтын цагаас эхлэх зарчим” юм. Нөгөө нь, зохиогчийг тодорхойлох нь хэцүү байгаа эсвэл зохиогч нь хуулийн этгээд байх үед хэрэглэгддэг, зохиогчийн бүтээлийг нийтэд таниулсан цагийг эхлэл цэг болгон авдаг “нийтэд таниулалтын цагаас эхлэх зарчим” юм. Аль зарчим хэрэглэгдэх нь хамгаалалтын хугацааны уртад ихээхэн нөлөөлдөг тул, тэдгээрийн ялгааг зөв ойлгох нь чухал байдаг.

Хамгаалах Хугацааны Ерөнхий Журмын Дагуу: Зохиогч Нас Барснаас Хойш 70 Жил

Японы зохиогчийн эрхийн хуульд заасан хамгийн үндсэн зарчим нь зохиогчийн нас барсны дараа 70 жил хүртэл эрх нь хадгалагддаг гэсэн юм. Энэ нь зохиогч нь хувь хүн бөгөөд түүний үнэн нэр (эсвэл өргөн мэдэгдэх далд нэр) ашиглан бүтээл нь нийтэд зарлагдсан тохиолдолд хэрэглэгдэнэ. Японы зохиогчийн эрхийн хуулийн 51-р зүйлийн 2-р хэсэгт “Зохиогчийн эрх нь… зохиогчийн нас барсны дараа 70 жилийг дуустал хадгалагдана” гэж заасан байдаг. Энэ хугацаа нь зохиогчийн амьд байх хугацааны турш мөн түүний нас барсны дараа нэг тодорхой хугацаанд өв залгамжлагчид болон эрхийн шилжүүлэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах зорилгоор тогтоосон байдаг.

Энэ хамгаалалтын хугацаа нь өмнө нь “нас барсны дараа 50 жил” байсан боловч, Транс-Тайпэй хөгжлийн хамтын ажиллагааны гэрээ (TPP11)-н хүчин төгөлдөр болсны дагуу хуульд оруулсан өөрчлөлтөөр 2018 оны 12 сарын 30-наас “нас барсны дараа 70 жил” болгон сунгагдсан. Энэ сунгалт нь олон улсын стандарттай уялдуулах зорилготой байсан. Чухал нь, энэ хуулийн өөрчлөлтийг хэрэгжүүлэх үед аль хэдийн зохиогчийн эрх нь дууссан бүтээлүүдийн хувьд хамгаалалтын хугацааг өмнөхөөс нь сунгахгүй гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Энэ нь “Хамгаалалтын буцаахгүй” зарчмыг хэлнэ.

Хэд хэдэн зохиогчид хамтран бүтээсэн “хамтран зохиогчийн бүтээл” гэх мэт тохиолдолд хамгаалалтын хугацааг тооцох нь заримдаа өөр байдаг. Энэ тохиолдолд, Японы зохиогчийн эрхийн хуулийн 51-р зүйлийн 2-р хэсгийн таслалаар, хамтран зохиогчдын дунд “сүүлд нас барсан зохиогчийн нас барсны дараа” 70 жил гэж заасан байдаг. Жишээлбэл, хоёр зохиогч хамтран ном бичсэн бол, нэг нь эхлээд нас барсан ч зохиогчийн эрх нь дуусахгүй, өөр нэг зохиогч нас барсны дараа 70 жилийн хугацааг тооцох эхэлнэ. Энэ нь хамтран зохиогчийн бүтээлд оролцсон зохиогч бүрийн хувь нэмрийг хуваагдашгүй нэгж гэж үзсэн зохицуулалт юм.

Японы хуульд заасан цаг хугацааны хамгаалалтын онцгой хугацаа

Зохиогчийн үхлийг үндэслэн тогтоосон зарчмыг хэрэгжүүлэхэд хүндрэлтэй эсвэл буруу тохиолдолд, жишээлбэл, зохиогчийг тодорхойлох боломжгүй байгаа эсвэл зохиогч нь ‘үхэл’ гэдэг ойлголтгүй хуулийн этгээд болох тохиолдолд, Японы зохиогчийн эрхийн хууль нь зохиогчийн бүтээлийг нийтэд танилцуулах үед эхлэх онцгой хамгаалалтын хугацааг тогтоодог. Эдгээр онцгой дүрмүүд нь байгууллагын үйл ажиллагаанд бий болгосон зохиогчийн бүтээлүүдэд ихэвчлэн хамааралтай учраас, практикт маш чухал ач холбогдолтой байдаг.

Нэр төрхгүй болон өөр нэртэй бүтээлүүд

Зохиогч нь өөрийн жинхэнэ нэрийг ил болгохгүйгээр, нэр төрхгүй эсвэл өөр нэр (зохиолчийн хоч гэх мэт) ашиглан бүтээлээ нийтэд таниулсан тохиолдолд, зохиогчийн нас барсан хугацааг бодитойгоор тогтоох нь хүндрэлтэй байдаг. Иймд, Японы зохиогчийн эрхийн хуульд (1971) 52-р зүйлд эдгээр бүтээлүүдийн хамгаалалтын хугацааг “тус бүтээлийг нийтэд таниулснаас хойш 70 жил” гэж тогтоосон байдаг.

Гэхдээ энэ заалтад хэд хэдэн гаргалгаа тусгагдсан байдаг. Эхлээд, нийтэд таниулснаас хойш 70 жил өнгөрөхөөс өмнө, зохиогчийн нас барснаас хойш 70 жил өнгөрсөн нь тодорхой болсон тохиолдолд, тухайн цэгт хамгаалалтын хугацаа дуусгавар болно. Мөн, зохиогч нь заасан хугацаанд дараах аль нэг арга хэмжээг авсан тохиолдолд, хамгаалалтын хугацаа үндсэн зарчмаар “нас барснаас хойш 70 жил” болон шилжинэ.

1. Зохиогч нь Бүтээл Соёлын Яаманд өөрийн жинхэнэ нэрийг бүртгүүлэх (Японы зохиогчийн эрхийн хуульд (1971) 75-р зүйл).
2. Зохиогч нь өөрийн бүтээлдээ жинхэнэ нэр эсвэл олонд танигдсан өөр нэрийг зохиогчийн нэр болгон үзүүлэн дахин нийтэд таниулна.

Эдгээр заалтууд нь зохиогч болон түүний үр хүүхдүүдэд урт хугацааны хамгаалалтыг баталгаажуулах сонголтыг олгодог.

Байгууллагын нэр дээрх бүтээлүүд

Компаниуд үүсгэсэн бүтээлүүдийн олонх нь энэ ангилалд хамаарна. Хуулийн этгээд болон бусад байгууллага нь бүтээлийн зохиогч хэмээн нэр дээрээ эзэмших бүтээлүүд, өөрөөр хэлбэл ‘ажлын үүрэгт бүтээл’ эсвэл ‘байгууллагын бүтээл’ нь хувь хүн шиг ‘үхэл’ гэж байдаггүй учраас, үхсэн үед тооцох зарчмыг хэрэглэж болохгүй. Иймд, Японы хуульд (Japanese Copyright Law) зааснаар, эдгээр бүтээлүүдийн хамгаалалтын хугацааг ‘тэр бүтээлийг нийтэд таниулснаас хойш 70 жил’ гэж тогтоосон байдаг. Мөн, хэрэв бүтээл үүсгэгдсэнээс хойш 70 жилийн дотор нийтэд таниулагдаагүй бол, ‘түүнийг бүтээснээс хойш 70 жил’ гэсэн хугацаанд хамгаалагдана.

Энд чухал нь, ямар тохиолдолд байгууллага ‘зохиогч’ болох вэ гэдэг асуудал юм. Энэ нь Японы хуульд (Japanese Copyright Law) заасан ‘ажлын үүрэгт бүтээл’ -ийн шаардлагад нийцсэнээр шийдэгддэг. Тодорхойлбол, ①байгууллагын санаачилгаар, ②тэр байгууллагын үйл ажиллагаанд оролцогч хүн, ③ажлын үүрэгтээ бүтээсэн, ④байгууллагын нэр дээр нийтэд таниулсан бүтээл (программын бүтээлүүдийг оролцуулахгүй) нь, ⑤гэрээ болон ажлын дүрэмд өөрөөр заасан байхгүй бол, тухайн байгууллагыг зохиогч гэж үзнэ гэж заасан байдаг.

Өөрөөр хэлбэл, компани нь бүтээлийн эрхийн эзэн болон, нийтэд таниулснаас хойш 70 жилийн хамгаалалтын хугацааг хэрэгжүүлэхийн тулд, эхлээд ажлын үүрэгт бүтээлийн шаардлагыг хангасан байх ёстой. Ажилтны гэрээ болон ажлын дүрэмд ажилтан бүтээсэн бүтээлийн эрхийн эзэмшилтэй холбоотой тодорхой заалт байршуулах нь, зөвхөн эрхийн эзэн болохыг тодорхойлохоос гадна, тэр эрхийн хугацаа хэр удаан үргэлжлэх талаарх заалтын өөрчлөлтөөр дамжуулан шууд бус нөлөө үзүүлэх учир, маш чухал юм.

Японы киноны зохиогчийн эрх

Киноны зохиогчийн эрх нь олон тооны ажилтнууд болон их хэмжээний хөрөнгө оруулалт шаардлагатай байдаг бөгөөд энэхүү онцлог шалтгаанаар бусад зохиогчийн эрхтэй харьцуулахад тусгай хамгаалалтын хугацааг тогтоосон юм. Японы зохиогчийн эрхийн хууль (Copyright Law of Japan) дүрэм 54-р зүйлд, киноны зохиогчийн эрх нь “тус зохиогчийн эрхийг нийтэд зарласнаас хойш 70 жил” хадгалагдана гэж заасан байдаг. Хэрэв бүтээл нь бүтээгдсэний дараа 70 жилийн дотор нийтэд зарлагдаагүй бол, “түүний бүтээгдсэний дараа 70 жил” гэсэн хугацаанд хамгаалагдана.

Киноны зохиогчийн эрхийн хамгаалалтын хугацааг тойрсон хуульчилсан өөрчлөлт болон хамгаалалтын хугацааны эргэн тойронд хэрэгжүүлэх зарчим нь маргааны гол цэг болсон чухал шүүхийн шийдвэр байдаг. Энэ нь “Шейн хэрэг” (Supreme Court of Japan, 2007 оны 12 сарын 18-ны шийдвэр) байв. Энэ хэрэг нь 1953 онд нийтэд зарлагдсан “Шейн” киноны эрхийн талаарх байв. Тухайн үед зохиогчийн эрхийн хуульд киноны хамгаалалтын хугацаа нь нийтэд зарласнаас хойш 50 жил байсан бөгөөд “Шейн” киноны зохиогчийн эрх нь 2003 оны 12 сарын 31-нд дуусах ёстой байв. Гэвч 2004 оны 1 сарын 1-нд хэрэгжсэн шинэчлэгдсэн зохиогчийн эрхийн хуулиар киноны хамгаалалтын хугацааг нийтэд зарласнаас хойш 70 жил болгон сунгасан байна. Эрх эзэмшигч тал нь энэ сунгалтын заалт нь “Шейн” кинонд ч хамаарах ёстой гэж үзсэн байна.

Гэвч Японы Дээд Шүүх эрх эзэмшигчийн өргөдлийг татгалзсан байна. Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл нь, шинэчлэгдсэн хууль хэрэгжсэн 2004 оны 1 сарын 1-ний өдрийн байдлаар “Шейн” киноны зохиогчийн эрх нь аль хэдийн өмнөх өдрийн 2003 оны 12 сарын 31-нд дуусгавар болж, нийтийн өмчид орсон байсан гэсэн явдал юм. Нэг удаа дуусгавар болсон эрхийг дараах хуульчилсан өөрчлөлтөөр сэргээх боломжгүй бөгөөд энэ нь хуулийн эргэн тойронд хэрэгжүүлэхгүй байх зарчмыг баталгаажуулсан байдаг.

Энэ шүүхийн шийдвэр нь зөвхөн нэг киноны эрхийн хугацааг тогтоосон биш, хуульчилсан өөрчлөлт нь зохиогчийн эрхийн хамгаалалтын хугацаанд ямар нөлөө үзүүлэх талаар тодорхой хууль эрх зүйн тогтвортой байдлыг харуулсан чухал утга учиртай байв. Компаниуд өнгөрсөн үеийн зохиогчийн эрхтэй бүтээлүүдийг ашиглахыг хүсэхдээ, тухайн бүтээл нь нийтийн өмчид байгаа эсэхийг шийдвэрлэхдээ, эрхийн хугацаа дууссан цагийн хуульд үндэслэн найдвартай шийдвэр гаргах боломжийг баталгаажуулсан байна. Ингэснээр нийтийн өмч нь ирээдүйн хуульчилсан өөрчлөлтөөр хөндлөнгөөс хөндөгдөх эрсдэлгүй, тогтвортой соёлын нөөц болгон ашиглах боломжийг харуулсан байна.

Хамгаалалтын хугацааны харьцуулалт

Бид энэхүү нийтлэлд өмнө нь тайлбарласан бүтээлийн эрхийн хамгаалалтын хугацааны үндсэн зарчим болон түүнд хамаарах гадаад тохиолдлуудыг доорхи хүснэгтэд товчоор харуулав. Энэ хүснэгт нь бүтээлийн төрлөөс хамаарч хэрхэн хамгаалалтын хугацаа хэрэглэгдэх, мөн түүний тооцоо хэзээнээс эхлэх талаарх мэдээллийг нэг дор харахад зориулагдсан болно.

Дүгнэлт

Энэхүү нийтлэлд дэлгэрэнгүй тайлбарласнаар, Японы (Japan) хуульд заасны дагуу, Японы (Japanese) зохиогчийн эрхийн систем нь эрх үүсэхээс эхлээд дуусгавар болтол тодорхой хууль зүйн хүрээнд байршидаг. Эрх үүсэх үед бүртгэл шаардлагагүй “бүртгэлгүй зарчим” хэрэглэгддэг ч, хамгаалалтын үндсэн шаалт болох “бүтээлч байдал” шаардлагатай байдаг. Энэ нь компанийн бүтээсэн мэдээлэл бүхэн автоматаар хамгаалагддаггүйг илэрхийлж, хөрөнгө удирдлагын чухал анхаарах зүйл болгодог. Хамгаалалтын хугацаа нь зохиогч нь хувь хүн бол “нас барсны дараа 70 жил” гэсэн зарчим хэрэглэгддэг бол, компанийн үйл ажиллагаатай холбоотой байгууллагын нэр дээрх зохиогчийн эрх бүхий бүтээлүүд болон киноны зохиогчийн эрхийн бүтээлүүдэд “нийтлэгдсэний дараа 70 жил” гэсэн онцгой зарчим хэрэглэгддэг. Эдгээр дүрмийг нарийвчлан ойлгож, өөрийн компани эзэмшдэг эсвэл ашигладаг зохиогчийн эрхтэй бүтээлүүд хэдэн ангилалд хамаарч, хэдэн хугацаанд хамгаалагдаж байгааг мэдэх нь, оюуны өмчийн стратегийг боловсруулахад чухал юм.

Монолис хууль зүйн фирм нь Японы (Japanese) зохиогчийн эрхийн хуульд суурилсан гүнзгий мэргэжлийн мэдлэг болон дотоод болон гадаадын үйлчлүүлэгчдэд өгсөн зөвлөгөөний баялаг туршлагатай байдаг. Тусгайлан, олон улсын хэмжээнд бизнес эрхлэгч компаниуд тулгардаг, улс хилээр дамжин үйл ажиллагаа явуулахад тулгардаг оюуны өмчийн эрхийн асуудлуудад стратегийн хууль зүйн дэмжлэг үзүүлэхэд манай фирм маш чадварлаг байдаг. Манай фирмд гадаадын хуульчийн эрхтэй, англи хэлний мэргэжилтнүүд олон тоогоор ажилладаг бөгөөд соёл, хууль зүйн ялгааг даван туулж, үр бүтээлтэй харилцаа холбооны тусламжтайгаар үйлчлүүлэгчдийн бизнесийг амжилтад хүргэх шилдэг шийдлүүдийг санал болгодог. Зохиогчийн эрхийн удирдлага, лицензийн гэрээ, маргааны шийдвэрлэлт гэх мэт энэ нийтлэлд хөндөгдсөн сэдвүүдэд холбогдох бүх төрлийн зөвлөгөө өгөхөд бэлэн байдаг.