Тооцоололд дамжуулан захирлын явуулалтын нөхцөл гэж юу вэ?

Венчер компаниуд венчер төлөвлөгөөс (VC) хөрөнгө оруулалт хүлээн авахад, хөрөнгө оруулалтын гэрээнд заасан байж болох заалт нь зохицуулагчийн томилолтын заалт юм.
Зохицуулагчийн томилолтын заалт талаар тодорхой бус байдлаар төсөөлөл бий болох юм боловч, энэ заалт нь яагаад байгаа болон хууль ёсны хувьд ямар утга байгаа талаар бүрэн ойлголт байхгүй байж магадгүй.
Тиймээс, энэ нийтлэлд бид хөрөнгө оруулалтын гэрээнд байх зохицуулагчийн томилолтын заалтыг тайлбарлах болно.

https://monolith.law/corporate/importance-and-necessity-of-investment-contract[ja]

Хяналтын зөвлөлийг тогтмол илгээх нь юу вэ?

Хяналтын зөвлөлийг тогтмол илгээх гэдэг нь, VC болон бусад хөрөнгө оруулагчид анхны үеийн байгууллагуудад өөрсдийн холбоотой хүмүүсийг хяналтын зөвлөлд оролцуулах зорилгоор илгээх зүйлийг агуулсан заалт юм.

Захиргааны дарга шилжүүлэх нь юу вэ?

Хөрөнгө оруулалтын гэрээнд захиргааны дарга шилжүүлэх нь дараах хоёр үзэгдэлтэй байж болно:

1. Захиргааны зөвлөлийн шийдвэр гаргахыг хянах, удирдах
2. Компаний дотоод мэдээллийг ойлгож авах

Захиргааны зөвлөлийн шийдвэр гаргахыг хянах, удирдах

Эхний үзэгдэл бол VC буюу хөрөнгө оруулагч нь өөрийн холбоотой хүмүүсийг захиргааны дарга болгон шилжүүлэхээр венчур бизнес болон бусад байгууллагуудын үйл ажиллагааг зөв удирдах, хянах юм. Венчур бизнес болон бусад байгууллагуудын захиргааны зөвлөлд VC буюу хөрөнгө оруулагчийн холбоотой хүмүүсийг захиргааны дарга болгон оруулснаар, VC буюу хөрөнгө оруулагч нь венчур бизнес болон бусад байгууллагуудын үйл ажиллагааг төлөвлөгөөний дагуу зөв удирдах, хянах боломжтой болно.

Хуульд нь, хуулийн эрх зүйн тухай хуулийн 309 дугаар зүйлийн 1-р хэсэгт “Хуулиар тусгайлан тогтоосон тохиолдол бусад үед, хуулиар захиргааны зөвлөлийн шийдвэр гаргах нь хуулиар захиргааны зөвлөлийн шийдвэр гаргах эрхтэй хувьцаагчдын давуу талын хувьцаагчдын ирүүлсэн, ирүүлсэн хувьцаагчдын давуу талын хувьцаа” гэдэг. Хэрэв захиргааны дарга болгон шилжүүлсэн хүний тоо давуу талыг хүрэхгүй бол, VC буюу хөрөнгө оруулагч нь венчур бизнес болон бусад байгууллагуудын захиргааны зөвлөлийн шийдвэр гаргахыг хуулиар удирдах боломжгүй. Гэвч, VC буюu хөрөнгө оруулагчийн холбоотой хүмүүс нь захиргааны зөвлөлд оролцож, өөрийн саналыг илэрхийлэхээр захиргааны зөвлөлийн шийдвэр гаргахад нөлөөлөх, бодитоор захиргааны зөвлөлийн шийдвэр гаргахыг удирдах боломжтой.

Тэгвэл, шилжүүлсэн захиргааны дарга нь захиргааны зөвлөлд санал илэрхийлсэн ч, бусад захиргааны даргууд нь тэр саналыг үл тооцохоор шийдвэр гаргаж, тэрээр компанид хохирол учруулах тохиолдол үүсвэл, саналыг үл тооцсон бусад захиргааны даргууд нь сайн зохицуулалтын үүргийг биелүүлэх, итгэлцэлийн үүргийг зөрчсөн гэж үнэлэгдэх магадлал өснө. Үүний үр дүнд, зөв шийдвэр гаргах нь батлагдаж болно.

https://monolith.law/corporate/investment-contract-clause-management-company[ja]

Компаний дотоод мэдээллийг ойлгож авах

Хөрөнгө оруулалтын гэрээнд захиргааны дарга шилжүүлэхийн хоёр дахь үзэгдэл нь компаний дотоод мэдээллийг ойлгож авах юм. VC буюу хөрөнгө оруулагч нь өөрийн холбоотой хүмүүсийг венчур бизнес болон бусад байгууллагуудын захиргааны зөвлөлд захиргааны дарга болгон оруулснаар, захиргааны зөвлөлд дэлгэрэнгүй мэдээллийг ойлгож авах боломжтой болно. Мөн, захиргааны дарга болгон оролцож байгаа тохиолдолд, захиргааны дарга болгон үүрэг гүйцэтгэхийн тулд бусад захиргааны даргуудаас мэдээлэл нээлттэй байхыг шаарддаг болно.

VC буюу хөрөнгө оруулагчаас шилжүүлсэн захиргааны дарга нь захиргааны дарга болохоор, бусад захиргааны даргууд нь VC буюу хөрөнгө оруулагчаас шилжүүлсэн захиргааны даргаас, үүрэг гүйцэтгэхийн тулд мэдээлэл нээлттэй байхыг шаардсан тохиолдолд, тэрээс татгалзах нь хүнд байх болно.

Обсерверийн үүрэгт хуваарилсан

VC болон бусад байгууллагууд нь өөрсдийн холбоотой хүмүүсийг зохион байгуулагч гишүүнээр хуваарилдаг арга шиг, зохион байгуулагч гишүүн биш, гэхдээ обсерверийн үүрэгт хуваарилдаг арга байна. Энэ нь, стартап байгууллагуудын зохион байгуулагчийн зөвлөлд зохион байгуулагч гишүүнээр оролцохгүй, гэхдээ обсерверийн үүрэгт оролцох болно, тиймээс зохион байгуулагчийн хуваарилалтын заалттай адилхан нөлөө үзүүлнэ. Обсерверийн үүрэгт хуваарилсан тохиолдолд, үндсэндээ зохион байгуулагч гишүүнээр оролцохоос илүү бага нөлөөтэй болдог, гэхдээ зохион байгуулагчийн хариуцлагыг авах эсвэл зохион байгуулагчийн ажлыг зогсоох боломжгүй болох төрлийн эрсдэлүүдийг зайлуулах боломжтой болно.

Венчер компаниуд болон бусадуудаас харсан зохицуулагчийн явуулалтын заалтын анхааруулга

Дээрхээр зохицуулагчийн явуулалтын заалтын үзэгдэлтэй талаар тайлбарласан байна.

Доорхоор, венчер компаниуд болон бусадуудаас харсан талд, хөрөнгө оруулалтын гэрээнд буй зохицуулагчийн явуулалтын заалтын талаар анхааруулга хийх зүйлсийг тайлбарлах болно.

Явуулагдаж буй зохицуулагчийн тоо

Өмнөхөөр тайлбарласанчлан, хуулийн 309 дугаар зүйлийн 1-р хэсэгт “Хуулиар тусгай заалт бусад тохиолдолд, хуулийн заалтыг хэрэгжүүлэх эрхтэй хуулийн эзэнд хамаарах дээд талын заалтыг хэрэгжүүлэх” гэдэг. Ийм болохоор, венчер компаниуд болон бусадууд нь олон VC болон бусад холбоотой хүмүүсийг зохицуулагчаар авахад, VC болон бусадууд нь компанийн удирдлагын эрхийг авч болох тул анхаарах хэрэгтэй.

Мөн, венчер компаниуд болон бусадууд нь дээд талын заалтыг хадгалах боломжтой боловч, дээд талын заалтыг хадгалах байдалд анхаарах хэрэгтэй. Юуны үүнд венчер компаниуд болон бусадуудын зохицуулагчид VC болон бусадуудын талд нийлж, VC болон бусадуудын дээд талын заалтыг авч болох боломжтой байх болно. Мөн, зарим асуудалд венчер компаниуд болон бусадуудын зохицуулагчид онцгой ашиг, сонирхолтой хүн болон заалт оруулах боломжгүй (Хуулийн 369 дугаар зүйлийн 2-р хэсэг) бөгөөд дээд талын заалтыг хангах боломжгүй байдал үүсч болзошгүй.

Тиймээс, венчер компаниуд болон бусадуудын хувьд, дээд талын заалтыг хадгалахад нэмэлт бэлэн байх нь хүснэгтэй байх юм.

Явуулагдаж буй зохицуулагчийн характер ба хүний байдал

Явуулагдаж буй зохицуулагчид болон бусадуудын хувьд, өөр өөр характер, бодол санаа ба хүний байдалтай хүмүүс байна. Явуулагдаж буй зохицуулагч нь венчер компаниуд болон бусадуудтай тохиромжгүй бол, венчер компаниуд болон бусадуудын зохицуулагчийг бууруулах, бүтээлч хэлэлцээр эсвэл тодорхой шийдвэр гаргах боломжгүй байдал үүсгэх боломжтой.

Тиймээс, зохицуулагчийг явуулж буй венчер компаниуд болон бусадуудын хувьд, явуулагдаж буй зохицуулагчийн хамт тохиромжтой эсэхийг шалгах, тохиромжгүй бол VC болон бусадуудаас бусад холбоотой хүмүүсийг зохицуулагчаар явуулах боломжтой байдалд бэлтгэх хэрэгтэй.

VC гэх мэт хөрөнгө оруулагчдын үзэл бодлын дагуу зохицуулагчийн хуваарилалтын заалтыг шалгах цэг

Дээрхээс, стартап компаниудын үзэл бодлын дагуу зохицуулагчийн хуваарилалтын заалтыг анхаарах зүйлсийг тайлбарласан боловч, доорх хэсэгт, хөрөнгө оруулалтын гэрээнд байгаа зохицуулагчийн хуваарилалтын заалтыг VC гэх мэт хөрөнгө оруулагчдын үзэл бодлын дагуу хэрхэн анхаарах талаар тайлбарлах болно.

Захирлын хариуцлага

VC гэх мэт холбоотой хүмүүс нь венчур байгууллагуудад захирлын албан тушаалтанд ирүүлэгдсэн тохиолдолд, тэдгээр нь захирлын хариуцлагыг авч байна. Тиймээс, итгэлцэл, сайн зохицуулалтын үүргийг зөрчилгүй байхын тулд, захирлын ажилдаа тохиромжтой хүмүүсийг ирүүлэх хэрэгтэй.

VC гэх мэт байгууллагууд нь захирлыг ирүүлэх тохиолдолд, санамсаргүй тохиолдолд бэлтгэхийн тулд, ирүүлэгдсэн захирлын хувьд, хариуцлагыг хязгаарласан гэрээг байгуулах, эсвэл захирлын нөхцөл баталгаат даатгалд нэгдэхийг хүссэн байна.

Ашигтай зөрчилтэй холбоотой

Томилогдсон зохион байгуулагч нь VC гэх мэт холбоотой хүмүүс болон венчур байгууллагуудын зохион байгуулагч байна. Ингэснээр, компаний хувьд байхад шаардлагатай ч, хувьцааны үнэ буурах магадлалтай үйлдэл хийх ёстой болох зүйл болдог. Ийм тохиолдолд, томилогдсон зохион байгуулагч нь ямар үйлдэл эсвэл яриа хийх нь зохимжтой байхыг бодож, тун удаан шийдвэр гаргах хэрэгтэй болно.

Венчер компаниудын зарим захирлуудад хариуцлага шаардлагатай болох

VC гэх мэт байгууллагууд нь холбоотой хүмүүсийг венчер компаниудын захирлын албан тушаалд томилж, захирлын зөвлөлийн ажилд оролцуулдаг. Иймд, асуудал гарсан тохиолдолд хариуцлагын нэг хэсэг нь VC гэх мэт байгууллагуудад бодитой хүлээн зөвшөөрөгдөх болно. Ингэснээр, VC гэх мэт байгууллагууд нь венчер компаниуд болон венчер компаниудын бусад захирлуудад хариуцлага шаардлагатай болох нь бодитой хүндрэлтэй болно.

Захирлыг ажиллаас халгахын хүчтэйгээр

Танд хуваарилсан захирлын талаар, ашигтай харилцаа үүсэх, төсөлд хөрөнгө оруулалтыг сунгах боломжгүй гэх мэт олон төрлийн шалтгаануудаас болж, захирлыг ажиллаас халгах нь илүү хүснэгтэй байдал үүсэх боломжтой. Гэвч, Японы компаний хуулийн 346 дугаар зүйлийн 1-р хэсэгт “Захирлын (Шинжлэх ухааны зөвлөлийн компанийд, шинжлэх ухааны захирлын эсвэл бусад захирлын эсвэл нягтлан бодогчийн. Доорх хэсгэд ижилхэн.) дутамж буурч, энэхүү хуулийн эсвэл байгууллагын үндсэн бичгийн захирлын тоо буурах үед, тогтоосон хугацаа дууссан эсвэл ажиллаас халагдсан захирлууд нь, шинэ захирлын (дараагийн хэсгийн түр зуурын захирлын ажлыг хийх хүмүүсийг оруулсан.) ажил эхлэх хүртэл, захирлын эрх үүрэгтэй байна.” гэж тогтоогдсон бөгөөд, шинэ захирлыг сонгож чадахгүй бол, тухайн хугацаанд захирлыг ажиллаас халгах боломжгүй байдал үүсэх боломжтой. Мөн, олон VC-нууд захирлыг танд хуваарилсан бол, Японы компаний хуулийн 346 дугаар зүйлийн 1-р хэсэг болон захирлын тооны харилцаа дээр, ажиллаас халгах боломжтой эсэх нь хамгийн түрүүнд хийгдэх байдал болдог байна.

Тиймээс, VC-нууд захирлыг танд хуваарилж байгаа тохиолдолд, стартап компанийн захирлын тоо, бусад VC-нуудаас танд хуваарилсан захирлын тоо гэх мэт зүйлсийг санал болгож, захирлыг танд хуваарилж байгаа эсэхийг бүрэн судалж шийдвэрлэх хэрэгтэй.

VC гэх мэт хувьцаатнуудад мэдээлэл тайлагдах

VC гэх мэтээс томилогдсон зохицуулагчид нь энгийн зохицуулагчидтай адил, сайн зохицуулалтын үүргийг хариуцдаг. Ийм болохоор, томилогдсон зохицуулагч нь, зөвхөн нэг хувьцаатан болох VC гэх мэтэд, зохицуулагчийн үр дүнгээр авсан мэдээллийг санамсаргүй тайлагдуулбал, зохицуулагчийн сайн зохицуулалтын үүргийн эсрэг болох боломжтой. Тиймээс, VC гэх мэт нь, хөрөнгө оруулалтын гэрээнд зохицуулагчийн томилолтын заалтыг тогтоох үед, зохицуулагчийн үр дүнгээр мэдэж авсан мэдээллийг VC гэх мэтэд тайлагдахыг зөвшөөрөх заалтыг тогтоох нь чухал болно.

Дүгнэлт

Дээрхээс, батламжийн гэрээнд зориулсан захирлын явуулалтын заалт талаар тайлбарласан. Захирлын явуулалтын заалт талаар, венчур байгууллагуудын анхаарах зүйлс, хөрөнгө оруулагчдын анхаарах зүйлс гэсэн хэлбэрээр бичихэд, тогтоолохын тулд маш их анхаарах хэрэгтэй заалт болохоор харагддаг. Гэвч, VC-д болон бусад байгууллагуудад туршлагатай, үнэт хүмүүс олон байдаг тул, венчур байгууллагууд нь тэдгээрийн чадварлаг хүмүүсийн хүчин чарвыг ашиглан компаниаа томруулах, VC-д болон бусад байгууллагууд нь хүмүүсийг явуулж, компаниаа хөгжүүлэхээр илүү том ашигтай болох хамт олон харилцааны харилцаа байгуулах нь, захирлын явуулалтын заалтын үндсэн зорилго болно. Захирлын явуулалтын заалтын үндсэн үүрэг нь бүрэн илэрхийлэгдэхийн тулд, мэргэжилтэн юристаас батламжийн гэрээг бичүүлэх эсвэл юристын зөвлөгөө авах нь хүссэн байдал болно.