Zastosowanie japońskiego 'Prawa o Podwykonawstwie' do rozwoju systemów i sankcje za jego naruszenie

W branży IT, kiedy deweloper systemu zleca rozwój innemu deweloperowi, najczęściej zawierany jest kontrakt na zlecenie.

Przy zawieraniu umowy, jednym z praw, które powinien szczególnie sprawdzić zleceniodawca, jest Japońskie Prawo o Zapobieganiu Opóźnieniom w Płatnościach Subkontraktorom (Prawo Subkontraktowe).
Prawo Subkontraktowe ma na celu zapewnienie uczciwości w transakcjach subkontraktowych i ochrony interesów podwykonawców, określając obowiązki zleceniodawcy, zakazy i sankcje.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o Prawie Subkontraktowym, zapoznaj się z poniższym artykułem na naszej stronie.

https://monolith.law/corporate/system-development-difference-subcontract-decision[ja]

Jak Prawo Subkontraktowe jest stosowane, gdy zlecasz projekt IT między firmami?
Jakie są kary za naruszenie Prawa Subkontraktowego?

W tym artykule przyjrzymy się szczegółowo dwóm często spotykanym praktykom w IT: “rozwój i zarządzanie systemem” oraz “raporty konsultingowe”, na przykładzie zlecenia.

Jak ustala się zakres stosowania japońskiego Prawa o Podwykonawstwie?

Japońskie Prawo o Podwykonawstwie ma na celu zapewnienie uczciwości w transakcjach podwykonawczych oraz ochronę interesów podwykonawców, określając obowiązki, zakazy i sankcje dla przedsiębiorstw zlecających.

Gdy Prawo o Podwykonawstwie jest stosowane, podwykonawcy są silnie chronieni, podczas gdy przedsiębiorstwa zlecające podlegają surowym regulacjom.

Należy zauważyć, że niezależnie od tego, czy charakter prawny umowy zlecenia jest umową o dzieło, czy umową o zastępstwo, będzie ona objęta Prawem o Podwykonawstwie, o ile spełnia powyższe kryteria.

Jednakże, nie wszystkie transakcje są objęte Prawem o Podwykonawstwie.

Japońskie Prawo o Podwykonawstwie określa zakres transakcji podwykonawczych, które są objęte tym prawem, zarówno pod względem treści transakcji, jak i podziału kapitału. Poniżej wyjaśniamy treść transakcji i podział kapitału.

Podział kapitału zakładowego

W japońskim prawie dotyczącym podwykonawstwa (japońskie: ShitaUkeHou) określono podział kapitału zakładowego głównego wykonawcy i podwykonawcy w zależności od treści transakcji.

Podział ten obejmuje cztery wzorce, a transakcje spełniające te wzorce, które dotyczą określonych treści, podlegają prawu dotyczącemu podwykonawstwa.

Wzorzec ①: Kapitał zakładowy głównego wykonawcy przekracza 300 milionów jenów, a kapitał zakładowy podwykonawcy wynosi 300 milionów jenów lub mniej
Wzorzec ②: Kapitał zakładowy głównego wykonawcy wynosi od 10 milionów do 300 milionów jenów, a kapitał zakładowy podwykonawcy wynosi 10 milionów jenów lub mniej

Transakcje, które są objęte, obejmują produkcję na zlecenie, naprawę na zlecenie, tworzenie produktów informacyjnych na zlecenie (ograniczone do tworzenia programów) i świadczenie usług na zlecenie (ograniczone do przetwarzania informacji).

Rozwój i operacja systemów są objęte tym podziałem.

Wzorzec ③: Kapitał zakładowy głównego wykonawcy przekracza 50 milionów jenów, a kapitał zakładowy podwykonawcy wynosi 50 milionów jenów lub mniej
Wzorzec ④: Kapitał zakładowy głównego wykonawcy wynosi od 10 milionów do 50 milionów jenów, a kapitał zakładowy podwykonawcy wynosi 10 milionów jenów lub mniej

Transakcje, które są objęte, obejmują tworzenie produktów informacyjnych na zlecenie (poza tworzeniem programów) i świadczenie usług na zlecenie (poza przetwarzaniem informacji).

Raporty konsultingowe są objęte tym podziałem.

Treść transakcji

Transakcje objęte regulacjami japońskiego Prawa o Podwykonawstwie (Japanese Subcontract Act) można podzielić na cztery główne kategorie w zależności od treści zlecenia: ① zlecenie produkcji ② zlecenie naprawy ③ zlecenie tworzenia produktów informacyjnych ④ zlecenie świadczenia usług.

Rozwój i operacje systemowe

Rozwój i operacje systemowe najprawdopodobniej wpadają pod kategorie ③ zlecenie tworzenia produktów informacyjnych i ④ zlecenie świadczenia usług. Wyjaśnimy definicje i konkretne przykłady tych transakcji.

Najpierw przyjrzyjmy się kategorii ③ zlecenie tworzenia produktów informacyjnych. W japońskim Prawie o Podwykonawstwie jest ono zdefiniowane w następujący sposób:

“Zlecenie tworzenia produktów informacyjnych” w tym prawie oznacza sytuację, w której przedsiębiorca zleca innemu przedsiębiorcy całość lub część procesu tworzenia produktów informacyjnych, które są celem dostarczania lub przyjmowania zleceń jako część swojej działalności, oraz sytuację, w której przedsiębiorca zleca innemu przedsiębiorcy całość lub część procesu tworzenia produktów informacyjnych, które są używane w ramach jego działalności.

Prawo o Podwykonawstwie, Art. 2, paragraf 3 https://elaws.e-gov.go.jp/document?lawid=331AC0000000120[ja]

Produkty informacyjne obejmują programy (oprogramowanie, systemy itp.), obrazy i dźwięki, teksty, grafiki, symbole itp. (np. projekty, raporty).

Zlecenie tworzenia produktów informacyjnych można podzielić na trzy typy:

・Przedsiębiorca (zleceniodawca), który prowadzi działalność polegającą na dostarczaniu produktów informacyjnych innym poprzez sprzedaż, udzielanie licencji na korzystanie itp., zleca innemu przedsiębiorcy (podwykonawcy) ich tworzenie. Przykładem może być sytuacja, gdy deweloper systemów zleca innemu przedsiębiorcy rozwój systemu zarządzania wizytówkami, który ma być dostarczany użytkownikom, lub gdy producent i sprzedawca gier zleca innemu przedsiębiorcy tworzenie gry, która ma być sprzedawana konsumentom.

・Przedsiębiorca (zleceniodawca), który otrzymał zlecenie na stworzenie produktu informacyjnego od użytkownika (zamawiającego), zleca jego stworzenie innemu przedsiębiorcy (podwykonawcy). Przykładem może być sytuacja, gdy deweloper systemów zleca innemu przedsiębiorcy rozwój części systemu, który został mu zlecony do rozwoju przez użytkownika.

・Przedsiębiorca (zleceniodawca), który tworzy produkty informacyjne na własne potrzeby jako część swojej działalności, zleca ich tworzenie innemu przedsiębiorcy (podwykonawcy). Przykładem może być sytuacja, gdy deweloper stron internetowych zleca innemu przedsiębiorcy rozwój części swojej wewnętrznej strony internetowej.

Następnie, definicja kategorii ④ zlecenie świadczenia usług jest następująca:

“Zlecenie świadczenia usług” w tym prawie oznacza sytuację, w której przedsiębiorca zleca innemu przedsiębiorcy całość lub część procesu świadczenia usług, które są celem prowadzenia działalności, z wyjątkiem sytuacji, w której przedsiębiorca prowadzący działalność budowlaną zleca całość lub część prac budowlanych innemu przedsiębiorcy prowadzącemu działalność budowlaną.

Prawo o Podwykonawstwie, Art. 2, paragraf 4 https://elaws.e-gov.go.jp/document?lawid=331AC0000000120[ja]

Na przykład, sprzedawca oprogramowania, który zleca innemu przedsiębiorcy utrzymanie i operacje danego oprogramowania, wpada pod tę kategorię.

Raporty konsultingowe

Raporty konsultingowe są uważane za produkty informacyjne (zobacz Art. 2, paragraf 6, punkt 3 Prawa o Podwykonawstwie), więc zlecenie ich tworzenia wpada pod kategorię ③ zlecenie tworzenia produktów informacyjnych.

Obowiązki i zakazy głównego przedsiębiorcy określone w japońskim prawie o podwykonawstwie

Jeśli dana transakcja podlega japońskiemu prawu o podwykonawstwie, jakie obowiązki spoczywają na głównym przedsiębiorcy? Wyjaśniamy to wraz z zakazami.

Obowiązki

W ramach japońskiego prawa o podwykonawstwie, na głównego przedsiębiorcę nałożone są następujące obowiązki:

・Obowiązek dostarczenia dokumentu zawierającego szczegóły dotyczące płatności, kwoty, terminu płatności itp.
・Obowiązek ustalenia terminu płatności za podwykonawstwo
・Obowiązek tworzenia i przechowywania dokumentów zawierających szczegóły dotyczące płatności podwykonawcy, odbioru płatności, płatności za podwykonawstwo itp.
・Obowiązek zapłaty odsetek za zwłokę, jeśli płatność nie zostanie dokonana do ustalonego terminu

Zakazy

W ramach japońskiego prawa o podwykonawstwie, na głównego przedsiębiorcę nałożone są następujące zakazy:

・Zakaz odmowy odbioru
・Zakaz obniżania płatności za podwykonawstwo
・Zakaz opóźnienia w płatności za podwykonawstwo
・Zakaz niesprawiedliwego zwrotu
・Zakaz wyzysku
・Zakaz wymuszania zakupu towarów lub korzystania z usług
・Zakaz odwetowych działań
・Zakaz wcześniejszej zapłaty za surowce itp.
・Zakaz wydawania weksli trudnych do dyskonta
・Zakaz żądania niesprawiedliwych korzyści ekonomicznych
・Zakaz niesprawiedliwej zmiany warunków płatności, poprawek

Szczegółowe informacje można znaleźć w “Wytycznych dla promowania sprawiedliwych transakcji w branży usług informacyjnych i oprogramowania” opublikowanych przez Ministerstwo Gospodarki, Handlu i Przemysłu Japonii.

Wśród powyższych zakazów, szczegółowo omówimy kwestie związane z płatnościami za podwykonawstwo i warunkami płatności, które często stanowią problem w branży IT.

Kwota płatności za podwykonawstwo i termin płatności

Jeśli chodzi o “kwotę płatności za podwykonawstwo”, zakazane jest niesprawiedliwe ustalanie kwoty znacznie niższej niż cena rynkowa lub obniżanie kwoty po złożeniu zamówienia, mimo że podwykonawca nie ponosi odpowiedzialności.

Jeśli chodzi o “termin płatności”, należy go ustalić jak najkrócej, nie dłużej niż 60 dni od dnia odbioru towarów (w przypadku świadczenia usług – od dnia świadczenia usług).

Jeśli chodzi o “odsetki za zwłokę”, jeśli główny przedsiębiorca opóźnia płatność, musi zapłacić podwykonawcy odsetki za zwłokę w wysokości 14,6% rocznie, liczony od 60. dnia od dnia odbioru towarów do dnia zapłaty (zgodnie z regulaminem Komisji ds. Sprawiedliwego Handlu).

Odbiór i zwrot towarów

Zakazane jest odmawianie odbioru zamówionych towarów przez głównego przedsiębiorcę, mimo że podwykonawca nie ponosi żadnej odpowiedzialności.

Co więcej, “zwrot” przez głównego przedsiębiorcę jest zakazany, jeśli podwykonawca nie ponosi odpowiedzialności. Jednakże, jeśli po odbiorze produktu stwierdzi się, że ma on wady, które nie mogły być natychmiast wykryte, można go zwrócić w ciągu 6 miesięcy.

Niesprawiedliwe żądanie usług i zakaz zmiany warunków płatności

Zakazane jest, aby główny przedsiębiorca żądał od podwykonawcy świadczenia usług lub płatności pieniężnej, które nie są zawarte w umowie, lub zmuszał podwykonawcę do zmiany lub poprawek warunków płatności bez ponoszenia kosztów, mimo że podwykonawca nie ponosi odpowiedzialności.

W przypadku, gdy uznano, że główny wykonawca naruszył Japońską Ustawę o Podwykonawstwie

Japońska Komisja ds. Sprawiedliwego Handlu może, jeśli uzna to za konieczne, zmusić głównego wykonawcę i podwykonawcę do złożenia raportu dotyczącego transakcji podwykonawstwa i przeprowadzić inspekcje na miejscu w biurach głównego wykonawcy (Artykuł 9, ustęp 1 Japońskiej Ustawy o Podwykonawstwie).

Japońska Komisja ds. Sprawiedliwego Handlu i Agencja ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw, jeśli stwierdzą naruszenie Japońskiej Ustawy o Podwykonawstwie, wydają zalecenia dla naruszającego głównego wykonawcy. Gdy Japońska Komisja ds. Sprawiedliwego Handlu wyda zalecenie, szczegóły naruszenia i nazwa firmy są publikowane na stronie internetowej Komisji jako “Lista zaleceń dotyczących Ustawy o Podwykonawstwie”.

Jeśli główny wykonawca naruszy obowiązek dostarczenia dokumentów na piśmie do podwykonawcy lub obowiązek tworzenia i przechowywania dokumentów, lub jeśli odmówi współpracy w dochodzeniu lub inspekcji, lub składa fałszywe raporty, może zostać nałożona kara grzywny do 500 000 jenów.

Ponadto, sankcje za naruszenie Japońskiej Ustawy o Podwykonawstwie są karane zarówno na osobę, która popełniła naruszenie, jak i na firmę (Artykuły 10, 11 i 12 Japońskiej Ustawy o Podwykonawstwie).

Jeśli istnieje ryzyko naruszenia prawa o podwykonawstwie podczas rozwoju systemu, skonsultuj się z adwokatem

Jeśli istnieje ryzyko naruszenia japońskiego prawa o podwykonawstwie, możliwe jest uniknięcie “zalecenia” Komisji ds. Sprawiedliwego Handlu, jeśli spełnione są określone warunki przed rozpoczęciem śledztwa przez Komisję, a podmiot zlecający zgłosi to dobrowolnie.

1. Zgłoszenie dobrowolne naruszenia przed rozpoczęciem śledztwa przez Komisję ds. Sprawiedliwego Handlu.
2. Naruszenie zostało już zaprzestane.
3. Podjęto już środki niezbędne do naprawienia szkód wyrządzonych podwykonawcy w wyniku naruszenia.
4. Planuje się podjęcie działań w celu zapobieżenia powtórnemu naruszeniu.
5. W pełni współpracuje z Komisją ds. Sprawiedliwego Handlu w śledztwie i kierowaniu dotyczącym naruszenia.
(Uwaga) W przypadku, gdy kwota podwykonawstwa została obniżona, co najmniej roczna kwota obniżki została zwrócona.

17 grudnia 2008 roku (rok Heisei 20) Komisja ds. Sprawiedliwego Handlu “W sprawie traktowania podmiotów zlecających, które dobrowolnie zgłosiły naruszenie prawa o podwykonawstwie”

W ten sposób, aby uniknąć zalecenia, konieczne jest spełnienie wielu warunków. Może również być konieczne przeprowadzenie rozmów z podwykonawcą na temat odpowiedzialności za odszkodowanie za szkody w prawie cywilnym.

Aby uniknąć różnych problemów związanych z prawem o podwykonawstwie, konieczne jest szybkie i odpowiednie działanie, a konsultacja z adwokatem o wysokim stopniu specjalizacji jest kluczowa.