Ograniczenia transferów zawodników w e-sporcie i wyzwania prawne

Przykłady konsultacji i podstawowe opinie prawne

W ramach konsultacji od operatora japońskiego zespołu e-sportowego, pojawiła się potrzeba analizy prawnej ograniczeń transferowych w umowach, mających na celu zapobieganie przejmowaniu zawodników przez inne zespoły.
W tej kwestii, choć można uznać pewną racjonalność z punktu widzenia ochrony kosztów szkolenia zawodników, konieczne jest ostrożne rozważenie w kontekście gwarancji praw konstytucyjnych oraz regulacji prawa konkurencji.

Środowisko prawne dotyczące ograniczeń transferowych

Wraz z rozwojem biznesu sportowego, kwestie prawne związane z transferami zawodników zyskują na znaczeniu bardziej niż kiedykolwiek wcześniej.
W szczególności w dziedzinie e-sportu, w kontekście jego szybkiej ekspansji rynkowej i globalizacji, pojawiają się nowe wyzwania dotyczące regulacji prawnych związanych z transferami zawodników.

Podstawowym prawnym zagadnieniem dotyczącym ograniczeń transferowych jest zgodność z konstytucyjnie zagwarantowaną wolnością wyboru zawodu.
Artykuł 22, ustęp 1 japońskiej Konstytucji (Konstytucja Japonii z 1947 roku) zapewnia wszystkim obywatelom wolność wyboru zawodu, a to prawo obejmuje również działalność jako zawodnik sportowy.
Z tego powodu, nadmiernie rygorystyczne ograniczenia transferowe mogą być uznane za naruszenie tego konstytucyjnego prawa, co może prowadzić do ich unieważnienia.

Rozważania na temat prawa umów

Analiza z perspektywy obowiązku powstrzymania się od konkurencji

Kwestia ograniczeń transferowych może być postrzegana prawnie jako problem obowiązku powstrzymania się od konkurencji.
W tym kontekście, orzecznictwo (sprawa Foseco Limited Japan, wyrok Sądu Okręgowego w Nara z dnia 23 października 1970 roku (Shōwa 45), numer 624, strona 78) przedstawia ramy, w których skuteczność obowiązku powstrzymania się od konkurencji jest oceniana na podstawie kompleksowego rozważenia następujących elementów.

Po pierwsze, analizowana jest zasadność celu, dla którego nakładane są ograniczenia.
Z perspektywy ochrony inwestycji w rozwój zawodników przez drużyny e-sportowe, można uznać, że istnieje pewna zasadność.
Jednakże, ograniczenia oparte wyłącznie na intencji ograniczenia konkurencji, wykraczające poza ten cel, mogą być oceniane jako pozbawione zasadności.

Po drugie, brana jest pod uwagę pozycja i rola zawodnika, którego dotyczą ograniczenia.
Ocena racjonalności może się różnić w przypadku ograniczeń nałożonych na zawodników na najwyższym poziomie oraz tych na etapie rozwoju.

Po trzecie, kwestionowana jest adekwatność zakresu ograniczeń konkurencji.
Analizowane jest, czy okres, zasięg geograficzny oraz sposób konkurencji nie są nadmiernie szerokie w stosunku do celu.

Po czwarte, rozważana jest obecność i wystarczalność środków kompensacyjnych za ograniczenia.
Istotne są konkretne korzyści oferowane zawodnikom, takie jak odpowiednie wynagrodzenie czy możliwości rozwoju.

Biorąc pod uwagę powyższe elementy, orzeczono, że w przypadku przekroczenia racjonalnych granic, ograniczenia mogą być uznane za nieważne jako sprzeczne z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami (art. 90 japońskiego Kodeksu cywilnego).

Możliwość rozwiązania umowy

Możliwość rozwiązania umowy przez zawodnika różni się w zależności od formy umowy.
W przypadku umowy o pracę, zgodnie z art. 627 ust. 1 japońskiego Kodeksu cywilnego, jeśli umowa nie jest zawarta na czas określony, zawodnik może zakończyć umowę po upływie dwóch tygodni od złożenia wypowiedzenia.

Nawet w przypadku umów na czas określony, jeśli zawodnik jest uznawany za “pracownika” w rozumieniu japońskiego Kodeksu pracy, art. 14 ust. 1 tego kodeksu zabrania zawierania umów na okres przekraczający trzy lata, a art. 137 pozwala na rezygnację po upływie roku od rozpoczęcia okresu umowy.

Nawet jeśli umowa nie jest umową o pracę, orzecznictwo wskazuje na możliwość rozwiązania umowy w następujących przypadkach.

W wyroku Sądu Okręgowego w Tokio z dnia 18 lipca 2001 roku (Heisei 13), numer 1788, strona 64, uznano możliwość rozwiązania umowy w przypadku wystąpienia nieuniknionych okoliczności.
W wyroku z dnia 13 czerwca 2000 roku (Heisei 12), numer 1092, strona 199, uznano możliwość rozwiązania umowy na podstawie analogicznego zastosowania art. 651 ust. 1 japońskiego Kodeksu cywilnego do umów zlecenia lub podobnych umów nienazwanych.
W wyroku Sądu Apelacyjnego w Tokio z dnia 25 stycznia 2017 roku (Heisei 29), numer 2355, strona 13, uznano możliwość rozwiązania umowy w przypadku zniszczenia zaufania między stronami.

Szczegółowa analiza z perspektywy prawa konkurencji

Globalne trendy w regulacjach prawnych

Jedną z cech charakterystycznych e-sportu jest jego globalny zasięg działalności.
Dlatego też, relacje z japońskimi przepisami prawa konkurencji w różnych krajach stają się istotnym elementem do rozważenia.

W Europie, wyrok Bosmana (Union Royale Belge des Societes de Football Association v. Jean-Marc Bosman (Case C-415/93) (1995)) stanowi ważny precedens.
W tym wyroku jasno określono, że swoboda transferu zawodników w obrębie UE jest chroniona z perspektywy swobody przepływu pracowników w ramach prawa UE.

Decyzja Komisji Europejskiej z grudnia 2017 roku dotycząca Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej jest również istotna, ponieważ wyraźnie wskazuje na możliwość zastosowania prawa konkurencji do ograniczeń działalności zawodników przez organizacje sportowe.
Decyzja ta dostarcza ważnych wskazówek dotyczących ograniczeń działalności zawodników w dziedzinie e-sportu.

W Stanach Zjednoczonych, począwszy od wyroku Macky v. National Football League (543 F.2d 606 (8th Cir.1976)), zgromadzono orzecznictwo dotyczące ograniczeń transferów zawodników w profesjonalnym sporcie w kontekście japońskiego prawa antymonopolowego.
Te precedensy dostarczają ważnych wskazówek dotyczących zakresu, w jakim ograniczenia transferów są dopuszczalne z perspektywy prawa konkurencji.

Ocena prawa konkurencji w Japonii

Również w Japonii, w raporcie “Raport z badania nad polityką konkurencji i zasobami ludzkimi” opublikowanym przez Japońską Komisję ds. Uczciwej Konkurencji 15 lutego 2018 roku, wskazano, że ograniczenia transferów zawodników mogą stanowić problem w kontekście japońskiego prawa antymonopolowego.

W tym raporcie wskazano następujące elementy jako kryteria oceny zasadności ograniczeń transferów.

Po pierwsze, treść i okres ograniczeń nie mogą być nadmierne w świetle celu.
Szczególnie ograniczenia, które w praktyce uniemożliwiają przyszłe transfery lub zmianę pracy, są oceniane jako przynoszące znaczne niekorzyści.

Po drugie, brana jest pod uwagę obecność i poziom rekompensaty dla zawodników.
Kluczowym elementem oceny jest to, czy zapewniono wystarczającą rekompensatę odpowiadającą ograniczeniom.

Po trzecie, proceduralny aspekt, czyli to, czy przeprowadzono wystarczające konsultacje z zawodnikami przed nałożeniem ograniczeń, również jest przedmiotem oceny.

Po czwarte, rozważana jest kwestia, czy nie ma dyskryminacyjnego traktowania w porównaniu z innymi zawodnikami.

Wytyczne dotyczące praktycznego podejścia

Na podstawie powyższej analizy prawnej, gdy japońskie zespoły e-sportowe wprowadzają ograniczenia dotyczące transferów w umowach z zawodnikami, należy zwrócić uwagę na następujące kwestie.

Przede wszystkim ważne jest, aby jasno określić cel ograniczenia transferu i ograniczyć je do niezbędnego minimum potrzebnego do osiągnięcia tego celu.
Konkretnie, należy ograniczyć okres i zasięg geograficzny do rozsądnych granic, aby nie powodować nadmiernych przeszkód w rozwoju kariery zawodnika.

Następnie, konieczne jest wprowadzenie odpowiednich środków kompensacyjnych za ograniczenia transferu.
Obejmuje to nie tylko rekompensatę finansową, ale także zapewnienie możliwości, które przyczynią się do poprawy umiejętności zawodnika i rozwoju jego kariery.

Co więcej, przy ustalaniu klauzul umownych dotyczących ograniczeń transferu, ważne jest przeprowadzenie wystarczających konsultacji z zawodnikiem i osiągnięcie wzajemnego zrozumienia co do ich treści.
Narzucanie jednostronnych ograniczeń może zwiększać ryzyko późniejszych sporów.

Również regularne przeglądanie treści umowy i utrzymywanie oraz wzmacnianie zaufania z zawodnikiem jest istotne.
Szczególnie w kontekście szybkiego rozwoju branży e-sportowej, konieczne jest elastyczne dostosowywanie treści umowy do zmieniających się warunków.

Podsumowanie

W kwestii ograniczeń transferowych dla zawodników e-sportowych, konieczne jest rozważenie z różnych perspektyw prawnych, takich jak ochrona praw konstytucyjnych, prawo umów oraz prawo konkurencji.
Szczególnie, biorąc pod uwagę globalny charakter e-sportu, należy zwrócić uwagę na międzynarodowe tendencje w regulacjach prawnych.

Przy ustalaniu ograniczeń transferowych, ważne jest, aby odpowiednio zrównoważyć ochronę uzasadnionych interesów zespołu z zapewnieniem praw zawodników.
Nadmierne ograniczenia mogą nie tylko wiązać się z ryzykiem prawnym, ale także prowadzić do spadku motywacji zawodników oraz obniżenia konkurencyjności zespołu.

Wraz z rozwojem branży e-sportowej, przewiduje się, że kwestie prawne związane z ograniczeniami transferowymi będą nabierać coraz większego znaczenia.
Każdy zespół powinien dążyć do odpowiedniego zarządzania ryzykiem prawnym oraz budowania dobrych relacji z zawodnikami.