Kripto Varlıklar (Sanal Para) Haczedilebilir mi? Hukuki Sorunlar Hakkında Açıklama

Bitcoin gibi kripto varlıkların (sanal para birimleri) yaygınlaşmasıyla birlikte, varlıklarının bir kısmını kripto varlık olarak tutan kişilerin sayısı artmaktadır. Ancak, kripto varlıkların hukuki niteliği hakkında tartışmalar hala devam etmektedir.

Bu makalede, borçlunun kripto varlık sahibi olduğu durumlarda, alacaklının bu kripto varlığı haciz ederek alacağını tahsil edip edemeyeceği konusunu açıklıyoruz.

Kripto Varlıkların (Sanal Para) Hukuki Tanımı

Kripto varlıklar, Para Ödeme Yasası’nın (Japon Para Ödeme Yasası) 2. maddesinin 5. fıkrası uyarınca,

“Bu yasada ‘kripto varlık’ aşağıdakileri ifade eder. Ancak, Finansal Ürünler Ticaret Yasası’nın (1958 yılı (Showa 23) Kanun No. 25) 2. maddesinin 3. fıkrasında belirtilen elektronik kayıt transfer haklarını gösterenler hariçtir.

1. Mal satın almak, kiralamak veya hizmet almak için, bu ödemeleri belirsiz kişilere karşı kullanabilen ve belirsiz kişilere karşı satın alma ve satış yapabilen mülkiyet değeri (elektronik cihazlar ve diğer nesnelerde elektronik olarak kaydedilenlerle sınırlı olup, Japon para birimi ve yabancı para birimleri ile para birimi cinsinden varlıklar hariçtir. Aynı şey aşağıdaki maddede de geçerlidir.) ve elektronik bilgi işlem organizasyonu kullanılarak transfer edilebilenler

2. Belirsiz kişilere karşı yukarıdaki maddede belirtilenlerle karşılıklı değişim yapabilen mülkiyet değeri ve elektronik bilgi işlem organizasyonu kullanılarak transfer edilebilenler

Para Ödeme Yasası’nın 2. maddesinin 5. fıkrası [ja]

olarak tanımlanmıştır. Bu tanıma göre, kripto varlıkların mülkiyet değeri olduğu kabul edilir.

İlgili Makale: Kripto Varlıklar (Sanal Para) Nedir? Hukuki Tanımı ve Elektronik Para ile Farkları [ja]

Ancak, kripto varlıklar üzerinde haciz gibi zorla uygulamaların mümkün olup olmadığı konusunda, Medeni Kanun gibi özel hukukta kripto varlıkların nasıl tanımlandığını incelemek gerekmektedir.

Kripto Varlıkların (Sanal Para Birimleri) Özel Hukuk Açısından Doğası

Eğer kripto varlıklar, medeni hukukta “eşya (somut eşya)” olarak kabul edilirse, mülkiyet hakkı doğar ve bu mülkiyet hakkına dayanarak devir talebinde bulunulabilir.

Mt.GOX Şirketi’nin iflas sürecinde, Bitcoin’in geri alma hakkının olup olmadığı tartışıldı ve bu tartışma sonucunda verilen kararda (Heisei 26 yılı (2014) No: 33320), Tokyo Bölge Mahkemesi, Bitcoin’in somut eşya niteliğini reddetti. Bu kararla birlikte, Bitcoin, medeni hukukta “eşya (somut eşya)” olarak kabul edilmez ve geri alma hakkı da reddedilmiştir.

Bu durumda, kripto varlıkların alacak hakkına tekabül edip etmediği sorun olmaktadır, ancak kripto varlıkların kendisi bir alacak hakkı olarak kabul edilemez.

Yine de, Mt.GOX Şirketi’nin iflasına ilişkin iflas alacağı değerlendirme itiraz davasında,

Bitcoin’in bir sanal para birimi olarak kabul edildiği durumlarda, para benzeri bir muamele talep eden alacak hakkı (İflas Kanunu 103. Madde 2. Fıkra 1. Bent “para ödemesi amacı gütmeyen alacak hakkı”) yönüyle değerlendirilir

Tokyo Bölge Mahkemesi, Heisei 30 yılı (2018) 31 Ocak Kararı

şeklinde belirtilmiştir. Bu nedenle, kripto varlık sahiplerinin borsaya karşı sahip olduğu hakların iflas alacağına tekabül ettiği kabul edilmiştir.

Kripto Varlık (Sanal Para) Sahiplerine Zorunlu İcra

Alacaklılar, borçlunun borcunu ödemediği durumlarda, Medeni İcra Kanunu’na dayanarak zorunlu icra uygulayabilir ve mahkeme kararıyla alacaklarını tahsil edebilirler. Medeni İcra Kanunu, borçlunun mal varlığının türüne (gayrimenkul, taşınır mal, tahviller ve diğer mülkiyet hakları vb.) göre zorunlu icra yöntemini belirler.

Kripto varlıkları sahip olmak ve yönetmek için cüzdan hizmetlerini kullanmanız gerekecektir. Cüzdan ve kripto varlık değişim işlemleri hakkında ayrıntılı bilgi aşağıdaki makalede bulunabilir.

İlgili Makale: Custody İşlemleri Nedir? Kripto Varlık Değişim İşletmelerine Yönelik Düzenlemeler Hakkında Açıklama [ja]

Borçlunun kripto varlık dışında bir mal varlığına sahip olmadığı durumlarda, alacak tahsilatını aşağıdaki yöntemlerle gerçekleştirmeyi hedefleyeceksiniz.

Borçlunun Cüzdanında Kripto Varlık (Sanal Para) Sahip Olduğu Durumlar

Kripto varlıklar, Medeni İcra Kanunu’na göre “diğer mülkiyet hakları” olarak kabul edilir ve bu nedenle “diğer mülkiyet haklarına” yönelik zorunlu icra uygulanır. Medeni İcra Kanunu’nun 167. maddesine göre, diğer mülkiyet haklarına yönelik zorunlu icra, alacak icrası örneğine göre gerçekleştirilir.

Borçlunun cüzdanında kripto varlık sahip olduğu durumlarda, üçüncü taraf borçlusu olmadığı için, icra borçlusu olan kripto varlık sahibine sadece haciz emri verilir. Haciz emri verilse bile, kripto varlık sahibi özel anahtarı alacaklıya bildirmezse veya başka bir şekilde işbirliği yapmazsa, etkili bir haciz gerçekleştirilemez ve bu nedenle alacak tahsilatı zor olacaktır.

Kripto Varlıklarını Bir Değişim İşletmesine Yatırmış Olması Durumunda

Borçlu, kripto varlıklarını kendi cüzdanında değil, bir kripto varlık değişim işletmesine yatırmışsa, kullanıcıların, işletmeye, sakladığı kripto varlıklar için geri ödeme talep hakkına benzer bir alacak hakkına sahip olduğu düşünülebilir.

Bu nedenle, alacak icrası örneğine göre zorunlu icra uygulanabilir.

Kullanıcılar alacak haczi aldığında, kripto varlık değişim işletmesinin nasıl bir yanıt vermesi gerektiği konusunda özel bir yasa veya düzenleme olmadığından, durum duruma göre değişir.

Kripto varlık değişim işletmeleri genellikle kullanım koşullarına dayanarak hizmeti geçici olarak durdurur ve mahkeme emrine uygun olarak kripto varlıkları yasal para birimine dönüştürdükten sonra alacaklıya ödeme yapar. Bu nedenle, borçlunun kripto varlıklarını bir işletmeye yatırdığı durumlarda, borçlunun özel anahtarı yönettiği durumlara kıyasla haciz yapma olasılığı daha yüksek olacaktır.

Kripto Varlık (Sanal Para) Haczi ile İlgili Sorunlar

Borçlunun özel anahtarı yönettiği durumlarda, haciz emri gönderildikten sonra, borçlunun özel anahtarı üçüncü bir tarafa göndermesi gibi yöntemlerle haciz uygulanamaz hale gelebilir. Kripto varlıkların kayıt gibi bir kamuya açıklama yöntemi olmadığı için, bu gönderimin haciz emrine aykırı olduğunu iyi niyetli üçüncü taraflara karşı savunamazsınız (= kripto varlığın geri verilmesini talep edemezsiniz).

Bunu önlemek için, hacizden önce borçludan özel anahtarın açıklanmasını talep edebilir ve açıklanmazsa, Japon Sivil Uygulama Yasası’nın (Japanese Civil Execution Law) 172. maddesine dayalı dolaylı zorlama yöntemini kullanabilirsiniz.

Dolaylı zorlama, belirli bir süre içinde borcun yerine getirilmemesi durumunda, borçtan ayrı olarak dolaylı zorlama parası uygulanacağına dair bir uyarı ile gönüllü yerine getirme teşvik edilir. Ancak, dolaylı zorlama uygulansa bile alacağın tahsil edileceğini kesin olarak söylemek mümkün değildir.

Özet: Kripto Varlık (Sanal Para) Haczi Hakkında Avukata Danışın

Gördüğümüz gibi, kripto varlık haczi konusunda çeşitli hukuki meseleler bulunmakta ve ayrıca, etkili bir zorla uygulama yapmak bazen zor olabilir.

Borçlunun kripto varlıklar dışında hemen hemen hiç mal varlığı yoksa, kripto varlık haczi yapmanız gerekiyorsa, lütfen bir avukata erken danışın.

Büromuz Tarafından Alınan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle internet ve hukuk olmak üzere IT alanında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk bürosudur. Büromuz, kripto varlıklar ve blockchain ile ilgili işlerin tamamını destekler. Ayrıntıları aşağıdaki makalede belirttik.