Japonya'da Yabancı İstihdamı: Şirketlerin Uyması Gereken Çalışma Vizesi ve İkamet Statüsü Hukuki Rehberi

Global pazarda rekabetin yoğunlaştığı günümüzde, Japon şirketlerin sürekli büyüme ve yenilik sağlamaları için, milliyet fark etmeksizin yetenekli insan kaynaklarını güvence altına almak, kaçınılmaz bir yönetim stratejisi haline gelmiştir. Ancak, yabancı personel istihdam etme süreci, sadece işe alım faaliyetleriyle sınırlı değildir. Aynı zamanda, ‘Japonya Göçmenlik Kontrol ve Mülteci Tanıma Yasası’ (bundan böyle ‘Japon Göçmenlik Yasası’ olarak anılacaktır) başta olmak üzere, karmaşık yasal düzenlemeleri doğru bir şekilde anlamayı ve bunlara uymayı gerektiren hukuki işlemler de içermektedir. Özellikle, genelde ‘vize’ olarak adlandırılan kavram, hukuken yurtdışındaki Japon büyükelçilikleri tarafından verilen ‘vize’ ve Japonya’daki Göçmenlik Bürosu tarafından verilen ‘ikamet izni’ olmak üzere iki farklı sistemden oluşmaktadır ve bu ayrımı anlamak ilk adımdır. Bu makale, Japonya’da yabancı personel istihdam etmek isteyen şirket yetkililerinin, sürecin genel görünümünü kavramalarını ve potansiyel hukuki riskleri önlemelerini sağlamak amacıyla güvenilir bilgiler sunmayı hedeflemektedir. Özellikle, ikamet izni sınıflandırmasının temellerinden başlayarak, yurtdışında bulunan yetenekleri istihdam etmek için gereken ‘İkamet İzni Onay Sertifikası’ başvuru işlemleri, şirketin büyüklüğüne göre değişen gerekli belgeler ve uyum sağlanmadığı takdirde şirketlerin karşılaşabileceği ağır cezai yaptırımlar dahil olmak üzere, Japon yasalarına dayanarak aşamalı ve kapsamlı bir şekilde açıklanacaktır.
Vize ve İkamet Statüsünün Temelleri: Japonya’da Çalışma Hukukunun Temeli
Yabancı bir çalışanı işe alırken anlaşılması gereken ilk şey, ‘vize’ ve ‘ikamet statüsü’ arasındaki hukuki farktır. Vize, bir yabancının pasaportunun geçerli olduğunu ve Japonya’ya girişte bir engel olmadığını doğrulamak için Japonya’nın yabancı ülkelerdeki büyükelçilikleri veya başkonsoloslukları tarafından verilen bir tür ‘tavsiye mektubudur’. Buna karşılık, ikamet statüsü, bir yabancının Japonya’ya giriş yapmasını ve orada kalmasını sağlayan hukuki bir niteliktir ve hangi tür aktiviteleri gerçekleştirebileceğini ve ne kadar süre kalabileceğini belirler. Bu ikamet statüsü, Japonya Adalet Bakanlığı’na bağlı Göçmenlik Bürosu tarafından yönetilir ve Japonya içindeki faaliyetlerin temelini oluşturur.
İşe alım sorumlularının bakış açısından, bu ikamet statüleri, çalışma aktivitelerine izin verilip verilmediğine göre üç ana gruba ayrılabilir.
İlk olarak, ‘sınırsız çalışma aktivitesine izin verilen ikamet statüleri’ vardır. Bunlar, kalıcı ikamet sahipleri, Japon eşler vb., kalıcı ikamet sahiplerinin eşleri vb., daimi ikamet sahipleri gibi, çoğunlukla kişisel durum veya statüye dayalı olarak verilen ikamet statüleridir. Bu ikamet statüsüne sahip yabancılar, herhangi bir hukuki kısıtlama olmadan, Japon vatandaşları gibi herhangi bir işte çalışabilirler.
İkinci olarak, ‘belirlenmiş bir alanda çalışmaya izin verilen ikamet statüleri’ vardır. Bu, özellikle uzmanlık veya teknik alanlarda çalışacak yabancıları işe alırken en yaygın kategoriye girer. Örneğin, fen bilimleri teknisyenleri veya sosyal bilimlerde planlama ve pazarlama görevlileri, tercümanlar gibi ‘Teknik, İnsan Bilimleri ve Uluslararası Hizmetler’, yurtdışındaki ana şirket veya şubelerden transfer olanlar için ‘Şirket İçi Transfer’, yabancı mutfak şefleri için ‘Beceri’ gibi ikamet statüleri bulunmaktadır. Bu kategorinin önemli bir noktası, yalnızca izin verilen ikamet statüsünün kapsamındaki aktivitelere izin verilmesi ve katı sınırlamaların olmasıdır.
Üçüncü olarak, ‘ilkesel olarak çalışmaya izin verilmeyen ikamet statüleri’ vardır. Bunlar arasında ‘öğrenci’, ‘aile birleşimi’, ‘kültürel aktiviteler’ gibi statüler bulunur. Ancak, bu ikamet statülerine sahip kişiler, Göçmenlik Bürosu’ndan ‘Statü Dışı Aktivite İzni’ almışlarsa, istisnai olarak çalışmalarına izin verilir. Japonya Göçmenlik Kanunu’nun 19. maddesinin 2. fıkrasına göre, örneğin ‘öğrenci’ ikamet statüsüne sahip bir öğrenci, bu izni alarak, ilkesel olarak haftada 28 saate kadar part-time çalışabilir. Bir şirket bu kategorideki bir yabancıyı işe alırken, ikamet kartında statü dışı aktivite izninin varlığını ve izin verilen aktivite süresinin kapsamını mutlaka kontrol etmelidir.
Bu sınıflandırmaları anlamak, adayın yasal olarak çalışıp çalışamayacağını belirlemenin temelini oluşturur. Aşağıda, bu kavramların karşılaştırmalı bir tablosunu sunuyoruz.
| İkamet Statüsünün Sınıflandırılması | Ana Özellikler | Örnekler |
| Sınırsız Çalışma Aktivitesine İzin Verilen İkamet Statüleri | İş türü veya aktivite içeriğine sınırlama olmaksızın, herhangi bir işte çalışma imkanı. | Kalıcı İkamet Sahipleri, Japon Eşler vb., Kalıcı İkamet Sahiplerinin Eşleri vb., Daimi İkamet Sahipleri |
| Belirlenmiş Bir Alanda Çalışmaya İzin Verilen İkamet Statüleri | Yalnızca izin verilen belirli uzmanlık alanları veya iş içerikleriyle sınırlı çalışma imkanı. | Teknik, İnsan Bilimleri ve Uluslararası Hizmetler, Şirket İçi Transfer, Beceri, Yüksek Nitelikli Profesyoneller |
| İlkesel Olarak Çalışmaya İzin Verilmeyen İkamet Statüleri | İlkesel olarak çalışma izni yoktur. Ancak, ‘Statü Dışı Aktivite İzni’ alındığında, belirlenen zaman ve içerik sınırları içinde çalışma imkanı. | Öğrenci, Aile Birleşimi, Kültürel Aktiviteler, Kısa Süreli İkamet |
Japonya’da Yabancı Personel İstihdamı: İkamet İzin Belgesi Başvuru Süreci
Yurtdışında yaşayan yabancı bir kişiyi Japonya’ya çağırarak istihdam etmek istediğinizde, standart bir prosedür olarak ‘İkamet İzin Belgesi Başvurusu’ yapmanız gerekmektedir. Bu belge, Japonya’nın Göçmenlik Kontrol Kanunu’nun (Immigration Control and Refugee Recognition Act) 7. maddesinin 2. fıkrasında belirtilmiş olup, yabancı kişinin Japonya’ya giriş yapmadan önce planladığı faaliyetlerin belirli bir ikamet statüsünün gerekliliklerine uygun olduğunu Adalet Bakanlığı’nın önceden onaylamasını sağlar. Bu sistem, Japonya dışındaki dış temsilciliklerdeki vize başvurularını ve Japonya’daki havaalanlarında yapılan giriş kontrol işlemlerini kolaylaştırmayı amaçlamaktadır.
Bu işlem aşağıdaki 5 adımda ilerler:
- Japonya içinde başvuru: İlk olarak, kabul eden şirket bir temsilci olarak hareket eder ve şirketin bulunduğu yerin ilgili Göçmenlik Bürosuna İkamet İzin Belgesi verilmesi için başvuruda bulunur. Başvuruyu genellikle yabancı kişi yerine Japonya’daki şirket yetkilisi veya avukat/ idari danışman yapar.
- Göçmenlik Bürosu tarafından inceleme: Başvuru kabul edildiğinde, Göçmenlik Bürosu inceleme görevlisi sunulan belgeler üzerinden şirketin istikrarını ve sürekliliğini, kişinin eğitim ve iş geçmişini ve planlanan işin ikamet statüsü kriterlerine uygunluğunu değerlendirir. İnceleme süresi başvurunun içeriğine ve zamanına göre değişiklik gösterse de genellikle 1 ila 3 ay arasında sürer.
- Belgenin verilmesi ve gönderilmesi: İnceleme sonucunda gereklilikleri karşıladığına karar verilirse, İkamet İzin Belgesi verilir (online başvuru veya online kullanıcı kaydı yapıldıysa e-posta ile verilir) ve şirket, belgenin aslını yabancı kişiye yurtdışına uluslararası posta yoluyla gönderir veya e-posta ile verildiyse yabancı kişiye e-postayı iletir.
- Dış temsilciliklerde vize başvurusu: İkamet İzin Belgesini alan yabancı kişi, ikamet ettiği ülkedeki Japonya Büyükelçiliği veya Başkonsolosluğunda vize başvurusunda bulunur. Bu aşamada, belgenin sunulması veya şirket tarafından iletildiği e-postanın gösterilmesiyle, esas incelemenin Japonya’da tamamlandığı kabul edilir ve vize genellikle 5 iş günü içinde hızlı bir şekilde verilir.
- Japonya’ya giriş ve İkamet Kartının verilmesi: Vize verildikten sonra, yabancı kişi Japonya’ya seyahat eder. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, İkamet İzin Belgesinin yalnızca verildiği tarihten itibaren 3 ay süreyle geçerli olması ve bu süre içinde Japonya’ya giriş yapılması gerektiğidir. Japonya’daki havaalanlarında yapılan giriş kontrolünde pasaport, vize ve İkamet İzin Belgesi sunulduğunda, Haneda Havaalanı, Narita Uluslararası Havaalanı, Chubu Uluslararası Havaalanı, Kansai Uluslararası Havaalanı, Yeni Chitose Havaalanı, Hiroşima Havaalanı, Fukuoka Havaalanı gibi yerlerde hemen ‘İkamet Kartı’ verilir. Diğer havaalanları veya limanlarda ise, girişten sonra ikamet edilen yere posta yoluyla gönderilir. Bu İkamet Kartı, Japonya’da resmi bir kimlik belgesi olarak işlev görür.
Bu iki aşamalı süreç, esas incelemeyi Japonya içindeki uzman kurum olan Göçmenlik Bürosuna yoğunlaştırarak, yurtdışındaki dış temsilciliklerin yükünü hafifletir ve aynı zamanda hem işveren hem de yabancı kişi için öngörülebilirliği artırır. Bu sayede, yabancı kişilerin büyük zaman ve maliyet harcayarak seyahat etmelerine rağmen, Japonya’nın giriş noktasında girişlerinin reddedilmesi gibi durumların önüne geçilmiş olur.
Japonya’da Şirket Büyüklüğüne Göre Dört Kategori ve Tanımları
Çalışma amaçlı ikamet izni başvurularında, Japonya Göçmenlik Bürosu, kabul eden şirketleri (bağlı kuruluşları) büyüklük ve güvenilirliklerine göre dört kategoriye ayırır. Bu sınıflandırma, başvuru işlemlerinin basitleştirilme derecesini belirleyen bir idari mekanizmadır ve hangi kategoriye girildiğine bağlı olarak sunulması gereken belge miktarı büyük ölçüde değişir. Şirketlerin, hangi kategoriye ait olduklarını doğru bir şekilde anlamaları, sorunsuz bir başvuru hazırlığının anahtarıdır.
Kategori 1, en yüksek güvenilirlik derecesine sahip kuruluşları kapsar. Özellikle, Japonya borsasında listelenen şirketler, sigorta işletmeleri yürüten karşılıklı şirketler, ulusal veya yerel kamu kuruluşları ve bunlara benzer kamu tüzel kişilikleri bu kategoriye dahildir. Bu kurumlar, yüksek toplumsal krediye ve sağlam bir işletme temeline sahip oldukları için, başvuru sırasında sunulması gereken belgeler büyük ölçüde azaltılır.
Kategori 2, genellikle büyük ölçekli ve istikrarlı halka açık olmayan şirketleri içerir. Bu kategorinin belirleme kriteri, önceki yılın “Maaş Gelirinden Kesilen Vergi Toplamı”nda belirtilen vergi kesintisi miktarının 10 milyon yen veya daha fazla olmasıdır. Ayrıca, vergi kesintisi miktarı bu kriteri karşılamasa bile, Göçmenlik Bürosu’ndan “İkamet Başvurusu Online Sistemi”nin kullanım onayını almış kuruluşlar da Kategori 2 olarak kabul edilir.
Kategori 3, esas olarak küçük ve orta ölçekli işletmeleri kapsar. Özellikle, önceki yılın vergi beyannamesini vergi dairesine sunmuş ve vergi kesintisi miktarı 10 milyon yenin altında olan kuruluşlar ve bireyler bu kategoriye girer. Japonya’daki çoğu şirket bu kategoriye aittir.
Kategori 4, yukarıdaki kategorilerin hiçbirine uymayan kuruluşları ve bireyleri kapsar. En tipik örnek, yeni kurulan şirketlerdir. Bu şirketler henüz bir iş yılı tamamlamadıkları ve vergi beyannamesi sunmadıkları için, işletmenin istikrarını ve sürekliliğini diğer belgelerle kanıtlamaları gerekmektedir.
Bu kategori sistemi, inceleme sürecinin verimliliğini artırmak için tasarlanmıştır. Kategori 1 ve 2’ye ait şirketler, işletmelerinin istikrarı zaten kamu veya objektif göstergelerle kanıtlandığı için, incelemenin odak noktası esas olarak yabancı bireyin uygunluğuna yerleştirilir. Öte yandan, özellikle Kategori 4’teki şirketler için, yabancı bireyin yanı sıra, kabul eden şirketin iş içeriği ve finansal durumu da inceleme konusu olur ve bu nedenle daha fazla kanıtlayıcı belge talep edilir.
Aşağıda, her kategorinin tanımını ve somut örnekleri içeren bir tablo sunulmuştur.
| Kategori | Tanım & Ana Kriterler | Somut Örnekler |
| Kategori 1 | Toplumsal kredi derecesi son derece yüksek olarak kabul edilen kamu kurumları ve borsada listelenen şirketler. | Japonya borsasında listelenen şirketler, ulusal kurumlar, yerel kamu kuruluşları, bağımsız idari kurumlar |
| Kategori 2 | Önceki yılın vergi kesintisi miktarı 10 milyon yen veya daha fazla olan kuruluşlar ve bireyler, veya İkamet Başvurusu Online Sistemi’nin onayını almış kurumlar. | Çalışan sayısı fazla olan halka açık olmayan şirketler |
| Kategori 3 | Önceki yılın vergi beyannamesini sunmuş ve vergi kesintisi miktarı 10 milyon yenin altında olan kuruluşlar ve bireyler. | Küçük ve orta ölçekli işletmeler |
| Kategori 4 | Kategori 1’den 3’e kadar hiçbirine uymayan kuruluşlar ve bireyler. | Yeni kurulan şirketler, bireysel işletmeler |
Kategorilere Göre Şirketlerin Hazırlaması Gereken Belgeler
Japonya’da ikamet izni niteliği belgesi başvurusu yaparken şirketlerin hazırlaması gereken belgeler, daha önce bahsedilen dört kategoriye göre değişiklik gösterir. Burada, birçok şirketin kullandığı ‘Teknik, İnsan Bilimleri, Uluslararası Hizmetler’ ikamet izni kategorisini örnek alarak gerekli belgeleri ayrıntılı bir şekilde açıklıyoruz.
Öncelikle, tüm kategoriler için ortak olarak sunulması gereken belgeler bulunmaktadır. Bunlar, başvurunun temelini oluşturan belgelerdir.
- İkamet İzni Niteliği Belgesi Başvuru Formu: Göç İdaresi’nin web sitesinden en güncel formu indirip kullanabilirsiniz. (Göç İdaresi ‘Teknik, İnsan Bilimleri, Uluslararası Hizmetler’ İkamet İzni https://www.moj.go.jp/isa/applications/status/gijinkoku.html)
- Fotoğraf: Başvuru formuna yapıştırılacak, belirlenen standartlara uygun başvuru sahibinin resmi.
- Cevap Zarfı: İnceleme sonucunu bildirmek için kullanılacak, adresin açıkça yazıldığı ve kayıtlı posta için posta pulu yapıştırılmış zarf.
- İş Koşulları Bildirim Formu veya İş Sözleşmesi Kopyası: İşin içeriği, maaş, çalışma saatleri gibi somut iş koşullarını belirten belge.
- Başvuru Sahibinin Eğitim ve İş Deneyimini Kanıtlayan Belgeler: Üniversite mezuniyet belgesi veya önceki iş deneyimlerini içeren özgeçmiş gibi belgeler.
Ardından, şirketin kategorisini kanıtlamak için yukarıdaki ortak belgelere ek olarak aşağıdaki belgeler sunulur.
Kategori 1 şirketleri, statülerini kanıtlamak için aşağıdaki belgelerden birini sunarlar.
- Şirket Faaliyet Raporu kopyası veya Japonya borsasında listelendiğini kanıtlayan belgenin kopyası.
- Yetkili makamdan alınan kuruluş iznini kanıtlayan belgenin kopyası.
Kategori 2 ve Kategori 3 şirketleri, işletme büyüklüğünü göstermek için aşağıdaki belgeyi sunarlar.
- Önceki yılın personel maaş gelirlerinin toplamını gösteren vergi kesinti belgesi kopyası (Vergi Dairesi’nin onay mührü bulunan).
Kategori 4 şirketleri ise henüz vergi ödeme geçmişleri olmadığı için, işletmenin istikrarını ve sürekliliğini objektif olarak göstermeleri gerekmektedir. Bu nedenle, Kategori 3’e kadar olan şirketlerden daha fazla belge talep edilir. Genellikle aşağıdaki belgeler sunulur.
- İş Planı: İşin somut içeriğini, gelir beklentisini ve neden bu yabancı çalışanın işe alınması gerektiğini mantıklı bir şekilde açıklayan belge.
- Şirket Sicil Kayıt Belgesi: Hukuk Bürosu tarafından verilen, şirketin temel bilgilerini kanıtlayan resmi belge.
- En Son Mali Yılın Bilanço Belgesi Kopyası: Eğer şirket kurulduktan sonra en az bir defa mali yıl sonunu görmüşse sunulur. Yeni kurulan bir şirket ve bilanço belgesi yoksa, bu durumun açıklanması gerekmektedir.
Bu belge gerekliliklerindeki farklılık, Göç İdaresi’nin yaptığı risk değerlendirmesinin mantığını yansıtmaktadır. Kategori 1 ve 2 şirketleri için işletmenin güvenilirliği zaten sağlandığından, inceleme esas olarak başvuru sahibinin kişisel niteliklerine odaklanır. Ancak, Kategori 3 ve özellikle Kategori 4 şirketleri için, inceleme görevlileri sadece başvuru sahibini değil, aynı zamanda şirketin yabancı çalışanları istikrarlı bir şekilde istihdam etme kapasitesine ve işletmenin yasal ve somut bir varlık olup olmadığına dikkatlice karar verirler. Bu nedenle, özellikle yeni kurulan Kategori 4 şirketleri için, ikamet izni başvurusu, sadece bir istihdam prosedürü değil, aynı zamanda işletmenin meşruiyetini ve gelecek vaadini yetkililere kanıtlama fırsatıdır.
Japonya’da Şirketlerin Karşılaştığı Cezalar: Yasadışı Çalışma Teşvik Suçu Riski
Yabancı çalışanları istihdam eden şirketler, sadece ikamet izni sistemini doğru bir şekilde anlamak ve uygun prosedürleri takip etmekle kalmaz, aynı zamanda istihdam süresi boyunca sürekli olarak yasalara uyma sorumluluğu taşır. Bu yükümlülüğü ihmal etmeleri durumunda, şirketler Japonya’da ‘Yasadışı Çalışma Teşvik Suçu’ adı verilen ciddi bir hukuki riskle karşı karşıya kalabilirler. Bu suç, Japon Göçmenlik Kontrol Yasası’nın (Immigration Control and Refugee Recognition Act) 73. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiş olup, yasadışı çalışma faaliyetlerine izin veren kişilere ağır cezalar uygulanmasını öngörür.
Yasadışı çalışma teşvik suçunun oluştuğu tipik eylemler üç ana kategoriye ayrılır. Birincisi, Japonya’da yasadışı olarak bulunan yabancıları veya çalışma izni olmayan ikamet izinlerine (örneğin: kısa süreli ikamet) sahip yabancıları istihdam etmektir. İkincisi, ikamet izniyle belirlenen faaliyet alanlarının ötesinde yabancıları çalıştırmaktır. Örneğin, ‘Teknik, İnsani Bilgi, Uluslararası İşler’ ikamet iznine sahip bir mühendisi, uzmanlık bilgisi gerektirmeyen basit fabrika içi işlerde çalıştırmak bu kategoriye girer. Üçüncüsü, yabancıları izin verilen süreden fazla çalıştırmaktır. Örneğin, haftalık 28 saatlik bir sınırın belirlendiği öğrencileri haftada 40 saat çalıştırmak bu duruma örnektir.
Bu tür ihlaller gerçekleştiğinde, işverenlere ‘3 yıla kadar hapis cezası veya 3 milyon yen (yaklaşık 300 bin TL) kadar para cezası, veya her ikisi birden’ uygulanabilir. Ayrıca, Japon yasalarında, ihlali gerçekleştiren doğrudan sorumlu kişilerin yanı sıra, tüzel kişilik de sıklıkla para cezasına çarptırılabilir, bu da şirketin genel olarak sorumluluğunu gündeme getirir.
Şirketlerin özellikle dikkat etmesi gereken konu, Japon Göçmenlik Kontrol Yasası’ndaki ‘ihmal’ kavramıdır. Bu yasada, ‘yasadışı çalışma faaliyetlerinin gerçekleştiğini bilmiyordum’ argümanı, genellikle muafiyet sebebi olarak kabul edilmez. Ancak, bu durumdan habersiz olmanın ‘ihmal olmadığı durumlar’ cezadan muaf tutulabilir. Bu, şirketlerin, istihdam etmeyi düşündükleri yabancıların ikamet izinlerini ve çalışma haklarını, ikamet kartlarının orijinalini kontrol ederek dikkatlice doğrulamaları gerektiği anlamına gelir. İkamet kartının sadece bir kopyasıyla doğrulama yapmak veya kişinin sözlü beyanını doğru kabul etmek sonucunda yasadışı çalışma gerçekleşirse, ‘doğrulama yükümlülüğünü ihmal etmekten’ dolayı ihmal suçlamasıyla karşı karşıya kalabilir ve cezai yaptırımlarla karşılaşabilirler.
Yasadışı çalışma teşvik suçu nedeniyle verilen mahkumiyet kararları, sadece para cezası veya hapis gibi doğrudan cezalarla sınırlı kalmayıp, şirketin iş faaliyetlerine ciddi etkilerde bulunabilir. Örneğin, belirli sektörlerde önemli bir iş gücü kaynağı olan teknik stajyerlik programı veya belirli becerilere sahip kişiler için düzenlenen programlar gibi, yasadışı çalışma teşvik suçu nedeniyle cezalandırılan şirketler, bu programlardan yararlanma hakkını kaybedebilir. Bu, uyum ihlallerinin, sadece hukuki bir sorundan işletmenin devamlılığını tehdit eden bir yönetim riskine dönüşebileceğini göstermektedir.
İstihdam Sonrası İşlemler: Japonya’da Yabancı Çalışanların İstihdam Durumu Bildirim Formu
Yabancı bir çalışanın istihdam işlemleri, sadece oturma izni alındıktan ve işe başlama kararı verildikten sonra tamamlanmış sayılmaz. İstihdam başladıktan sonra da, şirketlerin yerine getirmesi gereken yasal yükümlülükler bulunmaktadır. Bunlardan biri, “Yabancı Çalışanların İstihdam Durumu Bildirim Formu”nun sunulmasıdır. Bu, Japonya’daki “İşgücü Politikalarının Kapsamlı Teşviki ve İşçilerin İstihdam Güvenliği ile Mesleki Yaşamlarının İyileştirilmesi Hakkında Kanun” temelinde, tüm işverenlere yükümlü kılınan bir prosedürdür.
Bu bildirim, yeni bir yabancı çalışanı işe aldığınızda veya mevcut bir yabancı çalışanın işten ayrılması durumunda, ilgili gerçekleri yetkili Kamu İstihdam Ofisi’ne (Hello Work) rapor etmeniz gerektiğini ifade eder. Bu sistemin amacı, hükümetin yabancı işçilerin istihdam durumunu doğru bir şekilde anlaması ve uygun istihdam yönetiminin teşvik edilmesi ile yeniden işe yerleştirme desteğine katkıda bulunmasıdır.
Bildirimin nasıl yapılacağı, söz konusu yabancı çalışanın istihdam sigortası kapsamında olup olmadığına bağlı olarak değişir. Çalışan istihdam sigortası kapsamındaysa, “İstihdam Sigortası Sigortalı Statüsü Kazanma Bildirimi” bu yabancı çalışanın istihdam durumu bildirimini de içerdiğinden, ayrı bir belge sunmanız gerekmez.
Öte yandan, çalışma saatleri gibi koşullar nedeniyle istihdam sigortası kapsamında olmayan yabancı bir çalışanı işe aldığınızda, “Yabancı Çalışanların İstihdam Durumu Bildirim Formu (Form No: 3)” sunmanız gerekmektedir. Bu form, Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı’nın web sitesinden indirilebilir. (Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı “Yabancı Çalışanların İstihdam Durumu Bildirimi Hakkında” https://www.mhlw.go.jp/stf/seisakunitsuite/bunya/koyou_roudou/koyou/gaikokujin/todokede/index.html).
Bildirim için son teslim tarihi, işe alımın veya işten ayrılmanın gerçekleştiği ayın takip eden ayının son günü olarak belirlenmiştir. Bu bildirimi ihmal etmek veya yanıltıcı bir bildirimde bulunmak, 300 bin yen (yaklaşık 30 bin TL) kadar para cezası ile sonuçlanabileceğinden dikkatli olmak gereklidir. Bu işlem, Adalet Bakanlığı’nın (Giriş-Çıkış ve İkamet Yönetimi Bürosu) yürüttüğü ikamet yönetiminden ayrı olarak, Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı’nın yürüttüğü işgücü piyasası yönetimi altında gerçekleştirilen farklı bir idari amaç için yapılmaktadır ve şirketler her iki düzenlemeye de uymak zorundadır.
Özet
Yabancı uzman personel istihdam etmek, Japon şirketler için küresel rekabet gücünü artırmanın güçlü bir yolu olabilir. Ancak, bunu gerçekleştirmek için Japonya’nın göçmenlik yasaları başta olmak üzere karmaşık ve katı yasal düzenlemelere kesinlikle uyulması gerekmektedir. Bu makalede ayrıntılı olarak açıklandığı gibi, ikamet statüsünün doğru anlaşılması, şirketin büyüklüğüne uygun belgelerin hazırlanması ve yasa dışı çalışmayı teşvik etme suçu gibi ciddi hukuki risklerin önlenmesi, tüm şirketlerin üzerine düşen bir sorumluluktur. Bu işlemler, uzman bilgi ve dikkat gerektirdiğinden, hazırlıklar ihmal edilirse beklenmedik zaman kayıpları ve hukuki yaptırımlarla karşılaşılabilir.
Biz Monolit Hukuk Bürosu olarak, Japonya’da birçok müşteriye, bu makalede anlatılan çalışma vizesi ve ikamet statüsü ile ilgili hukuki hizmetleri sunmanın zengin bir deneyimine sahibiz. Büromuzun güçlü yanı, Japon yasal sistemine ilişkin derin bilgi birikimine ek olarak, İngilizce konuşan ve yabancı avukatlık lisansına sahip avukatların bulunmasıdır. Bu sayede, şirketlerin hukuk ve insan kaynakları departmanları tabii ki, aynı zamanda yurtdışındaki adaylarla da sorunsuz bir iletişim kurarak, uluslararası hukuki işlemleri doğru bir şekilde destekleyebiliriz. Yabancı personel istihdamı ile ilgili karmaşık işlemler ve uyum süreçlerinin oluşturulmasında yardıma ihtiyacınız olduğunda, lütfen büromuza danışın.
Category: General Corporate




















