İnternet Mağazası Yönetimi ve Hukuk: Japon Ödül Gösterim Yasası ve Elektronik Sözleşme Yasası

Artık hepimiz için oldukça yaygın hale gelen online alışveriş. Sadece satın almakla kalmayıp, artık herkes kolaylıkla bir online mağaza açabilir. Ancak, bir online mağaza işletmek, çeşitli yasalarla ilişkilidir. İlgili yasalara uygun gösterim ve site yapısı gerçekleştirilmezse, yasadışı olarak kabul edilebilir. Peki, somut olarak hangi yasalar sorun olabilir? Bu sefer, Japon Hediye Gösterim Yasası ve Elektronik Sözleşme Yasası hakkında açıklama yapacağız. Ayrıca, Japon Belirli Ticari İşlemler Yasası ve Haksız Rekabetin Önlenmesi Yasası hakkında da açıklama yapıyoruz, lütfen başvurunuz.

https://monolith.law/corporate/onlineshop-act-on-specified-commercial-transactions[ja]

İnternet Mağazalarıyla İlgili Genel Yasalar

Ödül Gösterim Yasası (Japon Ödül Gösterim Yasası)

Ödül Gösterim Yasası, ürün ve hizmetlerin kalitesi, içeriği, fiyatı vb. hakkında yanıltıcı bilgiler verilmesini düzenler ve aşırı ödül sunumunu önlemek için ödül miktarını sınırlar. Bu yasa, tüketicilerin daha iyi ürün ve hizmetleri özgür ve mantıklı bir şekilde seçebileceği bir ortamı korumayı amaçlar. BtoC iş modeline sahip şirketlerin bu yasaya özellikle dikkat etmesi gerekmektedir.

Kalite ve fiyat, tüketicilerin ürün ve hizmet seçiminde önemli kriterlerdir, bu nedenle bu bilgilerin doğru ve anlaşılır olması esastır. Ancak, ürün veya hizmetin kalitesi veya fiyatı hakkında gerçekten daha üstün veya avantajlı olduğunu gösteren yanıltıcı bilgiler verildiğinde, tüketicinin doğru seçim yapması engellenir. Bu nedenle, Ödül Gösterim Yasası, genel tüketicilere ürün veya hizmetin kalitesi veya fiyatı hakkında gerçekten daha üstün veya avantajlı olduğunu yanıltıcı bir şekilde gösteren bilgileri (yanıltıcı gösterim) yasaklar. Ödül Gösterim Yasası’na aykırı yanıltıcı gösterimler, işletme tarafında kasıt veya ihmal olmasa bile, Ödül Gösterim Yasası’na dayalı düzenleyici emirlerle karşılaşabilir.

Yanıltıcı gösterimler genellikle “üstün yanıltıcı gösterim”, “avantajlı yanıltıcı gösterim” ve “diğer yanıltıcı olabilecek gösterimler” olmak üzere üçe ayrılır.

Üstün Yanıltıcı Gösterim

Ürün veya hizmetin kalitesi, standartları vb. hakkında, gerçek durum veya gerçeklerden farklı olarak, rekabet eden işletmelerin ürünlerinden çok daha üstün olduğunu genel tüketicilere yanıltıcı bir şekilde göstermek, üstün yanıltıcı gösterim olarak kabul edilir ve yasaklanmıştır. Örneğin, aslında yerli ünlü bir markanın eti olmayan bir yerli et ürününün, sanki “yerli ünlü marka eti”ymiş gibi gösterilmesi bu duruma girer.

Ayrıca, Tüketici Ajansı, ürün veya hizmetin etkisi veya performansı hakkında üstün yanıltıcı gösterim şüphesi olan durumlarda, işletmeden gösterimin doğruluğunu destekleyen mantıklı bir temel sunmasını talep edebilir ve bu belgeler sunulmazsa, bu gösterim yanıltıcı olarak kabul edilir.

Örneğin, diyet ürünlerinin zayıflama etkisi gibi, yemek kısıtlaması yapmadan zayıflayabileceğinizi gösteren ancak aslında bu gösterimin doğruluğunu destekleyen mantıklı bir temel sunmayan durumlar düzenlenmiştir. Buna “gerçeksiz reklam düzenlemesi” denir.

Avantajlı Yanıltıcı Gösterim

Ödül Gösterim Yasası, fiyatı çok daha düşük göstermek veya ticaret koşullarını çok daha avantajlı göstermek gibi durumları avantajlı yanıltıcı gösterim olarak kabul eder ve yasaklar. Örneğin, diğer şirketlerin ürünleriyle aynı içerik miktarına sahip olmasına rağmen, “diğer şirketlerin ürünlerinin iki katı içerik” gibi göstermek bu duruma girer. Ayrıca, “normal fiyattan %20 indirimli” gibi, aslında hiç belirlenmemiş bir fiyatı göstermek de yanıltıcı çifte fiyat gösterimi olarak kabul edilir ve yasaklanmıştır.

Diğer Yanıltıcı Olabilecek Gösterimler

Ödül Gösterim Yasası’na göre, işletmeler, üstün yanıltıcı gösterim ve avantajlı yanıltıcı gösterim dışında, kendi ürün veya hizmetlerinin ticareti hakkında genel tüketicilere yanıltıcı olabilecek bilgiler veremez.

“Ürünün kökeni hakkında yanıltıcı gösterim”, “yem gösterim hakkında yanıltıcı gösterim” vb., Japonya’daki Rekabet Kurulu’nun belirlediği altı bildiri bulunmaktadır.

Ayrıca, Ödül Gösterim Yasası, aşırı ödül sunumunu yasaklar.

Örneğin, ürün veya hizmet kullanıcılarına, şans, belirli bir eylemin üstünlüğü vb. ile ödül sunan “genel çekilişler”de, çekilişle elde edilen ticaret miktarı 5000 Yen (yaklaşık 350 TL) veya daha fazla olduğunda, maksimum miktar 100.000 Yen (yaklaşık 7.000 TL), toplam miktar ise çekilişle ilgili beklenen toplam satış miktarının %2’si olarak belirlenmiştir.

https://monolith.law/corporate/display-double-law-point[ja]

Elektronik Sözleşme Yasası (Resmi adı: Japon Elektronik Tüketici Sözleşmesi ve Elektronik Onay Bildirimi Hakkında Medeni Hukuk Özel Hükümleri Yasası)

Elektronik Sözleşme Yasası’nın resmi adı “Japon Elektronik Tüketici Sözleşmesi ve Elektronik Onay Bildirimi Hakkında Medeni Hukuk Özel Hükümleri Yasası”dır. Bu yasa, internet üzerinden alışveriş sırasında oluşabilecek işlem hatalarını düzeltmek için “Elektronik Tüketici Sözleşmesinde Hata Geçersizliği Özel Hükümleri” ve sözleşmenin ne zaman yapıldığını tanımlayan “Elektronik Ticarette Sözleşme Kurma Zamanının Belirlenmesi (Gönderen İlkesinden Varış İlkesine Dönüşüm)” hükümlerini içerir.

Elektronik Sözleşme Yasası’nın içeriği iki bölümden oluşmaktadır.

Elektronik Ticarette Tüketicinin İşlem Hatasının Düzeltilmesi

İnternet alışverişi gibi BtoC (işletme-tüketici arası) işlemlerde, tüketicinin işlem hatası sonucu aslında istemediği bir ürünü sipariş etmesi veya bir hizmeti kullanma talebinde bulunması durumları olabilir. Örneğin, bir internet mağazasını kullanırken, tek bir ürün sipariş etmek isterken, işlem hatası nedeniyle 11 ürün sipariş etmiş olabilirsiniz.

Bu durumda, tüketici, Medeni Kanun’un 95. maddesinde belirtilen “hata” hükümlerini kullanarak, mağaza tarafına sözleşmenin geçersiz olduğunu iddia edebilir (sözleşme hatası geçersizliği iddiası).

Ancak Medeni Kanun’un 95. maddesine göre, işletme tarafı “tüketicinin işlem hatası, ciddi bir ihmaldir ve bu nedenle sözleşme geçerli olarak kurulmuştur” (hata geçersizliğinin “ciddi ihmal” olduğu iddiası) şeklinde bir iddiada bulunabilir.

Medeni Kanun’da, “ciddi ihmal” olup olmadığı konusunda, işletme ve tüketici arasında çoğunlukla sorunlar yaşanmaktaydı. Ancak, Elektronik Sözleşme Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte, tüketicinin işlem hatası düzeltilmiştir.

Örneğin, bir internet mağazasında sipariş verirken, işletme tarafının “Sipariş İçeriği Onay Ekranı” gibi ürün adı, miktar, toplam tutar gibi bilgilerin belirtildiği sipariş içeriğini tüketici tarafının son kontrol edebileceği bir ekranı hazırlamaması durumunda, tüketici tarafının işlem hatası sonucu yanlış sipariş verme niyeti geçersiz olacaktır.

Ayrıca, video oynatma düğmesine bastığınız anda üyelik tamamlama ekranı görünür ve “Video oynatma düğmesine bastığınız için kullanım koşullarını kabul etmiş sayılırsınız” şeklinde bir açıklama varsa ve bu site tarafından para talep edilirse, işletme tarafı kullanım koşullarını ve sözleşme içeriğini önceden anlaşılabilir şekilde sunmamışsa, sözleşme geçersiz olur ve kullanıcı, kullanım ücretini ödeme yükümlülüğü olmadığını iddia edebilir.

Bu şekilde, Elektronik Sözleşme Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte, tüketicinin istemediği bir sözleşmeyi önleme olanağı doğmuştur. Elbette, tüketicinin de dikkatli bir şekilde kontrol etmesi gerekmektedir.

Sözleşme Kurma Zamanının Değiştirilmesi

Normal bir sözleşmede, sözleşme kurma zamanı, “teklif” niyetinin iletildiği andır. İnternet alışverişine örnek vermek gerekirse, tüketici, son onay ekranından geçerek “Sipariş Ver” düğmesine basıp bildirim gönderdiği anda, satış sözleşmesi kurulmuş olur.

Bu durumda, düğmeye bastıktan sonra iletişim hatası gibi bir hata nedeniyle bildirimin başvuru sahibine ulaşmaması durumunda bile, sözleşme kurulmuş sayılır.

Ancak, Elektronik Sözleşme Yasası’na göre, işletme tarafı içeriği kontrol eder ve sipariş kabul bildirimi, başvuru sahibi olan tüketiciye ulaştığı anda, örneğin bir e-posta ise, e-posta bilgileri e-posta sunucusunda kaydedilir ve tüketici tarafından kontrol edilebilir duruma geldiğinde, sözleşme kurulmuş olur.

Yani, tüketicinin e-postayı açtığı zaman değil, e-postanın gelen kutusuna ulaşıp açılabilir duruma geldiği zaman, sözleşme kurulmuş sayılır.

Elektronik Sözleşme Yasası ile sözleşme kurma zamanının net bir şekilde tanımlanması sayesinde, bir URL’yi tıkladığınızda sözleşme kurmuş sayıldığınız “tek tıklamalı dolandırıcılık” gibi, istemeden veya onaylamadan tek taraflı sözleşmelerden, kullanıcılar korunmuş olur.

Özet

Burada, internet mağazası işletmeciliği ile ilgili yasalar arasında, “İnternet Mağazaları ile Genel olarak İlgili Yasalar” olarak, Japon Hediye Gösterim Yasası ve Japon Elektronik Sözleşme Yasası’nı açıkladık.

Bağımsız İdari Kuruluş olan Japon Halk Yaşam Merkezi’nin 2021 yılında 21 Mayıs’ta güncellediği verilere göre, 2020 yılında internet alışverişi ile ilgili danışma sayısı yaklaşık 260 bin idi (Tüketici Yaşam Merkezi vb. aracılığıyla yapılan danışmalar dahil değildir). Ancak, burada açıklanan iki yasa ile ilgili olanlar en fazla olduğu için, dikkatli olmanız gerekmektedir.

Büromuz Tarafından Alınan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle internet ve hukuk olmak üzere IT alanında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, internet alışverişi hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir ve hukuki kontrol ihtiyacı giderek artmaktadır. Büromuz, internet alışverişi ile ilgili çözüm sunmaktadır. Ayrıntılar aşağıdaki makalede belirtilmiştir.

https://monolith.law/practices/corporate[ja]