Web Servisleri ve Benzerlerinin Kullanım Şartlarını Oluştururken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar (Son Bölüm)

SNS veya çevrimiçi oyunlar gibi internet hizmetlerinde, kullanım koşullarını oluşturmak ve yayınlamak genellikle yapılan bir uygulamadır. Yeni bir web hizmeti başlatırken, bazıları başka şirketlerin kullanım koşullarını değiştirerek oluşturabilir, ancak her web hizmetinin kendine özgü özellikleri olduğu için, başka bir şirketin kullanım koşullarını olduğu gibi kullanarak kullanım koşullarını oluşturduğunuzda, kullanıcılardan gelen şikayetler nedeniyle beklenmedik zararlar yaşayabilirsiniz. Bu makalede, kullanım koşullarının nasıl oluşturulacağı ve oluşturulurken dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında açıklamalar ekleyeceğiz.

Kullanım Şartları Nedir?

“Kullanım Şartları”, web hizmeti sağlayan işletmelerin hizmet kullanımı üzerine kuralları belgeleyip yayınladığı bir metindir. Kullanım şartları birçok işletme için oluşturulmuştur, ancak SNS ve diğer internet üzerinden sunulan hizmetler, yani web hizmetleri için hemen hemen her durumda oluşturulmuştur. Hizmet sağlayan işletme, kullanım şartlarını oluşturduktan sonra, kullanıcıların hizmeti kullanmaya başlamak için kullanım şartlarına onay vermesiyle, web hizmeti sağlayan işletme ve kullanıcı arasında, bu kullanım şartlarına dayalı bir sözleşme kurulmuş olur.

Web hizmetlerinin kullanım şartlarını oluştururken dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında ayrıntılı açıklamaları aşağıdaki makalede bulabilirsiniz.

https://monolith.law/corporate/points-of-user-policy-firsthalf[ja]

Kullanım Şartları Oluştururken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Kullanım şartları oluşturmanız gerektiğinde, bir model veya şablonu referans alabilirsiniz. Ancak, kullanım şartları, web hizmetleri vb. ile ilgili hizmet sağlayıcı ve kullanıcı arasındaki sözleşme içeriği olduğu için, kullanım şartlarının somut içeriği her web hizmetine göre farklılık gösterir.

Aşağıda, kullanım şartları oluştururken özellikle dikkat edilmesi gereken noktaları açıklıyoruz.

Hizmetin Durdurulmasına İlişkin Hükümler

Web hizmetlerinde, sunucuda herhangi bir sorun oluştuğunda veya normal bakım gerektiğinde, hizmetin kesilmesi veya durdurulması gibi durumlar öngörülebilir.

Kullanıcıların ücretli olarak kayıt olduğu durumlarda, kullanıcıların ödediği ücretin karşılığı web sitesini kullanmaktır. Dolayısıyla, web sitesini kullanamaz hale gelirlerse, kullanıcılardan ücret iadesi talep edilme riski vardır. Bu nedenle, web sitesi işletme şirketinin hizmet sunumunu durdurma veya kesme yetkisini kullanım koşullarında belirlemek önemlidir.

Elbette, hizmetin kesilmesi, durdurulması vb. durumların uzun süreli olmaması önemlidir. Ayrıca, bakım gibi önceden programlanabilen durumlar söz konusu olduğunda, kullanıcı sayısının az olduğu gece yarısı gibi saatlerde yapılması gibi düşünceler gereklidir.

İçeriklerin Telif Hakları ve Diğer Hakların Sahipliği Hakkında Hükümler

Kullanıcılardan içerik gönderildiği durumlarda, üçüncü tarafların haklarını ihlal eden içeriklerin bulunmasını engellemek kolay olmayabilir. Ancak, hakları ihlal eden içeriklerin varlığı, web hizmeti operatörünün asıl hak sahiplerinden hukuki önlemler talep edilmesi veya dava gibi durumlarla karşılaşma riski oluşturabilir. Bu tür riskleri mümkün olduğunca önlemek için, kullanım koşullarında kullanıcıların gönderdikleri içeriklerin üçüncü tarafların haklarını ihlal etmediğini taahhüt etmeleri istenebilir.

Ayrıca, kullanıcıların gönderdiği içeriklerin telif hakları hakkındaki hükümler de önemlidir. Gönderilen içeriklerin telif hakları, içeriği oluşturan kullanıcıya aittir, bu telif hakkı yasasının temel prensibidir. Dolayısıyla, kullanım koşullarında herhangi bir hüküm belirtilmemişse, gönderilen içeriklerin telif hakları web hizmeti operatörüne devredilmez veya serbest kullanım izni verilmez.

Bu nedenle, kullanıcıların gönderdiği içerikleri web hizmeti operatörünün serbestçe kullanabilmesi için, teorik olarak, ⓐ kullanıcılardan telif haklarını devralmak veya ⓑ kullanıcılardan içeriklerin serbest kullanımı için ücretsiz izin almak gerekmektedir.

Bu seçeneklerden ⓐ’yı seçmek web hizmeti operatörü için daha avantajlı olabilir, ancak kullanıcılar için, kendi gönderdikleri içerikleri kullanamamaları nedeniyle, kullanıcıların anlayışını kazanmak genellikle zordur. Bu nedenle, birçok web hizmeti operatörünün kullanım koşullarında, ⓑ’nin örneğinde olduğu gibi, telif hakkını kullanıcıya bırakırken web hizmeti operatörünün içeriği serbestçe ve ücretsiz olarak kullanabilmesini belirleyen hükümler çoğunluktadır.

Kullanıcı Kaydının İptali Hakkındaki Hükümler

Kullanım koşullarında belirtilen yasaklara aykırı hareket eden kullanıcılara yönelik yaklaşım, kullanım koşullarında belirgin bir şekilde belirtilmediyse, web hizmeti operatörü olarak, borçların yerine getirilmemesi sorumluluğu olarak Medeni Kanun’a dayalı sözleşme feshi ve tazminat talebi gibi yaklaşımlar dışında başka bir seçeneğiniz olmayabilir. Sözleşmenin feshi, hafif ihlaller için kabul edilmeyebileceği için gerçekçi değildir ve tazminat talep edilirse, dava yanıtlama zahmeti ve hizmete yönelik itibar riski gibi sorunlar ortaya çıkar, bu da her iki durumda da çözüm yöntemi olarak en iyi seçenek olmayabilir.

Ayrıca, kullanım koşullarını ihlal eden kullanıcılar genellikle hizmeti sıkça kullanır ve hizmetin devamlılığını isterler, bu yüzden hafif ihlaller nedeniyle hizmeti kullanamaz hale gelmek, işletme için de iyi bir durum değildir. Bu nedenle, kullanım koşullarında, Medeni Kanun’un kurallarından farklı özgün bir yaklaşım belirlemek genellikle yaygındır. Özellikle, hizmetin geçici olarak durdurulmasının ardından, duruma bağlı olarak kaydın iptal edilmesi gibi aşamalı bir yaklaşım ve esnek bir şekilde yanıt verilebilecek hüküm örnekleri bulunmaktadır.

İşletmelerin Sorumluluk Reddi ve Tazminat Hükümleri

İçerik sağlayan web hizmetlerinde, kullanıcıların indirdikleri içeriği üçüncü taraflara dağıtmaları veya izinsiz olarak internet üzerinde yayınlamaları genellikle yasaktır. Kullanıcılar bu tür bir yasağı ihlal ederlerse, işletmeler, hakları ihlal edildiğini iddia eden kişilere karşı tazminat dahil olmak üzere hukuki sorumluluk riski taşıyabilirler. Hak ihlali temelinde tazminat hakkında, kullanım koşullarında bir hüküm olmasa bile, Japon Medeni Kanunu’na dayanarak talepte bulunabilirsiniz.

Yine de, hangi durumların tazminat talebinin konusu olacağını kullanım koşullarında belirtmek, kullanıcılara caydırıcı bir etki sağlar. Ayrıca, tazminat miktarının kanıtlanmasının zor olduğu durumlarda, sözleşme ihlali cezası gibi hükümler koymak için, kullanım koşullarında bunu açıkça belirtmek gereklidir.

Tersine, işletmelerin sorumluluk reddi hükümlerini kullanım koşullarına dahil etmeleri de yaygındır. Japon Tüketici Sözleşmesi Kanunu’na göre, işletmenin sözleşme ihlaline dayalı tazminat sorumluluğunu reddeden hükümler veya işletmenin kasıtlı veya ağır ihmal durumunda tazminat sorumluluğunun bir kısmını muaf tutan özel anlaşmalar geçersiz sayılır. Bu nedenle, “Şirketimiz hiçbir sorumluluk kabul etmez” şeklindeki işletme sorumluluk reddi hükümleri geçersiz olabilir. Eğer öyleyse, web hizmeti operatörünün sorumluluğu hakkında kullanım koşullarında ne tür hükümler belirlemek gerektiği çok önemli bir sorun olabilir.

Özellikle, web hizmetlerinin sağlanmasıyla ilgili olarak, doğası gereği, kullanıcılara istemeden büyük miktarda zarar verme olasılığı vardır. Eğer bu durumda tüm zararı web hizmeti operatörü üstlenirse, operatör büyük miktarda borç altına girebilir. Bu nedenle, bu tür bir riski ortadan kaldırmak için, web hizmeti operatörünün üstleneceği tazminat miktarının üst sınırını kullanım koşullarında belirtmek etkili olabilir.

Kullanım Şartlarının Geçerlilik Süresi Hakkında Hükümler

Kullanıcı ve işletme arasında uygulanan kullanım şartlarının geçerlilik süresi genellikle belirlenir. Genel olarak, kullanıcının kullanım şartlarına dayanarak kayıt yaptırdığı tarihten, üyeliğin iptal edildiği veya diğer nedenlerle kaydın silindiği tarihe kadar, ya da hizmetin sunumunun sona erdiği tarihe kadar geçerlidir. Bunun yanı sıra, belirli bir süre (örneğin 1 yıl) belirlendikten sonra, taraflardan herhangi bir özel niyet beyanı olmadıkça sözleşmenin otomatik olarak yenileneceği hüküm de bulunabilir.

Geçerlilik süresinin nasıl belirleneceği, web hizmeti işletmecisinin kullanıcı kayıtlarını belirli aralıklarla gözden geçirmek isteyip istemediğine de bağlıdır. Eğer web hizmeti işletmecisi belirli aralıklarla gözden geçirmek istiyorsa, belirli bir süre belirlenmeli ve taraflardan herhangi bir fesih niyet beyanı olmadıkça otomatik olarak yenilenmelidir.

İşletme Devri veya Birleşmelerdeki Durumun Devri İle İlgili Hükümler

Kullanım koşullarına dayanarak kayıt olan bir kullanıcının, sözleşme durumunu serbestçe devredebilmesi, işletmeciler için yönetimsel bir sakınca oluşturabilir. Medeni Hukuk açısından, sözleşme durumunun devri için genellikle sözleşme partnerinin onayı gerektiği düşünülür, ancak kullanım koşullarında bunu belirtmek genellikle iyi bir uygulamadır. Diğer yandan, bir web hizmeti operatörü olarak, birleşme veya işletme devri gibi işletme yönetimi gereklilikleri nedeniyle hizmet operatörünün değişmesi gerekebilir. Bu durumda, her bir kullanıcının onayını almak, özellikle kullanıcı sayısı çok olduğunda zahmetli olabilir.

Dolayısıyla, bir web hizmeti operatörü işletme devri veya birleşme gibi işlemleri gerçekleştirdiğinde, web hizmeti operatörünün kullanıcı ile olan sözleşme durumunu alıcıya serbestçe devredebilmesi ve kullanıcının sözleşme durumunu devretmeyi kapsamlı bir şekilde kabul etmesi, kullanım koşullarında belirtilmesi önerilir.

Anlaşmazlık Durumunda Uygulanacak Hukuk ve Yargı Yetkisi Hakkında Hükümler

Web hizmetlerinin işletilmesi sırasında, kullanıcılarla arasında anlaşmazlık çıktığında, sonuçta dava açılabilir. Web hizmetlerinin doğası gereği, kullanıcılar sadece Japonya’da değil, dünya genelinde bulunabilirler. Bu nedenle, yurtdışında yaşayan kullanıcılarla anlaşmazlık yaşandığında, Japon hukukunun uygulanıp uygulanmayacağı ve anlaşmazlığın Japon mahkemelerinde çözülüp çözülmeyeceği sorunu ortaya çıkar.

Bu nedenle, kullanım koşullarında anlaşmazlık durumunda hangi hukukun uygulanacağı ve hangi mahkemenin yetkili olacağına dair hükümler belirlemek gereklidir. Ayrıca, yargı yetkisi, Japonya’daki kullanıcılarla ilgili davalarda da önemlidir. Çünkü, yargı yetkisini belirlemezseniz, genellikle davalı tarafın (sanık tarafın) ikametgahının bulunduğu yer yetkili mahkeme olur.

Uygulanacak hukuk ve yargı yetkisi hakkındaki hükümlerin içeriği olarak, genellikle web hizmeti işletmecisinin merkez ofisinin bulunduğu yer esas alınır. Örneğin, merkez ofisinin Tokyo’da olması durumunda, uygulanacak hukuk olarak Japon hukukunu ve yetkili mahkeme olarak Tokyo Bölge Mahkemesi veya Tokyo Basit Mahkemesi’ni belirlersiniz.

Özet

Kullanım koşullarının içeriği, benzer durumlarda bile çözüm sonuçlarının büyük ölçüde farklı olabileceği anlamına gelir. Bu nedenle, şirketinizin sunduğu web hizmetlerine uygun bir kullanım sözleşmesi oluşturmanız önemlidir. Hangi içeriğin belirlenmesi gerektiği konusunda, kullanıcılarla yaşanabilecek sorunları öngörerek analiz yapmanız gerekmektedir. Bu tür kararları doğru bir şekilde alabilmek için, IT şirketlerinden danışma deneyimi zengin olan bir avukata danışmanız önerilir.