Juridische verantwoordelijkheid van platformoperators bij transacties tussen gebruikers

Naarmate de rol van het internet toeneemt, heeft elektronische handel op het internet zich uitgebreid als een BtoC (Business to Consumer) handelsmarkt. Aan de andere kant, CtoC (Consument tot Consument) transacties tussen individuen, voornamelijk via internetveilingen aangeboden door bedrijven, zijn ook in ontwikkeling.

Onlangs, met de verspreiding van smartphones, zijn niet alleen internetveilingen waarbij de prijs van het aangeboden item wordt bepaald door biedingen, maar ook CtoC-transacties tussen gebruikers via vlooienmarkt-apps, waarbij de verkoper de prijs instelt en de koper beslist of hij tegen die prijs wil kopen, actiever geworden.

In transacties tussen gebruikers speelt het systeem dat door de platformaanbieder wordt aangeboden om transacties te bemiddelen een uiterst belangrijke rol in de ontwikkeling ervan, en de platformaanbieder is een onmisbare entiteit geworden.

Hier zullen we de vraag bespreken of de platformaanbieder verantwoordelijk kan zijn voor schade die wordt geclaimd door gebruikers in diensten waar transacties tussen gebruikers plaatsvinden.

De juridische relatie tussen platformaanbieders en gebruikers

Veel platformaanbieders bepalen in hun gebruiksvoorwaarden dat ze op geen enkele manier betrokken zijn bij de totstandkoming of inhoud van transacties tussen gebruikers. Maar hoe functioneren deze beperkingen van aansprakelijkheid in de praktijk?

Gebruiksvoorwaarden

De juridische relatie tussen platformaanbieders en gebruikers wordt in principe beheerst door de gebruiksvoorwaarden.

De gebruiksvoorwaarden worden bijvoorbeeld een contract tussen de platformaanbieder en de gebruiker wanneer de gebruiker online registreert en klikt om akkoord te gaan met de gebruiksvoorwaarden. Het kan ook zijn dat de gebruiker bij elke individuele transactie (zoals het plaatsen van een aanbieding, het bieden of winnen van een veiling, het aanvragen van een aankoop, enz.) gevraagd wordt om te klikken om akkoord te gaan met de gebruiksvoorwaarden.

Wanneer zo’n contract wordt gesloten, wordt de juridische relatie tussen de gebruiker en de platformaanbieder in principe beheerst door de gebruiksvoorwaarden. De gebruiksvoorwaarden vermelden meestal duidelijk wanneer de platformaanbieder aansprakelijk is en wanneer niet.

Het is belangrijk om op te merken dat het contract tussen de platformaanbieder en de gebruiker een contract is dat wordt gesloten tussen een consument en een bedrijf, en daarom is de Japanse Wet op Consumentencontracten (Consumentencontractwet) van toepassing.

Als de Wet op Consumentencontracten van toepassing is, worden clausules die de platformaanbieder volledig vrijstellen van aansprakelijkheid voor schade aan de consument veroorzaakt door het niet nakomen van zijn verplichtingen (artikel 8, lid 1, sub 1 van de Wet op Consumentencontracten), of clausules die de platformaanbieder gedeeltelijk vrijstellen van aansprakelijkheid voor schade aan de consument veroorzaakt door het niet nakomen van zijn verplichtingen (beperkt tot gevallen veroorzaakt door opzet of grove nalatigheid van de aanbieder, zijn vertegenwoordigers of werknemers) (hetzelfde artikel, lid 2), of clausules die de aanbieder het recht geven om te beslissen over de aanwezigheid of omvang van dergelijke aansprakelijkheid, ongeldig, zelfs als ze in de gebruiksvoorwaarden staan.

De volgende bepalingen in consumentencontracten zijn ongeldig:

1 Een bepaling die de aanbieder volledig vrijstelt van aansprakelijkheid voor schade aan de consument veroorzaakt door het niet nakomen van zijn verplichtingen, of die de aanbieder het recht geeft om te beslissen over de aanwezigheid van dergelijke aansprakelijkheid

2 Een bepaling die de aanbieder gedeeltelijk vrijstelt van aansprakelijkheid voor schade aan de consument veroorzaakt door het niet nakomen van zijn verplichtingen (beperkt tot gevallen veroorzaakt door opzet of grove nalatigheid van de aanbieder, zijn vertegenwoordigers of werknemers), of die de aanbieder het recht geeft om te beslissen over de omvang van dergelijke aansprakelijkheid

Artikel 8 van de Japanse Wet op Consumentencontracten (Ongeldigheid van bepalingen die de aanbieder vrijstellen van aansprakelijkheid voor schadevergoeding)

Het is niet voldoende om gewoon gebruiksvoorwaarden op te stellen. Zelfs als u instemming krijgt met de gebruiksvoorwaarden, betekent dit niet dat u volledig bent vrijgesteld van aansprakelijkheid.

Verantwoordelijkheid van platformaanbieders

In de gebruiksvoorwaarden wordt normaal gesproken bepaald dat de platformaanbieder op geen enkele manier betrokken is bij de koopovereenkomsten tussen gebruikers en daarom geen verantwoordelijkheid draagt. Daarom draagt een platformaanbieder in principe geen verantwoordelijkheid jegens gebruikers als hij niet daadwerkelijk betrokken is bij de transactie. Er is echter ruimte om een zekere zorgplicht te erkennen in verband met het aanbieden van de ‘plaats’ of het systeem voor de transactie.

Daarnaast kan een platformaanbieder, als hij daadwerkelijk betrokken is bij de transactie, verantwoordelijkheid dragen afhankelijk van zijn rol, en kan een clausule die alle verantwoordelijkheid voor transactiehandelingen vrijwaart, ongeldig worden verklaard op grond van artikel 8 van de Japanse Wet op Consumentencontracten.

Als de platformaanbieder niet daadwerkelijk betrokken is bij de transactie

Er kunnen verschillende soorten transacties zijn tussen gebruikers. In het geval van diensten waarbij de platformaanbieder alleen het systeem voor bemiddeling van transacties tussen individuen aanbiedt en niet daadwerkelijk betrokken is bij individuele transacties, wordt over het algemeen aangenomen dat transacties op eigen risico van de gebruikers worden uitgevoerd en dat de platformaanbieder geen verantwoordelijkheid draagt.

In dit geval speelt de platformaanbieder een bemiddelende rol door het systeem aan te bieden, maar is hij geen partij bij de daadwerkelijke transactie. In dergelijke gevallen wordt aangenomen dat de platformaanbieder, die slechts een aanbieder van de plaats of het systeem voor de transactie is en niet daadwerkelijk betrokken is bij de totstandkoming van individuele transacties, in principe geen verantwoordelijkheid draagt voor problemen die voortvloeien uit transacties tussen gebruikers.

Echter, aangezien de platformaanbieder het infrastructuursysteem aanbiedt waarin informatie over transacties tussen gebruikers wordt bemiddeld, kan er in bepaalde gevallen een verantwoordelijkheid ontstaan. Met andere woorden, er kan worden gesteld dat er een zekere zorgplicht kan worden verwacht van de platformaanbieder, aangezien hij op basis van een contract met de gebruiker de ‘plaats’ voor de transactie aanbiedt.

Bijvoorbeeld, in het geval van een internetveiling, als de platformaanbieder een bevel tot stopzetting van de veiling van een item heeft ontvangen van de politiecommissaris (artikel 21-7 van de Japanse Wet op de Handel in Oude Voorwerpen) maar de veiling van het betreffende item niet heeft stopgezet, en de winnende bieder een gestolen item heeft gekocht en een verzoek tot teruggave heeft ontvangen van de eigenaar van het gestolen item, kan de platformaanbieder mogelijk aansprakelijk worden gesteld voor schadevergoeding wegens schending van de zorgplicht jegens de winnende bieder.

Als de platformaanbieder daadwerkelijk betrokken is bij de transactie

In het geval dat de platformaanbieder zich beperkt tot het aanbieden van het bemiddelingssysteem voor transacties tussen gebruikers en niet daadwerkelijk betrokken is bij individuele transacties, wordt in principe geen verantwoordelijkheid geëist voor problemen die voortvloeien uit individuele transacties. Echter, in de praktijk kan de dienstverlener in verschillende situaties een rol spelen die verder gaat dan die van een eenvoudige systeemaanbieder.

Volgens de ‘Richtlijnen voor elektronische handel en informatie-eigendomstransacties’ van het Japanse Ministerie van Economie, Handel en Industrie, zijn er drie gevallen waarin een platformaanbieder daadwerkelijk betrokken kan zijn bij een transactie.

Ten eerste kan de platformaanbieder actief helpen bij de verkoopactiviteiten van de gebruiker en een verkoopcommissie of veilingvergoeding ontvangen van de verkoper.

Laten we bijvoorbeeld eens kijken naar het geval waarin een platformaanbieder, in het geval van een internetveiling of rommelmarkt dienst, een telefoontje van een gebruiker ontvangt over het aanbieden van een merkartikel, het merkartikel laat opsturen, de verkoopactiviteiten namens de gebruiker uitvoert en een vergoeding ontvangt voor de verkoop of de veiling. In dit geval is de platformaanbieder een verkoopagent en niet slechts een aanbieder van de plaats. Dit komt omdat de platformaanbieder het item in handen heeft en kan controleren of het een nep merkartikel is, en vervolgens de verkoopactiviteiten van de verkoper heeft uitgevoerd. Daarom kan, ongeacht de bepalingen van de gebruiksvoorwaarden, in geval van problemen, de platformaanbieder mogelijk verantwoordelijk worden gehouden jegens de koper. In dergelijke gevallen, als het item dat wordt aangeboden op verzoek van de platformaanbieder een ‘oud item’ is, kan de platformaanbieder mogelijk onderworpen zijn aan de regelgeving van de Japanse Wet op de Handel in Oude Voorwerpen.

Het aanbevelen van een specifieke verkoper op de een of andere manier wordt ook beschouwd als daadwerkelijke betrokkenheid.

Bijvoorbeeld, als de platformaanbieder een specifieke gebruiker aanbeveelt, de verkoopactiviteiten van een specifieke gebruiker bevordert, of een specifiek item aanbeveelt, kan de platformaanbieder, afhankelijk van de manier waarop hij deze aanbevelingen en promoties doet, mogelijk verantwoordelijk worden gehouden voor problemen die voortvloeien uit transacties tussen gebruikers. Bijvoorbeeld, als de platformaanbieder verder gaat dan het simpelweg in rekening brengen van een bepaalde vergoeding voor reclame op de website, en een speciale pagina opzet voor een specifieke verkoper, een interview publiceert, actief promoot, en bepaalde items van die verkoper aanbeveelt als ‘koopjes’ of ‘sterk aanbevolen goedkope items’, kan de platformaanbieder mogelijk verantwoordelijk worden gehouden als er een verkoopprobleem ontstaat.

Daarnaast wordt de platformaanbieder beschouwd als daadwerkelijk betrokken als hij zelf de verkoper of een andere partij bij de transactie wordt.

Bijvoorbeeld, in het geval van een gebruiker-tot-gebruiker transactieplatform, kan het zijn dat de platformaanbieder zelf wordt weergegeven als de verkoper of een andere partij bij de transactie in het systeem, maar dat de daadwerkelijke verkoopopbrengst (berekening) onmiddellijk toekomt aan de aanbiedende gebruiker. In dergelijke gevallen draagt de platformaanbieder in principe de verantwoordelijkheid als verkoper of andere partij bij de transactie.

Samenvatting

Zelfs als er gebruiksvoorwaarden zijn opgesteld en de toestemming van de gebruiker is verkregen in de gebruiksvoorwaarden, betekent dit niet dat de platformaanbieder niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor transacties tussen gebruikers.

Bovendien wordt aangenomen dat er een contractuele relatie bestaat tussen de platformaanbieder en de gebruiker met betrekking tot het gebruik van het transactiebemiddelingssysteem dat door de platformaanbieder wordt aangeboden. Daarom kunnen niet alleen problemen met betrekking tot transacties tussen gebruikers, maar ook verplichtingen met betrekking tot bijvoorbeeld het onderhoud en beheer van het systeem, een probleem worden.

Dit geldt niet alleen voor internetveilingen, maar ook voor vlooienmarkt diensten.

Informatie over de maatregelen van ons kantoor

Monolis Law Firm is een advocatenkantoor met hoge expertise in IT, met name internet en recht. In de afgelopen jaren is de noodzaak van juridische controles steeds meer toegenomen, aangezien transacties via online platforms in opkomst zijn. Ons kantoor biedt oplossingen met betrekking tot intellectueel eigendom. Details worden beschreven in het onderstaande artikel.