Ramowa konstrukcja prawna dotycząca przeniesienia akcji w japońskim prawie spółek

Przeniesienie akcji w ramach japońskiego prawa spółek stanowi kluczowy element zarządzania przedsiębiorstwem i działalności inwestycyjnej. W spółkach akcyjnych przeniesienie akcji jest głównym sposobem, przez który akcjonariusze mogą odzyskać zainwestowany kapitał. Japońskie prawo spółek zasadniczo gwarantuje wolność przenoszenia akcji, jednak w przypadku niektórych rodzajów akcji mogą występować ograniczenia w ich przenoszeniu. Dla zagranicznych inwestorów inwestujących w japońskie przedsiębiorstwa, dokładne zrozumienie tych prawnych zasad dotyczących przeniesienia akcji jest niezwykle ważne. Szczególnie procedury zatwierdzania przeniesienia akcji z ograniczeniami, właściwe zarządzanie rejestrem akcjonariuszy oraz obowiązki zgłoszeniowe wynikające z japońskiej ustawy o wymianie walutowej i handlu zagranicznym (Foreign Exchange and Foreign Trade Act), specyficzne dla zagranicznych inwestorów, są niezbędną wiedzą w celu uniknięcia nieoczekiwanych ryzyk prawnych. Ten szczegółowy przewodnik został stworzony, aby anglojęzyczni uczący się japońskiego mogli jasno zrozumieć złożone aspekty przeniesienia akcji w ramach japońskiego prawa spółek. Od podstawowych zasad przeniesienia akcji w japońskim systemie prawnym, przez konkretne procedury dotyczące akcji z ograniczeniami w przenoszeniu, rolę rejestru akcjonariuszy, aż po specyficzne regulacje, z którymi mogą się zmierzyć zagraniczni inwestorzy – wszystko to wyjaśnione w przystępny sposób z odniesieniami do konkretnych artykułów prawnych.

Podstawowe zasady i wymogi przeciwdziałania w zakresie przeniesienia akcji w Japonii

Zasada swobody przenoszenia akcji

Japońskie prawo spółek stanowi, że akcje spółki akcyjnej można zasadniczo przenosić swobodnie. Ta zasada jest niezwykle ważna, aby zapewnić akcjonariuszom możliwość odzyskania zainwestowanych środków i promować inwestycje w akcje. Zasada swobodnego przenoszenia akcji jest wyraźnie określona w artykule 127 japońskiego prawa spółek.

Artykuł 127 japońskiego prawa spółek stanowi krótko, że “akcje mogą być przenoszone”, co wskazuje na zasadniczą swobodę ich przenoszenia. Przepis ten stanowi podstawę, która umożliwia akcjonariuszom elastyczne zarządzanie ich inwestycjami i zapewnia płynność obrotu akcjami na rynku.

Zasada swobody przenoszenia akcji nie tylko chroni prawa akcjonariuszy, ale również stanowi ważną prawną podstawę dla zdrowego funkcjonowania rynków kapitałowych i trwałego wzrostu przedsiębiorstw. Gwarancja swobodnego przenoszenia pozwala akcjonariuszom na łatwą sprzedaż akcji i odzyskanie środków w razie potrzeby. Jest to atrakcyjny element dla inwestorów i ważny kryterium w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Środowisko, w którym inwestorzy mogą inwestować z pewnością, działa na korzyść przedsiębiorstw w pozyskiwaniu kapitału. Akcje o wysokiej płynności przyciągają więcej inwestorów i ułatwiają przedsiębiorstwom zabezpieczenie kapitału niezbędnego do wzrostu. W ten sposób zasada swobody przenoszenia akcji odgrywa niezbędną rolę w zapewnieniu płynności inwestycji i promowaniu wzrostu przedsiębiorstw.

Znaczenie wymogów przeciwdziałania w przeniesieniu akcji

Przeniesienie akcji staje się skuteczne przez porozumienie między zbywcą a nabywcą, ale aby móc dochodzić tego przeniesienia wobec spółki lub innych osób trzecich, muszą być spełnione określone wymogi. Są to tzw. “wymogi przeciwdziałania”. W japońskim prawie spółek istnieją bezpośrednie przepisy dotyczące wymogów przeciwdziałania przy przeniesieniu akcji, ale za nimi stoi koncepcja wymogów przeciwdziałania przy przeniesieniu wierzytelności w japońskim prawie cywilnym.

Artykuł 467 japońskiego prawa cywilnego stanowi, że przeniesienie wierzytelności nie może być dochodzone wobec dłużnika lub innych osób trzecich, jeśli zbywca nie powiadomi dłużnika lub dłużnik nie wyrazi zgody. Ponadto, aby dochodzić przeniesienia wobec osób trzecich innych niż dłużnik, wymagane jest powiadomienie lub zgoda potwierdzona “dokumentem z pewną datą”.

W przypadku przeniesienia akcji wymóg przeciwdziałania wobec spółki obejmuje konieczność dokonania zmiany w rejestrze akcjonariuszy. Jest to niezbędny krok, aby spółka mogła jasno określić, kogo traktować jako akcjonariusza. W przypadku spółek nieemitujących akcji, wpis do rejestru akcjonariuszy stanowi wymóg przeciwdziałania. Rejestr akcjonariuszy jest jedynym oficjalnym zapisem, który określa, kogo spółka uznaje za akcjonariusza i komu powinna przyznać prawa do głosu czy dywidendy. Dopóki nie zostanie dokonana zmiana w rejestrze, spółka nie uzna nabywcy jako akcjonariusza. Ten system zapobiega konfliktom, takim jak podwójne przeniesienie akcji, i zapewnia jasność oraz stabilność w relacjach prawnych między spółką a akcjonariuszami oraz osobami trzecimi. Informacje zawarte w rejestrze, będące oficjalnie uznane, gwarantują bezpieczeństwo transakcji. Dlatego rejestr akcjonariuszy nie jest tylko zapisem, ale funkcjonuje jako “środek publicznego ogłoszenia”, który ustanawia prawną skuteczność przeniesienia akcji wobec spółki i osób trzecich, odgrywając niezwykle ważną rolę w utrzymaniu prawnej stabilności zarządzania przedsiębiorstwem i transakcji kapitałowych.

System i procedury zatwierdzania akcji o ograniczonej zbywalności w Japonii

Definicja akcji z ograniczeniem przeniesienia i postanowienia w statucie spółki

Spółka akcyjna w Japonii może określić w swoim statucie, że wszystkie lub określone rodzaje wyemitowanych przez nią akcji mogą być przenoszone tylko za zgodą spółki. Takie akcje nazywamy “akcjami z ograniczeniem przeniesienia”. W japońskich spółkach niepublicznych powszechne jest ustanawianie ograniczeń przeniesienia w statucie w celu zapewnienia stabilności składu akcjonariuszy i zapobiegania niepożądanemu wejściu osób trzecich.

Artykuł 107 japońskiej ustawy o spółkach akcyjnych stanowi, że spółka może określić ograniczenia przeniesienia dla wszystkich wyemitowanych akcji. Ponadto, artykuł 108 tej ustawy pozwala na ustanowienie ograniczeń przeniesienia dla określonych rodzajów akcji, jeśli spółka emituje różne rodzaje akcji. Statut powinien zawierać konkretne zapisy dotyczące wymogu uzyskania zgody na przeniesienie oraz okoliczności, w których zgoda ta jest uznawana za udzieloną.

Akcje z ograniczeniem przeniesienia są ustanawiane na podstawie artykułów 107 i 108 japońskiej ustawy o spółkach akcyjnych i są określane w statucie spółki. Szczególnie ważne jest to w przypadku japońskich spółek niepublicznych, gdzie ograniczenia przeniesienia są powszechne. Ograniczenia te pozwalają na utrzymanie stabilności składu akcjonariuszy, ponieważ ograniczają możliwość swobodnej sprzedaży akcji przez akcjonariuszy. Dzięki temu zarząd może skutecznie zapobiegać wrogim przejęciom i niepożądanemu wejściu akcjonariuszy. W spółkach niepublicznych często występuje bliska relacja między zarządem a akcjonariuszami, co sprzyja ciągłości zarządzania i szybkości podejmowania decyzji. Ograniczenia przeniesienia funkcjonują jako strategiczne narzędzie umożliwiające osiągnięcie tych celów zarządzania. Dlatego akcje z ograniczeniem przeniesienia można rozumieć nie tylko jako sposób na ograniczenie płynności akcji, ale także jako istotną część strategii zarządzania spółką niepubliczną, mającą na celu zapewnienie stabilności zarządzania, utrzymanie określonego składu akcjonariuszy oraz eliminację niepożądanych wpływów zewnętrznych.

Metody składania wniosków o zatwierdzenie przeniesienia

Akcjonariusz, który pragnie przenieść akcje z ograniczeniami w przenoszeniu, musi zwrócić się do spółki z wnioskiem o zatwierdzenie przeniesienia. Wniosek ten powinien jasno określać rodzaj i liczbę akcji przeznaczonych do przeniesienia oraz nazwisko lub nazwę osoby lub podmiotu, na którego mają być one przeniesione. Wniosek o zatwierdzenie przeniesienia może również zawierać wyraźne oświadczenie, że w przypadku odmowy zatwierdzenia przez spółkę, spółka lub osoba wyznaczona przez spółkę ma obowiązek odkupienia tych akcji. Taka deklaracja o żądaniu odkupienia jest niezwykle ważna zarówno dla osoby przenoszącej, jak i odbierającej akcje.

Artykuł 138 japońskiej ustawy o spółkach (Japanese Companies Act) szczegółowo określa sposób składania wniosków o zatwierdzenie przeniesienia. Przepis ten wymaga, aby osoba przenosząca akcje, składając wniosek o zatwierdzenie przeniesienia (zgodnie z artykułem 136 japońskiej ustawy o spółkach), jak i osoba, która już nabyła akcje i składa wniosek o zatwierdzenie (zgodnie z artykułem 137 ustęp 1 japońskiej ustawy o spółkach), jasno określała te same kwestie.

Decyzja o zatwierdzeniu i powiadomienie

Gdy spółka otrzyma wniosek o zatwierdzenie przeniesienia, podejmuje decyzję, czy go zatwierdzić. Zgodnie z zasadami, w spółkach z zarządem decyzję taką podejmuje zarząd, a w pozostałych spółkach – zgromadzenie wspólników. Po podjęciu decyzji, spółka musi powiadomić o niej wnioskodawcę.  

Artykuł 139 japońskiej ustawy o spółkach (Japanese Companies Act) precyzuje organ decyzyjny odpowiedzialny za zatwierdzenie przeniesienia oraz nakłada obowiązek powiadomienia po podjęciu decyzji. Jednakże, statut spółki może przewidywać inne rozwiązania. Zaniedbanie tego obowiązku powiadomienia może skutkować ryzykiem “domniemanego zatwierdzenia”.  

Wykup akcji przez spółkę lub wyznaczonego nabywcę

Jeśli spółka zdecyduje o niewydaniu zgody na przeniesienie akcji, a osoba ubiegająca się o zgodę zażąda wykupu, spółka jest zobowiązana do zakupu tych akcji. W przypadku decyzji o wykupie przez spółkę, wymagana jest specjalna uchwała walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Spółka może również wyznaczyć „wyznaczonego nabywcę” do zakupu wszystkich lub części akcji zamiast dokonywać zakupu samodzielnie. Wyznaczenie to zazwyczaj następuje przez uchwałę walnego zgromadzenia akcjonariuszy lub zarządu.  

Gdy spółka podejmie decyzję o wykupie akcji, musi zdeponować równowartość ceny wykupu w depozytorium i dostarczyć osobie żądającej przeniesienia akcji dokument potwierdzający dokonanie depozytu.  

Artykuł 140 japońskiej ustawy o spółkach (Japanese Companies Act) określa obowiązki spółki dotyczące wykupu akcji, gdy nie wyraża zgody na ich przeniesienie, oraz zasady dotyczące wyznaczania wyznaczonego nabywcy. Artykuł 141 tej ustawy szczegółowo reguluje procedury związane z powiadomieniem o wykupie akcji, depozytem ceny wykupu oraz depozytem akcji.  

System “Uznania domniemanego” w prawie japońskim

Jeśli firma nie przeprowadzi odpowiednich procedur w wyznaczonym czasie po otrzymaniu żądania zatwierdzenia przeniesienia akcji, uważa się, że firma zatwierdziła przeniesienie. Ten mechanizm nazywany jest “uznaniem domniemanym” (jap. みなし承認).  

Artykuł 145 japońskiego Kodeksu spółek określa konkretne warunki, kiedy dochodzi do uznania domniemanego. Na przykład, jeśli firma nie wyśle powiadomienia o odmowie w ciągu dwóch tygodni od dnia żądania zatwierdzenia przeniesienia akcji (lub w krótszym terminie określonym w statucie), albo jeśli po wysłaniu powiadomienia o odmowie firma lub wyznaczony nabywca nie przekaże powiadomienia o zakupie lub dokumentu potwierdzającego depozyt w wyznaczonym czasie. Do obliczania tego terminu stosuje się zasadę dotarcia z artykułu 97, paragraf 1 Kodeksu cywilnego Japonii.  

Artykuł 145 japońskiego Kodeksu spółek reguluje system “uznania domniemanego”, zgodnie z którym, jeśli firma nie przeprowadzi procedur powiadomienia lub zakupu w określonym czasie (np. 2 tygodnie, 40 dni/10 dni), uznaje się, że przeniesienie akcji zostało zatwierdzone. Jest to wymóg ścisłego przestrzegania terminów przez firmę. Przekroczenie terminu może skutkować niezamierzonym zatwierdzeniem przeniesienia akcji przez firmę, co może mieć znaczący wpływ na późniejszy skład akcjonariatu i zarządzanie. Jeśli firma nie przestrzega tego terminu, nie jest to tylko kwestia opóźnienia procedury, ale również ryzyko naruszenia obowiązku należytej staranności i lojalności przez zarząd. Szczególnie dla prywatnych spółek, które ustanowiły ograniczenia w przenoszeniu akcji, aby uniknąć niepożądanych akcjonariuszy, “uznanie domniemanego” może stanowić poważny problem zarządzania. System “uznania domniemanego” wskazuje, że zarządzanie ograniczonymi akcjami wymaga od firmy niezwykle wysokiego poziomu uwagi i szybkiej reakcji. To nie tylko kwestia zakończenia procedury, ale również ścisłe zarządzanie terminami w procesie, które bezpośrednio wpływa na prawną stabilność firmy i realizację strategii zarządzania, podkreślając głębszą prawną odpowiedzialność.

Rola i zarządzanie rejestrem akcjonariuszy w Japonii

Pozycje wymagane do wpisania do rejestru akcjonariuszy w Japonii

Spółki akcyjne w Japonii mają obowiązek tworzenia i przechowywania “rejestru akcjonariuszy”, który służy do zapisywania kluczowych informacji o akcjonariuszach. Rejestr akcjonariuszy stanowi podstawę do identyfikacji akcjonariuszy przez spółkę oraz umożliwia im wykonywanie przysługujących im praw. Artykuł 121 japońskiej ustawy o spółkach akcyjnych szczegółowo określa, jakie informacje powinny znaleźć się w rejestrze akcjonariuszy.

Artykuł 121 japońskiej ustawy o spółkach akcyjnych wymaga, aby w rejestrze akcjonariuszy znajdowały się następujące informacje:

1. Imię i nazwisko lub nazwa oraz adres akcjonariusza. W przypadku osób fizycznych należy wpisać imię i nazwisko oraz adres, a w przypadku osób prawnych – nazwę i siedzibę.
2. Liczba posiadanych przez akcjonariusza akcji. W przypadku spółek wydających akcje o różnych kategoriach, należy również wpisać rodzaj akcji oraz liczbę akcji każdego rodzaju.
3. Data nabycia akcji przez akcjonariusza. Odnosi się to do daty, kiedy przeniesienie akcji staje się skuteczne, lub do dnia, kiedy spółka otrzymała żądanie zmiany nazwiska w rejestrze.
4. Jeśli spółka akcyjna wydaje akcje na okaziciela, numer danego certyfikatu akcji. Ponadto, wpisywane są informacje dotyczące zastawu (zgodnie z artykułem 148 japońskiej ustawy o spółkach akcyjnych) oraz informacje dotyczące majątku powierniczego (zgodnie z artykułem 154-2 japońskiej ustawy o spółkach akcyjnych). W przypadku akcji zamiennych wydawanych przez spółki notowane na giełdzie, stosuje się japońską ustawę o transferze obligacji, akcji itp., a rejestr akcjonariuszy jest zastępowany przez system transferowy. Osoby zamieszkałe poza Japonią są rejestrowane w języku chińskim lub katakanie, a osoby niezamieszkałe – zasadniczo w alfanumerycznym systemie zapisu.

W rejestrze akcjonariuszy obowiązkowo muszą znaleźć się imię i nazwisko lub nazwa oraz adres akcjonariusza, a w przypadku akcji zamiennych, osoby zamieszkałe poza Japonią są rejestrowane w języku chińskim lub katakanie, a osoby niezamieszkałe – w systemie alfanumerycznym. W przypadku zagranicznych akcjonariuszy, nie wystarczy jedynie wpisać imię i nazwisko oraz adres, ale również należy dostosować sposób zapisu do japońskiego systemu. Szczególnie dla osób niezamieszkałych ważne jest, aby ich dane były zarejestrowane poprawnie w systemie alfanumerycznym. Ta różnica wskazuje na praktyczne wyzwania, które mogą wynikać z niezgodności w zapisie lub błędów w rejestracji, a które mogą wpłynąć na zagranicznych akcjonariuszy przy weryfikacji ich danych w rejestrze lub odbiorze powiadomień od spółki. Na przykład, jeśli zmiana adresu nie zostanie właściwie zgłoszona, akcjonariusz może nie otrzymać ważnych powiadomień, co może prowadzić do niekorzystnych konsekwencji. Dlatego, gdy zagraniczni akcjonariusze nabywają japońskie akcje, powinni nie tylko skupić się na samym nabyciu akcji, ale także zrozumieć specyfikę japońskich praktyk rejestracyjnych oraz znaczenie zarządzania informacjami, co wymaga odpowiedniego podejścia.

Rola zarządcy rejestru akcjonariuszy w Japonii

W dużych spółkach giełdowych, gdzie liczba akcjonariuszy jest znaczna, pojawia się wiele zadań administracyjnych, takich jak tworzenie i zarządzanie rejestrem akcjonariuszy, obsługa związana z walnym zgromadzeniem akcjonariuszy oraz wypłata dywidend. Te czynności wymagają specjalistycznej wiedzy i rozbudowanych systemów. Dlatego też, spółki mogą zlecić te zadania specjalistycznym podmiotom, zwanym zarządcami rejestru akcjonariuszy, co jest możliwe dzięki postanowieniom zawartym w statucie spółki.

W praktyce japońskiej, zarządcami rejestru akcjonariuszy są często instytucje takie jak Mitsubishi UFJ Trust and Banking, Sumitomo Mitsui Trust Bank, Mizuho Trust Bank, a także wyspecjalizowane w tej dziedzinie firmy takie jak Japan Securities Agents, Tokyo Securities Transfer Agent, czy IR Japan.

Zarządzanie rejestrem akcjonariuszy obejmuje szeroki zakres czynności, a w przypadku dużych spółek wiąże się z ogromną ilością pracy administracyjnej. Artykuł 123 japońskiej ustawy o spółkach (Companies Act) pozwala na zlecanie tych zadań specjalistycznym zarządcom rejestru akcjonariuszy. Dzięki outsourcingowi, spółki mogą uwolnić się od skomplikowanych obowiązków administracyjnych związanych z zarządzaniem akcjonariuszami. Pozwala to spółkom skupić się na swojej podstawowej działalności i bardziej efektywnie rozdysponować zasoby zarządcze. Specjaliści od zarządzania rejestrem akcjonariuszy działają na podstawie rygorystycznych wymogów prawnych i zaawansowanych systemów przetwarzania informacji. Zapewnia to dokładność i wiarygodność rejestru akcjonariuszy, co z kolei przyczynia się do zwiększenia przejrzystości i efektywności całego rynku akcji. Inwestorzy mogą czuć się pewnie, wiedząc, że ich prawa są odpowiednio zarządzane. W związku z tym, system zarządcy rejestru akcjonariuszy nie ogranicza się tylko do zlecania zadań administracyjnych, ale stanowi ważną infrastrukturę umożliwiającą japońskim przedsiębiorstwom efektywne zarządzanie oraz podnoszenie wiarygodności i funkcjonalności rynku kapitałowego.

Prawo do wglądu i żądania kopii rejestru akcjonariuszy zgodnie z prawem japońskim

Spółki akcyjne w Japonii są zobowiązane do przechowywania rejestru akcjonariuszy w swojej siedzibie głównej. Jeśli istnieje zarządca rejestru akcjonariuszy, rejestr przechowuje się w jego biurze. Akcjonariusze oraz wierzyciele mogą w każdej chwili w godzinach pracy spółki zażądać wglądu do rejestru akcjonariuszy lub uzyskania jego kopii.

Artykuł 125 japońskiej ustawy o spółkach (Companies Act) określa obowiązek przechowywania rejestru akcjonariuszy oraz prawo akcjonariuszy i wierzycieli do wglądu i żądania kopii tego rejestru. Jednakże, spółka może odmówić spełnienia żądania, jeśli osoba żądająca działa z innym celem niż ochrona lub wykonywanie swoich praw, jeśli żądanie może zakłócić działalność spółki lub zaszkodzić wspólnym interesom akcjonariuszy, lub jeśli osoba żądająca zamierza wykorzystać informacje uzyskane z rejestru akcjonariuszy do osiągnięcia korzyści i przekazać je osobom trzecim.

Prawne aspekty nabycia akcji japońskich spółek przez zagranicznych inwestorów

Zakres stosowania japońskiej Ustawy o Zagranicznych Wymianach Walutowych i Handlu Zagranicznym (Fugaihou)

Gdy zagraniczni inwestorzy nabywają akcje japońskich spółek, muszą wziąć pod uwagę nie tylko japońską ustawę o spółkach, ale również japońską Ustawę o Zagranicznych Wymianach Walutowych i Handlu Zagranicznym (Fugaihou). Fugaihou nakłada obowiązek zgłoszenia wstępnego lub raportowania po fakcie w celu oceny, czy inwestycje zagranicznych inwestorów w japońskie przedsiębiorstwa („bezpośrednie inwestycje zagraniczne itp.”) nie stanowią zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego Japonii.

Przy nabyciu akcji w Japonii, zagraniczni inwestorzy podlegają nie tylko japońskiej ustawie o spółkach, ale również japońskiej Ustawie o Zagranicznych Wymianach Walutowych i Handlu Zagranicznym (Fugaihou). Oznacza to, że jedna transakcja, jaką jest przeniesienie akcji, może podlegać wielu różnym przepisom prawnym. Ustawa o spółkach reguluje ważność i procedury przeniesienia akcji, podczas gdy Fugaihou nakłada dodatkowe obowiązki zgłoszeniowe i raportowe w celu monitorowania wpływu inwestycji na bezpieczeństwo narodowe. Zagraniczni inwestorzy muszą spełniać wymagania prawne wielu jurysdykcji jednocześnie: własnego kraju, japońskiej ustawy o spółkach oraz japońskiej Fugaihou. Zwiększa to złożoność zgodności i bez specjalistycznej porady prawnej trudno jest prawidłowo zakończyć procedury. Dla zagranicznych inwestorów nabycie akcji w Japonii nie jest pojedynczą kwestią prawną, ale skomplikowaną transakcją transgraniczną, w której przeplatają się różne przepisy prawne, a kluczem do sukcesu jest wszechstronne zrozumienie i przestrzeganie wymagań każdej jurysdykcji.

Przegląd bezpośrednich inwestycji zagranicznych i szczególnych przejęć w Japonii

W kontekście japońskiej Ustawy o Kontroli Dewizowej (Foreign Exchange and Foreign Trade Act), termin “inwestor zagraniczny” odnosi się do osób niebędących rezydentami, zagranicznych korporacji, spółek, w których zagraniczne korporacje posiadają ponad 50% praw głosu, partnerstw prowadzących działalność inwestycyjną oraz organizacji, w których większość członków zarządu stanowią niebędący rezydentami.

• Bezpośrednie inwestycje zagraniczne: Do bezpośrednich inwestycji zagranicznych należy nabycie akcji lub praw głosu w krajowych spółkach notowanych na giełdzie (gdy udział w kapitale lub w prawach głosu przekracza 1%), nabycie akcji lub udziałów w krajowych spółkach niepublicznych (z wyłączeniem przejęć od innych inwestorów zagranicznych), zgoda na istotne zmiany w celach działalności krajowej korporacji, zakładanie oddziałów w Japonii itp.
• Szczególne przejęcia: Szczególne przejęcia to sytuacje, gdy inwestor zagraniczny przejmuje akcje lub udziały w krajowej spółce niepublicznej od “innego inwestora zagranicznego”. Jest to kategoria odrębna od bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Procedury związane z Ustawą o Kontroli Dewizowej dzielą się na:

• Zgłoszenie wstępne: Wymagane, gdy narodowość inwestora zagranicznego lub kraj jego pochodzenia jest inny niż Japonia lub kraj publikacji, lub gdy przedsiębiorstwo, w które inwestuje, obejmuje określone branże.
• Raportowanie po fakcie: Wymagane w innych przypadkach, czyli gdy narodowość inwestora zagranicznego lub kraj jego pochodzenia to Japonia lub kraj publikacji, lub gdy przedsiębiorstwo, w które inwestuje, nie obejmuje określonych branż. Raportowanie po fakcie jest również wymagane, gdy skorzystano ze zwolnienia z obowiązku zgłoszenia wstępnego.
• System zwolnienia z obowiązku zgłoszenia wstępnego: System, w którym na podstawie przestrzegania określonych kryteriów nie jest wymagane zgłoszenie wstępne, a wystarczy raportowanie po fakcie. Mogą z niego korzystać wyłącznie określeni inwestorzy zagraniczni, takich jak niektóre zagraniczne instytucje finansowe czy fundusze majątkowe (SWF). Naruszenie kryteriów zwolnienia może skutkować wydaniem nakazu wykonawczego.

Procedury zgłoszenia wstępnego oraz raportowania po fakcie

W przypadku, gdy wymagane jest zgłoszenie wstępne, zagraniczni inwestorzy muszą złożyć formularz zgłoszeniowy do Ministra Finansów oraz właściwego Ministra ds. przedsiębiorstw za pośrednictwem Banku Japonii, nie później niż 6 miesięcy przed planowaną datą transakcji. Po przyjęciu zgłoszenia ustanawiany jest zasadniczo 30-dniowy okres zakazu przeprowadzania transakcji, jednakże okres ten może zostać skrócony, jeśli stwierdzono, że transakcja nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa. Niemniej jednak, jeśli ocena wymaga więcej czasu, okres zakazu może zostać przedłużony do maksymalnie 4 miesięcy.

Transakcje podlegające obowiązkowi raportowania po fakcie wymagają złożenia raportu w ciągu 45 dni od zakończenia transakcji. Obowiązek zgłoszenia wstępnego spoczywa na zagranicznych inwestorach, a zasadniczo nie ma obowiązku zgłaszania ze strony przyjmujących przedsiębiorstw.

Ryzyko i sankcje za naruszenie japońskiej Ustawy o Transakcjach Walutowych

W przypadku naruszenia obowiązku zgłoszeniowego wynikającego z japońskiej Ustawy o Transakcjach Walutowych (Foreign Exchange and Foreign Trade Act), zagraniczni inwestorzy mogą zostać poddani surowym sankcjom. Na przykład, jeśli mimo wymogu zgłoszenia wstępnego, zgłoszenie zostanie złożone fałszywie, może zostać nałożona kara grzywny w wysokości ponad 100 milionów jenów. Ponadto, jeśli inwestycje zostaną przeprowadzone bez zgłoszenia lub jeśli nie zostaną przestrzegane nakazy, może dojść do nałożenia sankcji karnych lub do otrzymania nakazu sprzedaży akcji wydanego przez Ministra Finansów lub właściwego ministra nadzorującego działalność gospodarczą. Naruszenia te są traktowane surowo, ponieważ dotyczą interesów bezpieczeństwa ekonomicznego państwa, w tym również przecieku technologii.

Obowiązek zgłoszeniowy na mocy japońskiej Ustawy o Transakcjach Walutowych spoczywa na zagranicznych inwestorach, a naruszenie tego obowiązku może skutkować nałożeniem wysokich grzywien lub nakazem sprzedaży akcji. Gdy japońska firma przyjmuje inwestycje od zagranicznych inwestorów, nie ma bezpośredniego obowiązku zgłoszenia po stronie firmy, co może prowadzić do sytuacji, w której trudno jest firmie zdać sobie sprawę z faktu, że zagraniczny inwestor zaniedbał procedury wynikające z Ustawy o Transakcjach Walutowych. Jednakże, jeśli zagraniczny inwestor naruszy tę ustawę, sama inwestycja może stać się nielegalna, co ostatecznie może wpłynąć na firmę, w tym na nakaz sprzedaży akcji. Może to stanowić nieoczekiwane ryzyko zarządcze dla firmy. Nawet jeśli firma nie ma bezpośredniego obowiązku zgłoszenia na mocy Ustawy o Transakcjach Walutowych, potwierdzenie, że zagraniczny inwestor przestrzega tej ustawy, jest niezwykle ważne dla prawnej stabilności i ciągłości działalności firmy. Zagraniczni inwestorzy powinni być świadomi, że ich przestrzeganie przepisów ma bezpośredni wpływ na stabilność firmy, w którą inwestują, a firmy powinny jasno ustalić i potwierdzić przestrzeganie Ustawy o Transakcjach Walutowych w relacjach z zagranicznymi inwestorami, aby uniknąć potencjalnych ryzyk.

Podsumowanie

Zasady dotyczące przeniesienia akcji w japońskim prawie spółek opierają się na zasadzie wolnego przenoszenia, ale jednocześnie obejmują wielowarstwowy system prawny, który uwzględnia procedury zatwierdzania akcji z ograniczonym prawem do przeniesienia, zarządzanie rejestrem akcjonariuszy oraz regulacje dotyczące zagranicznych inwestorów wynikające z japońskiego prawa dewizowego. Dokładne zrozumienie tych złożonych zasad i przeprowadzenie odpowiednich procedur są niezbędne do zapewnienia płynnego przeniesienia akcji i uniknięcia nieoczekiwanych ryzyk prawnych. Kancelaria prawna Monolith posiada bogate doświadczenie i specjalistyczną wiedzę w zakresie prawa korporacyjnego, fuzji i przejęć oraz transakcji międzynarodowych, obsługując szeroki zakres klientów w Japonii, od spółek notowanych na giełdzie po startupy. Szczególnie wyróżnia nas obecność prawników posiadających kwalifikacje zagraniczne, takie jak licencja adwokacka stanu Kalifornia, co pozwala na głębokie zrozumienie zarówno japońskiego systemu prawnego, jak i zagranicznych praktyk biznesowych, umożliwiając skuteczne wsparcie zagranicznych inwestorów w Japonii w obliczu skomplikowanych wyzwań prawnych z różnych perspektyw. W sprawach dotyczących przeniesienia akcji w Japonii, zaufaj kancelarii prawnej Monolith.