Video Alıntısının Kabul Edildiği Durumlar Nelerdir? Japon Telif Hakkı Yasası Gereklilikleri ve Yargı Örnekleri

YouTube gibi video platformlarında, her gün çok sayıda video yayınlanmakta ve insanların dikkatini çekmektedir. Son yıllarda, çeşitli mecralarda başkalarının videolarını kullanma durumu da artmıştır, ancak bu durumun amacı ve yöntemi çeşitlilik göstermektedir.

Ancak, birçok video, ‘Japon Telif Hakkı Yasası’na göre ‘telif hakkı eseri’ olarak korunmaktadır ve kullanım amacını veya yöntemini yanlış anlarsanız telif hakkı ihlali oluşabilir.

Bu nedenle, telif hakkı ihlali oluşturmayacak doğru kullanım yöntemlerini bilmek çok önemlidir.

İşte bu makalede, video alıntılarının kabul edildiği durumlar hakkında, ‘Japon Telif Hakkı Yasası’ gereklilikleri ve yargı örnekleri üzerinde duracağız.

Telif Hakkı Yasası’nda (Japon Telif Hakkı Yasası) “Alıntı” Ne Anlama Gelir?

Telif Hakkı Yasasının Temel Fikirleri

Telif Hakkı Yasası, belirli bir kullanım eylemini yalnızca yazarın kontrolüne bırakarak, yazarın haklarını ve çıkarlarını korur.

Genellikle “telif hakkı” olarak adlandırılan şey aslında “yazarlık (mülkiyet) hakkı” ve “yazarın kişilik hakları” olmak üzere iki farklı şeyi içerir. İlk kavram, ekonomik çıkarları (yazarın eserinden elde edilen geliri elde etme hakkı vb.) korurken, ikincisi, kişisel çıkarları (yazarın itibarı, hassasiyetleri vb.) koruma hakkıdır.

Telif Hakkı Yasası, telif hakkı sahibi olmayan bir kişinin, telif hakkı sahibinin izni olmadan, telif hakkı veya yazarın kişilik hakları olarak korunan belirli bir kullanım eylemini (aşağıdaki tablo) gerçekleştirdiği durumlarda, genellikle bu eylemi telif hakkı ihlali veya yazarın kişilik hakları ihlali olarak kabul eder ve cezai yaptırım uygular.

Örneğin, indirdiğiniz bir videoyu olduğu gibi bir blog yazısına ekleyip yüklerseniz, bu çoğaltma ve kamu iletim hakkını ihlal eder ve videoyu düzenleme veya değiştirme gibi eylemler, özdeşlik koruma hakkını ihlal eder.

İlgili Makale: Popüler Kesme Videoları – Telif Hakkı Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler[ja]

İlgili Makale: Telif Hakkı İhlali ‘Hızlı Film’ YouTube’da Yayınlandığında Hukuki Tedbirler Nelerdir?[ja]

Ancak diğer yandan, Telif Hakkı Yasası, “kültürel gelişmeye katkıda bulunmayı” amaçlar ve belirli durumlarda, telif hakkı sınırlanabilir ve istisnai olarak, telif hakkı sahibinin izni olmadan eseri kullanabilme durumları belirlenmiştir (bu durumlar hukuki olarak “hakların sınırlanması” olarak adlandırılır).

Ve başkalarının videolarını kullanırken, özellikle sorunlu olan hakların sınırlanmasından biri “alıntı” (Japon Telif Hakkı Yasası’nın 32. maddesi) olmaktadır.

Bu nedenle, aşağıda “alıntı”nın anlamı ve yasal olabilmesi için gereken koşullar hakkında açıklama yapacağız.

“Alıntı”nın Anlamı

Öncelikle, “alıntı”nın anlamı hakkında, Yargıtay şu şekilde bir tanım yapmıştır:

Madde 30, fıkra 1, bent 2 (Not: Eski Japon Telif Hakkı Yasası, şimdiki 32. madde), zaten yayınlanmış başkalarının eserlerini adil bir kapsamda kendi eserlerine serbestçe alıntı yapmayı kabul eder. Burada bahsedilen alıntı, kendi eserlerinde başkalarının eserlerinin prensip olarak bir kısmını almak için tanıtım, referans, eleştiri ve diğer amaçlarla anlaşılması uygun olacaktır.

Yargıtay Kararı, 1980 (Showa 55) 28 Mart, Minshu Cilt 34, No 3, Sayfa 244 [Montaj Fotoğraf Davası]

Yani, “alıntı”, başkalarının eserlerinin tamamını veya bir kısmını kendi eserlerinde kullanma eylemi olup, prensip olarak telif hakkı ihlali olan bir eylemdir.

Ancak, aşağıdaki koşulların karşılanması durumunda, istisnai olarak telif hakkı ihlali olmaz.

“Alıntı”nın Yasal Olması İçin Gerekenler

1. “Adil uygulamalara uygun” olması
2. Alıntının “meşru bir kapsamda” olması
3. Alıntı yapılan şeyin “yayınlanmış bir eser” olması

“Yayınlanmış bir eser” olması

Telif hakkı hukuku açısından, “yayın”, bir eserin yayınlandığı veya telif hakkı sahibinin izniyle belirli bir yöntemle halka sunulduğu durumları ifade eder.

Dolayısıyla, telif hakkı sahibinin iradesine aykırı olarak yayınlanan bir video, “yayınlanmış bir eser” kapsamına girmez ve bu tür bir videonun alıntısı, genel olarak telif hakkı ihlali olacaktır.

“Adil uygulamalara uygun” olması

Belirli bir uygulama varsa, buna uygun bir alıntı olmalıdır. Örneğin, YouTube’da, belirli bir prosedürle yapılan link gömme yoluyla video alıntısı, sözleşme gereği izin verilmiştir, ancak diğer yöntemlerle yapılan alıntılar, bu gerekliliği karşılamama riski taşır.

Not: Telif hakkı hukuku gereği, alıntı yaparken kaynağı (eserin yayınlandığı site, yazarın adı vb.) belirtme zorunluluğu vardır, ancak yukarıda belirtildiği gibi, kaynak belirtme, belirli bir uygulama haline gelmişse, sadece kaynak belirtme yükümlülüğüne aykırı olmak, bu gerekliliğin reddedilmesi anlamına gelmez.

Ancak, kaynak belirtme yükümlülüğüne aykırılık, telif hakkı ihlalinden ayrı bir cezai yaptırım (Madde 122) ile düzenlenmiştir, bu nedenle her durumda, kaynağı belirtmek güvenli olacaktır.

Alıntının “meşru bir kapsamda” olması

“Meşru bir kapsamda” olup olmadığı genellikle, aşağıdaki iki gerekliliği karşılaması gerektiği düşünülür (Yüksek Mahkeme de bu iki gerekliliği değerlendirmiştir).

• Alıntı yapan ve alıntı yapılan tarafın net bir şekilde ayrılabilir olması (Net ayrım)
• Alıntı yapan tarafın ana, alıntı yapılan tarafın ise ikincil bir ilişkisi olması (İkincil ilişki)

Son yıllarda, kullanım amacı ve yöntemi, kullanılan eserin niteliği, telif hakkı sahibine olan etkisinin varlığı ve derecesi gibi faktörlerin genel bir değerlendirme yapılması görüşü de güçlüdür, ancak her durumda, net ayrım ve ikincil ilişki önemli bir değerlendirme unsuru olmaya devam eder.

Video Alıntılarına İlişkin Yargı Kararları

Şimdi, gerçek yargı kararlarında hangi noktaların tartışıldığını ve hangi kararların verildiğini inceleyelim.

Video Alıntıları Üzerine Yargı Kararları

Davanın Özeti

Davacı, yetişkin videolarının üretim ve satışını yapan bir şirkettir ve davacı adına yayınlanan bu dava konusu videoyu (toplam süresi 195 dakika) internet üzerinden ücretli olarak yayınlıyordu.

Ancak, kimliği belirsiz bir kişi (“dava konusu yayıncı”), dava konusu davacı videosunun bir kısmını kopyalayarak yaklaşık 10 dakikalık bir video (“dava konusu yayıncı video”) oluşturdu ve FC2 Video’ya yükledi (“dava konusu yayın eylemi”).

Bu nedenle, davacı, halka açık yayın hakkının (Japon ~ Telif Hakkı Yasası 23. Madde 1. Fıkra) ihlal edildiğini iddia ederek, geçiş sağlayıcı olan davalıdan yayıncı bilgilerinin açıklanmasını talep etti.

Anlaşmazlık: Dava Konusu Yayın Eylemi Yasal Bir “Alıntı” mıdır?

(Davalının İddiası)

Davalı, dava konusu yayın eyleminin Japon ~ Telif Hakkı Yasası 32. Madde 1. Fıkra’ya dayalı yasal bir alıntı olduğunu iddia etti.

Yani, dava konusu yayın eyleminin amacı, davacının üçüncü bir kişinin telif hakkını ihlal ettiğini genel internet kullanıcılarına bildirmek ve eleştirmek olup, bu amaçla sadece gerekli ölçüde dava konusu davacı videosunu kullandığını iddia etti.

Ayrıca, dava konusu yayıncı videosunun kullanıldığı yer, dava konusu davacı videosunun toplamının sadece %3’ü kadar olup, davacının ekonomik çıkarlarına zarar verme olasılığı yoktur ve dava konusu davacı videosunun kaynağı da belirtilmiştir. Bu nedenle, dava konusu yayın eylemi, adil uygulamalarla uyumlu ve meşru bir kullanım olduğu için, alıntı olarak yasaldır.

(Davacının İddiası)

Davacı, davalının iddia ettiği dava konusu yayın eyleminin amacını reddetti.

Yani, eğer bu tür bir eleştiri amacı varsa, dava konusu yayıncı videosunda davacının başkalarının telif hakkını ihlal ettiği kısmı alıntı yapması yeterli olurdu, başkalarının telif hakkı ihlali ile ilgisi olmayan kısımları kullanmasına gerek yoktu. Ayrıca, davacıya başvurmak gibi daha kolay yöntemler kullanabilirdi.

Ve aşağıdaki gibi itirazını sürdürdü:

Aslında, dava konusu yayıncı videosu, sadece dava konusu davacı videosunun birleştirilmiş bir düzenlemesidir ve “alıntı” olarak kabul edilemez. Dava konusu yayıncı videosu ve “alıntılanan eser” olan davacı videosu arasındaki ilişki açık değildir.

Ayrıca, dava konusu yayıncı videosu, davacı videosunun ücretli izlenme talebini azaltır, bu nedenle dava konusu yayın eylemi adil uygulamalarla uyumlu ve meşru bir kullanım olarak kabul edilemez ve alıntı olarak yasal olma olasılığı yoktur.

Mahkemenin Kararı

Mahkeme, dava konusu yayın eylemi ile davacının halka açık yayın hakkının ihlal edildiğini kabul etti ve yasal bir alıntı olup olmadığı ve yasadışı olup olmadığı konusunda, davalının iddia ettiği eleştiri amacının “meşru bir kapsam” (Japon ~ Telif Hakkı Yasası 32. Madde 1. Fıkra) içinde kullanılıp kullanılamayacağına dair bir inceleme yaptı ve aşağıdaki gibi karar verdi ve davalının iddiasını reddetti.

Dava konusu davacı videosunda dava konusu müziğin kullanıldığı gerçeğini belirtmek için, dava konusu müzik kullanım kısmı veya bir kısmını kullanmak yeterlidir. Dava konusu başlangıç kısmının içeriği göz önüne alındığında, dava konusu davacı videosunda dava konusu müziğin kullanıldığı gerçeğini belirtmek için dava konusu başlangıç kısmını kullanmaya gerek yoktur ve dava konusu müzik kısmının arka planını anlamak için dava konusu başlangıç kısmı gereklidir denemez. Bu durumda, dava konusu yayıncının davalının iddia ettiği eleştiri amacı olduğunu kabul edersek bile, dava konusu yayıncı videosunda dava konusu başlangıç kısmı da dahil olmak üzere dava konusu davacı videosunun yukarıdaki kullanımı, amacı ile “meşru bir kapsam” içinde kullanılamaz.

Tokyo Bölge Mahkemesi, 20 Temmuz 2017 (Heisei 29) Kararı

Yani, mahkeme, davalının iddia ettiği eleştiri amacını dikkate alsa bile, dava konusu yayıncı videosunun en az kullanım gerektiren bir durum olmadığını ve alıntı amacıyla “meşru bir kapsam” içinde olduğunu kabul edilemez olduğunu belirtti ve yasal bir alıntı olarak kabul etmedi.

Ve mahkeme, davalı olan geçiş sağlayıcıya, yayıncının bilgilerinin açıklanmasını emretti.

Bu sayede, davacı dava konusu yayıncıya karşı tazminat talebinde bulunabilir.

İlgili Makale: FC2 Blog’da IP Adresini Açıklamak ve Kişiyi Belirlemek Mümkün mü?[ja]

Video Alıntısının Yargı Örnekleri Üzerine Link Gömme

Başkasının videosunu düzenlemek veya kullanmak yerine, sadece video URL’sini yapıştırma eylemi (örneğin, video alıntısı için link gömme) yasal bir “alıntı” olarak kabul edilebilir mi?

Burada, link gömme yoluyla video alıntısının yasallığı üzerine tartışılan bir yargı örneğini (Osaka Bölge Mahkemesi, 20 Haziran 2013 (Heisei 25)) tanıtacağız.

Davalı, kendi işlettiği “Rocket News 24” adlı site (“ilgili site”) üzerinde, izinsiz olarak yüklenmiş olan ve davacının telif hakkı sahibi olduğu bir video (“ilgili video”) linkini izinsiz olarak yapıştırdı. Bu durumda, mahkeme, davalının yukarıdaki eyleminin halka açık yayın hakkını ihlal etmediğini belirtti.

Sebepleri aşağıdaki gibidir:

• İlgili siteye yüklenen ilgili video oynatma düğmesine basıldığında, ilgili video, ilgili site sunucusunu atlayarak, doğrudan NicoNico Video sunucusundan izleyiciye gönderilir, bu nedenle “yayın yapabilme” veya “halka açık yönlendirme” kapsamına girmez.
• İlgili videonun izinsiz olarak yüklendiği açık değildir ve ayrıca, davalı, davacının itirazını aldığı anda linki hemen kaldırmıştır, bu nedenle üçüncü bir tarafın telif hakkı ihlaline yardımcı olmuş sayılmaz.

Yani, bu durumda, “alıntı” olarak kabul edilen istisnai durumun yasal olup olmadığını belirlemeye gerek kalmadan, başlangıçta davalının telif hakkı ihlali yasa dışı eylemi olmadığına karar verildi.

İlgili Makale: Başkasının web sitesine izinsiz link koymak OK mu? Link telif hakkını açıklıyoruz[ja]

Not: Bu durumda kabul edilmedi, ancak video alıntısının link gömülmesi halka açık yayın hakkını ihlal etmiyorsa bile, ayrıca, telif hakkı sahibinin kişilik haklarını (yayın hakkı veya isim gösterme hakkı) ihlal etme olasılığına dikkat etmek gereklidir.

YouTube Videolarını Alıntı Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

YouTube, kullanım koşullarında, videoyu yükleyen kişinin, diğer YouTube kullanıcılarına ücretsiz video kullanım izni vermesini talep etmektedir.

Dolayısıyla, YouTube’un belirlediği şekilde kullanıldığı sürece, videoyu yükleyen telif hakkı sahibinin iznini almış sayılırsınız ve bu durum baştan itibaren telif hakkı (ve yazarın kişilik hakları) ihlali olmaz.

YouTube’un belirlediği alıntı yöntemi hakkında aşağıdaki siteye başvurabilirsiniz.

İlgili site: Videoları ve Oynatma Listelerini Gömme

JASRAC’ın Yönettiği Müzik Eserlerini İçeren YouTube Videolarını Alıntı Yaparken

YouTube videolarında, Japon Müzik Telif Hakları Derneği (JASRAC) gibi telif hakkı yönetim kuruluşlarının yönettiği müzikle ilgili eserler bulunuyorsa, belirli koşullar altında, ayrıca JASRAC’ın iznini almanız gerekmektedir.

JASRAC’ın yönettiği bir eser olup olmadığını, “J-WID” adlı eser arama veritabanında arayarak kontrol edebilirsiniz. Aşağıdaki siteye başvurabilirsiniz.

İlgili site: JASRAC Eser Bilgi Veritabanı[ja]

Ayrıca, bireysel izin gerektiren durumlar veya izin almanın nasıl yapılacağı hakkında, aşağıdaki JASRAC sitesindeki açıklamalara başvurabilirsiniz.

İlgili site: Müzik Kullanımı için Video Paylaşım Servisi[ja]

Alıntı (İzinsiz Yayımlama) Yasaklamasının Hukuki Etkisi

Alıntı yapılan bir videoda izinsiz yayımlama yasağı belirtisi varsa, bu durumun Japon Fikri Mülkiyet Hukuku’nun 32. maddesine göre “alıntı” olarak kabul edilmeyeceği düşünülebilir mi?

Sonuç olarak, izinsiz yayımlama yasağı belirtisinin hukuki bir anlamı yoktur. Böyle tek taraflı bir niyet beyanı olsa bile, “alıntı”nın hukuki gerekliliklerini karşıladığı sürece yasaldır.

Ancak, “alıntı”nın gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığını belirlemek bazen zor olabilir, bu yüzden mümkün olduğunca bir avukata danışmanız önerilir.

Özet: İnternetin Telif Hakları Sorunlarıyla Karşılaşıyorsanız Bir Avukata Danışın

“Alıntı” yapılmasının kabul edilmesi, kültürel ürünler olan telif haklarına sahip eserleri korurken, bu eserlerin adil ve sorunsuz bir şekilde kullanılmasını ve kültürün gelişmesine katkıda bulunmayı amaçlayan telif hakkı sisteminin amacına uygundur.

Yukarıda belirtilen örneklere bakıldığında, sadece kendi sitenize veya SNS’nize video bağlantısı eklemenin hukuki riskinin oldukça düşük olduğunu söyleyebiliriz.

Ancak, videoları yeniden yayınlamak veya düzenlemek için kullanırsanız, telif hakkı ihlali olabileceği için “alıntı” gibi telif hakkı kısıtlamalarının varlığını bireysel olarak incelemeniz gerekmektedir.

Ayrıca, video alıntıları dışında, belge ve resim alıntıları hakkında aşağıdaki makalede ayrıntılı bir şekilde açıklama yapılmıştır.

İlgili Makale: Alıntının NG olarak kabul edildiği ‘Telif Hakkı Yasası’ örnekleri (Metin ve Resimler)[ja]

Alıntı koşulları kesin bir şekilde belirlendiği için, telif hakkı ihlali olup olmadığı konusunda karar vermek çoğu zaman zordur. Deneyimli bir avukata danışın.

Büromuz Tarafından Alınan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle IT ve hukuk alanlarında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk bürosudur. Son yıllarda, telif haklarına ilişkin fikri mülkiyet hakları giderek daha fazla dikkat çekmekte ve hukuki kontrolün gerekliliği artmaktadır. Büromuz, fikri mülkiyet haklarına ilişkin çözümler sunmaktadır. Ayrıntılar aşağıdaki makalede belirtilmiştir.

Monolith Hukuk Bürosu’nun hizmet verdiği alanlar: Çeşitli Şirketlerin IT ve Fikri Mülkiyet Hukuku[ja]