LINE'da iftira ve hakarete uğradım! Dava açabilir miyim? Örneklerle açıklıyoruz'

“LINE”, şu anda ülkemizde en çok kullanılan sohbet uygulamasıdır. Birçok kişi, birden çok kişiyle konuşma yapabilen grup LINE’ı günlük olarak kullanıyor olabilir.

Ancak, diğer yandan, grup LINE’ın birkaç kişiden 500 kişiye kadar katılım sağlayabilmesi nedeniyle, kullanım şekline bağlı olarak çeşitli sorunlara karışma olasılığı vardır.

Bu makalede, LINE’da iftira atıldığında, iftira atan kişiye dava açıp açamayacağınız konusunda, örnek olaylar üzerinden açıklama yapacağız.

Grup LINE’da Yapılan İftira ve Hakaretler Hakkında Dava Açılabilir mi?

Grup LINE’da yapılan iftira ve hakaretler hakkında dava açılıp açılamayacağını belirlemek için, ilgili gönderinin “itibar zedeleme” olarak kabul edilip edilemeyeceğini düşünmek gerekmektedir. Dolayısıyla, “itibar zedeleme”nin hukuki olarak nasıl ele alındığı ve mahkemelerin nasıl karar verdiğini incelemek faydalı olacaktır.

İtibar zedeleme hukuki anlamı geniştir ve iki türü vardır: Ceza hukukunda itibar zedeleme ve hakaret suçlarına denk gelen yasadışı durumlar ve medeni hukukta haksız fiil olarak kabul edilen yasadışı durumlar. Her ikisini de ayrı ayrı açıklamaya devam edeceğiz.

Onur Kırıcı Suç ve Hakaret Suçunun Oluşum Şartları

Öncelikle, ceza hukukunda onur kırıcı suç ve hakaret suçunun oluşum şartlarına bakalım.

・Onur Kırıcı Suç (Japon Ceza Kanunu 230. Madde)
①Açıkça
②Bir gerçeği belirtmek
③Bir kişinin onurunu kırmak

・Hakaret Suçu (Japon Ceza Kanunu 231. Madde)
①Bir gerçeği belirtmeksizin
②Açıkça
③Bir kişiyi aşağılamak

Her iki suçun oluşum şartlarını karşılaştırdığımızda, “onur kırma” ve “aşağılama” farklı eylemler gibi görünse de, aslında her ikisi de bir kişinin toplumsal değerlendirmesini düşürmeyi ifade eder.

Dolayısıyla, her iki suç arasındaki fark, “bir gerçeği belirtme” durumudur.

Ancak, LINE gruplarındaki iftira ve hakaretlerle ilgili olarak önemli olan, açıklık gerekliliğidir.

“Açıkça” ifadesi, belirsiz veya çok sayıda kişinin fark edebileceği bir durumu ifade eder.

LINE gruplarına uygulandığında, örneğin, belirsiz birçok kişinin serbestçe giriş çıkış yapabildiği “açık sohbet” içindeki iftira ve hakaretler, nispeten açıklık kabul edilirken, diğer yandan, davet üzerine ve az sayıda kişinin bulunduğu LINE gruplarındaki iftira ve hakaretler durumunda, açıklığın kabul edilmemesi olasılığı yüksektir.

Onur Kırıcı Davranış ve Onur Duygusal İhlali Arasındaki Fark

Sivil Kanun, Ceza Kanunu’nda olduğu gibi ‘onur kırıcı davranış’ veya ‘hakaret’ korumasını açıkça sağlamaz, ancak haksız eylem (Japon Sivil Kanunu 709. madde) durumunda, zararın tazmin edilebilir olduğu şeklinde korunmaktadır.

Ve haksız eylem durumunda, onur kırıcı davranış ve onur duygusal ihlali olmak üzere iki tür olduğu kabul edilir.

Her ikisi arasındaki farkı aşağıda açıklıyoruz.

Sivil Üzerindeki İtibar Zedelenmesi Nedir?

Yargı kararlarında, sivil üzerindeki itibar zedelenmesi aşağıdaki şekilde belirtilmiştir:

İtibar hakkı, bir kişinin karakteri, ünü, kredisi vb. kişisel değerlerine ilişkin toplumdan aldığı objektif değerlendirme, yani toplumsal değerlendirme hakkıdır ve bu hak, birey veya tüzel kişi ayrımı yapmaksızın itibar hakkı ihlali oluşturur. Japon Medeni Kanunu’nun 723. maddesinde belirtilen ‘itibar’ da toplumsal itibarı ifade eder ve bir kişinin kendi kişisel değerine ilişkin sahip olduğu subjektif değerlendirme (not: aşağıda belirtilen itibar duygusu) dahil edilmez.

En Yüksek Mahkeme Kararı, 18 Aralık 1971 (Showa 46)

Yani, sivil üzerindeki itibar zedelenmesi, itibar hakkının ihlalidir ve bir kişinin toplumsal değerlendirmesini düşürmek için gerçeği belirttiğinde, bu durum haksız fiil olarak kabul edilir. Ayrıca, bir kişinin toplumsal değerlendirmesinin düşürülüp düşürülmediği, yargı kararlarına göre, genel okuyucunun normal okuma ve dikkatine göre belirlenir.

Örneğin, ‘antisosyal güçlerle bağlantısı var’ gibi ifadeler tipik örneklerdir. Bunun dışında, hangi ifadelerin toplumsal değerlendirmeyi düşürdüğü konusunda, aşağıdaki makalede detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

İlgili Makale: İtibar Zedelenmesinin Gerçekleşmesi için Gerekli Olan Toplumsal Değerlendirmenin Düşüşü Nedir? Avukat Açıklıyor[ja]

Ceza Hukuku Üzerindeki İtibar Zedelenme Suçu ile Farklılıklar ve Benzerlikler

Sivil üzerindeki itibar zedelenmesinin kamuya açık olup olmaması gerektiği konusunda tartışmalar vardır, ancak yargı uygulamasında, sivil üzerindeki itibar zedelenmesinin de kamuya açık olması gerektiği kabul edilmiştir.

Dolayısıyla, esasen, sivil ve ceza hukuku açısından itibar zedelenmesinin oluşma şartları arasında bir fark yoktur.

Onur Duygusu İhlali Nedir?

Diğer yandan, onur duygusu, bir kişinin kendi kişilik değerine dair sahip olduğu öznel değerlendirmeyi ifade eder. Dolayısıyla, “aptal” veya “gerizekalı” gibi gerçekleri belirtmeyen öznel ifadelerle ruhsal olarak yaralanma durumu onur duygusu ihlalidir.

Peki, sadece “aptal” veya “gerizekalı” gibi ifadeler kullanıldığında her şey yasadışı mı olur? Hayır, öyle değil.

Bu konuda, Yüksek Mahkeme şu şekilde hükmetmiştir:

“Sosyal normlar çerçevesinde kabul edilebilir sınırları aşan hakaret eylemleri olduğu kabul edildiğinde… kişilik haklarının ihlali kabul edilebilir.”

Yüksek Mahkeme Kararı, 13 Nisan 2010 (Heisei 22)

Yani, “sosyal normlar çerçevesinde kabul edilebilir sınırları aşan” durumlarda, onur duygusu ihlali olarak haksız eylem kabul edilir.

Örneğin, “çirkin” gibi kelimeleri defalarca tekrarladıktan sonra, “Fotoğraflarını bile düzeltmişsin ama hala çirkinsin, bu nasıl bir durum?” gibi hakaretlerde bulunursanız, bu durum, sosyal normlar çerçevesinde kabul edilebilir sınırları aşarak davacıyı iftira ve hakaretle suçlar ve davacının onur duygusunu ihlal eder olarak kabul edilebilir.

Hangi durumların onur duygusu ihlaline yol açacağı hakkında ayrıntılı bir açıklama aşağıdaki makalede bulunabilir, lütfen ona da göz atın.

İlgili Makale: İnternet Üzerindeki Hakaretler (İftira ve Hakaret) ve Onur Duygusunun İhlali[ja]

Ayrıca, onur duygusu ihlali nedeniyle tazminat talep ederken, daha önce cezai ve hukuki onur kırıcı eylemler bölümünde açıkladığımız, kamusal nitelik gereksiniminin sorun olmadığına dikkat edin (bkz. Tokyo Bölge Mahkemesi Kararı, 18 Ocak 2019 (Heisei 31)).

LINE Grubu Gönderileri Üzerine Dava Örneği

LINE grubunda gerçekleşen bir olayda, mahkemenin nasıl bir karar verdiğine bakalım.

Olayın Özeti

Bu dava, davacının, aynı iş yerinde çalışan bir eşe sahip olan ve 5 kişiden oluşan bir LINE grubunun üyesi olan davalıya karşı, davalının bu LINE grubunda davacının onur duygularını ihlal eden bir mesaj gönderdiği iddiasıyla, haksız fiil temelinde tazminat ve manevi tazminat talep etmesiyle ilgilidir.

Davalının gönderdiği mesajlar aşağıdaki gibidir:

• “Bu yılın en büyük sapığı hakkında bilgi var!! Bu kişi □□ (davacı) beydir.”
• “Bu kişi, inanılmaz derecede aptal ve kirli işleri rahatlıkla yapabilen bir kişi, bu yüzden lütfen dikkatli olun!!”
• “Eşim bu kişinin işine yardım etti, ama kirli işleri rahatlıkla yapar!”
• “Sadece şirkette uzun süre çalışmış olmasına rağmen işini yapamıyor (gülüyor)”
• “Herkes onunla alay etmiyor mu (patlama) (gülüyor) Zavallı! Bu kişi gerçekten aptal! İşe yaramaz adam! (gülüyor)”
• “Ve bu □□ (davacı), bana da en kötü tacizleri yaptı!! Bir stalker gibi davranıyor! İyi bir yaşta gerçek bir çöp insan!!”

Ana Tartışma Noktaları

Bu davada, onur duygularının ihlali için ön koşul olarak, kamusal nitelik gerekliliği konusu tartışma konusu oldu.

“Davalının bu mesajı gönderme eylemi, mesajın içeriğini, sadece bu LINE grubunun üyelerine değil, davacıya ve meslektaşlarına da göstermeye doğrudan bağlıdır”

Davacının bu iddiasına karşı,

“LINE grubunun üyeleri davalı dışında sadece 4 kişi ve belirsiz veya çok sayıda kişiye mesaj gönderilmedi ve internete bir yazı da yazılmadı.”

Davalı, bu mesajın gönderilmesinin kamusal bir niteliği olmadığını iddia etti.

Mahkemenin Kararı: Onur Duygularının İhlalinde Kamusal Nitelik Gerekliliği Gerekli Değildir

Mahkeme, aşağıdaki gibi bir karar vererek, onur duygularının ihlalinde kamusal nitelik gerekliliği olmadığını belirtti,

“Davacı, iftira değil, onur duygularının ihlali nedeniyle tazminat talep ettiği için, kamusal nitelik gerekliliği gerekli değildir”

Tokyo District Court, Heisei 31 (2019) January 18

Bu mesajın davacının onur duygularını ihlal edip etmediği konusunda,

“Sadece hakaretlerle aşağılamakla kalmayıp, davacının, iş arkadaşı olan davalının eşini alçakça bir yöntemle tuzağa düşürdüğü, iş yerinde uzun süre çalışmasına rağmen işini yapamadığı ve genç meslektaşları tarafından sürekli geçildiği, davalının kendisine stalker gibi davrandığı gibi temelsiz gerçekleri sıraladıktan sonra, davacının, gerçekte meydana gelen garip bir cinayet olayının şüphelisine benzer anormal bir suçlu gibi bir yüz ve iç yüzü olduğunu belirtti ve ısrarla aşağıladı, bu da davacının onur duygularını ciddi şekilde zarar verdiği söylenebilir.”

Aynı

Ve onur duygularının ihlalini kabul etti.

Ayrıca, bu davada, bu eylemin tek seferlik bir eylem olması ve davalının bunu kabul ederek davacıya özür dileme niyetini göstermesi göz önünde bulundurularak, 300.000 yen manevi tazminat, 30.000 yen avukat ücreti olmak üzere toplam 330.000 yen tazminat ödemesine hükmedildi.

İlgili Makale: LINE, Twitter DM, E-posta vb. ile iftira atılabilir mi? Gönderenin belirlenmesi talebinin geçerliliği[ja]

LINE Mesajları Üzerine Dava

Şimdi, LINE mesajları hakkındaki mahkeme kararını açıklıyoruz.

Davanın Özeti

Bu dava, davacının, davalıya karşı, davalının bir arkadaşıyla LINE sohbetinde gönderdiği mesajlarla öncelikle onurunu zedelediği, ikincil olarak onur duygularını ihlal ettiği gerekçesiyle haksız fiil temelinde tazminat talep ettiği bir durumdur.

Davalının gönderdiği mesajlar aşağıdaki gibidir:

• Dikkatli ol bu adamla
• Dolandırıcılık gibi birçok şey yapıyor
• Tanıdığım biri birçok şey yaşadı

Ana Tartışma Noktaları

Bu davada, kamusal nitelik gereksinimi hakkında, ifadenin belirli bir azınlığa yönelik olmasına rağmen, ifadenin üçüncü bir tarafa iletilme olasılığının yüksek olduğu durumlarda, kamusal nitelik gereksinimini hala karşılayabileceği (sözde yayılma teorisi) sorunu ortaya çıktı.

“Bu mesaj, davacının toplumsal değerlendirmesini düşüren bir gerçeği belirtiyor”, “Bu bilginin diğer belirsiz birçok kişiye yayılma olasılığı çok yüksek”

Davacı bu şekilde iddia etti, buna karşılık,

“Belirli bir kişi olan bir arkadaşa 1’e 1 ilişkide gönderildi, gerçeği belirtti ve kamusal olarak gerçeği belirttiği şeklinde bir yorum yapılması mümkün değil”

Davalı itiraz etti.

Mahkeme Kararı: LINE Mesajları, Belirli Bir Azınlığa Yönelik Olsa Bile İtibar Zedelenmesi Olabilir

LINE mesajlarının yayılma hakkında, mahkeme, bunu kabul etme olasılığını göstererek aşağıdaki gibi bir karar verdi:

Ayrıca, genellikle LINE mesajlarının iletimi kolaydır ve başkalarına yayılma olasılığı vardır.

Tokyo District Court, Reiwa 3 (2021) March 10

Yani, LINE mesajları belirli bir azınlığa gönderilmiş olsa bile, kamusal nitelik gereksinimini karşılayabileceği anlamına gelir.

Ancak, bazı dava örneklerinde, bu şekilde yayılma “soyut olasılığı” ile kamusal nitelik gereksinimini geniş bir şekilde kabul etmeye karşı çekingen dava örnekleri (Tokyo District Court, Heisei 20 (2008) October 8, vb.) de vardır ve gerçekte, yayılma “somut olasılığı” gereklidir.

Ve yukarıdaki gibi bir bakış açısı, toplumsal değerlendirme düşüşü gereksinimiyle de yakından ilgilidir. Bu davada da, mahkeme, aşağıdaki gibi bir karar vererek, bu mesajın davacının toplumsal değerlendirmesini düşürmediğine karar verdi.

Bu eylem, davalının sadece belirli bir arkadaşına mesaj gönderdiği bir durumdur ve bu mesajın üçüncü bir tarafa iletilmesi veya internet üzerinde yayınlanması gibi durumlarla üçüncü bir tarafa yayıldığına dair somut bir durum görülmemiştir, bu nedenle davacının toplumsal değerlendirmesinin düştüğünü kabul etmek yeterli değildir.

Aynı

Yukarıda belirtildiği gibi, toplumsal değerlendirmenin düşüp düşmediği, genel bir okuyucu temelinde değerlendirilir, bu nedenle bu dava gibi “Dolandırıcılık gibi birçok şey yapıyor” gibi bir suç işlediği gerçeğini belirten ifadeler, genellikle toplumsal değerlendirmeyi düşürür.

Ancak, gerçek dava örneklerinde, genellikle toplumsal değerlendirmeyi düşüren bir ifade olsa bile, düşüşün “derecesi” belirli bir seviyeyi aşmadıkça, itibar zedelenmesi gerçekleşmez (Tokyo District Court, Heisei 26 (2014) September 19, vb.).

Bu davada “davacının toplumsal değerlendirmesinin düştüğünü kabul etmek yeterli değildir” denilmesi de, yukarıdaki gibi bir anlamda, 1’e 1 mesaj gönderme ve ayrıca üçüncü bir tarafa yayılma somut olasılığı olmadığı için, toplumsal değerlendirmenin düşüşünün “derecesi” düşük olarak değerlendirildi.

Ancak, tersine, örneğin mesajı gönderen tarafın daha önce bir sırrı ifşa ettiği gibi bir durum varsa, itibar zedelenmesi olabilecek bir mesajın üçüncü bir tarafa yayılma somut olasılığı kabul edilirse, toplumsal değerlendirmenin düşüşü kabul edilebilir olabilir.

Ayrıca, bu davada, onur duygularının ihlali hakkında da, davalının sadece belirli bir arkadaşına mesaj gönderdiği ve bu bilginin soyut bir ifadeyle sınırlı olduğu vb. göz önüne alındığında, “bu eylem, toplum normlarına göre kabul edilebilir bir hakaret eylemi olmadığı” şeklinde bir karar verildi ve onur duygularının ihlali de kabul edilmedi.

İlgili Makale: İtibar Zedelenmesi Olarak Kabul Edilmeyen 6 Örneği Avukat Açıklıyor[ja]

LINE’da Karalama İçin Danışma Merkezi

LINE’da karalama ile karşılaştığınızda başvurabileceğiniz danışma merkezlerini tanıtacağız.

Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı: Koruyalım, Kalbimizi

Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı, sorunları olan kişilere danışma merkezleri sunan bir site oluşturmuştur. Bulunduğunuz il veya belirlenmiş şehirlerin resmi danışma merkezlerine bağlanan ulusal bir telefon numarası ve LINE veya online sohbet bağlantıları bulunmaktadır, bu yüzden sorun yaşadığınızda danışmanlık almanız iyi olacaktır.

▷Telefonla danışmak istiyorum
Ruh Sağlığı Danışma Hattı (Navigasyon Numarası)：0570-064-556
Yanınızdayız Hattı (Ücretsiz Hat)：0120-279-338

▷SNS üzerinden danışmak istiyorum
Belirli Kar Amacı Gütmeyen Kuruluş Tokyo Mental Sağlık Meydanı:https://www.npo-tms.or.jp/public/kokoro_hotchat/[ja]
Belirli Kar Amacı Gütmeyen Kuruluş Senin Yerin:https://talkme.jp/[ja]

İçişleri ve İletişim Bakanlığı: Yasadışı ve Zararlı Bilgi Danışma Merkezi

İnternet üzerindeki karalama, iftira, gizlilik ihlali, insan hakları ihlali, telif hakkı ihlali gibi konularla ilgili yazıların ele alınması ve silme talepleri gibi sorunlar hakkında ücretsiz danışma hizmeti sunan bir merkezdir.
https://ihaho.jp/[ja]

Bir Avukata Danışın

LINE gruplarında karalama ile karşılaşırsanız ve karşı taraftan tazminat talep etmek isterseniz, bir avukata danışın. Hukuk uzmanı olan bir avukata danışarak, dava sürecini sorunsuz bir şekilde yürütebilir ve sorunları erken bir aşamada çözebilirsiniz.

Sonuç: LINE’da iftira ve hakarete uğrarsanız, bu bir hukuka aykırı eylem olabilir

LINE grubunda iftira ve hakaret gibi sorunlara karışırsanız ve iftira veya onur duygularınızın ihlal edildiği kabul edilirse, ilgili mesajı gönderen kişiye karşı hukuka aykırı eylem sorumluluğu talep edebilir ve tazminat talep edebilirsiniz.

Ancak, iftira veya onur duygularının ihlal edildiği kabul edilip edilmediği konusunda karar vermek bazen zor olabilir.

Dolayısıyla, LINE grubundaki mesajların iftira veya onur duygularını ihlal edip etmediği dahil, LINE grubunda iftira ve hakaret gibi sorunlar hakkında hukuki önlemler düşünüyorsanız, deneyimli bir avukata danışmanızı şiddetle tavsiye ederiz.

Monolith Hukuk Bürosu’nun hizmet alanları: İtibar Zararları Yönetimi[ja]