Avukatın Açıkladığı Şekilde Tıbbi Reklam Kılavuzunun Önemli Noktaları

Hastane, klinik ve muayenehaneler gibi yerlerle ilgili reklam, bilgi sağlama, kullanıcı yorumları ve deneyim paylaşımları gibi içeriklerin web üzerinde yayınlanması durumunda, sorun oluşturan konu, Japon Sağlık Hukuku ve Japon Sağlık Reklamcılığı Yönergeleri’ne dayanan tıbbi reklamcılıkla ilgili yasal düzenlemelerdir.

Bu tür sağlıkla ilgili reklamlar için, Japon Sağlık Hukuku ve Japon Sağlık Reklamcılığı Yönergeleri’ne dayanan sıkı reklam düzenlemeleri bulunmaktadır. Ayrıca, bu tür reklam düzenlemeleri genellikle karmaşık ve anlaşılması zordur.

Örneğin, “deneyim paylaşımı reklamları” yasaktır, ancak bir hastanın kendi iradesiyle, örneğin kendi blogunda,

“●● Kliniği’nde ●● tedavisi gördüm ve çok memnun kaldım”

gibi bir günlük yazması yasaklanmamıştır.

İnternet üzerinde yayınlanabilecek ve “sonuç olarak, belirli bir kliniğe belirli bir reklam etkisi sağlayabilecek içerikler” oldukça geniştir.

Japon Sağlık Hukuku ve Japon Sağlık Reklamcılığı Yönergeleri’nin zor olmasının bir nedeni, bu “geniş kapsamlı durumlar”ın her biri için, yasallığın nasıl değerlendirilmesi gerektiğini anlama ihtiyacıdır.

Ancak, aşağıdaki akış şemasını kullanarak temel kısımları anlamak mümkün olacaktır.

Tıbbi Reklam Kılavuzu Akış Şeması

Hadi hemen akış şemasına bir göz atalım.

Üç farklı noktada dallanmalar meydana gelmektedir ve her nokta hukuki yorumları içerir. Hangi ifadelerin kullanılabileceği bu yorumlara bağlı olarak değişir, bu yüzden durum karmaşıktır.

Dal 1: Tıbbi Reklamların Uygunluğu

İlk olarak, söz konusu makalenin (veya makale içindeki ifadelerin) baştan başa ‘tıbbi reklam’ kapsamına girip girmediği sorulur.

Tıbbi reklamların uygunluğu,

• Teşvik Edicilik: Hastaların muayeneye gitmelerini teşvik eden bir niyetin olması
• Belirlilik: Tıbbi hizmetler veya diş hekimliği hizmetleri sunan kişinin adı veya unvanı, hastane veya kliniğin adının belirlenebilir olması

olmak üzere iki noktadan değerlendirilir. Eğer bu iki nokta da kabul edilirse, tıbbi reklam kapsamına girer.

Deneyim Paylaşımları ve Teşvik Edicilik Değerlendirmesi

Özellikle, bu teşvik edicilik uygunluk değerlendirmesinin zor olduğu durum, deneyim paylaşımlarıdır.

Bu konuda, Heisei 30 yılı Ağustos ayında (2018) yayınlanan ‘Tıbbi Reklam Kılavuzu ile ilgili S&S’ belgesinde,

“Tıbbi kuruluşların deneyim paylaşımlarında teşvik edicilik varsa, reklam düzenlemelerine tabi olur”

【PDF】Heisei 30 yılı Ağustos ayında (2018) yayınlanan ‘Tıbbi Reklam Kılavuzu ile ilgili S&S'[ja]

gibi temel bir yaklaşım altında, aşağıdaki örnekler verilmiştir.

• Tıbbi kuruluşun hastalardan veya ailelerinden (ücretli veya ücretsiz) olumlu deneyim paylaşımları talep etmesi durumu → Teşvik edicilik vardır
• Hastaların veya ailelerinin, tıbbi kuruluşun etkisi olmadan yaptığı öneriler durumu → Teşvik edicilik yoktur

Sonuncusu hakkında, hastaların (veya ailelerinin) kendi işlettiği web sitesi veya SNS, sözde hastane yorum siteleri vb. yerlere yorum gönderme durumları, buna girer. Ancak, özellikle hastane yorum siteleri vb. durumlarında,

• Web sitesinin işletmecisi, deneyim paylaşımlarının içeriğini düzenler, olumsuz deneyim paylaşımlarını siler veya olumlu deneyim paylaşımlarını üstte gösterir gibi deneyim paylaşımlarını tıbbi kuruluşun lehine düzenler & bu, tıbbi kuruluşun talebi üzerine yapılırsa → Teşvik edicilik vardır
• Tıbbi kuruluşun talebi üzerine yapılmamış olsa bile, tıbbi kuruluşun bu şekilde düzenlenmiş web sitesinin işletme maliyetlerini karşılaması durumu → Teşvik edicilik vardır

gibi örnekler de verilmiştir.

Ancak, bu tür sitelerdeki ‘deneyim paylaşımları’nın yasallığı, yukarıdaki ‘işletme maliyeti’ ‘karşılama’ gibi kavramlarla ilişkili olarak, oldukça karmaşıktır. Aşağıdaki makalede detaylı olarak anlatılmıştır.

https://monolith.law/corporate/medical-institution-reward-law[ja]

Genel Görüşler İfade Eden Makaleler ve Belirlilik Değerlendirmesi

Ayrıca, belirlilik konusunda,

• “Bu bir reklam değildir.” ifadesi olmasına rağmen, hastane adı vb. bilgilerin belirtilmesi durumu
• Tedavi yöntemlerini tanıtan kitaplar, broşürler ve web siteleri şeklinde olmasına rağmen, belirli (birden fazla durum da dahil) hastane adlarının, telefon numaralarının veya web sitesi adreslerinin belirtilmesi durumu, böylece genel halkın ilgili hastaneyi kolayca belirleyebilmesi

durumlarında da, belirlilik reddedilmez.

Tıbbi Hukukun Uygulanmadığı Durumlar (Örnek 1)

Eğer bir durum tıbbi reklamcılık kapsamına girmiyorsa, Japon Tıbbi Hukuk ve Tıbbi Reklamcılık Kılavuzu’nun uygulanması söz konusu olmaz. Dolayısıyla, Tıbbi Hukuk’a dayalı herhangi bir düzenleme olmaz ve prensip olarak her türlü makaleyi yayınlama özgürlüğüne sahip olursunuz.

Ancak, geniş anlamda tıbbi konularla ilgili yasal düzenlemeler arasında aşağıdakiler de bulunmaktadır:

• İlaç ve tıbbi cihazların adları, etkinlik ve etkileri, performansları vb. hakkında yanıltıcı ve abartılı reklamların yasaklanması (Japon İlaç ve Tıbbi Cihazlar Yasası’nın 66. maddesi 1. fıkrası)
• Onay alınmamış ilaç ve tıbbi cihazların adları, etkinlik ve etkileri, performansları vb. hakkında reklam yapmanın yasaklanması (aynı yasanın 68. maddesi)
• Gıda olarak satılan ürünlerin sağlık artırıcı etkileri hakkında yanıltıcı ve yanılgıya yol açan reklamların yasaklanması (Japon Sağlık Artırma Yasası’nın 31. maddesi 1. fıkrası)
• Rakip işletmelerden gerçeğe aykırı olarak daha üstün olduğunu belirten ifadelerin yasaklanması (Japon Hediye Gösterme Yasası’nın 5. maddesi 1. fıkrası)
• Yanılgıya yol açan ve yanıltıcı reklamların yasaklanması (Japon Haksız Rekabetin Önlenmesi Yasası’nın 21. maddesi 2. fıkrası)

Bu tür reklamlar, “Tıbbi Hukuk ve Tıbbi Reklamcılık Kılavuzu’nun uygulanmadığı” durumlarda bile sorun olabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Dal 2: Yasakların Uygulanabilirliği

Tıbbi reklamların kapsamına giren durumlarda, aşağıdaki ifadeler “yasaklanmış eylemler” olarak kabul edilir ve yasadışıdır (Japon Yasası 6. Madde 5. Fıkra 1 ve 2, Kural 1. Madde 9)

(ⅰ) Yanıltıcı reklamlar
(ⅱ) Karşılaştırmalı üstün reklamlar
(ⅲ) Abartılı reklamlar
(ⅳ) Kamu düzenine ve ahlaka aykırı içerikli reklamlar
(ⅴ) Hastaların veya diğer kişilerin subjektif görüşleri veya duyumlarına dayalı, tedavi veya etkileri hakkında deneyimlerin reklamı
(ⅵ) Tedavi veya etkileri hakkında, hastaların veya diğer kişilerin yanılgıya düşme riski olan tedavi öncesi veya sonrası fotoğrafların reklamı

Bunlar “yasaklanmış eylemler” adı verilen kategoride yer alır ve “tıbbi reklamların kapsamına girdiği durumlarda, kesinlikle belirtilmemesi gereken konular” anlamına gelir.

Yasaklanmış eylemlerle ilgili sorunların çoğunlukla ortaya çıktığı durumlar, “tedavi öncesi veya sonrası fotoğraflar” yani genellikle before/after görüntülerinin yayınlanıp yayınlanmayacağıdır. Bu tür görüntüler özellikle kozmetik tıp alanında sıkça kullanılır, ancak “hastaların veya diğer kişilerin yanılgıya düşme riski” kriteri hukuki açıdan zor bir değerlendirme gerektirir. Bu konuda aşağıdaki makalede daha ayrıntılı bilgi verilmiştir.

https://monolith.law/corporate/cosmetic-surgery-image-point[ja]

Ve eğer bu yasaklara aykırı davranılırsa,

• Reklamın durdurulması veya içeriğin düzeltilmesi için idari yönlendirme
• Raporlama emri veya yerinde denetim (Japon Yasası 6. Madde 8. Fıkra 1)
• Durdurma emri veya düzeltme emri (Japon Yasası 6. Madde 8. Fıkra 2)
• Ceza davası
• Hapis veya para cezası (Japon Yasası 87. Madde 1. Fıkra, 89. Madde 2. Fıkra)
• Yönetici değişikliği emri (Japon Yasası 28. Madde)
• Hastane veya klinik açma izninin iptali veya kapatılması (Japon Yasası 29. Madde 1. Fıkra 4)
• Yayın

gibi cezaları kabul etmek zorunda kalabilirsiniz.

Dal 3: Sınırlı Kaldırma Koşullarının Uygunluğu

Yasaklanan durumlara uymadıysanız, bir sonraki soru “Sınırlı Kaldırma Koşulları”nın uygunluğudur.

Bu “Sınırlı Kaldırma Koşulları” biraz karmaşık bir kavram olabilir, ancak hastane veya klinikler hakkındaki makaleleri ve gönderileri yayınlarken, bu koşulları karşılamak her zaman gerekli değildir. Ancak aşağıda belirtildiği gibi

• Sınırlı Kaldırma Koşullarını karşıladığında → Tıbbi reklamlara uymayan durumlarla aynı şekilde, prensip olarak her şeyi belirtme olanağına sahipsiniz
• Sınırlı Kaldırma Koşullarını karşılamadığında → Aşağıda belirtildiği gibi sadece “Reklam Yapılabilir Hususlar”ı belirtme olanağına sahipsiniz

durumları söz konusudur. Ve Sınırlı Kaldırma Koşulları aşağıdaki gibidir:

1. Web sitesi veya benzeri reklamlarda, hastaların kendi talepleri üzerine elde edebilecekleri, tıbbi seçimler için uygun bilgileri göstermek
2. Hastaların kolayca sorgulayabileceği bilgi içeriği hakkında, sorgulama adresini belirtmek veya diğer yöntemlerle açıkça belirtmek
3. Özgür muayene ile ilgili olarak genellikle gerekli olan tedavi içeriği, maliyetler vb. hakkında bilgi sağlamak
4. Özgür muayene ile ilgili tedavilerin ana riskleri, yan etkileri vb. hakkında bilgi sağlamak

3. ve 4. maddeler, sadece özgür muayene durumunda gereklidir, sigortalı muayene durumunda sadece 1. ve 2. maddeler yeterlidir.

Sınırlamanın Kaldırılma Şartlarını Karşıladığı Durumlar (Model 2)

Bu durumda, yukarıda belirtildiği gibi yasaklanan maddelerin belirtilmesinin mümkün olmadığı varsayılır. Ancak, diğer yönlerden bakıldığında, Model 1 ile aynı şekilde, prensip olarak her türlü makaleyi yayımlayabiliriz. Ancak, diğer yasaların uygulanmayacağı anlamına gelmez. Bu nedenle,

İlaç ve tıbbi cihazların adları, etkinlik ve etkileri, performansları vb. hakkında yanıltıcı ve abartılı reklamların yasaklanması (Japon İlaç ve Tıbbi Cihazlar Yasası 66. Madde 1. Fıkra)
Onay alınmamış ilaç ve tıbbi cihazların adları, etkinlik ve etkileri, performansları vb. hakkında reklamların yasaklanması (aynı yasa 68. Madde)
Gıda olarak satılan ürünlerin sağlık artırıcı etkileri hakkında yanıltıcı ve yanılgıya yol açan reklamların yasaklanması (Japon Sağlık Artırma Yasası 31. Madde 1. Fıkra)
Rakip işletmelerden daha üstün olduğunu gerçeğe aykırı bir şekilde belirtmenin yasaklanması (Japon Hediyeli Reklam Yasası 5. Madde 1. Fıkra)
Yanılgıya yol açan reklamlar, yanıltıcı reklamların yasaklanması (Japon Haksız Rekabetin Önlenmesi Yasası 21. Madde 2. Fıkra)

Bu düzenlemelere dikkat etmemiz gerektiği anlamına gelir.

Sınırlamanın Kaldırılma Şartlarını Karşılamama Durumu (Örnek 3)

Bu durumda, sadece reklam yapılabilir konular belirtilebilir.

Ve reklam yapılabilir konular, Japon Sağlık Hukuku’nun 6.5 maddesinin 3. fıkrasında belirtildiği üzere, aşağıdaki gibidir.

Kısacası, “Yasa, bu tür bilgilerin belirtilmesinin sorun olmayacağını belirtir, gerçekte müşteri çekme etkisi gibi bir şey beklenmeyen sadece bilgiler belirtilebilir” şeklinde bir durumdur.

1. Doktor veya diş hekimi olduğunu belirtme
2. Klinik adı
3. İlgili hastane veya kliniğin adı, telefon numarası ve konumu ve ilgili hastane veya kliniğin yöneticisinin adı
4. Muayene günü veya muayene saatleri veya randevu ile muayene yapılıp yapılmadığı
5. Belirli bir tıbbi hizmeti sağlamak üzere yasal düzenlemelere dayanarak belirlenen hastane veya klinik veya doktor veya diş hekimi olduğu durumda, bu durumu belirtme
6. 5.2 maddenin 1. fıkrasında belirtilen onayı alan doktor olduğu durumda, bu durumu belirtme
7. Bölgesel Sağlık İşbirliği Teşvik Kuruluşu’nun (70.5 maddenin 1. fıkrasında belirtilen Bölgesel Sağlık İşbirliği Teşvik Kuruluşu’nu ifade eder. 30.4 maddenin 12. fıkrasında aynıdır.) katılımcı hastanesi olduğu durumda, bu durumu belirtme
8. Yatış tesislerinin varlığı, 7. maddenin 2. fıkrasında belirtilen yatak türlerinin sayısı, doktor, diş hekimi, eczacı, hemşire ve diğer çalışanların sayısı ve ilgili hastane veya kliniğin tesisleri, ekipmanları veya çalışanları hakkında diğer konular
9. İlgili hastane veya klinikte tıbbi hizmetlerde bulunan sağlık çalışanlarının adı, yaş, cinsiyet, pozisyon, özgeçmiş ve diğer ilgili sağlık çalışanları hakkında konular, Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanı tarafından belirlenen ve hastaların uygun tıbbi seçimlerine katkıda bulunanlar
10. Hastalar veya ailelerinden gelen tıbbi danışmalara yanıt verme önlemleri, tıbbi güvenliği sağlama önlemleri, kişisel bilgilerin uygun şekilde işlenmesini sağlama önlemleri ve diğer ilgili hastane veya kliniğin yönetimi veya işletilmesi hakkında konular
11. Başka bir hastane veya klinik veya diğer sağlık hizmetleri veya refah hizmetleri sağlayıcısına yönlendirme yapabilme, bu sağlayıcılar ve ilgili hastane veya klinik arasındaki tesislerin, ekipmanların veya aletlerin ortak kullanımı durumu ve diğer ilgili hastane veya klinik ve sağlık hizmetleri veya refah hizmetleri sağlayıcıları arasındaki işbirliği hakkında konular
12. Tıbbi kayıtlar ve diğer tıbbi kayıtlar hakkında bilgi sağlama, 6.4 maddenin 3. fıkrasında belirtilen belgelerin teslimi ve diğer ilgili hastane veya kliniğin tıbbi hizmetleri hakkında bilgi sağlama hakkında konular
13. İlgili hastane veya kliniğin sağladığı tıbbi hizmetlerin içeriği hakkında konular (muayene, cerrahi ve diğer tedavi yöntemleri, hastaların uygun tıbbi seçimlerine katkıda bulunanlarla sınırlıdır ve Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanı tarafından belirlenir.)
14. İlgili hastane veya kliniğin hastalarının ortalama yatış süresi, ortalama ayaktan veya yatan hasta sayısı ve diğer tıbbi hizmetlerin sonuçları hakkında konular, hastaların uygun tıbbi seçimlerine katkıda bulunanlar ve Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanı tarafından belirlenenler
15. Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanı tarafından belirlenen ve önceki maddelerle aynı düzeyde olan diğer konular

Japon Sağlık Hukuku’nun 6.5 maddesinin 3. fıkrası

Özet

Bu şekilde, Japon Sağlık Hukuku ve Japon Sağlık Reklamcılık Kılavuzu genel olarak oldukça karmaşık olabilir, ancak yukarıdaki akış şemasına göre düşünürseniz, belirli bir dereceye kadar anlayabilirsiniz.

Bu tür bir akış şeması üzerinde, ne tür bir ifade yapılacağını, kullanıcılara ne tür bir gönderi yapılacağını ve bunun nasıl kontrol edileceğini düşünmek, hastane veya klinik gibi siteler oluştururken, bu konularla ilgili yorum siteleri tasarlarken düşünme şekliniz olacaktır.

Ancak, bu makalede tanıttığımız şey, yalnızca temel bir akış şemasıdır ve gerçekte, her bir bölümün kararları ve disiplinleri oldukça uzmanlaşmıştır. Bu tür reklam düzenlemelerinin sorun olabileceği web siteleri, web hizmetleri vb. oluştururken, Japon Sağlık Hukuku ve Japon Sağlık Reklamcılık Kılavuzu hakkında bilgi ve deneyime sahip bir hukuk firmasıyla görüşmek en iyisi olacaktır.