Publicity Haklarının İhlal Edildiği Durumlar ve Edilmediği Durumlar

Ünlülerin isimleri ve portreleri müşteri çekme gücüne sahip olduğu için, bir ekonomik fayda veya değer taşır. Ünlülerin isimlerinden ve portrelerinden doğan ekonomik fayda veya değeri tek başına kontrol etme (yani izinsiz olarak üçüncü tarafların kullanmasına izin vermemek) hakkına, halkla ilişkiler hakkı denir.

Halkla ilişkiler hakkı terimi, hukuki bir terim olmayıp, yargı kararlarıyla yavaş yavaş belirginleşmiş ve kabul görmüş nispeten yeni bir haktır. 2 Şubat 2012’de (2012), “Pink Lady Olayı”nın Yüksek Mahkeme kararı verildi ve halkla ilişkiler hakkının anlamı ve ihlal standartlarına dair bir emsal olarak dikkat çekti.

Burada, hangi durumların halkla ilişkiler hakkını ihlal ettiği kabul edilir ve hangi durumların kabul edilmediğini, yargı kararlarına bakarak, açıklıyoruz.

“Pink Lady Olayı” Mahkemesi

“Pink Lady Olayı”, Pink Lady’nin şarkılarının koreografisini taklit eden bir diyet yöntemini açıklayan bir kitapta, 14 fotoğrafın izinsiz olarak yayınlanmasının, Pink Lady’nin yayınlanan dergiyi çıkaran yayıncıya karşı tazminat talep ettiği bir durumdu. Bu, Japon “Publicity Rights” (Kamuya Açıklama Hakları) yasasını ihlal eden bir eylem olarak kabul edildi.

Bu dava en yüksek mahkemeye kadar taşındı, ancak 2 Şubat 2012’de (Heisei 24), Yüksek Mahkeme, Kamuya Açıklama Haklarının belirli koşullar altında yasal olarak korunması gerektiğini belirtti. Ancak, bu fotoğrafların izinsiz yayınlanması, makalenin içeriğini tamamlama amacıyla kullanıldı ve sadece Pink Lady’nin portresinin müşteri çekme gücünü kullanmayı amaçlamadı. Bu nedenle, Kamuya Açıklama Hakları ihlali olarak kabul edilmedi ve tazminat talebi reddedildi.

Kamuya Açıklama Haklarının Anlamı ve İhlal Kriterleri

Bu Kamuya Açıklama Haklarına ilişkin ilk Yüksek Mahkeme kararı, Kamuya Açıklama Haklarının anlamına ilişkin olarak, “Bir kişinin adı, portresi vb. bir ürünün satışını teşvik etme yeteneğine sahip olabilir ve bu tür bir müşteri çekme gücünü özel olarak kullanma hakkı (Kamuya Açıklama Hakları), portrenin kendisinin ticari değerine dayanır. Bu, kişilik haklarından kaynaklanan hakların bir parçasını oluşturur” dedi.

Ayrıca, ihlal kriteri olarak, “Portresi müşteri çekme yeteneğine sahip olan kişiler, toplumun dikkatini çekmek vb. için portrelerini haberlerde, yorumlarda, yaratıcı eserlerde vb. kullanabilirler. Bu kullanım, meşru bir ifade eylemi vb. olarak kabul edilmelidir” dedi. Haksız eylemin gerçekleştiği durumlar için aşağıdaki üç örneği verdi:

• Portrenin kendisinin bağımsız bir şekilde bir ürün vb. olarak kullanılması durumu
• Portrenin bir ürün vb. ile farklılaştırılması amacıyla kullanılması durumu
• Portrenin bir ürün vb. için reklam olarak kullanılması durumu

Bundan sonra, bu karar temel alınarak, Kamuya Açıklama Haklarının ihlali kararlaştırılmıştır.

https://monolith.law/reputation/publicityrights[ja]

「Arashi」 ve 「KAT-TUN」 Davası

Popüler gruplar “Arashi” ve “KAT-TUN” üyeleri, toplamda 9 kişisel ve 3 grup fotoğraf albümü olmak üzere 12 kitapla ilgili olarak, yayınlama haklarının ihlal edildiğini iddia ederek, tazminat talebinde bulunmuş ve bu kitapların yayınlanmasının, satışının durdurulması ve imha edilmesini talep etmişlerdir.

Ana tartışma konuları, “yayınlama hakkı ihlali olup olmadığı”, “maruz kalınan zararın miktarı” ve “yayın durdurma ve imha talebinin geçerliliği” idi.

Yayınlama Hakkı İhlali Olup Olmadığı

Mahkeme, 12 kitabın her biri hakkında detaylı bir inceleme yaptı ve “Sayfaların çoğu sadece fotoğraflardan oluşuyor ya da fotoğrafların yanında kısa bir açıklama bulunuyor. Her bölümün başında bir başlık ve giriş cümlesi bulunuyor, ancak bunların hepsi fotoğrafların yer aldığı bölümlerin girişini sağlamakla sınırlı.” dedi. Her bir köşe yazısında “oldukça düzenli metinler bulunuyor, ancak bu metinlerin somut içeriği ve yayınlanan fotoğraflar arasında özel bir ilişki bulunmuyor. Kitaplardaki fotoğrafların sayısı ve nasıl ele alındığına bakıldığında, köşe yazıları, fotoğrafların yanında bulunan ve bağımsız bir anlamı olan bir şey olarak kabul edilemez.” diyerek, kitapların her birinin fotoğrafları izleme amacı güttüğünü belirtti ve Pink Lady davası örneğinde olduğu gibi, “portrelerin vb. bağımsız olarak izlenebilecek bir ürün olarak kullanılması” durumunda yayınlama hakkı ihlalini kabul etti.

Maruz Kalınan Zararın Miktarı

Mahkeme, her bir kitabın yayınlanması sırasında, her birinin kendisini fotoğraf konusu olarak kullanma iznini vermesi durumunda normalde alması gereken para miktarına denk gelen bir zarara uğradıklarını belirtti. Bu miktar, her bir kitabın perakende fiyatının %10’una denk gelen miktarın yayınlanan kopya sayısıyla çarpılmasıyla bulunan miktarın altında olmamalıdır. Bu, X’in maruz kaldığı zararın miktarı olarak kabul edildi.

Bu durumda, örneğin davacı A, kitap ①’de (28.000 kopya) tek başına ve kitap ⑥’da (39.000 kopya) grup olarak yer alarak yayınlama hakkının ihlal edildiği için,

1.300 Yen × %10 × 28.000 kopya = 3.640.000 Yen

1.300 Yen × %10 × 39.000 kopya ÷ 5 = 1.014.000 Yen

ve avukatlık ücreti olan 465.400 Yen eklenerek toplamda 5.119.400 Yen tazminat hakkı kabul edildi.

Mahkeme bu şekilde hesaplama yaparak, 9 üyeye (o zamanlar) toplamda yaklaşık 54.000.000 Yen tazminat ödenmesi için yayıncıyı mahkum etti.

Yayın Durdurma ve İmha Talebi

12 kitabın yayınlanmasının ve satışının durdurulması ve imha edilmesi talebi hakkında, mahkeme,

Davalının, gelecekte bu kitapları yayınlayıp satma veya sahip olduğu bu kitapları satma olasılığı olduğu kabul edilebilir.

Ve yayınlama hakkının kişilik haklarından kaynaklandığını göz önünde bulundurursak, davacılar, yayınlama haklarının ihlalini durdurmak veya önlemek için, bu kitapların yayınlanmasının ve satışının durdurulması ve davalının sahip olduğu bu kitapların imha edilmesini talep edebilir.

Tokyo Bölge Mahkemesi, 26 Nisan 2013 Kararı

diyerek yayın ve satışın durdurulması ve imha talebini kabul eden, sert bir karar verdi.

Bu karara karşı, davalı yayıncı itiraz etti ancak Fikri Mülkiyet Yüksek Mahkemesi itirazı reddetti ve yayıncının temyiz başvurusuna karşı Yüksek Mahkeme temyizi reddetti ve karar kesinleşti.

“Meme Göğüs İllüstrasyonu” Davası

Kadın ünlülerden oluşan 8 kişilik bir grup, derginin çıplak göğüs illüstrasyonları ile kendi portre fotoğraflarını birleştirdiği ve bu şekilde makaleler yayınladığı haftalık dergiyi yayınladığı ve sattığı için, davalı yayınevine karşı maddi tazminat talep etmiştir. Bu durum, davacıların tanıtım haklarını ve kişilik haklarını ihlal ettiği iddiasıyla gerçekleşmiştir.

Söz konusu makale, derginin siyah beyaz baskısının üç sayfasında, “Rastgele Değerlendirme!!” ve “Eğlence Dünyası Hayali Meme Grand Prix” başlıkları altında yayınlanmıştır. Makale, bu başlıkların ardından çıplak göğüs illüstrasyonları ekleyerek, her bir ünlünün ismini, tahmini göğüs boyutunu ve değerlendirme kriterlerini yayınlamıştır.

Tanıtım Haklarının İhlali

Mahkeme, davacıların derginin yayınlandığı ve satıldığı dönemden itibaren, fotoğraf albümlerinde yer alarak ve televizyon programlarına çıkarak kendi ünlerini ve toplumsal değerlendirmelerini elde eden ünlüler olduğunu ve tanıtım haklarının konusu olabilecek bir üne sahip olduklarını kabul etmiştir.

Bunun üzerine, makale hakkında,

Çıplak göğüs illüstrasyonları eklenmiş ve cinsel ifadeler içeren yorumlar eklenmiştir. Bu, portrelerin kendilerini değil, davacıları da içeren kadın ünlülerin göğüslerini veya çıplaklıklarını okuyuculara hayal ettirmeyi (hayal kurmayı) amaçlamaktadır. Dahası, makale, toplam 248 sayfalık derginin sonuna yakın bir yerde, siyah beyaz fotoğraf bölümünde yayınlanmıştır ve kapakta yer almamıştır. Her bir davacının portreleri, bir sayfada 9 veya 10 kişiden biri olarak yayınlanmıştır. Bu durumlar göz önüne alındığında, davacıların hayranlarının makaledeki portre fotoğraflarını elde etmek için dergiyi satın alacakları düşünülemez. Bu durumda, makalede davacıların portrelerini izinsiz kullanma eylemi, portrelerin kendilerini bağımsız bir şekilde değerlendirme nesnesi olarak kullanma ve ayrıca, davacıların portrelerinin müşteri çekme gücünü kullanmayı amaçlayan bir eylem olarak kabul edilemez.

Tokyo Bölge Mahkemesi, 29 Ocak 2015 tarihli kararı

olarak, tanıtım haklarının ihlalini kabul etmemiştir.

Toplam 248 sayfanın sadece 3 sayfasını oluşturduğu ve fotoğrafların küçük olduğu için, “portrelerin kendilerini bağımsız bir şekilde değerlendirme nesnesi olarak kullanma” olarak kabul edilemez bir karar verilmiştir.

Maruz Kalınan Zararın Miktarı

Davacılar, makalenin isimlerini ve portrelerini izinsiz yayınlamasının, isim hakları, portre hakları ve onur hakları ile kişilik hakları olarak onur duygularını ihlal ettiğini iddia etmişlerdir, ancak mahkeme,

Makale, toplumun genel kabul görmüş sınırlarını aşan bir hakaret eylemi ile davacıların onur duygularını haksız yere ihlal eder ve ayrıca, kabul edilebilir sınırları aşan bir isim ve portre kullanımına denk gelir

Tokyo Bölge Mahkemesi, 29 Ocak 2015 tarihli kararı

olarak, her bir davacıya 750.000 yen tazminat ve 50.000 yen avukat ücreti olmak üzere toplam 800.000 yen ödeme yapılmasını emretmiştir.

Tanıtım haklarının ihlali kabul edilmesa bile, portre hakları ve onur duygularının ihlali gibi durumlar için sorumluluk talep edilebileceğini gösteren bir dava örneği olduğunu söyleyebiliriz.

Özet

“Publicity Hakkı” (Japonca: パブリシティ権), ünlülerin isimlerinden veya portrelerinden doğan ekonomik fayda veya değeri üçüncü kişilerin izinsiz kullanmasını engelleyen bir haktır ve bu hak, 2012 yılında (Gregorian takvimine göre) “Pink Lady Olayı” kararından itibaren kabul edilmeye başlanan nispeten yeni bir haktır.

Publicity hakkı ile ilgili bugüne kadar olan ünlü olayların çoğu kağıt medya üzerinedir, ancak internet medyasının talebinin artmasıyla, gelecekte hangi iddiaların ve kararların verileceği ve bu değişikliklere olan ilgi merak konusudur.

“Publicity Hakkı”nızın ihlal edilme riski varsa, bu konuda deneyimli bir avukata danışmanızı öneririz.

https://monolith.law/reputation/publicity-right-on-things[ja]