Namusa Duygusal Saldırı Nedir? Geçmiş Kararlar ve Yazılarla Nasıl Başa Çıkılır?

Bir başkası tarafından “aptal” ya da “çirkin” gibi hakaretlere maruz kaldığınızda, herkesin hoşnutsuz hissedeceği aşikardır. İnternet üzerinde bu tür iftira ve hakaretler devam ederse, doğal olarak bir şeyler yapmak isteyeceğinizi düşünüyorum.

Yukarıda belirtildiği gibi, sözde kötü sözler ve benzeri hakaretler hukuki olarak “onur duygusu (subjektif onur)” ihlali olarak düzenlenir.

Anlaşılması zor bir uzmanlık terimi olabilir, ancak önemli olan nokta, “onur” kelimesinin içinde bulunmasına rağmen, Japon hukukunda “onur kırıcı” suçuna tekabül etmemesidir.

“İtibar Zedeleme” ve “Onur Duygusunun İhlali” Arasındaki Fark

Hukuk terimi olarak bilinen “İtibar Zedeleme”, Ceza Kanunu’nun 230. maddesinde düzenlenmiştir.

Madde 230 (İtibar Zedeleme)
Herkesin gözü önünde gerçeği belirtip, bir kişinin itibarını zedeleyen kişi, gerçeğin var olup olmadığına bakılmaksızın, 3 yıla kadar hapis veya para cezası ile cezalandırılır.

Hukuki olarak, bu durumda “itibar”, toplumdan alınan dışsal değerlendirme olarak sosyal itibarı (sosyal değerlendirme) ifade eder.

Örneğin, bir kişi hakkında “O, daha önce çalıştığı şirkette zimmetine para geçiren bir kişi” denildiğinde, bu kişi, çevresi tarafından “İşe alındığında tehlikeli bir kişi” olarak değerlendirilir ve iş değiştirme gibi sosyal aktivitelerde sorunlar yaşayabilir.

Bu şekilde, başkalarının “sosyal değerlendirmesini” düşürmek, itibar zedeleme suçunun oluşum şartıdır.

İlgili Makale: İtibar zedeleme davası açmanın koşulları nelerdir? Kabul edilen şartlar ve tazminat miktarları hakkında bilgi[ja]

Ancak, günlük dilde “itibar”ın başka bir anlamı daha vardır.

Girişte belirttiğimiz gibi, örneğin, “aptal” veya “çirkin” diye hakaret edildiğinde, kişinin özsaygısı zedelenir ve bu anlamda “itibarını” kaybettiğini hisseder.

Kendine yönelik bu değerlendirmeyi ifade eden “öznel itibar”ı zedeleyen eylemler “onur duygusunun ihlali”ne tekabül eder.

Not: Başkalarının özsaygısını zedelemeyecek, sadece rahatsızlık veren bir durumda, yasadışı bir “onur duygusunun ihlali”nden bahsedilemez.

Öznel İtibar ve Sosyal İtibar

Peki, bu “öznel itibar” tam olarak ne anlama gelir?

Örneğin, “aptal” veya “çirkin” diye hakaret edilen bir kişi olsa bile, üçüncü kişiler genellikle “Bu kişi, insanların sahip olması gereken zihinsel yeteneklere veya bilgiye sahip değil” veya “Görünüşü çok düzgün olmayan, bakmaya dayanılmaz bir kişi” diye düşünmez. Sadece, “Bir kavga başladı” veya “Sorunlu bir kişi tarafından rahatsız ediliyor” diye düşünürler.

Dolayısıyla, bu tür basit hakaretlerle, kişinin dışarıdan gelen “sosyal” değerlendirmesi mutlaka düşmez.

Ancak, bu tür hakaretlere katlanmak zorunda olmadığınızı unutmayın.

Bu tür durumlarda, ceza hukuku anlamında “itibar zedeleme suçu” oluşmasa bile, “onur duygusunun (öznel itibarın) ihlali”ne tekabül eder ve hukuki olarak yasadışı olabilir.

Ceza Hukuku Anlamında Yasadışı (Suç) ve Hukuk Anlamında Yasadışı (Haksız Fiil)

“Ceza hukuku anlamında”, “hukuk anlamında” gibi ifadeler biraz karmaşık olabilir, ancak “yasadışı” bir eylemle karşılaştığınızda, bu “yasadışı”lık:

1. Ceza hukuku anlamında yasadışı (= “suç”) olup, eylemi gerçekleştiren kişi cezalandırılır ve aynı zamanda bu eylem, hukuk anlamında yasadışı (= “haksız fiil”) olup, tazminat talebi de kabul edilebilir
2. Ceza hukuku anlamında yasadışı (= suç) olmayıp, eylemi gerçekleştiren kişi cezalandırılmaz, ancak bu eylem, hukuk anlamında yasadışı (= “haksız fiil”) olup, tazminat talebi kabul edilebilir

olmak üzere iki durum vardır.

Onur Duygusunun İhlali “Suç” Değildir Ancak “Haksız Fiil” Olabilir

Ve,

• “Sosyal değerlendirmeyi” düşüren “itibar zedeleme”, ceza hukuku anlamında yasadışı ve aynı zamanda hukuk anlamında da yasadışıdır
• “Öznel itibarı” zedeleyen “onur duygusunun ihlali”, ceza hukuku anlamında yasadışı değildir ancak hukuk anlamında yasadışı olabilir

şeklinde olabilir.

İnternet üzerindeki yazılar söz konusu olduğunda, hukuk anlamında yasadışı ise, karşı tarafı belirlemek için IP adresinin açıklanmasını talep ettikten sonra, göndereni tazminat talebinde bulunabilirsiniz.

Ancak, polis tarafından tutuklama veya cezalandırma yapılmaz.

Not: Biraz karmaşık bir konu olabilir, ancak sosyal değerlendirmenin düşmesine rağmen, belirli bir gerçeği belirtmeyen itibar zedeleme olarak “görüş eleştiri tipi itibar zedeleme” de vardır.

Bu da “onur duygusunun ihlali” durumunda olduğu gibi, ceza hukuku anlamında “itibar zedeleme suçu”na tekabül etmez, ancak hukuk anlamında yasadışı olabilir.

İlgili Makale: Görüş veya eleştiri içeren ifadelerin itibar zedeleme suçunun oluşum şartları nelerdir?[ja]

Not: Bu, gizlilik ihlali durumunda da geçerlidir.

Gizlilik ihlali, hukuk anlamında yasadışı olabilir, ancak gizlilik ihlalini yasaklayan ceza hukuku hükümleri yoktur ve hakaret suçu veya itibar zedeleme suçu gibi suç oluşum şartlarına tekabül etmediği sürece “suç” olmaz.

“Onur Duygularının İhlali” İçin Yasal Değerlendirme Kriterleri

2chan’daki “Delilik” Gönderisi Yasal mı?

İlkokul birinci sınıftan lise üçüncü sınıfa kadar olan gelişim bozukluğu olan çocuklar için bir okul olan “A Okulu”nu kuran ve yöneten A Okulu’nun müdürü, 2chan’daki “A Okulu Part 2” başlıklı konuda “Bu ne düzgün bir konu, delilik ne olursa olsun A müdür” şeklinde bir yorum yazıldığı için, 2chan’dan gönderenin bilgilerini açıklamasını talep etti.

Dahası, 2chan’dan elde edilen IP adresi gibi bilgileri kullanarak, geçiş sağlayıcı olan DION’a (şimdiki au one net) gönderenin bilgilerini açıklamasını talep etti, ancak DION bunu reddetti ve dava açıldı.

Not: “Gönderen Bilgilerinin Açıklanması Talebi”, yorumun yazarını belirlemek için yapılan bir talebi ifade eder.

İlgili Makale: Gönderen Bilgilerinin Açıklanması Talebi Nedir? Avukatın Yöntem ve Dikkat Noktalarını Açıklıyor[ja]

Yüksek Mahkemenin Kararı

Öncelikle, Yüksek Mahkeme, kararında, “onur duygularının ihlali” durumunda bile, “toplumun genel kabul görmüş sınırlarını aşan bir hakaret eylemi olduğu kabul edildiğinde, davalının kişisel çıkarlarının ihlali kabul edilebilir” şeklinde bir kriter belirledi ve gönderenin bilgilerinin açıklanmasını kabul eden temyiz mahkemesinin kararını destekledi.

Öte yandan, bu davanın “delilik” ifadesi, “onur duygularının ihlali”ne karşılık geliyor olsa da, “toplumun genel kabul görmüş sınırlarını aşan bir hakaret eylemi olduğu açıkça görülemez” dedi ve DION tarafından mahkeme dışında bilgi açıklanmaması konusunda ciddi bir hata olduğunu söyleyemedi.

Not: İnternet Servis Sağlayıcıları Sorumluluk Sınırlama Yasası’na (Japon İSS Sorumluluk Sınırlama Yasası) göre, servis sağlayıcı tarafından ciddi bir hata yapıldığı, servis sağlayıcının tazminat sorumluluğunu kabul etmek için bir gereklilik olarak belirlenmiştir.

Bu nedenle, temyiz mahkemesinin kararının DION tarafından ciddi bir hata yapıldığına dair kısmı iptal edildi ve davacının DION’a tazminat talebi kabul edilmedi.

Karar Metni: 最判平成22年4月13日民集第64巻3号758頁[ja]

Bunları göz önünde bulundurarak, öncelikle, sadece hakaret eylemlerinin (onur duygularının ihlali) tamamının yasadışı olduğunu söylemek doğru olmaz, yasadışı olduğunu söylemek için, ihlalin “toplumun genel kabul görmüş sınırlarını aşması” gereklidir.

Bu karara göre, “delilik” ifadesinin tek kelimesi ve sadece bir kez gönderilmesi durumunda, mahkeme dışında gönderenin bilgilerinin açıklanması gerekliliğini belirlerken, servis sağlayıcı tarafından ciddi bir hata yapıldığı söylenemez ve servis sağlayıcıya karşı tazminat talebi kabul edilmez.

“Toplumun Genel Kabul Görmüş Sınırlarını Aşmak” Ne Anlama Geliyor?

Web sitesinde yayınlanan, kendisi ve davalı arasındaki dava sürecine ilişkin makalelerin ifadeleri sorun oldu (Tokyo District Court, 16 Haziran 2015 (Heisei 27)).

Davacı, “dolandırıcı”, “kötüler”, “stalker benzeri”, “normal olmayan zihinsel durum” gibi bir dizi hakaret ile toplumda düşük değerlendirildiğini iddia etti ve

1. Onur hakkı veya kişilik hakkına dayalı olarak yayınlanan bölümün silinmesi
2. Haksız eyleme dayalı tazminat (manevi tazminat)
3. Onurunun geri kazanılması için, aynı kişinin web sitesinde bir duyuru metni yayınlanması

talep etti.

Tokyo Bölge Mahkemesi, bu ifadelerin “davacının dava eyleminin doğruluğu veya yanlışlığı hakkındaki görüş veya eleştiri olarak kabul edilebilir bir sınırları aşarak, davacının kişiliğine saldırgan ifadeler içerdiğini” belirtti ve “davacının onur duygularını toplumun genel kabul görmüş sınırlarını aşan bir şekilde ihlal eden yasadışı bir eylem” olarak değerlendirdi ve yasadışı “onur duygularının ihlali” olduğunu kabul etti ve davalıya 300.000 yen tazminat ve makalelerin silinmesini emretti.

Bu karara göre, kendi web sitesinde bile, başkalarına hakaret etmeyi tekrar ederseniz, “onur duygularını toplumun genel kabul görmüş sınırlarını aşan bir şekilde ihlal eder” olarak değerlendirilir ve sivil hukukta yasadışı bir eylem olarak kabul edilir.

Gönderici Bilgisi Açıklama Talebinde Onur Duygusunun İhlali

Gönderici Bilgisi Açıklamasının Kabul Edildiği Başka Bir Örnek

Bir kadın, 2chan adlı forumda yapılan bir yorumla onur duygusunun ihlal edildiğini iddia etmiş ve yorumu yapan kişiye tazminat talep etmek için gönderici bilgisi açıklama talebinde bulunmuştur.

Bu kadın, 2chan’ın açıkladığı IP adresi vb. ile geçiş sağlayıcıyı belirleyerek, mahkeme dışında gönderici bilgilerinin açıklanmasını talep etmiştir.

Ancak, geçiş sağlayıcı tarafından reddedildiği için, sağlayıcıya karşı gönderici bilgisi açıklama talebini içeren bir dava açmıştır.

Tokyo Bölge Mahkemesi, “çirkin”, “flört”, “gözlüklü yaşlı kadın”, “aptal kadın” gibi yorumların, yasadışı “onur duygusunun ihlali”ne karşılık geldiğini kabul ederek, geçiş sağlayıcıya gönderici bilgilerinin açıklanmasını emretmiştir.

İnternet üzerindeki herkesin erişebileceği bir forumda, bir kadının ismi bilinmeyen bir kişi tarafından “çirkin”, “yaşlı kadın” veya “aptal kadın” gibi hakaret içeren değerlendirmeler alması durumunda, bu kadının onur duygusunun zarar göreceği açıktır ve bu tür hakaret içeren ifadeleri kabul etmek zorunda olacak bir neden de yoktur. Bu nedenle, bu yorumlar, belirli bir gerçeği veya temeli belirtmeksizin, toplumun genel kabul gören sınırlarını aşarak davacının onur duygusunu zarar veren bir durum olarak kabul edilmelidir.

Tokyo Bölge Mahkemesi, 18 Kasım 2016 (Heisei 28)

Dolayısıyla, “çirkin”, “yaşlı kadın”, “aptal kadın” gibi hakaret içeren yorumları sürdürmek, yasadışı “onur duygusunun ihlali” olarak kabul edilebilir ve gönderici bilgisi açıklama talebinin kabul edilebileceği durumlar olabilir.

“Onur Duygularının İhlali”ne Karşı Yazılı İfadelerin Nasıl Ele Alınacağı

İnternet üzerinde, kendinize yönelik yasadışı bir “onur duygularının ihlali” durumunda yazılı ifadelerle karşılaştığınızda, genel olarak aşağıdaki iki çözüm yolu bulunmaktadır:

1. Yazının kendisinin kaldırılması talebi
2. Yazıyı gönderen kişiye tazminat talebi

Yazının Kendisinin Kaldırılması Talebi

Bir yazının, kişilik haklarını ihlal ettiği ve yasadışı bir “onur duygularının ihlali”ne karşılık geldiği durumlarda, bir çözüm yolu olarak kaldırma talebi bulunmaktadır.

Kaldırma talebi, hakaret ve iftiraya uğrayan tarafın kişilik haklarının ihlal derecesi ile yazıyı gönderen kişinin ifade özgürlüğü gibi faktörler karşılaştırıldığında, ilk faktörün daha problemli olduğu durumlarda kabul edilir.

Kaldırma talebi, öncelikle, forum veya blog yöneticilerine (içerik hizmet sağlayıcılarına) yönelik olarak düşünülebilir, ancak yazıların sayısı çok fazla olduğunda ve her bir site için ayrı ayrı çözüm bulmak gerçekçi olmadığında, arama motorunu muhatap olarak seçmek daha verimli olacaktır.

Yazıyı Gönderen Kişiye Tazminat Talebi

“Onur duygularının ihlali”, toplumun genel kabul gördüğü düzeyi aştığında ve hukuka aykırı bir eylem olduğunda, yazıyı gönderen kişiye tazminat talebinde bulunabilirsiniz.

Tazminat talebinde bulunmak için, öncelikli olarak, karşı tarafın belirlenmesi gerekmektedir. Gönderenin bilgilerini açığa çıkarmak için bir talepte bulunarak, IP adresi gibi erişim kayıtlarını takip ederek gönderenin bilgilerini belirleyebilirsiniz.

Ancak, aracı sağlayıcının bir mobil operatör olduğu durumlarda, gönderinin yapıldığı cihazın IP adresinin saklama süresi yaklaşık 3 ay gibi oldukça kısa bir süre olduğu için, hızlı bir yanıt gerekmektedir.

İlgili makale: Gönderenin bilgilerinin açığa çıkarılması talebinin zaman aşımı nedir? İnternet üzerinde yazarken dikkat edilmesi gereken 3 zaman aşımı[ja]

Not: Yasadışı bir “onur duygularının ihlali”ne karşı kabul edilen tazminat miktarı, genellikle, iftira durumlarına kıyasla oldukça düşüktür.

Özet: “Onur Duygularının İhlali” Konusunda Sıkıntı Yaşıyorsanız Bir Avukata Danışın

Forumlar gibi yerlerde “aptal”, “deli” gibi hakaretlerle sürekli karşılaşıyorsanız, bu tür hakaretlere katlanmak zorunda olduğunuz bir sebep yok.

Sosyal değerlendirmeyi düşüren bir ifade olarak kabul edilmez ve “onur kırıcı” olarak kabul edilmezse bile, “onur duygularının ihlali” olarak yayıncıyı belirleyip, haksız fiil temelinde tazminat talep etme olasılığınız vardır. Kendinizi koruyun ve deneyimli bir avukata danışın.

Büromuzun Sunduğu Çözümler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle IT ve hukuk alanlarında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, internet üzerinde yayılan itibar zararları ve iftira bilgilerini göz ardı etmek ciddi zararlara yol açabilir. Büromuz, itibar zararları ve alevlenme önleme çözümleri sunmaktadır. Ayrıntıları aşağıdaki makalede belirttik.

Monolith Hukuk Bürosu’nun hizmet alanları: Iftira ve benzeri yorumların yazarlarının belirlenmesi[ja]

Bu makalenin içeriğini video olarak öğrenmek isteyenler, YouTube kanalımızdaki videoyu izleyebilirler.

https://youtu.be/LzJhEPJhm2U[ja]