Kullanıcılar Arası İşlemlerde Platform İşletmecisinin Hukuki Sorumluluğu

İnternetin rolünün artmasıyla birlikte, internet üzerindeki elektronik ticaret, BtoC (işletme karşı tüketici) işlem pazarı olarak, ölçeğini genişletmiştir. Öte yandan, bireyler arası CtoC (tüketici karşı tüketici) işlemler de, işletmelerin sunduğu internet açık artırmalarını ana akım olarak kullanarak gelişmektedir.

Ayrıca, son zamanlarda, akıllı telefonların yaygınlaşmasıyla birlikte, sadece tekliflerle belirlenen internet açık artırmaları değil, aynı zamanda satıcıların fiyat belirlediği ve alıcıların bu fiyata göre satın alıp almayacaklarını belirlediği pazar uygulamaları aracılığıyla kullanıcılar arası CtoC işlemleri de aktif hale gelmiştir.

Kullanıcılar arası işlemlerde, platform işletmecilerinin sunduğu işlem aracılık sistemleri, bu gelişmede son derece önemli bir rol oynamakta ve platform işletmecileri, vazgeçilmez bir varlık haline gelmiştir.

Burada, kullanıcılar arası işlemlerin gerçekleştiği hizmetlerde zarar gördüğünü iddia eden kullanıcılara karşı, ilgili platform işletmecisinin sorumluluk taşıyıp taşımadığı sorunu hakkında açıklama yapacağız.

Platform İşletmecileri ve Kullanıcılar Arasındaki Hukuki İlişki

Platform işletmecileri genellikle kullanıcılar arasındaki işlemlerin oluşumu ve içeriği hakkında hiçbir şekilde dahil olmadıklarını belirten kullanım koşullarını belirlerler. Ancak, kullanım koşullarına dayalı sorumluluk sınırlamaları gerçekte nasıl işler?

Kullanım Koşulları

Platform işletmecisi ve kullanıcılar arasındaki hukuki ilişki, temel olarak kullanım koşullarına tabidir.

Kullanım koşulları, örneğin, bir kullanıcı olarak çevrimiçi kayıt olurken, kullanım koşullarını kabul etmek için tıklama yaparak platform işletmecisi ve kullanıcı arasında bir sözleşme oluşturur. Kullanıcıların, her işlem (ürün listeleme, teklif verme / kazanma, satın alma başvurusu vb.) için kullanım koşullarını kabul etmek için tıklama yapmaları gerekebilir.

Bu tür bir sözleşme yapıldığında, kullanıcı ve platform işletmecisi arasındaki hukuki ilişki, temel olarak, kullanım koşulları tarafından yönetilir. Ancak, kullanım koşullarında genellikle platform işletmecisinin sorumluluk taşıdığı ve taşımadığı durumlar açıkça belirtilmiştir.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta, platform işletmecisi ve kullanıcı arasındaki sözleşmenin, tüketiciler ve işletmeler arasında yapılan bir sözleşme olduğu ve bu nedenle Tüketici Sözleşmesi Yasası’nın (Japon Tüketici Sözleşmesi Yasası) uygulanacağıdır.

Tüketici Sözleşmesi Yasası uygulandığında, platform işletmecisinin kendi borçlarını yerine getirmemesi sonucu tüketicinin uğradığı zararı tazmin etme sorumluluğunu tamamen ortadan kaldıran hükümler (Tüketici Sözleşmesi Yasası Madde 8, Fıkra 1, Madde 1) veya platform işletmecisinin borçlarını yerine getirmemesi (ilgili işletme, temsilcisi veya kullanıcısının kasıtlı veya ağır ihmaline bağlı olarak) sonucu tüketicinin uğradığı zararı tazmin etme sorumluluğunun bir kısmını ortadan kaldıran hükümler (aynı fıkra, Madde 2), bu sorumlulukların varlığını veya sınırlarını belirleme yetkisini ilgili işletmeye veren hükümler vb., kullanım koşullarında bulunsa bile, geçersiz olacaktır.

Aşağıdaki tüketici sözleşmesi hükümleri geçersiz sayılır.

1 İşletmenin borçlarını yerine getirmemesi sonucu tüketicinin uğradığı zararı tazmin etme sorumluluğunu tamamen ortadan kaldıran veya ilgili işletmeye bu sorumluluğun varlığını belirleme yetkisini veren hükümler

2 İşletmenin borçlarını yerine getirmemesi (ilgili işletme, temsilcisi veya kullanıcısının kasıtlı veya ağır ihmaline bağlı olarak) sonucu tüketicinin uğradığı zararı tazmin etme sorumluluğunun bir kısmını ortadan kaldıran veya ilgili işletmeye bu sorumluluğun sınırlarını belirleme yetkisini veren hükümler

Tüketici Sözleşmesi Yasası (İşletmenin Zarar Tazmin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Hükümlerin Geçersizliği) Madde 8

Yalnızca kullanım koşullarını hazırlamanın yeterli olmadığı gibi, kullanım koşullarını kabul ettirerek tüm sorumlulukların ortadan kaldırılacağı anlamına da gelmez.

Platform İşletmecisinin Sorumluluğu

Kullanım koşullarında genellikle, platform işletmecisinin kullanıcılar arasındaki satış sözleşmelerine hiçbir şekilde dahil olmadığı ve bu nedenle sorumluluk taşımadığı belirtilir. Dolayısıyla, platform işletmecisi işlemlere gerçek anlamda dahil olmadığı durumlarda, genellikle kullanıcılara karşı sorumluluk taşımaz. Ancak, bir istisna olarak, işlem “alanı” veya sistem sağlama ile ilgili belirli bir dikkat yükümlülüğü kabul edilebilir.

Ayrıca, platform işletmecisi işlemlere gerçek anlamda dahil olduğunda, rolüne bağlı olarak sorumluluk taşıma olasılığı vardır ve işlem eylemleri ile ilgili tüm sorumlulukları feragat eden hükümler, Japon Tüketici Sözleşmesi Yasası’nın 8. maddesi uyarınca geçersiz sayılabilir.

Platform İşletmecisinin İşlemlere Gerçek Anlamda Dahil Olmadığı Durumlar

Kullanıcılar arası işlemlerde çeşitli tipler olabilir. Bunlardan biri, platform işletmecisinin sadece bireysel satış vb. işlemlerin aracılık sistemini sağladığı ve bireysel işlemlere gerçek anlamda dahil olmadığı hizmet türüdür. Genel olarak, işlemler her kullanıcının kendi sorumluluğunda gerçekleştirilir ve platform işletmecisi sorumluluk taşımaz.

Bu durumda, platform işletmecisi, sistem sağlama şeklinde işlem aracılığı rolünü oynar, ancak gerçek işlem eyleminin tarafı olmaz. Bu tür durumlarda, platform işletmecisi, sadece işlem alanı veya sistem sağlayıcısıdır ve bireysel işlemlerin gerçekleşmesine gerçek anlamda dahil olmaz. Bu nedenle, genellikle kullanıcılar arası işlemlerden kaynaklanan sorunlarla ilgili sorumluluk taşımaz.

Yine de, platform işletmecisi, kullanıcılar arası işlem eylemleri ile ilgili bilgilerin aracılık edildiği altyapı sistemini sağladığından, belirli durumlarda sorumluluk doğabilir. Yani, platform işletmecisinin, kullanıcılarla olan sözleşmeye dayanarak işlem “alanı” sağladığı için, belirli bir dikkat yükümlülüğü talep edilebilir.

Örneğin, internet açık artırmalarında, bir ürünün satışını durdurma emri alınmasına (Japon Eski Eşya İş Yasası’nın 21.7 maddesi) rağmen, ilgili ürünün satışını durdurmamak nedeniyle, alıcı hırsızlık malı satın alır ve hırsızlık malının sahibi tarafından geri ödeme talebi alırsa, platform işletmecisi, alıcıya karşı dikkat yükümlülüğü ihlali nedeniyle tazminat yükümlülüğü taşıyabilir.

Platform İşletmecisinin İşlemlere Gerçek Anlamda Dahil Olduğu Durumlar

Platform işletmecisi sadece kullanıcılar arası işlem aracılık sistemini sağlamakla kalmaz, bireysel işlemlere gerçek anlamda dahil olmayan tiplerde, genellikle, bireysel işlemlerden kaynaklanan sorumluluk talep edilmez. Ancak, gerçekte hizmet işletmecisi, çeşitli durumlarda sadece sistem sağlayıcıyı aşan bir rol oynayabilir.

Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’nın “Elektronik Ticaret ve Bilgi Varlığı İşlemleri ile ilgili Yönergeler”inde, platform işletmecisinin işlemlere gerçek anlamda dahil olduğu durumlar olarak aşağıdaki üç durum belirtilmiştir.

Öncelikle, platform işletmecisi, kullanıcının satış eylemini aktif olarak yardımcı olabilir ve bu nedenle satış komisyonu veya satış sonrası ödeme alabilir.

Örneğin, internet açık artırmalarında veya pazar yerinde marka ürünlerin satışı ile ilgili olarak, platform işletmecisi kullanıcıdan telefonla başvuru alabilir, ilgili marka ürünü göndermesini isteyebilir, kullanıcı adına satış eylemini gerçekleştirebilir ve satışla ilgili komisyon veya satış sonrası ödeme alabilir. Bu durumda, platform işletmecisi bir satış temsilcisidir ve sadece bir alan sağlayıcı değildir. Çünkü platform işletmecisi, satış ürününü elinde tutar ve sahte bir marka ürün olup olmadığını kontrol edebilir ve bu durumda satıcı adına satış eylemini gerçekleştirir. Bu nedenle, kullanım koşullarının hükümlerine bakılmaksızın, bir sorun olduğunda, alıcıya karşı sorumluluk taşıyabilir. Bu tür durumlarda, talep üzerine satış temsilcisi olarak hareket eden ürün “eski eşya”ya uygunsa, platform işletmecisi Japon Eski Eşya İş Yasası’nın düzenlemelerine tabi olabilir.

Belirli bir satıcıyı bir şekilde önermek de, gerçek anlamda dahil olma durumu olarak kabul edilir.

Örneğin, platform işletmecisi, belirli bir kullanıcıyı önerir, belirli bir kullanıcının satış eylemini teşvik eder veya belirli bir ürünü önerirse, bu öneri veya teşvik şekline bağlı olarak, platform işletmecisinin kullanıcılar arası işlemlerden kaynaklanan sorunlarla ilgili sorumluluk taşıma olasılığı doğabilir. Örneğin, belirli bir ücret alarak web sitesinde reklam yapmaktan daha fazlasını yaparak, belirli bir satıcının özel bir sayfasını oluşturur, bir röportaj yayınlar ve aktif olarak tanıtır ve bu satıcının satış ürünlerinden belirli bir ürünü “keşfedilmiş bir hazine” veya “çok ucuz önerilen ürün” olarak belirtirse, satış sorunları ortaya çıktığında, platform işletmecisi de sorumluluk taşıyabilir.

Ayrıca, platform işletmecisi kendisi satıcı veya işlem tarafı olduğunda, gerçek anlamda dahil olmuş sayılır.

Örneğin, kullanıcılar arası işlem platformlarında, kullanıcının satış ürünleri hakkında, platform işletmecisi kendisi sistem üzerinde satıcı veya işlem tarafı olarak görünürken, gerçek satış geliri (hesaplama) hemen satış yapan kullanıcıya aittir. Bu tür durumlarda, platform işletmecisi genellikle, satıcı veya işlem tarafı olarak sorumluluk taşır.

Özet

Kullanım koşullarını hazırlamış olsanız bile ve kullanım koşullarında kullanıcıların onayını almış olsanız bile, kullanıcılar arası işlemlerle ilgili olarak, platform işletmecisinin hiçbir sorumluluğu olmayacağı anlamına gelmez.

Ayrıca, platform işletmecisi ve kullanıcılar arasında, platform işletmecisinin sunduğu işlem aracılık sistemini kullanma konusunda bir sözleşme ilişkisi kurulduğu kabul edilir. Bu nedenle, kullanıcılar arası işlemlerle ilgili sorunların yanı sıra, örneğin sistem bakımı ve yönetimi gibi yükümlülükler de sorun olabilir.

Bunlar, sadece internet açık artırmaları için değil, aynı zamanda pazar yeri hizmetleri için de geçerlidir.

Büromuz Tarafından Alınan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle internet ve hukuk olmak üzere IT alanında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, internet üzerinden platformlar aracılığıyla yapılan işlemlerin artış eğiliminde olması nedeniyle, hukuki kontrolün gerekliliği giderek artmaktadır. Büromuz, fikri mülkiyet konusunda çözüm sunmaktadır. Ayrıntılar aşağıdaki makalede belirtilmiştir.

https://monolith.law/practices/corporate[ja]