OSS'yi İçeren Teslimatlar İçin Satıcıların Sorumluluğu Ne Kadar? Sözleşme Türlerine Göre Medeni Sorumluluk ve Önlemler Açıklanıyor

Açık Kaynak Yazılım (OSS), maliyet azaltma ve geliştirme hızının artırılması gibi avantajlarından dolayı, modern yazılım geliştirmede yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak, OSS’yi bir projeye dahil etmek, lisans ihlalleri ve arızalardan kaynaklanan hukuki sorumluluklar gibi problemleri de beraberinde getirebilir. Özellikle, yazılım geliştirme sözleşmesine dayanarak ürün sağlayan tedarikçiler için, OSS kaynaklı sorunlar nedeniyle kullanıcılardan tazminat talepleriyle karşı karşıya kalma riski gerçek bir sorun haline gelmiştir.

Bu makalede, Japonya’da OSS kullanılarak yapılan yazılım geliştirmede sorumlulukların temel hukuki ilişkilerinden, sözleşme türlerine göre tedarikçinin sorumluluklarına ve muafiyetin mümkün olup olmadığına kadar konuları açıklıyoruz.

Japonya’da Vendors ve Kullanıcılar Arasındaki Sözleşmeler: Taşeronluk veya Yarı Görevlendirme Sözleşmeleri

Yazılım geliştirme ile ilgili sözleşmeler genellikle, bir sonucun tamamlanmasını gerektiren ‘taşeronluk sözleşmeleri’ ve belirli bir işin yapılmasını öngören ‘yarı görevlendirme sözleşmeleri’ şeklinde olur. OSS içeren teslimatlar da, bu sözleşme türlerine dayanarak vendorların hukuki sorumluluğu belirlenir.

Taşeronluk Sözleşmesi Nedir?

Taşeronluk sözleşmesi, Japon Medeni Kanunu’nun (Minpō) 632. maddesinden itibaren düzenlenen bir sözleşme türüdür ve burada yüklenici (vendor) bir sonucu tamamlamakla yükümlü olurken, işveren (kullanıcı) karşılığında bir ücret öder. Bu sözleşmede, teslim edilen üründe bir kusur varsa, yüklenici sözleşme ihlali sorumluluğu ile karşı karşıya kalabilir. Örneğin, taşeronluk sözleşmesi kapsamında, tamamlanan yazılımın belirtilen özelliklere uygun çalışmaması gibi durumlar bu kapsama girer ve kusurun OSS kaynaklı olup olmadığı önemli değildir.

Referans: Medeni Kanun | e-Gov Yasaları Arama[ja]

Yarı Görevlendirme Sözleşmesi Nedir?

Yarı görevlendirme sözleşmesi, Japon Medeni Kanunu’nun 656. maddesinden itibaren düzenlenir ve taşeronluk sözleşmesinden farklı olarak ‘sonucun tamamlanması’ değil, ‘belirli bir işin yapılması’ amaçlanır. Sistem mühendisinin yerinde çalışması veya gereksinimlerin tanımlanması gibi işler bu kapsama girer. Yarı görevlendirme sözleşmesine dayalı yazılım geliştirmede, teslim edilen üründe bir kusur olsa bile, vendorun sözleşme ihlali sorumluluğu taşıması için dikkat yükümlülüğünün ihlal edilmiş olması gerekir.

Yazılımda Kusur Bulunursa Vendor Sözleşme İhlali Sorumluluğu Taşır

Taşeronluk sözleşmesi kapsamında, yazılımda bir kusur bulunursa, vendor onarım yükümlülüğü veya tazminat sorumluluğu taşıyabilir. Bu kusur OSS kaynaklı olsa bile, vendor OSS’yi teslim edilen ürüne dahil ettiği için, sözleşme sorumluluğundan kaçınması zor olabilir.

Yarı görevlendirme sözleşmesi olsa bile, OSS’nin seçimi ve entegrasyonu açıkça uygun olmayan bir şekilde yapılmışsa, dikkat yükümlülüğünün ihlali olarak sorumluluk doğabilir. OSS’nin risk değerlendirmesi ve kullanım lisanslarının kontrolü, vendor tarafından yerine getirilmesi gereken önemli yükümlülükler arasında sayılabilir.

Japonya’da OSS İçeren Programları Teslim Eden Satıcıların Alabileceği Önlemler

Japonya’da bir satıcı, OSS içeren programları teslim ederken oluşabilecek sivil sorumlulukları önlemek veya sınırlamak için hangi önlemleri alabilir? Aşağıda, sözleşme üzerinden alınabilecek bazı önlemler sıralanmıştır.

Satıcının Sorumluluk Taşımayacağını Belirten Feragat Maddesi Koyması

Taraflar arasında hangi durumlarda sözleşme sorumluluğu taşınacağı, temelde tarafların anlaşmasıyla serbestçe belirlenebilir. Bu nedenle, OSS kaynaklı hatalar veya lisans sorunları için satıcının sorumluluk taşımayacağını belirten bir feragat maddesi koyarak ifa etmeme sorumluluğundan kaçınma ihtimali vardır.

Bu durumda, sözleşmede “OSS kaynaklı hatalardan dolayı hiçbir sorumluluk kabul edilmeyecektir” gibi bir madde eklemek mümkündür.

Kullanıcı Tüketici İse Tüketici Sözleşme Kanunu Uyarınca Feragat Maddesi Geçersizdir

Kullanıcı bir şirket değil de birey ise ve yazılımı iş için değil, tüketim yaşamının bir parçası olarak talep ediyorsa, bu sözleşmeye Tüketici Sözleşme Kanunu uygulanır.

Tüketici Sözleşme Kanunu’nun 8. maddesinin 1. fıkrasının 1. bendinde, “işletmenin ifa etmeme nedeniyle tüketiciye verdiği zararın tümünden sorumluluğu muaf tutan” maddelerin geçersiz olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle, kullanıcı bir tüketiciyse, sözleşmede bir feragat maddesi bulunsa bile sorumluluktan kaçınmak mümkün olmayacaktır.

Referans: Tüketici Sözleşme Kanunu｜e-Gov Yasaları Arama[ja]

Kullanıcının Özelliklerine Bakılmaksızın Kamu Düzenine veya İyi Ahlaka Aykırılık Olasılığı

Kullanıcının bireysel bir tüketici olup olmadığına bakılmaksızın, tek taraflı feragat maddeleri Medeni Kanun’un 90. maddesi uyarınca geçersiz sayılabilir.

Medeni Kanun’un 90. maddesi, “kamu düzenine veya iyi ahlaka aykırı olan hukuki işlemlerin geçersiz olduğunu” belirtir. Örneğin, satıcı kasıtlı olarak veya ağır ihmal sonucu OSS ile ilgili riskleri gizlemişse, feragat maddesi belirlemiş olsa bile bu geçersiz sayılabilir ve zararın tazmininden kaçınamaz.

Sadece sözleşme üzerinde feragat maddesi koymak yerine, OSS’nin seçimi, yönetimi ve açıklama sorumluluğunu yerine getirmek, gerçekçi risk yönetimi açısından da zorunludur.

Kullanıcı OSS Kullanımını Belirttiğinde Satıcının Sorumluluğu

Pratikte, kullanıcı tarafından OSS kullanımı belirtilebilir. Bu durumda, bir yüklenim sözleşmesi kapsamında, Medeni Kanun’un 636. maddesinin ana fıkrası uyarınca, kullanıcının talimatları uygun değilse sorumluluktan kaçınabilir.

Yine de, yüklenici kullanıcının talimatlarının uygun olmadığını biliyorsa, Medeni Kanun’un 636. maddesinin istisna fıkrası uyarınca sorumluluktan kaçınamaz.

Bir vekalet sözleşmesi durumunda, iyi yönetim dikkati yükümlülüğünün ihlali reddedilerek muafiyet sağlanabilir. Ancak, yüklenim sözleşmesinde olduğu gibi, vekilin kullanıcının talimatlarının uygun olmadığını biliyorsa, iyi yönetim dikkati yükümlülüğünün ihlali olarak kabul edilebilir.

Eğer belirlenen OSS’nin bilinen güvenlik riskleri taşıdığı veya lisansla ilgili sorunları olduğu bilinmesine rağmen, bunları belirtmeden kabul edilirse, sorumlulukla karşı karşıya kalınabilir. Satıcı olarak, kullanıcının talimatlarını sorgusuz kabul etmek yerine, uzman bir bakış açısıyla tekrar gözden geçirmek ve sorun varsa bunları belirtmek ve raporlamak zorunluluğu vardır. Kullanımı reddedememiş olsanız bile, yazılı olarak endişeleri iletmek ve riskleri paylaşarak, sonradan gelebilecek sorumluluk takibine hazırlıklı olmak önemlidir.

Japonya’da OSS Geliştiricileri OSS Lisansı Altında Sorumluluk Taşımazlar

OSS (Açık Kaynak Yazılım) hatalı olsa bile, bu yazılımlar ücretsiz olarak kullanılabilir ve geliştiriciler genellikle lisans belgelerinde yazılımı “olduğu gibi (AS IS)” sağladıklarını belirtir ve böylece hatalar veya güvenlikle ilgili sorunlar için sorumluluk kabul etmezler.

Bu, OSS lisanslarının temel bir prensibidir ve örneğin MIT Lisansı, Apache Lisansı veya GPL gibi lisansların sonunda “açık veya örtülü, herhangi bir garanti verilmez” şeklinde bir feragatname içerir. Bu nedenle, OSS’nin kendisinde bir hata bulunsa bile, OSS geliştiricilerinin sivil sorumluluk veya tazminat talepleriyle karşı karşıya kalmaları genellikle söz konusu değildir.

Özet: OSS Kullanılarak Yazılım Geliştirme Sözleşmeleri İçin Avukata Danışın

OSS, birçok geliştirme ortamında kullanılmakta olmasına rağmen, hukuki ve sözleşmeye bağlı riskleri de beraberinde getirmektedir. OSS lisansları, geliştiricilerin sorumluluk taşımadığını belirtse de, bu sistemleri kullanarak teslim edilen ürünleri oluşturan tedarikçiler, sözleşme ilişkilerine dayalı olarak sivil sorumlulukla karşı karşıya kalabilirler. Özellikle taşeronluk sözleşmelerinde, teslim edilen ürünlerde bir kusur bulunması durumunda, ihmal edilen yükümlülüklerden dolayı sorumluluk doğabilir ve yarı taşeronluk sözleşmelerinde de dikkat yükümlülüğünün ihlali, yükümlülük ihlali sorumluluğuna yol açabilir.

Bu tür risklere karşı hazırlıklı olmak için, sözleşmelerde sorumluluğun sınırlanması, OSS seçimi ve lisans uyumunun sağlanması için bir sistem kurulması ve kullanıcılarla şeffaf bilgi paylaşımı şarttır. OSS’nin faydalarından azami derecede yararlanırken, tedarikçi olarak sorumluluklarınızı uygun şekilde yönetmek için, hukuki risklere karşı hazırlıklı olmak esastır.

Monolit Hukuk Bürosu Tarafından Sunulan Hizmetler

Monolit Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukukun her iki alanında da yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Firmamız, Tokyo Borsası’nda listelenen büyük şirketlerden girişim şirketlerine kadar geniş bir müşteri yelpazesine hizmet vermektedir ve çeşitli davalarda sözleşme hazırlama ve inceleme işlemleri yapmaktadır. Sözleşme hazırlama ve inceleme hizmetlerimiz hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki makaleye göz atabilirsiniz.

Monolit Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Sözleşme Hazırlama ve İnceleme[ja]