Sistem Operasyon Aşamasındaki Anlaşmazlık ve Sorunlarla İlgili Hukuk Nedir?

Bilindiği üzere, IT sistemlerini geliştiren projelerde çeşitli anlaşmazlıklar ve sorunlar ortaya çıkabilir. Ancak, bir geliştirme projesinin tüm aşamaları sorunsuz bir şekilde tamamlandığında her şeyin yolunda olduğunu düşünmek yanıltıcı olabilir. Şirketlerde kullanılan IT sistemlerinin doğası gereği, genellikle büyük miktarda gizli bilgi ve kişisel bilgi işlerler ve bu nedenle operasyon aşamasında çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir. Dolayısıyla, operasyon aşamasında da, bu tür durumlara karşı önlemler ve çözümler geliştirmek için hukuki bilgi ve deneyimden yararlanmak önemlidir.

Geliştirme ve Operasyon Sürecinde, Sistemle İlgili Hukuki Tartışmalar Nasıl Değişir?

Şirketlerin kullandığı IT sistemleriyle ilgili hukuki sorunların tipik örneği, genellikle “geliştirme” aşamasındaki projelerin “yanma” sorunlarıdır. Sistem geliştirme projeleri, genellikle çok sayıda insan gücü, para ve zaman gerektiren büyük ölçekli işler olup, büyük veya küçük çeşitli anlaşmazlık ve sorun riskleri taşırken ilerler.

https://monolith.law/corporate/collapse-of-the-system-development-project[ja]

Yukarıdaki makalede, sistem geliştirme projelerinde sıkça karşılaşılan anlaşmazlık türlerini, hukuki çerçeveye uygun bir şekilde düzenliyoruz. Ayrıca, IT sistemleriyle ilgili hukuki sorunları karakterize eden bir diğer özellik, sistem geliştirme uzmanı olan satıcının genel olarak üstlendiği “proje yönetimi yükümlülüğü”dür.

https://monolith.law/corporate/project-management-duties[ja]

Yine de, IT sistemleri “geliştirildikten” sonra “operasyon” aşamasına geçer. IT sistemlerinde operasyon, kısaca, geliştirilen sistemi kullanma ve gerçek işleri yürütme anlamına gelir. IT sistemlerini kullanabilmek için genellikle sistem özelliklerini iyi bilmek gerektiğinden, burada da genellikle IT teknisyenlerine ihtiyaç duyulur. IT sistemlerinin geliştirme ve operasyon aşamalarında teknik bilgi gerektirmesi, her iki bölümün pratikte belirsiz olabileceği anlamına gelir. Bu durumu açıkça gösteren bir örnek olarak, “destek yükümlülüğü”nün varlığını gösterebiliriz.

https://monolith.law/corporate/support-obligations-of-vendors-after-system-development[ja]

Yukarıdaki makalede, satıcının sistem geliştirme projesi sırasında üstlendiği “proje yönetimi yükümlülüğü”nden ayrı olarak, geliştirme sonrası operasyon ve uygulamaya yönelik destek sağlama yükümlülüğü olarak “destek yükümlülüğü”nü kabul eden bir mahkeme kararını tanıtıyoruz. Yani, geliştirme işlerini kabul eden satıcının hukuki yükümlülükleri, bazen sonraki operasyon aşamasının durumunu da göz önünde bulundurarak belirlenir. Ayrıca, yeni bir sistemin geliştirilmesi, eski sistemin kaldırılmasıyla eş zamanlı olarak ilerlerse, eski sistemin “veri taşıma” gibi konuları sorun olabilir. Bu tür durumlarda, eski sistemin operasyonu ve yeni sistemin geliştirilmesi yakından ilişkilidir.

https://monolith.law/corporate/the-transition-from-the-oldsystem[ja]

Sistem Operasyonlarına İlişkin Hukuki Sorunlar Nasıl Düzenlenmeli?

Yukarıda belirtildiği gibi, IT sistemlerine ilişkin işlerin “geliştirme” ve “operasyon” olmak üzere yakından bağlantılı olduğunu gördük. Ancak, operasyon aşamasında, geliştirme projesi tamamlandığı için, “Proje Yönetimi Yükümlülüğü” sorununu ayrı düşünmek gerekmektedir. “Geliştirme” ve “operasyon” hukuki sorunlarını birleşik bir şekilde tartışmak için, işlerden biraz daha hukuka yakın, yüksek soyutluk düzeyinde bir çerçeve ile düzenlemek gerekmektedir. Örneğin, aşağıdaki makalede açıklanan, IT sistemleri ile ilgili hukuki “sorumluluk” bakış açısından düzenleme bir örnektir.

https://monolith.law/corporate/responsibility-system-development[ja]

Yukarıdaki makalede, IT sistemlerinin bağlamını göz önünde bulundurarak, medeni hukukta borç ihlali sorumluluğu, ayıp garantisi sorumluluğu, haksız fiil sorumluluğu gibi konuları açıklıyoruz. Ancak, operasyonlarda ayıp garantisi sorumluluğunun bir sorun olacağı durumlar, kabul sonrası bir hata sonradan ortaya çıktığı durumlar dışında, çok fazla öngörülen bir durum değildir. Bu nedenle, öncelikle, sözleşme içeriğine dayanan borç ihlali sorumluluğu ve sözleşme ilişkisini varsaymayan haksız fiil sorumluluğunu göz önünde bulundurarak düzenlemeye devam etmek iyi olacaktır.

Öncelikle Tedarikçi Tarafının Yükümlülük İhlali Var Mı İnceleyin

Borç ihlali sorumluluğu sözleşme yükümlülüğünün ihlali, haksız fiil sorumluluğu ise “başkasının haklarının ihlali” gibi bir gerçekliğin olup olmadığı tartışma konusu olacaktır. Borç ihlali sorumluluğu durumunda, Hizmet Seviyesi Anlaşması (SLA) maddeleri sorun olacaktır. Ayrıca, borç ihlali sorumluluğu ve haksız fiil sorumluluğu her ikisi de kasıt veya ihmal gerektirir, buna dikkat edelim.

Sonra Kullanıcı Tarafının Zarar Durumunu Kontrol Edin

Zarar tazmin yükümlülüğü, kullanıcı tarafında meydana gelen zarar gerçeği için taşınan bir yükümlülüktür. Bu nedenle, borç ihlali veya haksız fiil durumunda, kullanıcı tarafında zarar meydana gelmiyorsa, tazmin yükümlülüğü taşımak söz konusu olmayacaktır.

Ayrıca Kusur İndirimi ve Sorumluluk Limitasyon Maddelerinin Uygulanabilirliği de İncelenmelidir

Ek olarak, tedarikçi tarafı zarar tazmin yükümlülüğü taşıyacak durumda olsa bile, kullanıcı tarafında da bir tür kusur varsa, kusur indirimi gibi işlemler yapılabilir. Ayrıca, önceden yapılan bir sözleşme ile tazminat miktarına bir sınırlama getirilmişse, bu da tazminat miktarını değiştirebilir. Örneğin, Ekonomi Bakanlığı Model Sözleşmesi olarak adlandırılan sözleşme belgesinin tipik bir örneğinde, sınırlı sorumluluk hakkında aşağıdaki gibi bir hüküm yer almaktadır (altı çizili bölüm yazar tarafından eklenmiştir).

(Zarar Tazmini)
Madde 53: A ve B, bu sözleşme ve özel sözleşmenin yerine getirilmesi ile ilgili olarak, karşı tarafın kusuruna bağlı olarak zarar gördüğünde, karşı tarafa, (○○○ zararına sınırlı olmak üzere) zarar tazmini talep edebilir. Ancak, bu talep, ilgili zarar tazmin talebinin neden olduğu ilgili özel sözleşmede belirtilen teslim edilen ürünün kabul tamamlanma tarihi veya işin bitiş tarihinden ○ ay sonra yapılamaz.

2.Önceki fıkradaki zarar tazmininin toplam tutarı, borç ihlali, hukuki ayıp garantisi sorumluluğu, haksız kazanç, haksız fiil ve diğer talep nedenlerine bakılmaksızın, sorumluluk nedeni olan özel sözleşmede belirtilen ○○○ miktarı ile sınırlıdır.

3.Önceki fıkra, zarar tazmin yükümlüsünün kasıtlı veya ağır ihmaline dayalı durumlarda uygulanmaz.

Sistem Operasyonlarında Sıkça Karşılaşılan Sorun ve Anlaşmazlık Örnekleri

Ayrıca, pratikte, sistem operasyonlarında karşılaşılabilecek tipik sorun ve anlaşmazlık örnekleri aşağıdakileri içerir.

Operasyon Sorumlusunun Hatası Sonucu Oluşan Veri Kaybı Gibi Kazalar

Sistem operasyonları ile ilgili işler, genellikle önemli kurumsal sırlar ve kişisel bilgilerin işlenmesi ile ilgilidir ve dikkatsizlik sonucu kazalar oluşabilir. Bunun bir örneği, “veri kaybı”dır. Bu tür durumlar hakkında, aşağıdaki makalede detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

https://monolith.law/corporate/dataloss-risk-and-measures[ja]

Veri kaybı gibi kazalar için, önceden yedekleme yapmak gibi önlemler almak önemlidir. Bu tür önlemler alınmazsa, operasyon işlerini üstlenen tedarikçi tarafına sorumluluk yüklemek son derece zor olabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.

Virüsler Dahil Güvenlik Saldırıları

Ayrıca, EC siteleri gibi belirsiz birçok kişinin web üzerinde yoğun bir şekilde kullandığı IT sistemlerinde, virüsler dahil olmak üzere güvenlik saldırıları büyük olaylara veya kazalara yol açabilir. Bu tür güvenlik saldırılarını tespit etmek ve önlemler almak da operasyon görevlerinin bir parçası olabilir.

Kabul Sonrası Ortaya Çıkan Hatalar ve Sorunlar

Ayrıca, kabul sonrası yeni hatalar ve sorunlar ortaya çıkabilir. Tüm hataların ve sorunların olasılığını önceden kapsamlı bir şekilde değerlendiremeyebiliriz ve bu nedenle sonradan ortaya çıkabilir. Bu tür durumlarda, teslimat zaten tamamlandığından, borcun ifası genellikle tamamlanmış olarak değerlendirilir ve genellikle borç ifa etmeme sorumluluğundan muaf tutulur. Ancak, kusurlu garanti sorumluluğuna dayalı tazminat talepleri kabul edilebilir. Bu tür durumlar hakkında, aşağıdaki makalede detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

https://monolith.law/corporate/system-flaw-measure-after-acceptance[ja]

Özet

“İşletim” aşamasında, geliştirme projelerinden farklı niteliklere sahip birçok sorun ve anlaşmazlık bulunmaktadır. Ancak, borç ihlali sorumluluğu, haksız fiil sorumluluğu ve kusur garantisi sorumluluğu gibi Japon hukuk teorilerini temel alarak, bu farklılıkların sınırlamaları olmaksızın birleşik bir alanın düzenlenmesi mümkün hale gelir.