Японы Оршин Суугаа Зохицуулалтын Систем: Компанийн Хууль Зүйн Дагаж Мөрдөх Болон Эрсдлийн Удирдлагын Өнцгөөс

Глобалжилтын өрнөл болон Японы хүн амын хөдөлгөөний өөрчлөлтийг анхааралдаа авч, олон Япон компаниудад тэргүүлэх чадвартай гадаадын ажилчдыг бүрдүүлэх нь бизнесийн өсөлтийн тулгуур стратеги болсон байна. Гэсэн хэдий ч, гадаадын ажилчдыг ажилд авч, тэдний чадварыг ихээхэн ашиглахын тулд, хүний нөөцийн удирдлагаас илүүтэйгээр, мэргэжлийн хууль зүйн мэдлэг шаардлагатай болдог. Тодруулбал, Японд гадаадын иргэдийн үйл ажиллагааг зохицуулах үндсэн хууль болох ‘Японы Оршин суугаа хүний бүртгэл болон түүнчлэн тэдгээрийн тусгаарлалтын хууль’ (цаашид ‘Оршин суугаа хүний бүртгэлийн хууль’ гэж нэрлэнэ) дээр суурилсан оршин суугаа хүний удирдлагын системийг сайн ойлгох нь өнөөгийн байгууллагын удирдлага болон эрсдэлийн менежментийн чухал хэсэг болдог. Энэ систем нь Японд оршин суугаа бүх гадаадын иргэдийн хууль ёсны байдалд шийдвэрлэх, мөн тэдний үйл ажиллагааны хүрээг хатуу тогтоодог. Иймд, компаниуд энэ хууль зүйн системийг дагаж мөрдөж, зөв ашиглах нь зөвхөн хууль ёсны хариуцлагаас зайлсхийх биш, гадаадын ажилчид аюулгүй байдлаар чадвараа илэрхийлэх боломжийг бүрдүүлж, компанийн тогтвортой өсөлтийг дэмжих суурь болно. Энэхүү нийтлэлд бид Японы оршин суугаа хүний удирдлагын системийн гол цөм, өөрөөр хэлбэл, оршин суугаа хүний зөвшөөрөл, гарах болон дахин орох журам, мөн холбогдох хууль ёсны эрсдэлүүдийн талаар, тодорхой хууль тогтоомж болон ажлын байран дээрх анхаарах зүйлсийг хамруулан мэргэжлийн үзэглэлээс тайлбарлана.

Япон улсад зорчигчийн бүртгэлийн үндсэн зарчим: Зорчигчийн эрхийн ангилал

Япон улсад гадаад хүмүүс хууль ёсны байдлаар оршин суух, үйл ажиллагаа явуулахын тулд, Иргэний оршин суух эрхийн хуульд заасан “Зорчигчийн эрхийн ангилал”-ыг авч, хадгалах нь маш чухал үндсэн шаардлага болдог. Энэхүү зорчигчийн эрхийн ангилал нь Японы зорчигчийн бүртгэлийн удирдлагын гол тулгуур бөгөөд түүний бүтцийг ойлгох нь хууль дагаж мөрдөхийн эхний алхам юм.

Зорчигчийн эрхийн ангиллын үндсэн зарчим

Японы зорчигчийн эрхийн ангилал нь тодорхой үйл ажиллагааг хувь хүний хүсэлтээр зөвшөөрөх “зөвшөөрөлтэй зарчим”-ыг үндэслэн байгуулагдсан. Хууль хориглох үйл ажиллагааг жагсаалталдаггүй бөгөөд тус бүрд зөвшөөрөгдсөн үйл ажиллагааны хүрээг хязгаарлагдмал байдлаар тогтоодог. Энэ хүрээнд, зөвшөөрөгдсөн хүрээнээс гадуурх үйл ажиллагаа, түүнчлэн орлоготой үйл ажиллагаа нь, тусгай зөвшөөрөл аваагүй бол зарчмын дагуу хориглогддог. Энэ “анхдагч байдлаар зөвшөөрөгдөөгүй” гэсэн бүтэц нь, компаниуд гадаадын ажилтнуудын ажлын агуулгыг удирдахад, үргэлж анхаарах ёстой үндсэн зарчим болдог.

Зорчигчийн эрхийн ангилал нь түүний үндэслэлээр ихэвчлэн хоёр ангилалд хуваагддаг.

Нэг нь, Японд хийгдэх үйл ажиллагааны агуулгад төвлөрсөн “үйл ажиллагааны эрх” юм. Жишээлбэл, “Техник, хүний ухаан, олон улсын бизнес” эсвэл “Удирдлага, менежмент” гэх мэт нь энэд багтдаг бөгөөд зөвшөөрөгдсөн тодорхой мэргэжлийн, техникийн үйл ажиллагаанд л зориулагдсан байдаг.

Өөр нэг нь, хувь хүний байдал болон байр суурийг төвлөрүүлсэн “оршин суух эрх” юм. Энд “Байнгын оршин суугч” болон “Японы иргэний хань эсвэл тэдгээртэй тэнцүү” гэх мэт нь багтдаг бөгөөд эдгээр зорчигчийн эрхийг эзэмшдэг хүмүүс нь зарчмын дагуу үйл ажиллагааны хязгаарлалтгүй, ажил хийх эрх чөлөөтэй байдаг.

Компанийн хууль дагаж мөрдөх болон эрсдэлийн удирдлагын хувьд, эдгээр хоёр ангилалд чухал ялгаа байдаг. Үйл ажиллагааны эрхтэй ажилтныг ажилд авах үед, компани нь ажилтны ажлын агуулга нь зорчигчийн эрхэнд зөвшөөрөгдсөн хүрээнээс гадуурхгүй байхыг үргэлжлүүлэн удирдах үүрэгтэй байдаг. Харин оршин суух эрхтэй ажилтны хувьд, Иргэний оршин суух эрхийн хуульд ажил хийх үйл ажиллагаанд хязгаарлалт байхгүй учраас, компанийн удирдлагын ачаалал ихээхэн багасдаг. Энэ ялгаа нь хүний нөөцийг бүрдүүлэх стратеги боловсруулахад тооцох ёстой чухал хүчин зүйл болдог.

Зорчигчийн карт: Байдал ба ажил хийх зөвшөөрлийг батлах

Японд урт хугацаагаар оршин суух гадаад хүмүүст, Хууль зүйн сайдын зүгээс “Зорчигчийн карт” олгогддог. Энэ карт нь зөвхөн байдал батлах бичиг баримт биш, зорчигчийн бүртгэлийн чухал мэдээллийг нэгтгэсэн албан ёсны баримт бичиг юм. Картын нүүрэнд, нэр, иргэншил, төрсөн огноо гэх мэт үндсэн мэдээллээс гадна, зорчигчийн эрхийн төрөл, зорчигчийн хугацаа дуусах огноо, бас хамгийн чухал “ажил хийх хязгаарлалтын байдал” тодорхой бичигдсэн байдаг.

Иргэний оршин суух эрхийн хуульд 23-р зүйлд, урт хугацаагаар оршин суух хүмүүст зорчигчийн картыг үргэлж авч явахыг үүрэг болгодог. Компаниудад хувьд, зорчигчийн карт нь ажилд авах гэж буй гадаад хүний ажил хийх эрхийг шалгахад хамгийн чухал бөгөөд ердийн мэдээллийн эх сурвалж юм. Ажилд орох хүсэлт гаргагчийн амнаас гарсан мэдэгдэл эсвэл өөрийгөө сурталчлах нь хангалтгүй бөгөөд ажилд орох гэрээ байгуулахаас өмнө зорчигчийн картын түүхийг шалгаж, ажил хийх эрх зөвшөөрөгдсөн эсэх, зөвшөөрөгдсөн бол түүний хүрээ юу болохыг нарийвчлан ойлгох шаардлагатай. Энэ шалгалтыг орхигдуулсан тохиолдолд, компани нь хууль бусаар ажиллуулахад нөлөөлсөн гэж үзэгдэх боломжтой бөгөөд энэ нь хууль дагаж мөрдөх болон эрсдэлийн удирдлагын хувьд томоохон саатал болно.

Бизнест хамгийн чухал амьдарч буй зөвшөөрлийн төрлүүд

Компанийн үйл ажиллагаатай шууд холбоотой амьдарч буй зөвшөөрлийн төрлүүд олон янз байдаг боловч, тэр дундаа удирдах болон мэргэжлийн ажилтнуудад хамаарах хоёр төрлийн зөвшөөрөл нь тэдгээрийн шаардлага болон хэрэгжилтэд нарийн ойлголт шаардлагатай байдаг.

Удирдлага, менежмент

Японд бизнесийн удирдлага эсвэл менежментийн ажилд оролцох гадаадын иргэдэд зориулсан “Удирдлага, менежмент” зөвшөөрөл нь хувьцаат компанийн захирал эсвэл гүйцэтгэх захирал, салбарын дарга нарыг хамардаг. Энэхүү зөвшөөрлийн шалгалтад өргөдөл гаргагчийн хувийн түүхээс гадна, бизнесийн бодит байдал, тогтвортой байдал, урт хугацааны үргэлжлэлтэй байдал нь хатуу үнэлэгддэг.

Тодорхой шаардлагуудын дунд, бизнесийг явуулахад шаардлагатай оффисыг Япон дотор баталгаажуулсан байх, бизнесийн хэмжээ нь тодорхой стандартыг хангасан байх (жишээ нь, байнгын ажилтнуудыг хоёроос дээш тоогоор ажиллуулах эсвэл үндсэн хөрөнгө эсвэл хувьцааны нийт дүн нь 5 сая иений дээш байх гэх мэт), мөн бизнес төлөвлөгөө нь тодорхой бөгөөд хэрэгжүүлэх боломжтой байх зэрэг шаардлагууд байдаг. Тухайлбал, бизнесийн урт хугацааны үргэлжлэлтэй байдалд тулгуурлан, сүүлийн үеийн тайланд өр төлбөртэй болсон тохиолдолд санхүүгийн байдлыг хатуу шалгадаг.

Сүүлийн үед энэхүү зөвшөөрлийн шаардлага нь хатуурч байгаа тенденц байна. Жишээлбэл, өргөдөл гаргагч эсвэл байнгын ажилтнуудад тодорхой түвшний Японы хэлний чадвар шаардлагатай болох системийг нэвтрүүлэх чиглэлд зохицуулалт хийгдэж байгаа нь, эрх бүхий албан тушаалтнууд нь зөвхөн формаль шаардлагыг хангахаас илүүтэйгээр, Япон дотор бодит бизнесийг удирдах чадвар болон санаачлагыг чухалчилж байгаа нь харагдаж байна. Компани нь гадаадын иргэдийг энэхүү зөвшөөрлийн дагуу урихдаа, зөвхөн компанийг байгуулахаас гадна, тухайн бизнес нь бодит байдалтай бөгөөд урт хугацаанд үргэлжлэх боломжтой байхыг баталгаажуулах шаардлагатай болно.

Техник, хүмүүнлэгийн мэдлэг, олон улсын бизнес

“Техник, хүмүүнлэгийн мэдлэг, олон улсын бизнес” зөвшөөрөл нь ажиллах зорилгоор олгодог зөвшөөрлийн хамгийн төлөөлөлтэй нэг юм. Энэ нь физик, инженерчлэл болон бусад байгалийн шинжлэх ухааны салбарт хамаарах техник, мэдлэг шаардлагатай ажлууд (техник), хууль зүй, эдийн засаг, нийгмийн ухааны салбарт хамаарах мэдлэг шаардлагатай ажлууд (хүмүүнлэгийн мэдлэг), эсвэл гадаадын соёлд суурилсан бодол санаа эсвэл мэдрэмж шаардлагатай ажлууд (олон улсын бизнес) нь хамаарна. Тодорхой жишээнүүдэд IT инженер, машин зураг төсөлч, санхүү бүртгэл хариуцсан ажилтан, зөвлөх, орчуулагч, хэлний багш, дизайнер гэх мэт ажлууд багтана.

Энэхүү зөвшөөрлийг авахын тулд хамгийн чухал шаардлага нь өргөдөл гаргагчийн сургалтын түвшин болон ажлын туршлага, мөн Японд хийх ажлын агуулга хоорондоо шууд болон утга учиртай холбоотой байх явдал юм. Жишээлбэл, “Техник” эсвэл “Хүмүүнлэгийн мэдлэг” салбарт, үндсэндээ, тухайн ажилд оролцохтой холбоотой сургалтын хөтөлбөртэй их сургуулийг төгссөн эсвэл 10 жилийн туршлагатай байх шаардлагатай. “Олон улсын бизнес” салбарт, орчуулга, хэлний заах ажилтнуудыг оролцуулахгүйгээр, үндсэндээ 3 жилийн туршлага шаардлагатай байдаг.

Чухал зүйл бол энэхүү зөвшөөрөлд, мэргэжлийн мэдлэг эсвэл техник шаардлагагүйгээр үзэгдэх хялбар ажилд оролцохыг зөвшөөрдөггүй явдал юм. Сургалтын түвшин болон ажлын туршлага, мөн ажлын агуулгын зөрчил нь зөвшөөрлийн өргөдлийг татгалзах хамгийн ерөнхий шалтгаануудын нэг байдаг. Иймд, компаниуд нь ажилд авах үед, нэр дэвшигчийн мэргэжлийн ур чадвар болон томилогдох ажлын агуулга нь зөв таарч байгаагаа баталгаажуулах шаардлагатай бөгөөд өргөдлийн бичиг баримтад тэдгээрийн холбоог тодорхой бичих хэрэгтэй. Мөн, ажилд авсны дараа ч, ажилтны ажлын агуулга нь өргөдөл гаргах үедээ тодорхойлсон ажлын хүрээнээс гадуур гарч, хялбар ажил гэж үзэгдэх үйл ажиллагаанд хүрээгүй байгаагаа тасралтгүй удирдан зохицуулах нь хууль зүйн хүрээнд маш чухал байдаг.

Японд байх хугацаанд хийх ёстой олон янзын бүртгэлүүд

Гадаадын иргэд Японд байх хугацаанд тэдний байдалд өөрчлөлт гарахад олон төрлийн хууль ёсны бүртгэл хийх шаардлагатай болдог. Эдгээр бүртгэлийг зөв төвөггүй гүйцэтгэх нь тогтвортой байдлыг хангах үндэс суурь болдог.

Япон улсад оршин суугаа гадаад иргэдийн оршин суух эрхийн төрлийг өөрчлөх зөвшөөрөл

Япон улсад оршин суугаа гадаад иргэд хэрэв одоогийн оршин суух эрхээр зөвшөөрөгдсөн үйл ажиллагааны хүрээнээс хальж, өөр оршин суух эрхийн төрөлд хамаарах үйл ажиллагааг хийхийг хүсвэл, үүнийг хийхээс өмнө “оршин суух эрхийн төрлийг өөрчлөх зөвшөөрөл” хүсэлт гаргаж, зөвшөөрөл авах шаардлагатай байдаг. Энэхүү процедурыг Японы Оршин суух хуулийн 20-р зүйлд заасан байдаг. Жишээ нь, оршин суух эрхийн төрөл “Суралцах” эрхтэй оюутан хэрэв төгссөний дараа Япон улсад байгууллагад ажилд орж, мэргэжлийн ажилтан болохыг хүсвэл, оршин суух эрхийг “Техник, хүний ухаан, олон улсын бизнес” гэх мэтэд өөрчлөх шаардлагатай болно.

Оршин суух эрхийн төрлийг өөрчлөх хүсэлт гаргах нь зүгээр л бүртгэлийн мэдээллийг шинэчлэх процедур биш юм. Энэ нь шинэ оршин суух эрхийн шаардлагуудыг бүрэн хангаж байгаа эсэхийг шийдвэрлэх, үндсэндээ шинэ оршин суух эрхийн хүсэлт гаргахтай адил хатуу шалгалт юм. Шалгалтын байгууллага нь хүсэлт гаргагчийн ирүүлсэн бичиг баримтуудыг үндэслэн, шинэ үйл ажиллагааны зүйтэй байдлыг, хүсэлт гаргагчийн тохиромжтой байдлыг, мөн Япон улсад оршин суух хугацаанд хийсэн үйлдлүүдийг оролцуулан нийтлэг үнэлгээ хийдэг.

在留期間更新許可

Япон улсын хуульд зааснаар, бүх оршин суугаа хугацаанд тодорхой хугацаа заасан байдаг. Хэрэв та өөрийн оршин суух карт дээр бичигдсэн хугацаа дууссаны дараа ч Японд үргэлжлүүлэн оршин суухыг хүсвэл, хугацаа дуусахаас өмнө “оршин суух хугацааг сунгах зөвшөөрөл” хүсэлт гаргах шаардлагатай. Энэхүү үйл явц нь Иммиграцийн хуульд (Immigration Control and Refugee Recognition Act) 21-р зүйлийн дагуу явагддаг. Хүсэлт гаргах нь ерөнхийдөө оршин суух хугацаа дуусахаас ойролцоогоор 3 сарын өмнө боломжтой байдаг.

Энэхүү сунгах хүсэлт нь оршин суугаа байдлын тогтмол хяналтын аудитын үүрэгтэй байдаг. Шалгах байгууллага нь өргөдөл гаргагч нь үргэлжлүүлэн зөвшөөрөгдсөн оршин суух эрхийн хүрээнд зохих үйл ажиллагааг үнэнчээр хийж байгаа эсэх, мөн зан үйлдэлд нь асуудал байгаа эсэх гэх мэт зүйлсийг дахин үнэлдэг. Жишээлбэл, “Удирдлага ба менежмент” оршин суух эрхтэй хүн бол компанийн удирдлагын байдал эрүүлээр хадгалагдаж байгаа эсэхийг шалгадаг бөгөөд “Техник, хүний ухаан, олон улсын бизнес” оршин суух эрхтэй бол үргэлжлүүлэн мэргэжлийн ажилд оролцож байгаа эсэхийг асуудаг.

Хэрэв оршин суух хугацаа дуусах хугацаанд хүсэлтэд хариу өгөөгүй бол, хугацаа дуусах хугацаанд хүсэлт хүлээн авсан бол, анхны оршин суух хугацаа дууссанаас хойш хамгийн ихдээ 2 сарын хугацаанд хууль ёсны оршин суух боломжийг олгодог “онцгой хугацаа” байдаг. Энэ нь шалгалтын хойшлолын улмаас хууль бусаар оршин суух байдалд орохоос сэргийлэх чухал систем юм.

Монголд ажиллах эрхгүй гадаадын иргэдийн үйл ажиллагаанд зөвшөөрөл олгох

Зорчих эрхтэй гадаадын иргэд нь өөрийн үндсэн үйл ажиллагааг саатуулахгүйн тулд, одоогийн зорчих эрхээр зөвшөөрөгдөөгүй орлоготой үйл ажиллагаанд оролцохыг хүсвэл, урьдчилан “Монголд ажиллах эрхгүй гадаадын иргэдийн үйл ажиллагаанд зөвшөөрөл олгох” зөвшөөрлийг авах шаардлагатай байдаг. Энэхүү зөвшөөрөл нь Японы Иммиграцийн хууль (Immigration Control and Refugee Recognition Act) -ийн 19-р зүйлийн 2-р хэсэгт үндэслэн олгогддог.

Энэ зөвшөөрөлд голдуу хоёр төрөл байдаг. Нэг нь, зорчих эрх “Суралцах” болон “Гэр бүлийн хамт амьдрах” -ийг үндсэн зорилго болгон авч үздэг “нийтлэг зөвшөөрөл” юм. Энэ нь, зарим бизнесийн төрлүүдийг оролцуулахгүйгээр, зарчим ёсоор долоо хоногт 28 цаг хүртэлх ажлыг нийтлэгээр зөвшөөрдөг. Нөгөө нь, ажиллах эрхтэй мэргэжлийн хүмүүс нь мэргэжлийн ур чадвараа ашиглан хоёрдогч ажил болгон илтгэл болон зөвлөгөө өгөх зэрэг үйл ажиллагаанд оролцох үед, үйл ажиллагааны агуулга болон гэрээ байгуулсан талыг тусгайлан зааж өгдөг “тусгай зөвшөөрөл” юм.

Компаниуд суралцагчдыг цагийн ажилтан болгон ажиллуулахдаа, зөвхөн зорчих картнаас ажиллах эрхгүй гадаадын иргэдийн үйл ажиллагаанд зөвшөөрөл олгосон эсэхийг шалгахад хангалттай биш. Долоо хоногт 28 цаг гэдэг хугацааны хязгаарлалт нь, бусад ажил олгогчдын дор ажилласан цагийг нийлүүлэн тооцоолдог. Иймд, компаниуд нь “нийтлэгээр долоо хоногт 28 цагаас хэтрэхгүй байдал (өөрийн мэдүүлэг, амлалт, хос ажиллагааны өргөдөл гаргах зэрэг)”-ийг бэлдэж, хэтрэх шинж тэмдэг илэрвэл засварлах шаардлагатай болдог. Энэ удирдлагыг сахиж чадаагүй бөгөөд ингэснээр ажилтан нь хязгаарлалтыг хэтрүүлэн ажилласан тохиолдолд, компани нь хууль бусаар ажиллуулсан гэж үзэгдэх эрсдэлийг хүлээх болно.

Япон улсад байнгын оршин суух зөвшөөрөл

“Байнгын оршин суух зөвшөөрөл” гэдэг нь Япон улсад оршин суугчийн зөвшөөрөлд “байнгын оршин суугч” гэсэн өөрчлөлтийг зөвшөөрдөг бөгөөд энэ тухай заалт нь Оршин суугчийн хууль (Immigration Control and Refugee Recognition Act) -ийн 22-р зүйлд заасан байдаг. Байнгын оршин суугчийн зөвшөөрөлтэй бол оршин суух үйл ажиллагаанд хязгаарлалт байхгүй бөгөөд оршин суух хугацаа ч мөн хязгааргүй болдог учир, бусад оршин суух зөвшөөрөлтэй харьцуулахад оршин суух удирдлага ихээхэн энгийн болдог. Ингэснээр, Японд амьдрах суурь нь маш тогтвортой болдог.

Байнгын оршин суух зөвшөөрөл авахын тулд, Оршин суугчийн хууль (Immigration Control and Refugee Recognition Act) -ийн 22-р зүйлийн 2-р хэсэгт заасан гурван хатуу шаардлагыг хангах шаардлагатай. Эхний шаардлага нь “зан үйл нь сайн байх” (зан үйлийн сайн байдал шаардлага), хоёр дахь нь “өөрийн амьдралыг тусгаарлан зохицуулахад хангалттай хөрөнгө эсвэл ур чадвар байх” (тусгаар амьдралын шаардлага), гурав дахь нь “түүний байнгын оршин суух нь Япон улсын ашиг сонирхолд нийцтэй гэж үзэгдэх” (улсын ашиг сонирхолд нийцтэй байх шаардлага) юм. Улсын ашиг сонирхолд нийцтэй байх шаардлага нь, ерөнхийдөө Японд 10 жилийн турш тасралтгүй оршин суусан байх, татвар болон нийгмийн даатгалын шимтгэл зэрэг нийтийн үүргээ зөв хэрэгжүүлсэн байх гэх мэт зүйлсийг хамааруулдаг.

Байнгын оршин суух зөвшөөрлийн шалгалт нь маш эрсдэлтэй байдаг бөгөөд стандарт боловсруулалтын хугацаа нь 4 сар гэж үздэг ч, үнэндээ 6-10 сар, эсвэл түүнээс ч илүү хугацаа шаардлагатай байдаг тохиолдол багагүй байдаг. Өргөдөл гаргагчийн Японд байсан бүх оршин суух хугацаанд хууль дүрэмд нийцсэн байдлыг дэлгэрэнгүй шалгадаг учраас, өнгөрсөн хугацаанд бага зэрэг зөрчил эсвэл зөрүүд үүссэн байхад зөвшөөрөл олгохгүй болох магадлалтай.

Японд түр зуур гадагшаа гарч дахин орох

Японд оршин суугаа гадаад иргэд ажлын болон хувийн зорилгоор түр зуур Япондоос гадагшаа гарч, дараа нь адилхан оршин суух эрхтэйгээр дахин орж ирэхийн тулд, гадагшаа гарахаасаа өмнө зохих журмыг дагаж мөрдөх шаардлагатай байдаг. Энэхүү журмыг орхигдуулсан тохиолдолд, таны байгуулсан оршин суух эрх хүчингүй болох бөгөөд Японд дахин буцахын тулд шинээр оршин суух эрхийн баталгаажуулалтын гэрчилгээний өргөдлийг гаргах шаардлагатай болно.

Дахин орох зөвшөөрлийн тогтолцооны тойм

Гадагшаа гарсны дараа дахин орох явцыг хялбаршуулах тогтолцоонд “Дахин орох зөвшөөрөл” ба “Үнэмлэхүй дахин орох зөвшөөрөл” гэсэн хоёр төрөл байдаг. Аль тогтолцоог ашиглахаа шийдэхдээ гадагшаа гарах хугацаа болон зорилгыг харгалзан сонгох шаардлагатай байдаг.

“Дахин орох зөвшөөрөл” нь Оршин суух хуулийн 26-р зүйлд үндэслэгдсэн тогтолцоо бөгөөд гадагшаа гарахаасаа өмнө дүүргийн оршин суух болон гарах орон нутгийн удирдлагын газарт өргөдөл гаргаж, зөвшөөрөл авах ёстой. Энэхүү зөвшөөрөл нь 1 жилийг давсан урт хугацааны гадагшаа гаралт төлөвлөгдсөн тохиолдолд ашиглагддаг. Зөвшөөрөлд нэг удаагийн болон хүчинтэй хугацааны дотор хэд хэдэн удаа ашиглах боломжтой олон удаагийн зөвшөөрөл байдаг бөгөөд хүчинтэй хугацаа нь одоогийн байгаа оршин суух хугацааны хүрээнд хамгийн ихдээ 5 жил хүртэл зөвшөөрөгддөг.

Тэгвэл “Үнэмлэхүй дахин орох зөвшөөрөл” нь Оршин суух хуулийн 26-р зүйлийн 2-д үндэслэгдсэн энгийн тогтолцоо юм. Энэ нь хүчинтэй аялалын паспорт болон оршин суух карттай дунд ба урт хугацааны оршин суугчид гадагшаа гарсны дараа 1 жилийн дотор Японд дахин орох санаатайгаа гарах үед нисэх буудлын оршин суух шалгалтын ажилтанд гарах бүртгэлийн карт (ED карт) ашиглан илэрхийлснээр, урьдчилан зөвшөөрөл авах шаардлагагүйгээр дахин орохыг зөвшөөрдөг.

Эрсдэлийн удирдлагын хувьд тогтолцоо сонгох

“Үнэмлэхүй дахин орох зөвшөөрөл” нь журмын дагаж мөрдөх явц хялбар бөгөөд төлбөр ч шаардлагагүй учраас богино хугацааны ажлын аялал болон аялал жуулчлалд өргөн ашиглагддаг. Гэсэн хэдий ч энэ тогтолцоонд нь олон чухал эрсдэлүүд байдаг. Түүний хамгийн том сул тал нь 1 жилийн хугацаа (эсвэл оршин суух хугацааны дуусах өдрийн аль нь эрт байвал тэр) Япон гаднаас сунгах боломжгүй гэдэгт оршино. Таамаглаж байгаагүй өвчин, газар дээрх улс төрийн байдал тогтворгүй байдал, ажлын сунгалт гэх мэт ямар ч шалтгаанаар 1 жилийн дотор Японд дахин орж ирж чадахгүй бол, таны байгуулсан оршин суух эрх автоматаар хүчингүй болно. Оршин суух эрх хүчингүй болсон тохиолдолд, байнгын оршин суух зөвшөөрөл авахын тулд хуримтлуулсан үргэлжлүүлэн оршин суух хугацаа ч мөн адил сэргээгдэхгүй болно.

Компанийн хямралын удирдлагын хувьд, ажилтны гадаад улсад ажиллах хугацаа бага ч болов зургаан сараас дээш хугацаагаар сунгагдах магадлалтай бол, эсвэл 1 жилийн ойролцоо урт хугацаагаар байх тохиолдолд, зардал болон хүчин чармайлт гаргаж байсан ч гадагшаа гарахаасаа өмнө энгийн “Дахин орох зөвшөөрөл” авахыг зааварлах нь хамгийн ухаалаг бодлого болно. Энэ нь ажилтны тогтвортой оршин суух эрхийг хадгалах ба таамаглаж байгаагүй үйл явдлаас болж бизнесийн үйл ажиллагаа тасалдуулахаас сэргийлэх чухал даатгалын арга хэмжээ болно.

Доорх хүснэгтэд хоёр тогтолцооны гол ялгааг товчоор харуулав.

Компанийн хариуцлага ба хууль ёсны эрсдэл: Удирдлагын өнцөг

Гадаадын ажилтнуудын оршин суугаа байдлыг зохистой удирдах нь компанийн нийгмийн хариуцлага болохын зэрэгцээ, томоохон хууль ёсны эрсдлийг зайлсхийх удирдлагын даалгавар юм. Тодруулбал, хууль бусаар ажиллуулахтай холбоотой асуудлууд нь компанийн нэр хүндийг ихээхэн гэмтээж, хатуу хууль ёсны шийтгэлд хүргэх магадлалтай байдаг.

Хууль бусаар ажиллуулахыг дэмжих гэмт хэрэг

Оршин суугаа хүмүүсийн хууль (Immigration Control and Refugee Recognition Act) 73-р зүйлийн 2-д “Хууль бусаар ажиллуулахыг дэмжих гэмт хэрэг” гэж заасан байдаг. Энэ гэмт хэрэг нь ажиллаж буй эрхгүй гадаадын иргэдийг ажилд авах, эсвэл оршин суугаа эрхийн хүрээнд зөвшөөрөгдсөн үйл ажиллагаанаас хэтрүүлж үйл ажиллагаа явуулах үйлдлийг шийтгэдэг. Мөн гадаадын иргэдийг хууль бусаар ажиллуулах үйл ажиллагаанд оруулах, эсвэл тэдгээрийг үйл ажиллагаа болгон зохион байгуулах үйлдлийг шийтгэдэг. Хууль ёсны шийтгэл нь 3 жилийн хорих ял эсвэл 3 сая иенийн торгууль, эсвэл тэдгээрийн хослол бөгөөд маш хүнд юм.

Энэ гэмт хэргийн хамгийн анхаарах зүйл нь тус зүйлийн 2-р хэсгийн заалт юм. Тус хэсэг нь хууль бусаар ажиллуулахыг дэмжих үйлдлийг шийтгэх бөгөөд тухайн гадаадын иргэн хууль бусаар ажиллагч байсан гэдгийг “мэдээгүй” байсан ч “алдаа гаргасан” үед шийтгэлд хүргэхээр заасан байдаг. Энэ нь үйлдвэрлэгчид гадаадын ажилтнуудын оршин суугаа эрх болон ажиллах зөвшөөрлийн байгаа эсэхийг хатуу шалгах үүрэг хүлээлгэдэг. Оршин суугаа картыг шалгахыг орхигдуулсан болон бусад үндсэн анхаарал шаардлагыг биелүүлээгүй бол “мэдээгүй” гэсэн тайлбар хүлээн зөвшөөрөхгүй. Жишээлбэл, хүний нөөцийн агентлаг, барилгын компани, хоолны газар, Японы хэлний сургууль зэрэг олон янзын салбарт компаниуд энэ гэмт хэргээр баривчлагдаж байгаа бөгөөд энэ нь төрийн байгууллагууд хууль хэрэгжүүлэхэд идэвхтэй байгааг харуулж байна.

Хууль ёсны шийтгэлээс иргэний хариуцлага руу: Хиросима өндөр шүүхийн 2021 оны 3 сарын 26-ны шийдвэр

Оршин суугаа байдлын менежментийн дутагдал нь зөвхөн хууль ёсны шийтгэл, удирдлагын арга хэмжээнд хязгаарлагдахгүй. Саяхан компаниудад шууд иргэний хариуцлагын хохирол барагдуулах шүүхийн шийдвэрийг гаргасан бөгөөд энэ чиглэл нь удирдлагуудад ноцтой авч үзэх ёстой юм.

Тэрхүү тэмдэглэлт жишээ нь Хиросима өндөр шүүхийн 2021 оны 3 сарын 26-ны шийдвэр юм. Энэ хэргийн хүрээнд “талхны үйлдвэрлэл” гэх мэргэжлийн сургалтын тэтгэвэртэй гадаадын иргэнийг ажилд авсан компани нь түүнийг сургалтын төлөвлөгөөнд багтсан бус ресторанд хоолны сав угаах, үйлчлэгчийн ажилд гүйцэтгүүлэхийг зааварласан байна. Үүний үр дүнд энэ мэргэжлийн сургалтын тэтгэвэртэй иргэн эрхийн гадна үйл ажиллагаа явуулсны хэргээр баривчлагдаж, хоригдсон байна.

Энэ хэргийн хүрээнд шүүх нь компани болон түүний захиралд мэргэжлийн сургалтын тэтгэвэртэй иргэнд хохирол барагдуулахыг үүрэг болгосон. Тэдгээрийн шийдвэрийн үндэслэл нь компанийн эрсдлийн менежментэд маш их санаа агуулж байна.

Нэгдүгээрт, шүүх нь төлөвлөгөөнд багтаагүй ажлыг зааварлах нь ажлын гэрээний үүргийг биелүүлээгүйд тооцож байна. Хоёрдугаарт, илүү чухал зүйл бол компанид ажилтнуудад оршин суугаа хууль зөрчүүлэх ажлын заавар өгөхгүй байх хууль ёсны анхаарал шаардлага байдаг бөгөөд түүнд зөрчсөн гэж үзсэн. Компанийн тал нь хяналтын байгууллагад зөвлөгөө авч байсан гэж мэдэгдсэн ч шүүх нь хууль дагаж мөрдөх эцсийн хариуцлага нь ажил олгогч компанид байгаа гэж үзэж, тэдгээрийн мэдэгдлийг хүлээн аваагүй. Мөн шүүх нь гадаадын ажилтнууд компанийн зааврыг итгэх нь зайлшгүй гэж үзэж, ажилтны хариуцлагыг асуугаагүй.

Энэ шийдвэр нь чухал утга учиртай. Энэ нь оршин суугаа хууль зөрчсөн гэх төрийн хууль ёсны асуудал нь ажилтнуудаас компанид хохирол барагдуулах иргэний хууль ёсны асуудалтай шууд холбогддогийг харуулсан. Өөрөөр хэлбэл, компани нь ажилтнуудын оршин суугаа эрхийг зохистой удирдаагүй бөгөөд зөвшөөрөгдсөн үйл ажиллагааны хүрээнээс гадуур ажлыг зааварласан тохиолдолд, зөвхөн удирдлагын шийтгэлд хүрэх эрсдэл биш, мөн ажилтнуудаас алдагдсан ашиг, тайван байдлын төлбөр зэрэг иргэний хохирол барагдуулахыг шаардаж болох шинэ эрсдэлтэй тулгарах болсон. Энэ нь оршин суугаа менежментийг зөвхөн дүрэм журмын дагаж мөрдөх асуудлаас хөдөлмөрийн харилцаа, компанийн хариуцлагын даатгал, болон нийтлэг корпоратив удирдлагын гол сэдвийн хүрээнд түүний чухал байдал нэмэгдсэн гэж үзэж болно.

Хураангуй

Японы засаг захиргааны систем нь тусгай зөвшөөрөлд суурилсан хатуу хүрээтэй бөгөөд түүнийг ажиллуулах нь төвөгтэй байдаг. Компаниудад энэ системийг зөв ойлгож, дагаж мөрдөх нь зүгээр нэг удирдлагын ажлын хэсэг биш. Энэ нь гадаадын ажилтнууд гэх үнэт цаасны удирдлагыг хамгаалах, компанийн өсөлтийг дэмжих чухал хууль зүйн хариуцлагын үйл ажиллагаа юм. Оршин суугаа эрхийн баталгаажуулалтыг болгоомжтой хийх, ажлын хүрээг үргэлжлүүлэн удирдах, мөн төрөл бүрийн процедурыг зөв гүйцэтгэхээс татгалзсан тохиолдолд үүсэх эрсдэл нь хууль зүйн хариуцлагаас эхлээд иргэний хариуцлага хүртэл маш их байдаг.

Ийм төвөгтэй бөгөөд мэргэжлийн хууль салбарт зөв удирдлага хийхийн тулд гүнзгий мэргэжлийн мэдлэг болон баялаг туршлага чухал байдаг. Монолит хууль зүйн фирм нь дотоод болон гадаадын олон клиентүүдэд Японы оршин суугаа хуульд хамаарах бүх талаар олон жилийн турш хууль зүйн үйлчилгээг үзүүлсэн баялаг туршлагатай билээ. Манай фирмд гадаадын хуульчийн эрхтэй болон олон англи хэлтэй мэргэжилтнүүд ажиллаж байгаа бөгөөд олон улсын бизнес орчинд өргөн хүрээний хэрэгцээнд нарийн тусгайлан хариу өгөх боломжтой. Бид клиент компаниудад хууль зүйн эрсдэлийг баталгаатай багасгаж, глобал хүчин чадлыг тогтвортой байдлаар болон хууль зүйн дүрэм журмыг сахин ашиглах боломжийг олгох өргөн хүрээний дэмжлэг үзүүлнэ.