Нийгмийн үнэлгээ бууруулах нь хүнд суртал учруулах гэмт хэргийн шаардлага уу? Хуульчийн тайлбар
Нэр төрийн хүндийг гэмтээх гэдэг нь гадаадын нэр төр, өөрөөр хэлбэл, нийгэмд хүнийг өгөх үнэлгээг хэлнэ. Иймд, хүний нийгэмд эзлэх үнэлгээг бууруулах нь нэр төрийн хүндийг гэмтээхийг хэлэх бөгөөд энэ нь хууль зүйн хувьд, ялангуяа Японы Хууль зүйн хууль (刑法) болон Японы Иргэний хууль (民法) хоёртой адил юм.
Өөрөөр хэлбэл, хохирогч тал хэрвээ “Ийм хэлэх нь зүйд нийцэхгүй” гэж бодож байсан ч, эсвэл хэлсэн зүйл үнэн биш байсан ч, үндсэндээ “Ийм хэлэх нь хохирогчийн нийгэмд эзлэх үнэлгээг бууруулна” гэж хүлээн зөвшөөрөхгүй бол нэр төрийн хүндийг гэмтээх нь батлагддаггүй гэсэн үг юм.
Энэ нь жишээ нь, нэр төрийн хүндийг гэмтээх хэргийн шүүхийн хэрэг болон бусад асуудалд ямар нэгэн цаг үед тулгарч болзошгүй сэдэв юм. Жишээлбэл, нэгэн удирдагчийг “Өндөр үнэтэй гадаад машиныг унадаг” гэж бичсэн тохиолдолд юу болох вэ? Үнэндээ тэр удирдагч мөнгө хэмнэх төрлийн хүн бөгөөд, дотоодын машиныг унадаг бөгөөд “Өндөр үнэтэй гадаад машиныг унадаг” гэж хэлүүлэх нь түүнд зүйд нийцэхгүй бөгөөд, мөн үнэндээ тэр үг үнэн бус байна. Гэхдээ тэр хэр нь “Өндөр үнэтэй гадаад машиныг унадаг” гэж хэлүүлэх нь “нийгэмд эзлэх үнэлгээ” бууруулдаг уу? Энэ хэсэгт “Нийгэмд эзлэх үнэлгээ бууруулахгүй” гэсэн шийдвэр гаргасан бол нэр төрийн хүндийг гэмтээх нь батлагддаггүй гэсэн үг юм.
“Нийгмийн үнэлгээ бууралт” гэж юу вэ?
Японий хууль зүйн системд, нэр төрийн хэрэгт хүний нийгмийн үнэлгээг бууруулсан гэж үздэг бөгөөд энэ нь “абстракт аюулын гэмт хэрэг” гэж үздэг. Энэ нь жинхэнээр хүний нийгмийн үнэлгээг бууруулсан эсвэл тодорхой аюул үүсгэсэн байх шаардлагагүй гэсэн үг юм. Өөрөөр хэлбэл, жишээ нь “Тэр хүн секс харассментийн давтан үйлдэгч” гэж хэлэгдсэн тохиолдолд, танилцуулга хийх шаардлагагүй бөгөөд “Ерөнхийдөө, секс харассмент хийдэг гэж хэлэгдвэл үнэлгээ буурах аюултай” гэсэн үг. Нийгмийн үнэлгээ нь харагдахгүй зүйл учраас, жинхэнээр нийгмийн үнэлгээ буурсаныг нотлох нь хэцүү байдаг.
Японий Иргэний хуульд ч мөн адил, хүний нийгмийн үнэлгээг бууруулсан гэж батлах шаардлагагүй бөгөөд түүний аюул үүсгэсэн байхад л хангалттай. Тэгвэл жинхэнээр, ямар тохиолдолд “нийгмийн үнэлгээ бууруулсан” гэж үзэх вэ? Иргэний хэргийн шүүхийн туршлагыг харах замаар, “нийгмийн үнэлгээ бууруулсан” гэж үзэгдэх тодорхой жишээнүүдийг авч үзье.
Гэмт хэрэг үйлдсэн гэх доромжлол нь нийгэмд хүний нэр хүндийг бууруулсан тохиолдол
Хэрэв хүн гэмт хэрэг үйлдсэн гэх үнэн зүйлийг ил тод болгох нь хэрэв маш хөнгөн гэмт хэрэг биш бол, ердийн нөхцөлд тухайн хүний нийгэмд эзэлдэг байр суурийг бууруулсан доромжлол болохыг хэлж болно.
1978 оны 2-р сард (Showa 53), Аомори хотын онсен зочид буудалд гал тавьсан гэх хэргээр Аомори цагдаагийн газраас баривчлагдаж, Аомори дүүргийн прокурорын газраас мөн хэргээр өмгөөлөгдөж, 1985 оны 7-р сард (Showa 60) буруутайгүй гэсэн шийдвэр гарсан эмэгтэйн талаар, “Шүүхийн өмнө” сэтгүүлийн сэтгүүлчид “Би өөрөө одоо ч түүнийг гэмт хэрэгтэн гэж бодож байна” “Тэр энгийн хүн биш. Ямар ч байсан бүлэглэлээс дээгүүр” гэх мэт ярилцлага өгсөн бөгөөд энэ нь мэдээлэлд гарсан, баривчлагдсан үед Аомори цагдаагийн газрын шалгалтын албаны даргад, Аомори дүүргийн шүүх 1993 оны 2-р сарын 16-нд нэр төрийг гутаасан гэж үзэж, 500,000 иенийн хохирол барагдуулахыг захирав. Шүүхийн шийдвэрт “Ерөнхий иргэдийн хувьд буруутайгүй гэсэн шийдвэр авсан гэрчийг гал тавих, хуурамч мөнгө олборлох гэмт хэрэг үйлдсэн биш гэж бодох санааг төрүүлэх илэрхийлэл байсан учраас, уг ярилцлагын хэсэг нь гэрчийн нэр төрийг гутаасан нь тодорхой” гэжээ.
Төстэй жишээ болох, “Нифтей Серв” компьютерийн харилцаа холбооны “Одоогийн сэтгэлгээний форум” электрон хуралд хийсэн яриа нэр төрийг гутаасан гэж үзэгдсэн тохиолдол бий.
Токиогийн дээд шүүх 2001 оны 9-р сарын 5-нд “Форум дотор тухайн гишүүнд чиглэсэн шүүмжлэл ба хариулт үг хэлэх байсан ч, тухайн гишүүн нь даруй хариулт ба дахин шүүмжлэл хийх боломжтой байсан, зарим тохиолдолд бүр мөсөн хэлэлцэхгүй байх боломжтой байсан” гэж хүлээн зөвшөөрсөн ч, “Эдийн засгийн шалтгаанаар хүүхэд алхах” “Америкийн оршин суух ба гарах хууль зөрчсөн эргэлзээтэй. Энэ нь бүрэн гэмт хэрэгтэн” гэх мэт үгс нь, хэргийн эзэн хүүхэд алхах ба хууль бусаар оршин суух гэмт хэрэг үйлдсэн гэсэн агуулгатай байсан бөгөөд нийгэмд эзэлдэг байр суурийг бууруулсан агуулга байсан тул нэр төрийг гутаасан гэж үзэж, 500,000 иенийн төлбөр төлүүлэв. Токиогийн дээд шүүх дээрх үгсийг “Үүнийг дэмжих утга учир бараг байхгүй, мөн хэргийн эзний хэлсэн үгийг эсэргүүцэх зорилгоор хэлсэн гэж ойлгож болохгүй, харин хэргийн эзний нийтлэгдсэн үнэн зүйлийг гэмт хэрэгтэй холбоотойгоор бохир үгээр доромжилсон хэтрүүлэг байсан” гэж үзсэн байна.
Үнэн зүйлийг үнэн гэж итгэхэд зохих шалтгаангүйгээр, бусдыг хялбархан гэмт хэрэгтэн гэж нэрлэх нь зөвшөөрөгдөхгүй. Мөн, нэр төрийг гутаах болон түүний бий болох шаардлагуудын талаар манай сайтын доорхи нийтлэлд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байна.
https://monolith.law/reputation/defamation[ja]
Гэрлэлт болон гэр бүлийн гадна харилцааны мэдээлэл нийгмийн үнэлгээг дордуулж, хараал идүүлсэн тохиолдлууд
Одоогийн нийгэмд гэрлэлт тарах хосууд ихсэж байгаа тул, гэрлэлтийн талаарх мэдээлэл шууд тухайн хүмүүсийн нийгмийн үнэлгээг бууруулдаггүй байж болох юм. Гэхдээ гэрлэлтийг хэрхэн харуулснаас шалтгаалж болох ч, гэр бүлийн гадна харилцааны холбоотой мэдээлэл нь одоо ч нийгмийн болон ёс суртахууны хувьд сөрөг үнэлгээтэй байгаа бөгөөд тэр дундаа жижиг хүүхэдтэй ээжүүдийн гэр бүлийн гадна харилцаанд орсон гэж мэдээлсэн тохиолдолд тэдний нийгмийн үнэлгээ маш ихээр буурч байгаа нь тодорхой билээ.
Спортын Хохи мэдээллийн агентлагаас “Гэрлэлтийн хямрал” гэж мэдээлсэн нь нэр төрийг гутаасан бөгөөд үйл ажиллагааг саатуулсан гэж үзэж, жүжигчин Ойкэ Эйко болон түүний агентлаг нь Хохи шинбун сонинд хохирол барагдуулахыг шаардсан хэргийн шүүх хурал 2013 оны 12-р сарын 24-нд (2013) Токиогийн дүүргийн шүүхэд болсон байна.
Токиогийн дүүргийн шүүх, гэрлэлтийн талаарх мэдээлэл нь одоогийн нийгэмд гэрлэлт тарах хосууд ихсэж байгаа тул, тухайн хүмүүсийн нийгмийн үнэлгээг бууруулдаггүй гэж үзэх боловч, Ойкэ нь “Харилцаа сайтай хос хэвээр үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлэн, жүжигчин, телевизийн од хэмээн нийтэд таалагдаж байгаа бөгөөд тус мэдээллийг нийтлэх үед ч тэрхүү тааламжтай байдалд тулгуурлан, сурталчилгаа, телевизийн нэвтрүүлэг, кино, тайзны урлаг зэрэгт өргөн хүрээнд оролцож байсан бөгөөд мөн (нотлох баримт бичиг орхигдуулсан) тус мэдээллийг нийтлэхээс үүдэн жүжигчин, телевизийн од хэмээн голлох үйл ажиллагаа, ажлын агуулга зэргийг өөрчлөхөд хүргэсэн гэж үзэж болохоор байгаа тул, Хохи шинбун сонины тус мэдээллийг нийтлэх нь зүгээр л Ойкэгийн нэр төрийг гутаасан биш, мөн түүний жүжигчин, телевизийн од хэмээн үйл ажиллагааг саатуулж, түүнд холбогдох хохирол учруулсан гэж үзэж болох бөгөөд Хохи шинбун сонинд Ойкэд 220 сая иений, түүний агентлагт 110 сая иений хохирол барагдуулах төлбөр төлүүлэхийг заасан байна.
Жүжигчин Хироcү Люко нь “Гэрлэлтийн шүүх хурал дунд байхад нөхөрөөсөө гадна бусад эрэгтэйтэй гэр бүлийн гадна харилцаанд орсон” гэж мэдээлсэн нь нийгмийн нэр төрийг гутаасан гэж үзэж, мэдээллийг нийтлүүлсэн Шоғаккан хэвлэлийн газарт хохирол барагдуулахыг шаардсан тохиолдол бий.
Шүүхийн шатанд байгаа Токиогийн өндөр шүүх 2008 оны 12-р сарын 9-нд (2008), тус мэдээлэл нь ердийн уншигчдад Хироcү нь нөхөртэйгээ гэрлэлтийн асуудлаар шүүх хурал дунд байхад өмнө нь яригдаж байсан эрэгтэйтэй дахин харилцаанд орсон мэт харагдуулж, “Эхнэр болон ээж хэмээх гэр бүлийн хүн хэмээн нийгмийн үнэлгээнд муугаар нөлөөлсөн болохоос гадна, эрх чөлөөтэй жүжигчин гэх үнэлгээг даван туулж, жүжигчин хэмээх нийгмийн үнэлгээнд ч муугаар нөлөөлсөн гэж үзэж болох бөгөөд мөн тус мэдээлэл нь үнэн биш гэж үзэхэд хүргэсэн” гэж нэр төрийг гутаасан гэж үзэж, Шоғаккан хэвлэлийн газарт 230 сая иений хохирол барагдуулах төлбөр төлүүлэхийг заасан байна.
Мэргэжлийн хүний үнэлгээг бууруулсан доромжлол, хараалын талаарх жишээ
Манай сайтын өөр нэг нийтлэлд танилцуулсан шиг, “Сэйбо Эвангелион” гэх шүлгийн цуглуулгын зохиолч Котани Мари гэгч нь “Олтакарчур Ниппон бан” гэх номын доторх нийтлэлд өөрийн нэр төрлийг нөхрийнх нь нэрээр бичигдсэн байгаагаар, энэ нь нөхөр нь “Сэйбо Эвангелион” шүлгийн цуглуулгыг бичсэн гэх ойлголтыг төрүүлж, нэр төрийг гутаасан гэж үзэн, нийтлэлийг бичсэн зохиолч, редактор, хэвлэлийг гаргасан Медиа Воркс, худалдаанд гаргасан Шуфу но Томоша компаниудад хохирлын төлбөр төлүүлэхийг шаардсан жишээ бий.
Токиогийн дүүргийн шүүх 2001 оны 12 сарын 25-нд (2001) “Котани Мари” гэх нэр төрөөр феминизмын шүлгийн цуглуулга, SF романы шүүмжлэл бичиж, Японы орчуулгын шагналын санаачилгын бүлэг болон Японы SF шагналыг хүртэж, лекц, илтгэл, ярилцлага, хэлэлцүүлэг зэрэгт өргөн хүрээнд идэвхтэй оролцсон гомдогчийн нийгмийн үнэлгээг бүрэн үгүйсгэсэн гэж үзэж, Котани гэгчийн гомдлыг хүлээн авч, 3,300,000 иений хохирлын төлбөрийг төлүүлэхийг зааварласан.
Дайчин сумогийн хараал идэвхтэй байсан гэх “Шуукан Гендай” сэтгүүлийн нийтлэлд холбогдуулан нэр төрийг гутаасан гэх хэргийг шүүхээр шийдвэрлэх үеэр, Японы дээд шүүх 2010 оны 10 сарын 21-нд (2010) хэвлэлийн эзэмшигч Коданша болон нийтлэлийг бичсэн тусгай сэтгүүлчийн талын гомдлыг хүлээн авахгүй болгосон. Нэр төрийг гутаасан гэж үзэж, нийт 44,000,000 иений хохирлын төлбөр болон тус сэтгүүлд уучлал гуйх зар сурталчилгаа байршуулахыг заасан Токиогийн дээд шүүхийн шийдвэрийг баталгаажуулсан. Дээд шүүхийн шийдвэрт, хараал идэвхтэй байсан гэх өмнөх Ёкозуна Асашёрюү болон түүнийг мэдэж байгаа ч орхигдуулсан гэх сумо холбооны нийгмийн үнэлгээ буурсан нь тодорхой бөгөөд, “Судалгааны агуулга маш муу бөгөөд энэ хэргийн нэр төрийг гутаах үйлдлийн хэлбэр нь муухай гэж хэлэхээс өөр аргагүй” гэж тэмдэглэсэн байна.
Иймд, мэргэжлийн хүн бүтээсэн итгэлийг үндсээр нь хөдөлгөж буй доромжлол, хараалыг хатуу хариуцлага тооцох нь зүйтэй гэж хэлж болох юм.
Интернет дэх хараал идэх, доромжлол нь нийгэмд хүнийг үнэлэх үнэлгээг бууруулсан тохиолдлууд
Их сургуулийн ахлах багш нь оюутнуудаас “2ch” (2-р чаннел) гэх мэт аноним байдлаар “Харассмент хийж байгаа нь чамд таалагдаж байна уу”, “Пауэр харассмент, сексуал харассмент хийхгүй бол сэтгэл зүйн тогтвор суурь байдал алдагдах” гэх мэтээр бичигдсэн бөгөөд энэ нь түүний нэр төрийг гутаасан гэж үзэж, хохирлын төлбөр шаардсан тохиолдол бий.
Ёкохама дүүргийн шүүх нь 2014 оны 4-р сарын 24-ний өдөр (2014), эдгээр илэрхийллүүд нь “Их сургуулийн ахлах багш байсан гомдогч нь харассмент үйлдэл хийсэн гэсэн үнэн зүйлийг тодорхойлсон бөгөөд эдгээр нийтлэлүүд нь ердийн уншигчдын анхаарал, унших арга барилыг үндэслэн гомдогч нь их сургуулийн ахлах багшаархуй чадвар, чанаргүй хүн гэсэн төсөөлөл өгдөг бөгөөд энэ нь гомдогчийн нийгэмд үнэлэх үнэлгээг бууруулдаг гэж үзэж болно. Иймд, буруутгагчийн энэхүү бичлэгийн үйлдэл нь гомдогчийн нэр төрийг гутаасан бөгөөд хууль бус үйлдэлд тооцогдох ёстой” гэж үзэж, 1 сая иений тайван байдлын төлбөр болон бичсэн хүнийг тодруулах зардал ойролцоогоор 700 мянган иен зэрэг нийт ойролцоогоор 1.8 сая иений хохирлыг зөвшөөрсөн.
“Yahoo! Борлуулалтын самбар” дээр доромжлолтой нийтлэл бичигдсэн эрэгтэй нь аноним байдлаар “2ch” (2-р чаннел) дээр нийтлэлийг дахин тавьсан “дахин тавигч” хэрэглэгчийн мэдээллийг ил болгохыг дамжуулагч провайдерт хандан шаардлага тавьсан хэрэглэгчийн мэдээллийг ил болгох хүсэлтэд, Токио дээд шүүх нь 2013 оны 9-р сарын 6-ны өдөр (2013), “Дахин тавих замаар мэдээллийг тарааж, нийгэмд үнэлэх үнэлгээг улам бүр бууруулсан” гэж үзэж, “Аноним байдлаар тодорхой үндэслэлгүйгээр нэг талын дахин тавих нь олон нийтийн ашиг сонирхолгүй бөгөөд нэр төрийг гутаахад тооцогдоно” гэж үзэж, дахин тавигчийн мэдээллийг ил болгохыг зааварласан. Интернет дээрх доромжлолтой нийтлэлийг өөр интернетийн хэлэлцүүлэгт “дахин тавих” нь нэр төрийг гутаахад тооцогдох гэсэн анхны шийдвэр байв.
“Зөвхөн дахин тавьсан ч нэр төрийг гутаахад хүргэдэг” гэж үзвэл, Twitter болон SNS-д бичлэг хийх, түүнчлэн вэбсайтуудыг хураангуйлах зэрэг нь мөн адил нэр төрийг гутаахад хүргэх магадлалтай болно. Хөнгөн сэтгэлээр, зугаа цэнгэл хийх гэж копи болон пэйст хийж, дахин тавих нь аюултай.
Twitter болон SNS дээрх хараал идэх, доромжлолын талаар манай вэбсайтын доорхи нийтлэлүүдэд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байна.
https://monolith.law/reputation/spoofing-portrait-infringement-on-twitter[ja]
https://monolith.law/reputation/measures-against-defamation-on-facebook[ja]
Дүгнэлт
“Нийгмийн үнэлгээг бууруулсан” гэж үзэх эсэхийг шийдвэрлэх нь олон тохиолдолд хэцүү байдаг. Туршлагатай хуульчидтай зөвлөгөө авна уу. Шүүхийн харагдах байдал болон хэрэгжүүлэх журмын талаар дэлгэрэнгүй тайлбар авах боломжтой.
https://monolith.law/reputation/calculation-method-of-compensation-for-damages[ja]
https://monolith.law/reputation/compensation-for-defamation-damages[ja]
Энэ нийтлэлийн агуулгыг видео хэлбэрээр мэдэхийг хүсвэл, манай фирмийн YouTube сувгийн видеог үзнэ үү.
Category: Internet
