Систем хөгжүүлэлтийн төслүүдэд удирдлагын зорилго, тоон зорилтын хууль ёсны утга учир юу вэ

Систем хөгжүүлэх төслүүд нь ихэвчлэн компани болон ажил олгогчийн өргөн хүрээний үйл ажиллагааны сайжруулалттай шууд холбоотой байдаг. Энэ үед, хэрэглэгчийн талын компанийн удирдлагын асуудлыг шийдвэрлэх, мөн тоон зорилтуудыг хангах зэрэгт хувь нэмрээ оруулах байр суурь нь шаардлагатай болдог. Гэхдээ эдгээр удирдлагын зорилтуудад хариуцлага хүлээх нь хууль ёсны үүрэг гэж үзэж болох уу? Тоон зорилтууд болон удирдлагын зорилтуудын хууль ёсны утга учир нь юу болохыг ойлгох нь чухал болно. Энэхүү нийтлэлд бид систем хөгжүүлэлттэй холбоотой төрөл бүрийн ‘зорилго’, ‘зорилт’ холбоотой хууль ёсны асуудлуудыг тайлбарлана.

Систем хөгжүүлэх зорилго ба зорилтууд маргааны үндэс болох шалтгаан

Хэрэглэгчийн хамтын ажиллагааны үүрэг ба вендорын шийдвэр гаргах эрх зүйн хоорондын асуудал

Худалдааны харилцааны хүрээнд авч үзвэл, систем хөгжүүлэх төслүүд нь тодорхой онцлог шинж чанартай байдаг. Нэгдүгээрт, вендорын гүйцэтгэх систем хөгжүүлэх төслүүд нь вендорын ганцаарчлан хийж болох зүйл биш, харин хэрэглэгчийн талаас идэвхтэй хамтран ажиллах шаардлагатай. Энэ үүргийг “хамтын ажиллагааны үүрэг” гэж нэрлэдэг бөгөөд шүүхийн шийдвэрүүдэд ч тодорхой байдаг. Үүнд ①Шаардлага тодорхойлох ②Үндсэн төлөвлөгөө гаргах ③Үр дүнг шалгах гэх мэт шатуудад хэрэглэгчийн талаас систем хөгжүүлэлтэд хамтран ажиллах шаардлагатай байдаг.

https://monolith.law/corporate/user-obligatory-cooporation[ja]

Мөн нөгөө талаар, вендорын талаас өөрийн үүргийг биелүүлэхдээ ихэвчлэн өргөн эрх зүйн хүрээнд ажиллах шаардлагатай байдаг. Вендорын талаас систем хөгжүүлэх төслийн явцад хийх ёстой үүргүүдийг нийтлэгдүүлсэн хууль эрх зүйн ойлголт нь “төслийн удирдлагын үүрэг” гэж нэрлэгддэг. Энэ талаар дараах нийтлэлд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байдаг.

https://monolith.law/corporate/project-management-duties[ja]

Дээрхи агуулгыг нэгтгэвэл, хоёр чухал зүйлийг онцолж болно.

• Хэрэглэгч нь вендорт зохих мэдээллийг цаг тухайд нь өгч, вендорын хөгжүүлэлтийн ажилд хамтран ажиллах шаардлагатай байдаг.
• Вендор нь хэрэглэгчийн төслийн зорилго ба зорилтыг ойлгож, түүнд нийцсэн ажиллагааг гүйцэтгэх шаардлагатай байдаг.

Эдгээр хоёр зүйлийн улмаас, хэрэглэгчийн талаас өгөгдсөн тайлбарын дотор, удирдлагын зорилго эсвэл тоон зорилтыг хэрхэн хууль эрх зүйн хүрээнд вендорын үүрэг болгож болох вэ гэдэг асуудал ч мөн анхаарал татаж байдаг. Өөрөөр хэлбэл, вендор нь (зорилго гэх мэт тодорхой бус зүйлсийг биш) үзүүлэлтийг тодорхойлж, хэрэглэгчид танилцуулах үүрэгтэй байдаг нь нэг талаас байхад, вендор нь мэргэжлийн хүн хэмээн (зөвхөн хэлсэн зүйлийг хийсэндээ сэтгэл хангалуун байхын оронд) хэрэглэгчийн үндсэндээ хүсч буй зүйлийг хангах үүрэгтэй байдаг нь нөгөө талаас байна. Иймд эдгээр хоёр талын сөрөг үзэл бодлын мөргөлдөөн нь систем хөгжүүлэх “зорилго” ба “зорилтын” тойрон маргааны онцлог шинж чанар болдог. Мөн хууль эрх зүйн хувьд, хоёр талын шударга ашиг сонирхлыг хангах маргааны шийдвэрлэх зөвлөмжийг танилцуулах нь бодит ажлын даалгавар болдог.

Хэрэглэгчийн талын зорилго нь төслийн үр дүнд хэрхэн нөлөөлдөг вэ

Систем хөгжүүлэх төслүүд нь ихэвчлэн компани эсвэл ажил мэргэжлийн томоохон үйл ажиллагааны сайжруулалт, үр ашигтай болгох арга хэмжээтэй холбоотой байдаг. Тиймээс төслийн эхлэлдээ төлөвлөгөө, санал болгож буй шатанд удирдлагын асуудал ба зорилгоор хийгдэх сонсгол их байдаг. Энд систем хөгжүүлэхтэй холбоотой зардал ба үр ашиг, янз бүрийн тоон зорилгоор хийгдэх харилцан яриа болох нь бодит байдаг.

• Хөдөлмөрийн хөнгөвчлөлтэй холбоотой хүний нөөцийн зардал бууралт
• Борлуулалт ба орлогын өсөлт
• Ажлын цагийн богиносголт

Жишээ нь, дээрх шиг зүйлс нь төслийн эцсийн зорилго болсон тохиолдолд, вендорын тал нь систем хөгжүүлэхийн хөрөнгө оруулалтын үр ашигтай талаар зөвлөх шиг байр суурьтай байж, танилцуулга хийж, борлуулалт хийх зэрэг зүйлсийг хийж болох юм.

Хэрэглэгчийн тавьсан удирдлагын зорилго нь асуудал болсон шүүхийн шийдвэрийн талаар

Гэсэн хэдий ч, систем хөгжүүлэгчид ерөнхийдөө зөвхөн систем хөгжүүлэлтийн мэргэжилтнүүд байдаг. Хэрэглэгчийн талын удирдлагын зорилгод хариуцлагын бүх ачаалал нэмэгдэх нь хэт хатуу шаардлага болох эрсдэлтэй.

Үйл ажиллагааны хурдыг нэмэгдүүлэх нь зорилго болгон тавигдсан асуудал

Энэхүү асуудалтай холбогдуулан, доор иш татсан шүүхийн шийдвэрийн текстэд, төслийг эхлүүлэх үед бэлтгэгдсэн төлөвлөгөөнд систем хөгжүүлэх төслийг эхлүүлэх зорилго болон зорилтуудыг тодорхой бичсэн байсан. Гэвч систем бүрэн боловсруулагдаж, ашиглалтад орсны дараа, тухайн зорилго, зорилтуудыг хангаж чадаагүйн улмаас маргаан үүссэн байна. Анхны төлөвлөгөөнд систем ашиглалтад орсны дараа дараах байдлыг хүссэн байна:

• Хүний гараар оруулах ажлын цагийг 50% бууруулах
• Тухайн IT системийг ашиглан ажлын боловсруулалтыг тодорхой хугацаанд дуусгах

Хэрэглэгчид эдгээр зорилтуудыг бодит байдалд хүрэхэд чадаагүй учраас, вендортой гэрээ биелүүлэлтийн үүрэг биелүүлээгүй болон баталгааны үүрэг гүйцэтгээгүй хариуцлагыг нэхэмжлэхийг оролдсон. Гэсэн хэдий ч шүүх энэхүү аргументыг хүлээн аваагүй (доорх хэсэг, тод бичиг нь зохиогчийн нэмэлт бичлэг юм).

Тэгэхээр, (дундас нь орхигдсон) хэлэлцүүлгийн ерөнхий санаагаар, ①Энэхүү зорилго нь ‘үйл ажиллагааны үр ашигтай болгох’, ‘CRM-ийн суурь бүтээх’, ‘“Харагдах удирдлага” хийх’ гэх мэт абстракт зүйл бөгөөд зорилтын утга учир нь ‘харилцагчтай холбооны цэгийг нэмэгдүүлэх’, ‘албан тушаалын ажилчдын хүчийг дотоод удирдлага, борлуулалтыг дэмжихэд шилжүүлэх’, ‘борлуулалтын таамаг илүү нарийвчлалтай болгох’, ‘хэт их хөнгөлөлтөөс зайлсхийх’ гэх мэт, абстракт зүйлс олон байдаг дээр, ‘оруулах цагийг 50% бууруулах’, ‘үнэлгээ үүсгэх цагийг 50% бууруулах’, ‘хуульд заасан мэдээллийг хуульд заасан хугацаанд гүйцэтгэх’ гэх мэт зорилтын утга учир нь SBO-г нэвтрүүлсний дараа хариуцагчийн удирдлага болон үйл ажиллагааны арга барилд хамааралтай бөгөөд систем хөгжүүлэх компани болох гомдогч нь тэдгээрийг хангах үүрэгтэй биш байгаа зүйл, ②Энэхүү төслийн эхлэлтэй уулзалтын тэмдэглэлд зорилго болон зорилтын утга учрыг хангах талаар тодорхой ярилцсан тэмдэглэл байхгүй байна, ③Энэхүү төслийн төлөвлөгөөнд ‘хувьцаат компани болох’ гэх мэт, гэрээний онцлогтой байхгүй илэрхийлэл ашиглагдсан байна, (дундас нь орхигдсон) гэх мэт нөхцөл байдлыг харгалзан үзвэл, гомдогч нь хариуцагчийн тайлбарыг үндэслэн энэхүү төслийн төлөвлөгөөнд зорилгын тайлбарыг бичсэн нь, энэхүү төсөл амжилтгүй болохгүйн тулд, төслийн зорилго болон үр дүнгийн талаарх хамтын ойлголтыг авах зорилготой байсан гэж үзэж болно, хариуцагч нь гомдогчид, зорилгыг хангах систем хөгжүүлэх үүрэг даалгасан гэж хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй. (дундас нь орхигдсон) Иймд, гомдогч нь хариуцагчаас зорилгыг хангах систем хөгжүүлэх үүрэг авсан гэж үзэж болохгүй учраас, (дундас нь орхигдсон) гэрээ биелүүлэлтийн үүрэг биелүүлээгүй болон баталгааны үүрэг гүйцэтгээгүй хариуцлагын аргумент нь үндэслэлгүй байна.

Токио дүүргийн шүүхийн шийдвэр, Хэйсэй (2010) оны 12-р сарын 28-ны өдөр

Шүүхийн шийдвэрээс уншигдаж буй удирдлагын зорилго, тоон зорилтын хууль ёсны утга учир

Энэхүү шийдвэрт дурдсанаар, систем хөгжүүлэх зорилго болон тоон утгаар тодорхойлогдсон зорилтуудыг хэрэгжүүлж чадах эсэх нь ихэвчлэн тухайн системийг ашиглаж буй хэрэглэгчийн талын удирдлагын оролцоо зэрэг олон янзын хүчин зүйлүүдээс шалтгаалдаг байдаг. Иймд вендорын талын хариуцлагыг тогтоох саад барьцаа нь маш өндөр байх ёстой гэж үзэх хэрэгтэй. Эхлээд, хэрэв вендорын талын үүрэг гүйцэтгэхгүй байдал эсвэл баталгааны хариуцлагыг хүлээх ёстой гэж үзвэл, энэ нь ‘зорилго’ болон ‘зорилт’ нь гэрээний агуулгын нэг хэсэг болгон орсон гэсэн үг юм. Гэвч энэ хэргийн ‘зорилго’ болон ‘зорилт’ нь,

• Абстракт бөгөөд тодорхой бус зүйлсийн хувьд, хууль ёсны үүргийн онцлогтой нийцэхгүй учраас, гэрээний агуулгын нэг хэсэг байсан гэж үзэхэд хүндрэлтэй
• Хэрэглэгчийн талын, тэр дундаа удирдлагын талын өөрийн оролцоог шаардсан зүйлсийн хувьд, вендорын талын хяналт хүрэхгүй байгаа нь илүүтэй учраас, вендорын талд хариуцлага тооцох нь буруу бөгөөд гэрээний үүргийн нэг хэсэг байсан гэж үзэхэд хүндрэлтэй

гэсэн үнэлгээг хууль ёсны хүрээнд хүлээж авсан болно.

Энэхүү шийдвэрээс уншиж болох нэмэлт зүйлс

Энэхүү шийдвэр нь бас бусад хэд хэдэн сонирхолтой агуулгыг агуулсан байна.

• Систем хөгжүүлэх төслийн “зорилго” ба “зорилт”-ыг хуваалцах нь зөвхөн хэрэглэгч ба үйлдвэрлэгчийн “хамтын ойлголт”-ыг олж авахын тулд хийгдэх харилцааны оролдлого гэж үзэж болох боломжийг шүүх ч харгалзан үзсэн цэг.
• Тухайн төслийн “зорилго” ба “зорилт” нь тэрхүү төсөлд хэр чухал байсан талаар бодохдоо, шүүх нь хурлын тэмдэглэлүүдийг ч мөн ашиглаж байгаа цэг.

Түүнчлэн, систем хөгжүүлэх төслийн хувьд холбогдох хууль эрх зүйн асуудлуудад бичиг баримтын удирдлага ба хурлын тэмдэглэлүүдийн чухал байдал гэсэн үзүүлэнгээс харахад, доорхи нийтлэлд тайлбарласан байдаг.

https://monolith.law/corporate/the-minutes-in-system-development[ja]

Удирдлагын зорилго ба тооцооны зорилтын хууль эрх зүйн асуудалд анхаарах зүйлс

Гэхдээ эдгээр ‘Зорилго’ ба ‘Зорилт’ хүрээнд гарч болох хууль эрх зүйн асуудлуудад дараах нэмэлт мэдээллийг ч бас хамт авч үзэх хэрэгтэй.

Консалтингийн үйлчилгээ төлбөртэй эсвэл үнэгүй байдлаас хамаарч яриа өөрчлөгдөнө

Хэрэв систем хөгжүүлэлтийн төслийн хувьд бус, төлбөртэй консалтингийн гэрээ хийсэн бол, нөхцөл байдлууд ихээхэн өөрчлөгдөх магадлалтай. Хэрэглэгчийн тал нь хэр их удирдлагын нөөцтэй байгааг тооцоолохгүйгээр, бодит боломжгүй хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөг боловсруулсан бол, тухайн төлбөртэй консалтингийн гэрээний хэсэгт үүрэг гүйцэтгэхгүй байдалд хариуцлага тооцох нь боломжтой.

Бүтээгдэхүүний доголдол, функц ба шаардлагын зохицолгүй байдал нь өөр асуудал

Мөн, хэрэв ‘Хөгжүүлэлт’ төслийн үйл явцад доголдол байгаа бол, өөрөөр хэлбэл, бүтээгдэхүүнд алдаа эсвэл баг зэргийг илрүүлсэн бол, эдгээр асуудлыг тусад нь ойлгох шаардлагатай. Тэгвэл удирдлагын ‘Зорилго’ ба ‘Зорилт’ талаар ярих шаардлагагүй бөгөөд, бүтээгдэхүүн ба шаардагдаж буй функц, шаардлагын зохицол нь асуудал болно. Жишээлбэл, системд дараа нь доголдол илэрсэн тохиолдолд хэрэглэгчийн талын авах арга хэмжээг дараах нийтлэлд тайлбарласан байна.

https://monolith.law/corporate/system-flaw-measure-after-acceptance[ja]

Бас нэг холбоотой сэдвийн хувьд, шаардлагад тусгагдаагүй ч, вендорын талын шийдвэрлэх үүргийг хүлээх ёстой гэж үзэгдэх зүйлс бас байдаг. Энэ талаар дараах нийтлэлд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байна.

https://monolith.law/corporate/system-development-specs-function[ja]

Ямар ч тохиолдолд, ‘Зорилго’ ба ‘Зорилт’ хүрээнд гарч болох маргаан нь төстэй ч биш, өөрөөр ойлгох ёстой зүйл гэж хэлж болно.

Хариуцлага ба гэрээнд хамаарах үндсэн ойлголтыг шаарддаг

Дээрхээс, систем хөгжүүлэлтийн “зорилго” ба “зорилт”-той холбоотой хууль эрх зүйн асуудлуудын тайлбарыг хийсэн билээ. Ийм төрлийн маргаанд шүүх хууль хэрэгжүүлэгч болон үйлчлүүлэгч хоёрын хамтын ажиллагааг нэгтгэх зорилгоор, харилцан ойлголцлыг дэмжих хэрэгсэл болгон харилцааны оролдлого хийх нь олонтаа байдаг гэдгийг сайн ойлгодог байх. Гэхдээ, дүн шинжилгээний үнэн зөв байдлыг туршлагатай мэргэжилтнүүд ч ойлгож болно гэж үзэх боловч, түүнд хүрэх процессд “хариуцлага” ба “гэрээ” зэрэг ойлголтуудад үндсэн ойлголт шаардлагатай болдог. Эдгээр талаар дараах нийтлэлд тайлбарласан байна.

https://monolith.law/corporate/responsibility-system-development[ja]

Хууль эрх зүйн хариуцлага нь тодорхойгүй ёс суртахууны хариуцлагаас ялгаатай бөгөөд, хоёр талын тодорхой “санааны нийцтэй байдал” нь гэрээний хариуцлагыг үүсгэдэг гэдгийг ойлгон, илүү гүнзгий ойлголт хүртэх нь чухал гэж үздэг.