Hak dan Kewajiban Pemegang Saham dalam Undang-Undang Syarikat Jepun

Di Jepun, syarikat saham (kabushiki gaisha) merupakan bentuk perbadanan yang penting dan membentuk asas aktiviti ekonomi. Pemilik syarikat saham ini adalah para pemegang saham yang memiliki saham dalam syarikat tersebut. Pemegang saham memiliki pelbagai hak terhadap syarikat serta memikul tanggungjawab tertentu. Bagi pelabur asing dan mereka yang mempertimbangkan untuk mengembangkan bisnes di Jepun, memahami hak dan kewajiban pemegang saham yang ditetapkan oleh Undang-Undang Syarikat Jepun adalah sangat penting dalam membuat keputusan pelaburan dan merancang strategi perniagaan. Kefahaman ini adalah penting untuk mengelakkan risiko yang tidak dijangka dan memanfaatkan sepenuhnya peluang di pasaran Jepun. Artikel ini akan menjelaskan secara terperinci hak dan kewajiban utama pemegang saham berdasarkan Undang-Undang Syarikat Jepun, dengan merujuk kepada peruntukan undang-undang yang spesifik. Dengan ini, kami bertujuan agar para pembaca dapat memperoleh pengetahuan yang boleh dipercayai mengenai kedudukan legal pemegang saham di bawah Undang-Undang Syarikat Jepun.

Hak Pemegang Saham: Kuasa Sebagai Pemilik Syarikat di Bawah Undang-Undang Syarikat Jepun

Hak yang dimiliki pemegang saham terhadap syarikat boleh dibahagikan kepada dua jenis utama. Pertama adalah ‘hak kepentingan diri’ yang bertujuan untuk menerima manfaat ekonomi secara langsung daripada syarikat, dan kedua adalah ‘hak kepentingan bersama’ yang bertujuan untuk mengambil bahagian dalam pengurusan atau mengawasi pengurusan syarikat. Memahami pembahagian ini penting untuk menggali lebih dalam peranan pemegang saham dalam undang-undang syarikat Jepun.

Berikut adalah ringkasan hak-hak utama pemegang saham dan peruntukan-peruntukan berkaitan dalam Undang-Undang Syarikat Jepun.

Hak atas Keuntungan Ekonomi (Hak Keuntungan Diri) di bawah Undang-Undang Syarikat Jepun

Hak untuk menerima manfaat ekonomi secara langsung dari syarikat disebut sebagai ‘Hak Keuntungan Diri’. Ini merupakan salah satu motivasi utama bagi pelabur untuk memiliki saham.

Hak Tuntutan Dividen Kelebihan Dana di bawah Undang-Undang Syarikat Jepun

Pemegang saham mempunyai hak untuk menerima dividen dari kelebihan dana, yang merupakan sebahagian daripada keuntungan yang diperoleh syarikat melalui aktiviti perniagaannya. Hak ini dinyatakan dengan jelas dalam Artikel 105, Perenggan 1, Butir 1 Undang-Undang Syarikat Jepun. Syarikat saham boleh memberikan dividen kelebihan dana kepada pemegang sahamnya (Undang-Undang Syarikat Jepun, Artikel 453). Semasa memberikan dividen, syarikat harus menetapkan jenis harta dividen, perkara yang berkaitan dengan pengagihan kepada pemegang saham, dan tarikh berkuatkuasa dividen melalui resolusi mesyuarat umum pemegang saham (Undang-Undang Syarikat Jepun, Artikel 454, Perenggan 1).

Walaupun harta dividen bukan dalam bentuk wang tunai, pemegang saham pada prinsipnya mempunyai hak untuk menuntut pembahagian dalam bentuk wang tunai (Hak Tuntutan Pembahagian Wang Tunai) (Undang-Undang Syarikat Jepun, Artikel 454, Perenggan 3). Namun, jika terdapat peruntukan dalam perlembagaan syarikat, pembahagian dividen sementara juga boleh dilakukan melalui keputusan lembaga pengarah (Undang-Undang Syarikat Jepun, Artikel 459). Pemegang saham umumnya mempunyai hak untuk menentukan dividen, tetapi jika perlembagaan syarikat memberikan kuasa ini kepada lembaga pengarah, maka tidak demikian halnya. Peruntukan fleksibel ini menunjukkan bahawa Undang-Undang Syarikat Jepun membenarkan struktur tadbir urus yang pelbagai. Bagi pelabur asing, penting untuk memeriksa perlembagaan syarikat yang menjadi sasaran pelaburan untuk memahami sama ada hak penentuan dividen terletak pada mesyuarat umum pemegang saham atau diserahkan kepada lembaga pengarah. Ini membolehkan mereka memahami dengan tepat tahap penglibatan langsung dalam pembahagian keuntungan.

Hak Tuntutan Pembahagian Harta Baki di bawah Undang-Undang Syarikat Jepun

Apabila syarikat dibubarkan dan prosedur likuidasinya selesai, jika masih terdapat harta baki setelah penyelesaian hutang, pemegang saham mempunyai hak untuk menerima pembahagian harta baki tersebut. Hak ini dinyatakan dalam Artikel 105, Perenggan 1, Butir 2 Undang-Undang Syarikat Jepun. Walaupun harta baki bukan dalam bentuk wang tunai, pemegang saham mempunyai hak untuk menuntut pembahagian dalam bentuk wang tunai dari syarikat yang sedang dilikuidasi (Undang-Undang Syarikat Jepun, Artikel 505).

Undang-Undang Syarikat Jepun membenarkan hak pembahagian harta baki untuk saham yang berbeza jenisnya (Undang-Undang Syarikat Jepun, Artikel 108, Perenggan 1, Butir 2). Namun, tidak dibenarkan untuk jenis saham yang sama sekali tidak memberikan kedua-dua hak untuk menerima dividen kelebihan dana dan pembahagian harta baki (Undang-Undang Syarikat Jepun, Artikel 105). Peruntukan ini menetapkan standard minimum hukum bahawa saham harus menyertakan beberapa bentuk manfaat ekonomi. Dalam praktik, terutama dalam pelaburan pada perusahaan rintisan, sering digunakan jenis saham yang memiliki ‘Hak Keutamaan Pembahagian Harta Baki’ yang mendistribusikan sejumlah tertentu dari jumlah pelaburan secara prioritas, dan terkadang juga ditetapkan ‘Klausul Likuidasi Palsu’ sebagai perjanjian kontrak dalam perlembagaan. Ini dianggap sebagai likuidasi dalam kejadian tertentu seperti penjualan syarikat, dan menjamin pembahagian prioritas kepada pelabur. Bagi pelabur asing, terutama yang terlibat dalam pelaburan modal ventura, penting untuk memeriksa secara terperinci bagaimana rancangan saham jenis ini dan peruntukan kontrak dapat mempengaruhi manfaat ekonomi di samping hak-hak yang ditetapkan oleh undang-undang.

Hak untuk Berpartisipasi dan Mengawasi Pengurusan Syarikat (Hak Kepentingan Bersama) di Jepun

Hak yang membolehkan pemegang saham untuk berpartisipasi dalam pengurusan atau mengawasi operasi sebuah syarikat dikenali sebagai ‘Hak Kepentingan Bersama’. Ini merupakan hak yang penting untuk memastikan pengurusan syarikat yang sihat dan berkesan di Jepun.

Hak Mengundi dalam Mesyuarat Agung Pemegang Saham di Jepun

Pemegang saham mempunyai hak untuk melaksanakan hak mengundi mereka di Mesyuarat Agung Pemegang Saham, yang merupakan badan pengambilan keputusan tertinggi sebuah syarikat. Hak ini merupakan hak bersama yang paling asas seperti yang diperuntukkan dalam Artikel 105, Perenggan 1, Butir 3 Akta Syarikat Jepun (2005). Mesyuarat Agung Pemegang Saham boleh membuat keputusan mengenai perkara yang diperuntukkan dalam Akta Syarikat Jepun atau yang ditetapkan dalam perlembagaan syarikat (Akta Syarikat Jepun, Artikel 295, Perenggan 1 dan 2). Bagi syarikat yang mempunyai lembaga pengarah, keputusan Mesyuarat Agung Pemegang Saham terhad kepada perkara yang diperuntukkan dalam Akta Syarikat atau perlembagaan (Akta Syarikat Jepun, Artikel 295, Perenggan 2).

Pelaksanaan hak mengundi biasanya berdasarkan prinsip ‘satu saham satu suara’. Namun, Akta Syarikat Jepun membenarkan penerbitan saham tanpa hak mengundi (saham tanpa hak suara) berdasarkan peruntukan dalam perlembagaan.

Jenis dan Keperluan Keputusan: Keputusan Mesyuarat Agung Pemegang Saham mempunyai keperluan yang berbeza-beza bergantung kepada tahap kepentingannya.

• Keputusan Biasa: Kecuali diperuntukkan lain oleh undang-undang atau perlembagaan, keputusan dibuat dengan kehadiran pemegang saham yang memiliki lebih daripada separuh hak mengundi dan dengan persetujuan lebih daripada separuh hak mengundi pemegang saham yang hadir (Akta Syarikat Jepun, Artikel 309, Perenggan 1). Perlembagaan boleh menetapkan keperluan yang berbeza untuk kuorum. Namun, untuk keputusan berkaitan pelantikan atau pemecatan pegawai, diperlukan sekurang-kurangnya satu pertiga daripada hak mengundi pemegang saham yang boleh mengundi (Akta Syarikat Jepun, Artikel 341).
• Keputusan Khas: Dibuat dengan kehadiran pemegang saham yang memiliki lebih daripada separuh hak mengundi dan dengan persetujuan sekurang-kurangnya dua pertiga daripada hak mengundi pemegang saham yang hadir (Akta Syarikat Jepun, Artikel 309, Perenggan 2). Perlembagaan boleh melonggarkan keperluan kehadiran ini hingga satu pertiga. Keputusan ini diperlukan untuk perkara penting seperti perubahan organisasi syarikat, penggabungan, atau pemindahan perniagaan.
• Keputusan Khusus: Terdapat keputusan yang memerlukan syarat yang lebih ketat, seperti persetujuan lebih daripada separuh pemegang saham yang boleh mengundi (syarat bilangan kepala) dan sekurang-kurangnya dua pertiga daripada hak mengundi, atau persetujuan lebih daripada tiga perempat daripada keseluruhan hak mengundi pemegang saham (Akta Syarikat Jepun, Artikel 309, Perenggan 3 dan 4).

Cara Melaksanakan Hak Mengundi: Pemegang saham boleh melaksanakan hak mengundi mereka dengan menghadiri Mesyuarat Agung Pemegang Saham, melalui cara bertulis atau elektronik. Selain itu, terdapat sistem ‘keputusan dianggap’ (atau keputusan bertulis) di mana jika semua pemegang saham menyatakan persetujuan melalui dokumen bertulis atau rekod elektronik, ia dianggap sebagai keputusan Mesyuarat Agung Pemegang Saham (Akta Syarikat Jepun, Artikel 319, Perenggan 1).

Di Jepun, sistem ‘saham unit’ mungkin diterapkan di mana sejumlah tertentu saham (contohnya, 100 saham) dianggap sebagai satu unit, dan hak mengundi diberikan kepada unit dan bukan kepada saham individu. Saham yang tidak membentuk unit hanya memiliki hak ekonomi dan tidak boleh melaksanakan hak mengundi atau menghadiri Mesyuarat Agung Pemegang Saham. Bursa Saham Tokyo mewajibkan syarikat tersenarai untuk menetapkan unit saham tersenarai mereka kepada 100 saham. Sistem ini merupakan perbezaan penting bagi pelabur asing yang biasa dengan prinsip ketat ‘satu saham satu suara’. Sebagai contoh, jika seseorang memiliki saham kurang daripada satu unit, mereka tidak dapat melaksanakan hak mengundi walaupun memiliki jumlah saham yang signifikan, dan oleh itu tidak dapat mempengaruhi tadbir urus syarikat secara langsung. Oleh itu, pelabur asing perlu memastikan bahawa mereka memiliki jumlah saham yang mencukupi untuk memenuhi bilangan unit saham syarikat yang mereka pelaburkan untuk melaksanakan hak mengundi.

Hak Mengajukan Usul Pemegang Saham di bawah Undang-Undang Syarikat Jepun

Pemegang saham memiliki hak untuk mengajukan usul kepada pengarah mengenai perkara yang akan dibahas dalam mesyuarat agung pemegang saham (perkara agenda) berdasarkan Artikel 303, Perenggan 1 Undang-Undang Syarikat Jepun (会社法). Ini merupakan cara penting bagi pemegang saham untuk terlibat secara aktif dalam pengurusan syarikat dan mencerminkan pandangan mereka. Di syarikat terbuka, untuk melaksanakan hak ini, pemegang saham secara prinsip harus memiliki sekurang-kurangnya satu per seratus daripada jumlah hak undi pemegang saham atau lebih daripada 300 hak undi selama enam bulan sebelumnya, mengikut Artikel 303, Perenggan 2 Undang-Undang Syarikat Jepun.  

Dalam pindaan Undang-Undang Syarikat Jepun pada tahun 2019, peraturan telah ditetapkan yang membatasi jumlah usul yang boleh diajukan oleh seorang pemegang saham dalam mesyuarat agung yang sama kepada sepuluh (Artikel 305, Perenggan 4 Undang-Undang Syarikat Jepun). Langkah ini bertujuan untuk menghadkan penggunaan hak mengajukan usul pemegang saham secara berlebihan. Sebelum ini, terdapat kes di mana seorang pemegang saham mengajukan jumlah usul yang sangat banyak, menyebabkan peningkatan kos yang berlebihan dalam masa perbincangan mesyuarat agung, penyediaan notis panggilan dan pertimbangan pihak syarikat, serta menghalang fungsi pengambilan keputusan mesyuarat agung. Pindaan ini tidak mengubah keperluan jumlah hak undi yang diperlukan untuk mengajukan usul (lebih daripada 300 hak undi), tetapi diputuskan bahawa pembatasan jumlah usul dapat menghapuskan penggunaan hak secara berlebihan hingga ke tahap tertentu. Ini menunjukkan bahawa Undang-Undang Syarikat Jepun mengutamakan keseimbangan antara menghormati hak pemegang saham dan memastikan pengurusan syarikat yang efisien. Bagi pelabur asing yang ingin melakukan aktivisme pemegang saham, penting untuk memahami batasan hukum ini dan niat dasar kebijakan untuk memastikan efisiensi pengurusan syarikat. Pengajuan usul yang berlebihan dapat dianggap sebagai penyalahgunaan hak dan mungkin ditolak.  

Hak Permintaan Akses dan Salinan Informasi

Pemegang saham memiliki hak untuk meminta akses dan salinan dokumen tertentu dari syarikat untuk memastikan ketelusan dan mengawasi pengurusan syarikat.

• Hak Permintaan Akses dan Salinan Daftar Pemegang Saham: Pemegang saham boleh meminta akses dan salinan daftar pemegang saham pada bila-bila masa semasa waktu operasi syarikat. Hak ini boleh dilaksanakan walaupun dengan pemilikan satu saham sahaja (Artikel 125(2) Akta Syarikat Jepun). Namun, syarikat boleh menolak permintaan ini jika terdapat sebab tertentu seperti untuk tujuan selain dari penyelidikan hak pemegang saham atau pelaksanaannya, jika permintaan tersebut mengganggu operasi syarikat atau merugikan kepentingan bersama pemegang saham, atau jika tujuannya adalah untuk mendapatkan keuntungan dengan memberitahu pihak ketiga (Artikel 125(3) Akta Syarikat Jepun).
• Hak Permintaan Akses dan Salinan Buku Akaun: Pemegang saham boleh meminta akses dan salinan buku akaun syarikat atau dokumen berkaitan. Untuk melaksanakan hak ini, pemegang saham harus memiliki sekurang-kurangnya tiga per seratus daripada jumlah hak undi pemegang saham (Artikel 433(1) Akta Syarikat Jepun).
• Hak Permintaan Akses dan Salinan Dokumen Kewangan: Pemegang saham boleh meminta akses dan salinan dokumen kewangan (seperti neraca, penyata untung rugi) dan laporan perniagaan (Artikel 442(3) Akta Syarikat Jepun).
• Hak Permintaan Akses dan Salinan Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah: Di syarikat yang mempunyai lembaga pengarah, pemegang saham boleh meminta akses dan salinan minit mesyuarat lembaga pengarah dengan kebenaran mahkamah (Artikel 371(2) Akta Syarikat Jepun).

Hak pemegang saham untuk meminta akses informasi adalah penting untuk meningkatkan ketelusan dan mengawasi pengurusan syarikat, tetapi pelaksanaannya tertakluk kepada beberapa batasan. Syarikat boleh menolak permintaan jika ia dilakukan untuk tujuan selain dari penyelidikan hak pemegang saham atau pelaksanaannya, jika permintaan tersebut mengganggu operasi syarikat atau merugikan kepentingan bersama pemegang saham, jika pemohon menjalankan perniagaan yang bersaing secara substansial dengan syarikat, atau jika tujuan permintaan adalah untuk mendapatkan keuntungan dengan memberitahu pihak ketiga. Khususnya, dalam hal permintaan akses dan salinan buku akaun, walaupun pemohon tidak mempunyai niat subjektif untuk menggunakan informasi tersebut dalam persaingan, syarikat boleh menolak permintaan jika terdapat fakta objektif yang menunjukkan pemohon bersaing dengan syarikat (Keputusan Mahkamah Agung Jepun, 15 Januari 2009 (2009)). Ini menunjukkan bahawa mahkamah Jepun secara ketat menilai pelaksanaan hak permintaan informasi pemegang saham yang boleh merugikan kepentingan perniagaan yang sah syarikat dan menunjukkan sikap perlindungan terhadap syarikat. Pelabur asing perlu memberi perhatian yang cukup kepada alasan penolakan ini ketika membuat permintaan informasi, memastikan bahawa tujuan mereka terhad kepada pelaksanaan hak yang sah sebagai pemegang saham dan tidak memberikan kerugian yang tidak wajar kepada syarikat.

Hak untuk Menuntut Tanggungjawab Eksekutif dan Sejenisnya di Bawah Undang-Undang Syarikat Jepun

• Hak untuk Mengajukan Tuntutan Wakil Pemegang Saham: Pemegang saham memiliki hak untuk mengajukan tuntutan wakil pemegang saham, yang merupakan tuntutan hukum atas nama syarikat untuk mengejar tanggungjawab eksekutif (seperti pengarah dan pengawas) yang telah menyebabkan kerugian kepada syarikat (menurut Artikel 847 Undang-Undang Syarikat Jepun). Ini merupakan cara penting bagi pemegang saham untuk menuntut tanggungjawab bagi kepentingan syarikat apabila syarikat itu sendiri tidak mengajukan tuntutan hukum terhadap eksekutif yang bersalah.  
• Hak untuk Meminta Penghentian Tindakan Pengarah: Jika pengarah melakukan atau berpotensi melakukan tindakan yang melampaui objektif syarikat atau bertentangan dengan undang-undang atau perlembagaan syarikat, pemegang saham dapat meminta pengarah tersebut menghentikan tindakan tersebut (menurut Artikel 360 Undang-Undang Syarikat Jepun).  

Tuntutan Pembatalan Keputusan Mesyuarat Agung Pemegang Saham di Jepun

Jika keputusan mesyuarat agung pemegang saham melanggar prosedur pemanggilan atau cara pengambilan keputusan yang ditetapkan oleh undang-undang atau perlembagaan syarikat, atau jika keputusan tersebut secara ketara tidak adil, melanggar perlembagaan syarikat, atau jika individu yang mempunyai kepentingan khusus telah menggunakan hak suara mereka sehingga menghasilkan keputusan yang ketara tidak wajar, pemegang saham boleh mengajukan tuntutan pembatalan keputusan tersebut ke mahkamah (Artikel 831, Ayat 1, Akta Syarikat Jepun). Tuntutan ini, sebagai prinsip umum, harus diajukan dalam tempoh tiga bulan dari tarikh keputusan tersebut dibuat (Artikel 831, Ayat 1, Akta Syarikat Jepun).  

Mahkamah Jepun menjalankan semakan ketat terhadap kesahihan dan keadilan keputusan mesyuarat agung pemegang saham. Sebagai contoh, dalam satu kes, mahkamah telah mengakui pembatalan keputusan mesyuarat agung pemegang saham atas alasan terdapat cacat prosedur atau penggunaan hak suara yang tidak adil, seperti apabila hak suara dilaksanakan oleh wakil yang bertindak bertentangan dengan arahan yang diberikan sebelumnya, atau hak suara pemegang saham yang hadir di mesyuarat agung tidak diproses dengan sewajarnya (Keputusan Mahkamah Daerah Tokyo, 8 Mac 2019 (Reiwa 1)). Kes ini menunjukkan bahawa walaupun masalah prosedural yang tampak remeh atau tindakan yang melampaui kuasa oleh wakil mungkin terlihat kecil, jika ia dianggap mempunyai kesan yang signifikan terhadap keadilan keputusan, maka keputusan tersebut boleh menjadi tidak sah. Ini mempunyai makna yang sangat penting bagi tadbir urus syarikat dan perlindungan pemegang saham minoriti. Pelabur asing harus memahami bahawa operasi mesyuarat agung pemegang saham di syarikat Jepun tunduk kepada keperluan undang-undang yang ketat dan semakan terperinci oleh mahkamah, dan mereka harus menyedari bahawa terdapat cara-cara perundangan untuk mendapatkan pemulihan jika hak mereka dilanggar secara tidak wajar.  

Tanggungjawab dan Kewajipan Pemegang Saham: Prinsip Liabiliti Terhad di Bawah Undang-Undang Syarikat Jepun

Prinsip Tanggungjawab Terhad

Salah satu ciri paling penting bagi pemegang saham dalam syarikat berhad di Jepun adalah prinsip “tanggungjawab terhad”. Prinsip ini menetapkan bahawa tanggungjawab pemegang saham terhadap syarikat adalah terbatas kepada jumlah nilai nominal saham yang mereka pegang, seperti yang dinyatakan dalam Artikel 104 Akta Syarikat Jepun (平成17年 (2005)). Pemegang saham tidak akan bertanggungjawab secara langsung kepada pemiutang syarikat jika syarikat tersebut gagal melunaskan hutangnya, melebihi jumlah yang mereka laburkan. “Tanggungjawab tidak langsung terhad” ini memberikan perlindungan yang besar kepada pelabur.

Prinsip tanggungjawab terhad ini merupakan salah satu kelebihan terbesar dalam penubuhan syarikat berhad. Berbeza dengan usahawan perseorangan yang menjalankan perniagaan, di mana hutang menjadi tanggungjawab peribadi dan mereka harus memikul kewajiban pembayaran selagi tidak muflis. Sebaliknya, pemegang saham syarikat berhad hanya bertanggungjawab dalam lingkungan jumlah yang mereka laburkan, sehingga harta peribadi mereka tidak terdedah kepada risiko hutang syarikat. Prinsip ini memainkan peranan yang sangat penting dalam menggalakkan pelaburan dari luar dan mengaktifkan aktiviti korporat. Bagi pelabur asing, prinsip tanggungjawab terhad ini merupakan perlindungan hukum asas yang mengurangkan risiko kewangan yang berkaitan dengan pelaburan di pasaran Jepun secara signifikan.

Secara prinsipnya, pemegang saham tidak mempunyai kewajiban untuk menambah pelaburan. Walau bagaimanapun, kewajiban tambahan boleh ditetapkan melalui perjanjian antara pemegang saham dengan persetujuan keseluruhan, di mana perjanjian tersebut akan berkuat kuasa. Wang yang dilaburkan menjadi milik syarikat, dan pemegang saham secara prinsipnya tidak boleh menuntut pengembalian dana tersebut. Untuk mendapatkan kembali pelaburan, mereka perlu mengambil langkah seperti menjual saham yang mereka pegang.

Tanggungjawab Lain

Larangan Pemberian Manfaat

Di bawah undang-undang syarikat Jepun, syarikat berhad tidak boleh memberikan manfaat kepada sesiapa pun berkaitan dengan pelaksanaan hak pemegang saham (Akta Syarikat Jepun, Artikel 120, Perenggan 1). Peruntukan ini bertujuan untuk menghapuskan pengaruh tidak wajar seperti ‘sōkaiya’ yang boleh mengganggu pengurusan mesyuarat agung pemegang saham dengan lancar. Larangan ini meluas kepada pemberian manfaat harta, termasuk pemberian manfaat pasif seperti penghapusan hutang. Jika manfaat diberikan kepada pemegang saham tertentu, ia boleh dianggap berkaitan dengan pelaksanaan hak pemegang saham (Akta Syarikat Jepun, Artikel 120, Perenggan 2).  

Jika pemberian manfaat yang tidak sah berlaku, penerima manfaat tersebut, sama ada dengan niat baik atau tidak, bertanggungjawab untuk mengembalikan manfaat tersebut kepada syarikat. Selain itu, pengarah dan eksekutif yang terlibat dalam pemberian manfaat tersebut bertanggungjawab secara bersama untuk membayar jumlah yang setara dengan manfaat tersebut kepada syarikat (Akta Syarikat Jepun, Artikel 120, Perenggan 3). Larangan pemberian manfaat ini mempunyai skop aplikasi yang luas dan tanggungjawab yang ketat jika dilanggar. Walaupun tanpa niat jahat, pemberian manfaat harta berkaitan dengan pelaksanaan hak pemegang saham boleh melanggar peruntukan ini. Peraturan ketat ini mencerminkan pendirian tegas undang-undang syarikat Jepun dalam memastikan keadilan dalam pengambilan keputusan pemegang saham dan menghapuskan pengaruh tidak wajar. Syarikat asing dan pelabur yang menjalankan perniagaan di Jepun perlu menyedari bahawa segala jenis pemberian manfaat kepada pemegang saham, walaupun berasaskan niat baik, boleh melanggar Artikel 120 Akta Syarikat Jepun dan memerlukan tindakan yang berhati-hati.  

Tanggungjawab Pemegang Saham Dominan

Di bawah undang-undang syarikat Jepun, tidak terdapat peruntukan tertulis atau kes hukum yang mapan yang mengenakan ‘tanggungjawab fidusiari’ secara langsung kepada pemegang saham dominan terhadap pemegang saham minoriti. Ini berbeza dengan yurisdiksi yang mengembangkan undang-undang common law seperti Amerika. Namun, Kod Tata Kelola Korporat Jepun menetapkan prinsip bahawa “pemegang saham dominan harus menghormati kepentingan bersama syarikat dan pemegang saham, dan tidak boleh memperlakukan pemegang saham minoriti secara tidak adil,” sehingga syarikat yang disenaraikan dengan pemegang saham dominan diwajibkan untuk membangun sistem tata kelola untuk melindungi kepentingan pemegang saham minoriti.  

Kerangka hukum Jepun yang tidak mengenakan tanggungjawab fidusiari secara langsung kepada pemegang saham dominan mungkin kurang dikenali oleh pelabur dari negara common law. Namun, ini tidak bermakna pemegang saham minoriti tidak dilindungi. Undang-undang syarikat Jepun menyediakan peruntukan khusus untuk melindungi pemegang saham minoriti dari penyalahgunaan hak oleh pemegang saham dominan. Sebagai contoh, resolusi yang sangat tidak adil oleh pihak yang mempunyai kepentingan khusus boleh menjadi sebab pembatalan keputusan mesyuarat agung pemegang saham (Akta Syarikat Jepun, Artikel 831, Perenggan 1, Butir 3). Selain itu, peraturan pendedahan transaksi antara pemegang saham dominan dan syarikat anak telah diperkuat, sehingga meningkatkan ketelusan melalui pendedahan maklumat. Peruntukan-peruntukan ini berfungsi sebagai mekanisme perlindungan tidak langsung untuk mencegah pemegang saham dominan merugikan kepentingan pemegang saham minoriti. Pelabur asing perlu memahami bahawa mekanisme perlindungan pemegang saham minoriti di Jepun direalisasikan bukan melalui tanggungjawab fidusiari umum, tetapi melalui pengawalan tindakan tertentu dan perlindungan prosedural, dan perlu membangun strategi pelaburan mereka dengan pengetahuan ini.  

Aspek Penting untuk Pemegang Saham Asing di Jepun

Prinsip Kesamarataan Pemegang Saham di Bawah Undang-Undang Syarikat Jepun

Undang-Undang Syarikat Jepun menetapkan prinsip kesamarataan pemegang saham, yang mengharuskan syarikat berhad untuk memperlakukan pemegang saham secara adil berdasarkan kandungan dan jumlah saham yang mereka miliki (Undang-Undang Syarikat Jepun, Artikel 109, Perenggan 1 ). Prinsip ini bertujuan untuk menjaga keadilan di antara pemegang saham dan meningkatkan kebolehprediksi para pelabur. Berdasarkan prinsip ini, syarikat tidak dibenarkan memberikan keuntungan atau kerugian yang tidak seimbang kepada kumpulan pemegang saham tertentu.  

Kewajipan Notifikasi Menurut Undang-Undang Pertukaran Asing dan Perdagangan Luar Negeri Jepun (FEFTA)

Apabila pelabur asing ingin memperoleh saham syarikat di Jepun, mereka mungkin perlu mematuhi kewajipan notifikasi atau laporan mengikut Undang-Undang Pertukaran Asing dan Perdagangan Luar Negeri Jepun (FEFTA). Secara khusus, notifikasi sebelum transaksi diperlukan apabila memperoleh saham syarikat yang menjalankan perniagaan tertentu yang berkaitan dengan keselamatan negara, ketertiban umum, atau keselamatan awam di Jepun, atau apabila memperoleh lebih dari 1% hak undi dalam syarikat yang tersenarai.

Kewajipan notifikasi menurut FEFTA merupakan halangan peraturan penting yang perlu dipertimbangkan oleh pelabur asing yang ingin melabur dalam perusahaan Jepun. Pelaburan dalam sektor tertentu (contohnya, syarikat penerbangan atau perniagaan penyiaran yang dikawal oleh undang-undang tertentu) mungkin menghadapi sekatan tambahan. Peraturan ini bukan sekadar panduan pelaburan, tetapi merupakan kewajipan perundangan yang boleh mengakibatkan hukuman jika dilanggar. Oleh itu, penting bagi pelabur asing untuk melakukan due diligence menyeluruh terhadap FEFTA dan peraturan sektoral berkaitan sebelum membuat keputusan pelaburan. Ini akan membantu mengelakkan masalah hukum yang tidak dijangka dan sekatan peraturan, memungkinkan pelaksanaan pelaburan yang lancar.

Pemilikan Saham Melalui Nama Pemegang Saham (Nominee) di Jepun

Apabila pelabur asing memiliki saham syarikat tersenarai di Jepun melalui nama pemegang saham (seperti custodian), mereka mungkin tidak dapat langsung melaksanakan hak akses maklumat atau hak undi sebagai pemegang saham. Dalam situasi ini, perlu ada susunan melalui nama pemegang saham untuk melaksanakan hak-hak tersebut.  

Memiliki saham melalui nama pemegang saham membawa cabaran praktikal bagi pelabur asing. Kerana tidak dapat langsung melaksanakan hak-hak asas pemegang saham seperti hak untuk menghadiri mesyuarat agung, hak undi, dan hak akses maklumat, perlu ada perjanjian yang jelas dengan nama pemegang saham mengenai pelaksanaan hak-hak ini. Ini boleh mempengaruhi keupayaan untuk memantau tadbir urus syarikat dan berpartisipasi secara aktif dalam mesyuarat agung. Pelabur asing harus berusaha untuk memastikan kepentingan mereka dilindungi dengan baik melalui perjanjian dengan nama pemegang saham yang merinci polisi pelaksanaan hak undi, skop penyediaan maklumat, dan cara pelaksanaan hak pemegang saham yang lain.

Berikut adalah peratusan pemilikan saham dan ambang hak serta kewajipan yang berkaitan:

Kesimpulan

Dalam artikel ini, kami telah menjelaskan secara terperinci tentang hak dan kewajiban pemegang saham di bawah Undang-Undang Syarikat Jepun, termasuk asas hukum dan poin penting yang perlu diperhatikan dalam praktik. Prinsip tanggungjawab terhad kepada pemegang saham, hak untuk menuntut dividen surplus, hak untuk menuntut pembahagian harta baki, hak mengundi dalam mesyuarat agung pemegang saham, hak untuk meminta akses kepada maklumat, serta hak untuk mengejar tanggungjawab para pegawai dan sebagainya, adalah pengetahuan penting bagi pelaburan dalam syarikat berhad di Jepun. Kami juga percaya bahawa anda telah memahami kewajiban pemberitahuan khusus bagi pelabur asing dan poin penting yang perlu diperhatikan dalam pemilikan saham melalui pemegang nama. Firma guaman Monolith mempunyai rekod prestasi yang luas dalam memberikan perkhidmatan berkaitan hak pemegang saham di bawah Undang-Undang Syarikat Jepun kepada pelbagai klien di dalam negara. Di firma kami, terdapat beberapa peguam yang berkelayakan di luar negara dan penutur bahasa Inggeris, yang memungkinkan kami untuk menyediakan sokongan perundangan berkualiti tinggi dalam kedua-dua bahasa Jepun dan Inggeris kepada pemegang saham asing dan syarikat yang terlibat dengan isu yang dibincangkan dalam artikel ini. Jika anda memerlukan penyelesaian masalah yang kompleks di bawah Undang-Undang Syarikat Jepun atau nasihat perundangan untuk pengembangan perniagaan anda di Jepun, sila hubungi Firma Guaman Monolith untuk konsultasi.