De Complete Gids voor het Aandelenuitgiftesysteem in het Japanse Vennootschapsrecht

De Japanse vennootschapsrecht (日本の会社法) blijft evolueren om de groeistrategieën en organisatorische herstructurering van bedrijven te ondersteunen, aangepast aan de moderne tijd. Het ‘aandelenuitgifte’-systeem, geïntroduceerd door de herziene vennootschapsrecht die op 1 maart 2021 (令和3年3月1日) in werking is getreden, is een van de nieuwste en meest strategische instrumenten. Dit systeem maakt het voor bedrijven mogelijk om hun eigen aandelen te gebruiken als betaling in plaats van contant geld bij het subsidiariseren van andere aandelenmaatschappijen, wat een aanzienlijke verandering heeft gebracht in de praktijk van fusies en overnames (M&A). In tegenstelling tot traditionele methoden die aandelen als betaling gebruiken, zoals ‘aandelenruil’, die uitgaan van volledige subsidiarisatie (verwerving van 100% van de aandelen), is aandelenuitgifte gericht op subsidiarisatie door de verwerving van meer dan 50% van de stemrechten, waardoor flexibelere kapitaalallianties en M&A mogelijk zijn. Bovendien zijn de complexe procedures die gepaard gaan met ‘in natura bijdragen’, zoals waardeonderzoek door een door de rechtbank benoemde inspecteur, niet nodig, wat snellere en efficiëntere transacties mogelijk maakt. De oprichting van dit systeem is niet slechts een technische wetswijziging. Het weerspiegelt een duidelijke beleidsintentie om bedrijven die misschien niet overvloedig liquide middelen hebben, maar wel een hoge groeipotentieel (zoals startups en technologiebedrijven), te stimuleren om hun aandelenwaarde strategisch te gebruiken voor het uitvoeren van M&A. In dit artikel zullen we het aandelenuitgifte-systeem uitgebreid bespreken, van de juridische definitie tot de specifieke procedures, en zelfs de belangrijke aspecten van de bescherming van de rechten van aandeelhouders en schuldeisers, allemaal onder het Japanse vennootschapsrecht.

Aandelen Uitgifte Systeem in Japan: Een Strategisch Overzicht

Om het aandelen uitgifte systeem correct te begrijpen, is het essentieel om eerst de juridische definitie ervan onder de Japanse vennootschapswet te kennen. Artikel 2, paragraaf 32, nummer 2 van de Japanse vennootschapswet definieert aandelen uitgifte als ‘het proces waarbij een naamloze vennootschap aandelen van een andere naamloze vennootschap verwerft om deze als dochteronderneming (beperkt tot die welke zijn gespecificeerd bij ministeriële verordening van het Ministerie van Justitie) te houden, en aandelen van de eigen naamloze vennootschap uitgeeft als tegenprestatie voor de overgedragen aandelen aan de overdrager’ . Deze definitie bevat enkele belangrijke elementen die de reikwijdte van het systeem afbakenen.

Ten eerste moeten beide partijen in deze procedure, de naamloze vennootschap die aandelen uitgeeft om de moedermaatschappij te worden (de uitgevende moedermaatschappij) en de naamloze vennootschap die het doelwit is (de uitgevende dochtermaatschappij), naamloze vennootschappen zijn onder de Japanse vennootschapswet . Daarom kan dit systeem niet worden gebruikt in transacties waarbij buitenlandse rechtspersonen of vennootschappen met variabel kapitaal partij zijn .

Ten tweede is het doel van de aandelen uitgifte beperkt tot het ‘dochteronderneming worden’ van een andere naamloze vennootschap . Dit betekent dat als resultaat van de aandelen uitgifte, de uitgevende moedermaatschappij een nieuwe relatie moet creëren waarin zij meer dan 50% van de stemrechten van de uitgevende dochtermaatschappij bezit . Deze bepaling van ‘dochteronderneming’ is gebaseerd op een objectieve en duidelijke ‘aandelenbezitstandaard’ en de ‘werkelijke controlestandaard’, die van toepassing is wanneer een partij minder dan 50% van de stemrechten bezit maar toch als controlerend wordt beschouwd, is niet van toepassing . Dit duidelijke criterium is een bewuste ontwerpkeuze om geschillen over de toepasbaarheid van juridische procedures te voorkomen en de stabiliteit van transacties te waarborgen. Daarom kan het aandelen uitgifte systeem niet worden gebruikt met het doel om extra aandelen te verwerven van een onderneming die al meer dan 50% van de stemrechten bezit en al een dochteronderneming is .

Vergelijking van Aandelenemissie, Aandelenruil en Inbreng in Natura Onder Japans Recht

De strategische waarde van het aandelenemissiesysteem wordt duidelijker wanneer het wordt vergeleken met andere vergelijkbare M&A-methoden. Het begrijpen van de verschillen met ‘aandelenruil’ en ‘inbreng in natura’, die beide aandelen als tegenprestatie gebruiken, is van cruciaal belang voor het formuleren van de optimale M&A-strategie.

Het grootste verschil met aandelenruil is het vereiste niveau van verwerving. Aandelenruil is een herstructureringsactie die tot doel heeft het doelbedrijf als een volledige dochteronderneming (met 100% van de stemrechten) te maken. Daarentegen vereist aandelenemissie niet noodzakelijkerwijs de verwerving van 100% van de aandelen en kan het worden gebruikt met een flexibeler doel, zoals het verkrijgen van een meerderheid van de stemrechten om een dochteronderneming te vormen. Dit stelt het overnemende bedrijf in staat om strategische keuzes te maken om de controle over het management te beveiligen, terwijl het onderhandelingen of conflicten met minderheidsaandeelhouders die tegen de overname zijn, vermijdt.

Aan de andere kant, in vergelijking met inbreng in natura, valt de eenvoud van de procedure op. Inbreng in natura is een procedure waarbij niet-geldelijke activa (in dit geval aandelen van het doelbedrijf) worden ingebracht om nieuwe aandelen te ontvangen, maar volgens artikel 207 van het Japanse vennootschapsrecht is in principe een waardebepaling van de ingebrachte activa door een door de rechtbank benoemde inspecteur vereist. Deze procedure is tijdrovend en kostbaar, maar aandelenemissie wordt als een herstructureringsactie beschouwd en is daarom niet onderworpen aan dergelijke regelgeving voor inbreng in natura. Hierdoor kunnen bedrijven M&A’s sneller en tegen lagere kosten uitvoeren.

Deze verschillen kunnen als volgt worden samengevat in de onderstaande tabel.

Standaardprocedure voor de uitgifte van aandelen: een stapsgewijze uitleg

De procedure voor de uitgifte van aandelen wordt geleid door de uitgevende moedermaatschappij en moet een reeks stappen doorlopen die zijn vastgelegd in het Japanse vennootschapsrecht.

Om te beginnen stelt de uitgevende moedermaatschappij een ‘aandelen uitgifteplan’ op, gebaseerd op artikel 774, lid 2, van het Japanse vennootschapsrecht. Dit plan moet de zaken bevatten die zijn voorgeschreven in artikel 774, lid 3, van dezelfde wet. Dit omvat specifiek de handelsnaam en het adres van de dochteronderneming die de aandelen ontvangt, het minimumaantal aandelen dat moet worden overgedragen (wat voldoende moet zijn om de dochteronderneming te vormen), het aantal en de berekeningsmethode van de aandelen die door de moedermaatschappij worden uitgegeven als tegenprestatie, de inhoud van de tegenprestatie als deze contant geld omvat, de deadline voor aandeelhouders van de dochteronderneming om aandelenoverdracht aan te vragen, en de datum waarop de aandelenoverdracht van kracht wordt (de effectieve datum).

Vervolgens moet de uitgevende moedermaatschappij, op basis van artikel 816, lid 2, van het Japanse vennootschapsrecht, de opgestelde aandelen uitgifteplannen en andere documenten vanaf een vastgestelde datum tot zes maanden na de effectieve datum op haar hoofdkantoor beschikbaar stellen (procedure voor voorafgaande openbaarmaking).

In principe moet het aandelen uitgifteplan vóór de effectieve datum door een speciale resolutie worden goedgekeurd tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders van de uitgevende moedermaatschappij. Een speciale resolutie vereist, volgens artikel 309, lid 2, punt 12, van het Japanse vennootschapsrecht, de aanwezigheid van aandeelhouders met een meerderheid van de stemrechten en de goedkeuring van ten minste twee derde van de stemrechten van de aanwezige aandeelhouders, wat een zeer strikte vereiste is.

Na goedkeuring door de algemene vergadering van aandeelhouders, stelt de uitgevende moedermaatschappij de aandeelhouders van de dochteronderneming die aandelen willen overdragen op de hoogte van de goedgekeurde plannen (volgens artikel 774, lid 4, van het Japanse vennootschapsrecht). Aandeelhouders die hun aandelen willen overdragen, dienen vóór de aanmeldingsdeadline een document in bij de moedermaatschappij met daarin het aantal aandelen dat zij willen overdragen. Hier komt een van de meest kenmerkende aspecten van het aandelen uitgifteproces naar voren: het ‘principe van vrije toewijzing’. Op basis van artikel 774, lid 5, van het Japanse vennootschapsrecht kan de uitgevende moedermaatschappij vrij beslissen van wie en hoeveel aandelen zij overneemt en hoe de tegenprestatie wordt toegewezen. Dit stelt de moedermaatschappij in staat om bijvoorbeeld de aanvragen van vriendelijke, langdurige aandeelhouders voorrang te geven en zo de aandeelhoudersstructuur na een M&A strategisch te beheersen.

Ten slotte, wanneer de effectieve datum zoals vastgelegd in het aandelen uitgifteplan aanbreekt, treden de wettelijke effecten in werking. Aandeelhouders van de dochteronderneming die aandelen hebben overgedragen, ontvangen de aandelen van de moedermaatschappij als tegenprestatie en worden nieuwe aandeelhouders van de moedermaatschappij (volgens artikel 774, lid 7 en lid 11, van het Japanse vennootschapsrecht). Na de effectieve datum moet de moedermaatschappij zonder vertraging een document opstellen met daarin de overgenomen aandelen en andere relevante informatie, en dit document gedurende zes maanden vanaf de effectieve datum op het hoofdkantoor beschikbaar stellen (volgens artikel 816, lid 10, van het Japanse vennootschapsrecht).

Beschermingsprocedures voor Aandeelhouders en Crediteuren onder Japans Recht

De uitgifte van aandelen kan een grote impact hebben op de structuur van een bedrijf, daarom heeft het Japanse vennootschapsrecht strikte procedures ingesteld om aandeelhouders en crediteuren te beschermen die mogelijk nadeel ondervinden.

Het Aankoopverzoekrecht van Tegenstemmende Aandeelhouders

Aandeelhouders van een moedermaatschappij die tegen een aandelenoverdrachtsplan hebben gestemd tijdens de algemene vergadering, kunnen op basis van artikel 816, lid 6, van het Japanse vennootschapsrecht de onderneming verzoeken hun aandelen tegen een ‘eerlijke prijs’ over te nemen. Dit is een belangrijk recht om aandeelhouders die tegen belangrijke bedrijfsbeslissingen zijn, de mogelijkheid te geven hun geïnvesteerd kapitaal terug te krijgen.

Bepaling van de ‘Eerlijke Prijs’: Inzichten uit Japanse Rechtspraak

Wanneer aandeelhouders en het bedrijf het niet eens kunnen worden over de ‘eerlijke prijs’, zal uiteindelijk een rechtbank de prijs vaststellen. Japanse rechtbanken gebruiken geen uniforme berekeningsmethode om deze ‘eerlijke prijs’ te bepalen, maar nemen alle omstandigheden in overweging, zoals de financiële situatie van het bedrijf, en passen een veelzijdige benadering toe die past bij de zaak. Recentelijk is er een trend waarbij waarderingsmethoden zoals de DCF-methode (Discounted Cash Flow) die zich richten op de toekomstige winstgevendheid van een onderneming, steeds belangrijker worden.

Vooral belangrijk is de rechterlijke beslissing over de toepassing van de zogenaamde ‘illiquiditeitskorting’, die de aandelenprijs verlaagt vanwege de moeilijkheid om de aandelen op de markt te verkopen. Het Japanse Hooggerechtshof heeft in een beslissing van 26 maart 2015 (Heisei 27) aangegeven dat, wanneer een waarderingsmethode die zich richt op de bedrijfswaarde zelf (zoals de DCF-methode) wordt gebruikt, het in principe niet is toegestaan om een illiquiditeitskorting toe te passen bij het bepalen van de overnameprijs voor een aandeelhouder die het bedrijf verlaat. Deze jurisprudentie is ook van toepassing op de situatie waarin aandeelhouders die tegen aandelenoverdracht zijn, verzoeken om aankoop van hun aandelen. Deze rechterlijke beslissing is uiterst belangrijk vanuit het oogpunt van aandeelhoudersbescherming, omdat het voorkomt dat minderheidsaandeelhouders gedwongen worden het bedrijf te verlaten tegen een onrechtvaardig lage prijs, simpelweg omdat hun aandelen niet openbaar zijn of omdat ze een minderheid vormen.

Procedure voor Bezwaren van Crediteuren

Wanneer als tegenprestatie voor de uitgifte van aandelen andere activa dan aandelen van de moedermaatschappij (zoals contant geld) worden overgedragen en de waarde daarvan meer dan 5% van het totale tegenwaarde bedraagt, is er een uitstroom van activa van de moedermaatschappij, wat een procedure noodzakelijk maakt om de belangen van de crediteuren te beschermen. Artikel 816, lid 8, van het Japanse vennootschapsrecht bepaalt dat crediteuren van de moedermaatschappij in dergelijke gevallen bezwaar kunnen maken.

Wanneer deze procedure vereist is, moet de moedermaatschappij een aankondiging doen in de officiële staatscourant en bekende crediteuren individueel aanschrijven. Crediteuren hebben de mogelijkheid om binnen een periode van ten minste één maand bezwaar te maken. Als er bezwaar wordt gemaakt door een crediteur, is het bedrijf, behalve in gevallen waarin er geen risico is voor de betreffende crediteur, verplicht om de crediteur te betalen, adequate zekerheid te bieden of een passend bedrag aan activa in trust te geven bij een trustmaatschappij (volgens artikel 816, lid 8, lid 5, van het Japanse vennootschapsrecht).

Eenvoudige Uitgifte van Aandelen en Aandachtspunten in de Praktijk Onder Japans Recht

Het systeem van aandelen uitgifte kent uitzonderingsbepalingen die de procedure vereenvoudigen en belangrijke beperkingen waar in de praktijk rekening mee gehouden moet worden.

Overzicht van Eenvoudige Aandelen Uitgifte

Artikel 816, lid 4, van de Japanse Vennootschapswet regelt een procedure die bekend staat als ‘eenvoudige aandelen uitgifte’. Deze procedure maakt het mogelijk om de normaal gesproken vereiste speciale resolutie van de algemene vergadering van aandeelhouders over te slaan, wanneer de totale tegenwaarde van de uit te geven aandelen niet meer bedraagt dan een vijfde (20%) van het nettovermogen van de uitgevende moedermaatschappij . Deze bepaling is bedoeld om de procedurele lasten te verminderen en snelle besluitvorming mogelijk te maken voor kleine M&A-transacties die slechts een geringe impact hebben op het vermogen van de onderneming.

Beperkingen van het Systeem en Strategische Overwegingen

Aandelen uitgifte is een zeer krachtig instrument, maar het gebruik ervan kent enkele belangrijke beperkingen. Zoals eerder vermeld, is het beperkt tot Japanse naamloze vennootschappen en kan het niet worden gebruikt voor grensoverschrijdende M&A waarbij buitenlandse bedrijven betrokken zijn .

Daarnaast is het fiscale perspectief van cruciaal belang. Om fiscale voordelen te genieten, zoals het uitstellen van belasting op de kapitaalwinst die voortvloeit uit de overdracht van aandelen door een dochteronderneming, moet ten minste 80% van de totale tegenwaarde die wordt ontvangen bestaan uit aandelen van de uitgevende moedermaatschappij . Dit betekent in de praktijk dat de verhouding van contanten in een gemengde tegenwaarde (een combinatie van aandelen en contanten) onder de 20% moet blijven. Bovendien is er een belangrijke wijziging doorgevoerd voor aandelen uitgifte die plaatsvindt na 1 oktober 2023 (Reiwa 5), waarbij, als gevolg van de uitgifte, de moedermaatschappij als een ‘familiebedrijf’ onder de belastingwetgeving wordt beschouwd, deze transacties worden uitgesloten van de belastinguitstelregeling . Dit is een maatregel om misbruik van het systeem te voorkomen en vereist bijzondere aandacht, vooral wanneer bedrijven met een oprichtersfamilie als grote aandeelhouder aandelen uitgeven .

Relatie met Andere Wettelijke Regelgeving

Aandelen uitgifte is niet iets dat alleen binnen de Japanse Vennootschapswet valt. In het bijzonder, als de dochteronderneming die aandelen uitgeeft een beursgenoteerd bedrijf is, kunnen de regels van de Japanse Wet op de Financiële Instrumenten en Beurzen van toepassing zijn, met name de regelgeving omtrent openbare overnamebiedingen (TOB) . Afhankelijk van de aard van de transactie kan het nodig zijn om parallel aan de procedures van de Vennootschapswet ook de TOB-procedures te volgen. Daarom is voor het succesvol uitvoeren van M&A met behulp van aandelen uitgifte een geïntegreerde en gespecialiseerde juridische beoordeling over meerdere rechtsgebieden, waaronder vennootschapsrecht, belastingrecht en de Wet op de Financiële Instrumenten en Beurzen, essentieel.

Samenvatting

Het systeem van aandelenemissie is een flexibele en krachtige M&A-tool voor het verkrijgen van controle over een andere naamloze vennootschap door middel van uitgifte van eigen aandelen als tegenprestatie. Het biedt flexibiliteit doordat volledige dochteronderneming niet verplicht is, eenvoudigheid in procedures, en de strategische voordelen van ‘toewijzingsvrijheid’, waardoor het een belangrijke optie wordt in de groeistrategie van bedrijven. Echter, de uitvoering vereist naleving van gedetailleerde juridische procedures, een passende reactie op de rechten van tegenstemmende aandeelhouders en schuldeisers, en een nauwkeurig begrip van de complexe relaties met gerelateerde wetgeving zoals belastingwetgeving en de Wet op de Financiële Instrumenten en de Beurs. Geavanceerde expertise en uitgebreide praktijkervaring zijn essentieel om deze juridische vereisten adequaat te beheren en de transactie tot een succes te leiden.

Monolith Law Office heeft een rijke ervaring in het leveren van juridische diensten met betrekking tot M&A en herstructurering van organisaties, inclusief het aandelenemissiesysteem zoals besproken in dit artikel, aan een groot aantal cliënten binnen Japan. Ons kantoor heeft meerdere experts in dienst die niet alleen gekwalificeerd zijn als Japanse advocaten, maar ook als buitenlandse advocaten en die Engels spreken, waardoor we in internationale zaken de hoogste standaard van juridische ondersteuning kunnen bieden zonder taalbarrières. Wanneer u overweegt gebruik te maken van het aandelenemissiesysteem, aarzel dan niet om contact op te nemen met ons kantoor.