Wat zijn de auteursrechtinbreukproblemen met betrekking tot programma's?

Wanneer men denkt aan “auteursrechtkwesties”, denken velen misschien eerst aan plagiaat van logo-ontwerpen of karakterontwerpen gemaakt door ontwerpers. Echter, de code die door ingenieurs wordt geschreven wordt ook wettelijk als “auteursrechtelijk beschermd werk” beschouwd, en auteursrechten worden erkend.

Desalniettemin is het werk van een ingenieur of programmeur niet iets waar men van de ene op de andere dag originaliteit kan tonen. Vaak is het pas mogelijk om productieve output te leveren door veel te leren van de code die anderen hebben bedacht en gemaakt.

In dit artikel leggen we uit hoe we het verschil kunnen maken tussen “refereren aan” en “plagiëren” van programmacode als auteursrechtelijk beschermd werk.

Hoe verhouden systeemontwikkeling en het Japanse auteursrecht zich tot elkaar?

Wat de auteurswet beschermt en wat niet

Wat is de auteurswet eigenlijk en waarom bestaat deze? Het antwoord op deze vraag is eigenlijk al opgenomen in de auteurswet zelf. Artikel 1 van de Japanse Auteurswet (de ‘Japanse Auteurswet’) begint met de volgende verklaring van zijn bestaansreden. (De onderstreepte delen zijn toegevoegd door de auteur.)

Artikel 1 Deze wet bepaalt de rechten van de auteur en de daarmee samenhangende rechten met betrekking tot werken, uitvoeringen, opnames, uitzendingen en kabeluitzendingen, met het oog op een eerlijk gebruik van deze culturele producten, en streeft naar de bescherming van de rechten van de auteur en anderen, met als doel bij te dragen aan de ontwikkeling van de cultuur.

Artikel 1 van de Japanse Auteurswet

Met andere woorden, het is een gebied dat zich bezighoudt met de vraag hoe de rechten van individuen als auteurs kunnen worden beschermd en hoe dit kan worden gekoppeld aan het algemeen belang, en hoe harmonie in de zaken kan worden bereikt.

Als we het hebben over wat wettelijk onder auteursrecht valt, wordt dit geïllustreerd in artikel 10, lid 1, dat hieronder wordt geciteerd.

Om een voorbeeld te geven van wat deze wet bedoelt met werken, zijn ze over het algemeen als volgt:

1. Romans, scenario’s, essays, toespraken en andere taalkundige werken
2. Muzikale werken
3. Dans- of pantomimewerken
4. Schilderijen, prenten, beeldhouwwerken en andere kunstwerken
5. Architecturale werken
6. Kaarten of wetenschappelijke tekeningen, diagrammen, modellen en andere grafische werken
7. Filmwerken
8. Fotografische werken
9. Computerprogramma’s

Artikel 10, lid 1, van de Japanse Auteurswet

In hetzelfde artikel 9 staat duidelijk “computerprogramma’s”. Met andere woorden, de auteurswet is ook van toepassing op broncode. Dit zijn slechts “voorbeelden”, dus niet alleen de hier genoemde items vallen onder deze wet. Maar het is duidelijk dat programma’s zeker binnen het bereik van deze wet vallen.

De praktische betekenis van het hebben van auteursrecht, als we het zo beknopt mogelijk proberen uit te leggen in de context van programma’s, is dat alleen bepaalde rechthebbenden exclusief gebruik kunnen maken van het werk voor zaken zoals reproductie (artikel 21 van de Japanse Auteurswet), openbare transmissie via het internet (artikel 23, lid 1, van de Japanse Auteurswet), en overdracht (artikel 27 van de Japanse Auteurswet). Bovendien, als het auteursrecht wordt geschonden, kan de rechthebbende civielrechtelijke maatregelen nemen, zoals het eisen van een verbod (artikel 112, lid 1, van de Japanse Auteurswet) of het eisen van schadevergoeding op grond van onrechtmatige daad (artikel 709 van het Japanse Burgerlijk Wetboek).

Zoals eerder vermeld, is de auteurswet een rechtsgebied dat tot doel heeft een evenwicht te vinden tussen de bescherming van de individuele rechthebbende en het algemeen belang. Daarom is het ook belangrijk om te weten wanneer het auteursrecht niet van toepassing is.

Bijvoorbeeld, als iemand die geen auteursrecht heeft op een bestaand programma, het programma alleen als gebruiker uitvoert, is dit in principe geen inbreuk op het auteursrecht (artikel 47, lid 8, van de Japanse Auteurswet). Bovendien, als het binnen de grenzen van privégebruik valt, is het niet illegaal om reproductie of aanpassing te maken (artikel 47, lid 3, van de Japanse Auteurswet).

Hoewel het belangrijk is om de positie van de rechthebbende te beschermen, is het ook waar dat nieuwe creatieve werken worden voortgebracht door inspiratie te putten uit het werk van anderen, en dat dit de basis vormt van wat we “cultuur” noemen. Het zou kunnen worden gezegd dat dit rechtsgebied zich heeft ontwikkeld terwijl het de fundamentele vraag stelt wat het verschil is tussen “plagiaat” en “referentie”.

Waarom auteursrecht belangrijk is in systeemontwikkelingsrecht

Ook in werkzaamheden zoals de ontwikkeling van IT-systemen en de implementatie van programma’s zijn er in het verleden daadwerkelijk gevallen geweest waarin de vraag of er sprake was van inbreuk op het auteursrecht werd betwist. Dit betreft geschillen over of twee “zeer vergelijkbare” programma’s slechts “ter referentie” waren of dat het “oorspronkelijke programma werd geplagieerd”. Stel bijvoorbeeld dat een medewerker die oorspronkelijk bij een systeemontwikkelingsbedrijf werkte, na zijn onafhankelijkheid een “zeer vergelijkbaar” ander programma implementeert en commercialiseert. In dat geval is het heel goed mogelijk dat er problemen ontstaan wanneer het voormalige bedrijf, de leverancier, zijn rechten claimt.

Het feit dat dergelijke geschillen kunnen ontstaan, houdt niet alleen een ernstig risico in voor de “geplagieerde” partij, maar ook voor de partij die “beschuldigd wordt van plagiaat”. Het grootste risico in dit geval is dat het recht om een staking te eisen tijdens onderhandelingen wordt geïmpliceerd.

De belangrijkste reden waarom “auteursrecht” een “sterk recht” is, is dat het zogenaamde “recht om een staking te eisen” wordt erkend.

De auteur, de houder van het auteursrecht, de uitgever, de uitvoerder of de houder van naburige rechten kan een verzoek indienen om stopzetting of preventie van inbreuk op zijn auteursrechtelijke persoonlijkheidsrechten, auteursrechten, publicatierechten, uitvoeringsrechten of naburige rechten tegen degenen die deze rechten inbreuk maken of dreigen te maken.

Artikel 112 van de Japanse Auteurswet

Degenen die schade hebben geleden door inbreuk op het auteursrecht kunnen de inbreukmaker vragen om “stopzetting”. Met andere woorden, als bijvoorbeeld een server-side programma dat momenteel in bedrijf is, in strijd is met het auteursrecht, kan men eisen dat de server, oftewel de dienst, wordt stopgezet.

Stel dat er onderhandelingen worden gevoerd over een dienst die daadwerkelijk winst maakt, zoals “Ik wil dat je betaalt voor het gebruik, maar ik zal de dienst niet stoppen”. In dit geval is er een risico dat er prijsonderhandelingen worden gevoerd die niets te maken hebben met de marktprijs, vanwege de “zwakte” dat men in strijd is met het auteursrecht. Zelfs voor ingenieurs zonder kwade bedoelingen om piratenversies te maken, kan het onverschillig zijn voor auteursrechtkwesties op zichzelf “gevaarlijk” zijn in deze zin.

Wanneer wordt een programma te vergelijkbaar en schendt het auteursrechten?

Laten we eens kijken hoe in de praktijk wordt bepaald of er sprake is van inbreuk op auteursrechten volgens de wet. We zullen dit doen aan de hand van eerdere jurisprudentie en rechtszaken.

Rechtszaken en jurisprudentie waarin inbreuk op auteursrechten van programma’s werd betwist

In de onderstaande geciteerde rechtszaak werd betwist of een voormalig werknemer inbreuk had gemaakt op de auteursrechten van software die hij bij zijn nieuwe werkgever had ontwikkeld. Uiteindelijk werd geoordeeld dat er inderdaad sprake was van inbreuk op auteursrechten.

Wanneer we de bovengenoemde 35 bestanden van de eiser en de corresponderende 36 bestanden van de verweerder vergelijken, (weglating) zijn de delen gemarkeerd met een gele marker (gele marker delen) identiek in de broncode. Bovendien zijn de delen gemarkeerd met een groene marker in de bovengenoemde bewijsstukken (groene marker delen), hoewel er verschillen zijn in de vervanging van bedrijfsnamen, variabelenamen, formuliernamen, enz., zaken die geen betekenis hebben in termen van de functionaliteit van het programma en kunnen in wezen worden beschouwd als dezelfde broncode.
Deze gele marker delen en groene marker delen beslaan het grootste deel van de bovengenoemde bestanden van de eiser en de verweerder, en het percentage daarvan is niet minder dan 90% van het totaal.

Tokyo District Court, 26 mei 2011 (Heisei 23)

De bovenstaande uitspraak lijkt erop gericht te zijn om een oordeel te vellen dat rekening houdt met het doel van de Japanse Auteurswet, door zowel een objectieve beoordeling op basis van een hoge numerieke waarde van overeenkomst als een beoordeling van of de overeenkomende delen creatief zijn.

Wettelijke criteria voor het beoordelen van inbreuk op auteursrechten

Wanneer wordt bepaald of een bepaald programma inbreuk maakt op auteursrechten in relatie tot een ander programma, worden de volgende punten gecontroleerd.

Hoeveel en welk percentage van de overeenkomende (of vergelijkbare) delen zijn er?

Als we kijken naar deze objectieve numerieke indicatoren, kunnen we zeggen dat hoe hoger de gelijkenis, hoe gemakkelijker het is om inbreuk op auteursrechten te erkennen. Het aantal overeenkomende regels of tekens, en andere objectieve vergelijkingen en verificaties, worden verondersteld belangrijk te zijn in eerdere rechtszaken.

Zijn de overeenkomende (of vergelijkbare) delen in staat tot creatieve expressie?

Als de bovengenoemde indicator als ‘vorm’ kan worden beschouwd, dan zou deze kunnen worden beschouwd als de ‘substantie’, rekening houdend met de betekenis van de Japanse Auteurswet. Met andere woorden, zelfs als er formeel overeenkomende delen zijn, zal er ook worden gekeken naar de vraag of “dit een deel is dat andere expressiemethoden kan gebruiken”. Bijvoorbeeld, als er geen andere realistische implementatiemethoden zijn dan het gebruik van een veelzijdige bibliotheek of functie, dan zou dit moeten worden gezien als slechts een gemeenschappelijke expressiemethode die individueel is aangenomen.

Met andere woorden, als alleen de naamruimte (de namen van variabelen, constanten, functies, enz.) is veranderd, is het moeilijk te zeggen dat dit de gelijkenis van het programma in wezen vermindert. De creativiteit van een programmeur wordt niet uitgedrukt door de manier waarop deze naamruimtes worden gebruikt.

Verder, als er delen zijn waar bugs optreden en deze alleen kunnen worden verklaard door te denken dat ze volledig ‘geplagieerd’ zijn, dan kunnen deze ook dienen als factoren die inbreuk op auteursrechten ondersteunen.

Punten van aandacht bij het betwisten van auteursrechtinbreuk in de rechtbank

Hieronder zullen we enkele punten op een rijtje zetten die in acht moeten worden genomen bij het betwisten van auteursrechtinbreuk op een programma in de rechtbank.

Als de code niet beschikbaar is, kan het vaak moeilijk zijn om bewijs te leveren

Zoals eerder vermeld in de rechtszaak, is het noodzakelijk om de daadwerkelijke code te vergelijken en te onderzoeken bij het beweren van auteursrechtinbreuk op een programma. Echter, als de tegenpartij weigert de broncode te onthullen, kan het moeilijk zijn om het bewijs zelf te behouden. Daarom is het vaak belangrijk om te weten hoe je de feiten van de schade moet samenvatten, hoe je de geschiedenis van eerdere onderhandelingen moet vastleggen, en hoe je het belang van het behoud van bewijs moet bepleiten, oftewel de zogenaamde knowhow met betrekking tot civiele rechtszaken, wanneer je auteursrechtinbreuk betwist in de rechtbank.

Auteursrecht is niet van toepassing op abstracte ideeën

Artikel 10, lid 3, van de Japanse Auteurswet bevat de volgende bepaling:

3 De bescherming onder deze wet voor de werken vermeld in artikel 1, lid 9, strekt zich niet uit tot de programmeertaal, regels en methoden die worden gebruikt om dat werk te creëren. In dit geval wordt de betekenis van deze termen bepaald door de volgende items.
1 Programmeertaal: de tekens en andere symbolen en hun systemen die worden gebruikt om een programma uit te drukken.
2 Regels: speciale afspraken over het gebruik van de programmeertaal in een specifiek programma.
3 Methoden: de manier waarop instructies voor een elektronische computer worden gecombineerd in een programma.

Artikel 10, lid 3, van de Japanse Auteurswet

Met andere woorden, auteursrecht is niet van toepassing op de ‘procedure’ van hoe dingen worden verwerkt, of de ‘manier van organiseren en ordenen van zaken’ zoals de structuur van mappen. Als privé-monopolierechten zich zouden uitstrekken tot dergelijke zaken, zou de Japanse Auteurswet niet kunnen bijdragen aan de ‘ontwikkeling van cultuur’. Programmeertalen en algoritmen zijn meer abstracte ideeën dan werken, en auteursrecht is niet van toepassing op deze. Het is goed om te weten dat er, aangezien er geen auteursrecht is, ook geen ‘auteursrechtinbreuk’ kan worden verondersteld op deze.

Samenvatting

In de IT-industrie is de discussie over het verschil tussen ‘refereren aan’ en ‘plagiëren’ complex, en vereist het een breed scala aan perspectieven en een veelzijdige benadering. Het is niet alleen noodzakelijk om een wetenschappelijke houding aan te nemen door de objectieve gelijkenissen tussen beide te vergelijken en te verifiëren, maar ook om discussies te voeren over wat het betekent om ‘creatief’ te zijn, rekening houdend met de essentie van de Japanse Auteurswet.

Alleen met een houding die zowel vorm als inhoud in overweging neemt, kan de wet mogelijk bijdragen aan de ‘ontwikkeling van cultuur’ in dergelijke velden en industrieën.