Fotoğraf ve Videoların Yayınlanması Portre Haklarını İhlal mi? İki Örnek Olaydan Portre Hakları İhlali Standartlarını Çözümlemek

“Portre hakkı” (肖像権), “kişinin rızası olmadan fotoğrafının çekilmesi ve bunun yayınlanmaması hakkı” anlamına gelir.

Telif hakkı gibi, açıkça ifade edilmemiş, ancak yargı kararlarıyla belirlenmiş bir haktır. Ancak, SNS veya video sitelerinde izniniz olmadan fotoğraflarınızın veya videolarınızın yayınlanması durumunda, portre hakkı ihlali oluşabilir.

Örneğin, Tokyo sokak modasını tanıtmak amacıyla,

Ginza’da yürüyen davacının fotoğrafını izinsiz çeken ve bu fotoğrafı davalının yönettiği bir web sitesinde yayınlayan kişi, portre hakkı ihlali nedeniyle tazminat talebinde bulunmuştur (Tokyo Bölge Mahkemesi, 27 Eylül 2005 tarihli karar).

Ancak, fotoğraflarınızın veya videolarınızın kullanılması durumunda, her zaman portre hakkı ihlali oluşacağı anlamına gelmez.

Portre hakkı ihlalinin hangi standartlara göre belirlendiğini bilmek, günümüz internet toplumunda önemlidir.

Bu makalede, fotoğraflarınızın veya videolarınızın yayınlanması durumunda portre hakkı ihlalinin oluşmayacağı durumları açıklıyoruz.

https://monolith.law/reputation/portraitrights-onthe-internet[ja]

Şimdiki Portre Hakları İhlali Standartlarını Belirleyen Örnek Olay

“Wakayama Zehirli Karışım Kari Olayı”nın mahkemesinde, tutuklama sebebinin açıklanması prosedürü gerçekleştirilirken, bir dergi fotoğrafçısı kamerayı mahkemeye gizlice getirdi ve mahkeme izni olmadan ve ayrıca sanığın izni olmadan sanığın fotoğrafını çekti.

Bu fotoğraf dergide yayınlandığı için, sanık, portre haklarının ihlali nedeniyle tazminat talep etti.

Bu portre hakları ihlali davası, ilk derece mahkemesinde davacının lehine, temyiz mahkemesinde davacının aleyhine sonuçlandı ve en yüksek mahkemeye kadar çıktı. Ancak, Yüksek Mahkeme kararında,

Bir kişi, kendisinin rastgele fotoğraflanmaması gerektiği konusunda hukuki olarak korunması gereken kişilik haklarına sahiptir. (…) İzinsiz fotoğraf çekmenin hukuka aykırı bir eylem olup olmadığı, fotoğrafı çekilen kişinin sosyal statüsü, faaliyetleri, fotoğrafın çekildiği yer, fotoğrafın amacı, fotoğrafın çekilme şekli, fotoğrafın gerekliliği vb. dikkate alınarak, fotoğrafı çekilen kişinin yukarıda belirtilen kişilik haklarının toplum yaşamında kabul edilebilir sınırları aştığı belirlenmelidir.

Ayrıca, bir kişinin rastgele fotoğraflanmaması gereken kişilik haklarına sahip olduğu kabul edilmelidir ve bir kişinin fotoğrafının çekilmesi hukuka aykırı olarak değerlendirildiğinde, bu fotoğrafın yayınlanması, fotoğrafı çekilen kişinin yukarıda belirtilen kişilik haklarını ihlal eder ve hukuka aykırıdır.

Yüksek Mahkeme, 10 Kasım 2005 Kararı

ve böylece, fotoğraf çekme ve yayınlama ile ilgili portre hakları hakkında ilk kararını verdi. Bu karar, şu anda portre hakları ihlali standartları olarak kabul edilmektedir.

Fotoğraf Yoluyla Kişilik Haklarının İhlal Edildiği Kabul Edilmeyen Bir Örnek

NHK’nın üst düzey bir çalışanı olan davacı, davalı Shinchosha’ya karşı, davalının yayınladığı haftalık dergi ‘FOCUS’ta yayınlanan bir makalenin, iftira ve kişilik haklarının ihlali gibi suçları içerdiğini iddia ederek, haksız fiil temelinde tazminat talep etmiştir.

Tokyo Bölge Mahkemesi, iftira suçunu kabul etti ancak kişilik haklarının ihlali konusunda aynı görüşte değildi.

Bu makale, bir daire satın alıp yaşayan davacı hakkında, “NHK Sosyal İşler Müdürü’nün anormal davranışları bu kadar ileri gidebilir mi?”, “Daire gürültüsü nedeniyle İnşaat Bakanlığı’nın üst düzey yetkilileri bile harekete geçti! İstismar mı?” başlıklarıyla,

Davacının, horlama gibi küçük bir sorun için inşaat şirketi Kumagai Gumi’den aşırı bir inceleme talep ettiği ve aslında ses yalıtımı mükemmel olmasına rağmen, üst kat sakinlerine burun ameliyatı gibi tek taraflı ve haksız taleplerde bulunarak onlara endişe verdiği anormal bir kişi olduğu (bu durumun ilk iftira kısmı) yanı sıra,

Kumagai Gumi’nin normalde olmayacak bir şekilde davrandığı arka planında, davacının NHK Sosyal İşler Müdürü pozisyonunu kullanarak, kişisel bir sorun olmasına rağmen, İnşaat Bakanlığı aracılığıyla Kumagai Gumi’ye baskı yaptığı ve yetkiyi kötüye kullandığı gerçeği (bu durumun ikinci iftira kısmı) olduğunu belirtti. Makale, davacının gerçek adını belirtti ve bir sayfanın yaklaşık yarısı boyutunda, takım elbise giyen tam boy bir fotoğrafını yayınladı.

Mahkeme, makalenin iki bölümünün de davacının toplumdaki itibarını düşürdüğünü belirtti, ancak her ikisi de kamu çıkarına ilişkin gerçeklerle ilgili olduğunu ve ayrıca, makalenin, davacının yetkiyi kötüye kullanma gerçeğini bildirmek amacıyla, yalnızca kamu yararını hedefleyen bir amaçla yayınlandığını kabul etti.

Bunun üzerine, gerçeklik ve uygunluk durumunu inceledi ve makalenin önemli bir kısmının gerçek olmadığını ve gerçek olduğuna inanmak için makul bir neden olmadığını belirtti,

Ayrıca, görüş ve eleştirilerin yasadışılığını reddetti, iftirayı kabul etti ve davalıya 5 milyon yen tazminat, 500 bin yen avukat ücreti olmak üzere toplamda 5.5 milyon yen tazminat ödemesi emrini verdi.

Öte yandan, kişilik hakları konusunda, fotoğraf çekiminin durumunu aşağıdaki gibi değerlendirdi ve ihlali kabul etmedi.

Davacının net bir şekilde görünen tam boy bir fotoğrafı ve bu fotoğrafın açıklaması sayesinde davacının fotoğrafın konusu olduğunu açıkça anlayabileceği bir durumdu ve davacı, bu fotoğrafın çekilmesine veya yayınlanmasına izin vermemiş olsa da,

Bu makale, kamu çıkarına ilişkin gerçeklerle ilgili olup, yalnızca kamu yararını hedefleyen bir amaçla yayınlanmıştır, bu da daha önce belirtildiği gibi, bu fotoğraf, bu makalenin bir parçasını oluşturur ve makalenin içeriğini etkili bir şekilde iletmektedir.

Ve bu fotoğraf, takım elbise giyen davacının tam boy bir fotoğrafı olup, bu durumun kendisi davacıya özel bir utanç, kafa karışıklığı vb. rahatsızlık vermez ve fotoğrafın çekildiği yer ve yöntem de, davacının yaşadığı bu dairenin girişinden dışarı çıktığı yerden dışarıdan çekilmiştir, bu da bir halk yoluna benzer bir kamusal yerde çekim yapılması ve toplumun genel görüşüne göre uygunsuz olduğunu söylemek mümkün değildir.

Tokyo Bölge Mahkemesi 6 Aralık 2001 (Gregorian Takvimi) Kararı

Bu nedenle, kişilik haklarının ihlali nedeniyle haksız fiilin oluştuğunu kabul etmedi.

Kamu çıkarına ilişkin gerçeklerle ilgili olup, yalnızca kamu yararını hedefleyen bir amaçla yayınlanan bir makalenin bir parçasını oluşturan, özel bir utanç veya kafa karışıklığı gibi rahatsızlık verici bir durum olmayan ve bir halk yoluna benzer bir kamusal yerde çekim yapılması durumunda, kişilik haklarının ihlali kabul edilmeyebilir.

https://monolith.law/reputation/cases-not-infringe-portrait-rights[ja]

Video İle İlgili Portre Hakları İhlali Kabul Edilmeyen Bir Örnek

Davalı olan apartman yönetim kurulu üyeleri, yaşadıkları apartmanın inşaat işlerini alan inşaat şirketinin yönetim kurulu üyeleri olan davacıların videosunu çekip YouTube’a yükleyip yayınladılar.

Bu video, davacıların söz konusu inşaatla ilgili özürlerini ve açıklamalarını içeriyor ve apartman sakinlerinin internet üzerinden izleyebileceği bir durumdaydı.

Davacı, çekim ve internet üzerinden yayınlanmasının portre haklarını ihlal ettiğini ve hukuka aykırı bir eylem olduğunu iddia ederek tazminat talep etti. Ayrıca, videoyu YouTube’dan kaldırılmasını, bulut hizmetinden silinmesini ve bu verilerin yok edilmesini talep etti.

Video çekimi ve yayınlanması hakkında, davacılar, kişisel görüntülerinin görüntülendiğini, bu nedenle çekim ve yayınlanmanın portre haklarını ihlal ettiğini iddia etti.

Öte yandan, davalılar, bir şirket olarak özür dileyen ve açıklama yapan bir sahnenin çekildiğini, tarafların bir inşaat şirketi olduğunu belirtti.

Ayrıca, video içeriği, inşaat şirketinin tepkisini eleştiren bir amaç taşıyor ve davacıların görüntülendiği sahnelerde, inşaat şirketinin sorumlusu olarak her birinin unvanı belirtilmiştir. Dolayısıyla, bu video çekimi ve yayınlanması nedeniyle davacıların kişisel portre haklarının ihlali olmadığını iddia ettiler.

Buna karşılık, mahkeme, videonun davacıların kişisel görüntülerini çektiğini ve bunun internet üzerinde yayınlandığını, bu nedenle çekimin davacıların kişisel portre haklarının ihlalini doğurduğunu belirtti.

Ancak, bu bir toplantıydı ve apartmanın yağmur suyu drenaj sistemi ve çivi uygulaması hakkındaki sorunları halka özür dileyip açıklama yapmak için düzenlenmişti. Bu toplantının durumunu, toplantıya katılamayan diğer sakinlerin daha sonra kontrol edebilmesi için ve ayrıca davacıların ifadelerinin içeriğini doğru bir şekilde kaydetmek için, toplantının başından itibaren davacıların önünde toplantının durumunu çekti.

Toplantının içeriği, amacı, düzenlendiği yer, davacıların katılım süreci ve durumu, çekimin şekli ve amacı, gerekliliği göz önünde bulundurulduğunda, videoda davacıların ayakta özür dileyip sakinler tarafından kınandığı sahneler olsa bile, çekim, davacıların onayı olmadan yapılmış olsa bile, bu, davacıların kişisel haklarının toplum yaşamındaki tolere edilebilir sınırları aştığı şeklinde değerlendirilemez.

Tokyo Bölge Mahkemesi 19 Aralık 2019 (Gregorian Takvimi) Kararı

Bu nedenle, portre haklarının ihlalini kabul etmedi ve davacının talebini reddetti.

Mahkeme, video çekimi hakkında da aşağıdaki gibi bir değerlendirme yaptı: Çekim toplantının başından itibaren yapıldı, ancak davacılar buna karşı hiçbir itirazda bulunmadan toplantının başlamasına yanıt verdi ve ayrıca çekim, inşaat şirketi ve sakinler arasındaki etkileşim sahnelerine odaklanarak, amacını gerçekleştirmek için gereken sınırlar içinde kaldı. Ayrıca, videoya altyazı eklenmiş ve belgelerin gösterildiği sahneler eklenmiştir, böylece yayınlanma amacı ve niyeti açık hale getirilmiştir.

“Fotoğrafı çekilen kişinin sosyal statüsü, fotoğrafı çekilen kişinin faaliyetleri, çekim yerinin, çekim amacının, çekim şeklinin, çekim gerekliliğinin vb. genel olarak dikkate alındığında, portre haklarının ihlali kabul edilmeyebilir.”

https://monolith.law/reputation/infringement-portrait-rights-and-privacy-rights-on-youtube[ja]

Özet

Kendi fotoğrafınızın veya videonuzun yayınlanması durumunda, her zaman portre haklarının ihlal edildiği anlamına gelmez.

Portre haklarının ihlali konusunda karar vermek çoğu zaman zor olabilir, bu yüzden deneyimli bir avukata danışmanızı öneririz.