「Japon Provider Sorumluluk Sınırlama Yasası」'nin 「Bilgi Dağıtım Platformu Yönetmelik Yasası (JōPura Yasası)」'ne Dönüşümü: Değişikliklerin Ana Noktaları Açıklanıyor

Artık, internet üzerindeki hakaret ve iftiralar ciddi bir hal almakta, sadece sanatçılar değil, influencer’lar ve hatta sıradan insanlar da kişisel bilgilerinin ifşa edilmesi veya hakaretlere maruz kalmaları nedeniyle büyük bir toplumsal sorun haline gelmiştir.

Öte yandan, mağdurların talepleri doğrultusunda yaygın olan gönderilerin kaldırılması sisteminin kurulması yönünde ilerleme kaydedilmemişti. Bu duruma karşı, işletmecilere hakaret ve iftiralara karşı hızlı ve şeffaf bir şekilde müdahale etmeleri talep eden düzenlemeler yapılmıştır.

Burada, Reiwa 6 (2024) yılında olağan Ulusal Meclis’te kabul edilen ve yürürlüğe giren Japon İnternet Servis Sağlayıcıları Sorumluluk Sınırlama Yasası’nın değişikliklerini detaylı bir şekilde açıklayacağız.

Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası’nın Sorunları

İftira ve hakaret mağdurlarını korumak ve onlara hızlı bir şekilde yardım sağlamak amacıyla, daha önce ‘Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası’ (resmi adı: Belirli Elektronik İletişim Hizmet Sağlayıcılarının Zarar Tazmin Sorumluluğunun Sınırlanması ve Gönderen Bilgilerinin Açıklanması Hakkında Kanun) yürürlükteydi, ancak Reiwa 6 (2024) yılı Mayıs ayında yeni bir yasa yürürlüğe girdi. Bu, ‘Belirli Elektronik İletişimle Gerçekleşen Bilgi Dağıtımında Meydana Gelen Hak İhlallerine Karşı Çözüm Kanunu’, kısaca ‘Bilgi Dağıtım Platformu Çözüm Yasası (BilgiPlat Yasası)’dır.

İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülen ‘Yasa Dışı ve Zararlı Bilgi Danışma Merkezi’nin topladığı verilere göre, 2015-2022 yılları arasında her yıl 5000’den fazla danışma talebi alınmıştır. 2022 yılında alınan 5745 danışma talebinin 3852’si, yani %67’si ‘silme yöntemini öğrenmek istiyorum’ şeklindeydi.

Bugüne kadar iftira ve hakaret gibi içeriklerin silinmesiyle ilgili sorunlar şunlardı:

• Silme talebinde bulunulacak iletişim noktasının anlaşılması zor
• Gönderiler ihmal edildiğinde bilgiler yayılarak daha fazla kişiye ulaşıyor
• Platformu işleten işletmecilere silme talebinde bulunulsa bile bildirim yapılmıyor ve içeriğin silinip silinmediği anlaşılamıyor
• Platformu işleten işletmecilerin silme kriterleri soyut ve standartlar belirsiz

Referans: İçişleri Bakanlığı｜Belirli Elektronik İletişim Hizmet Sağlayıcılarının Zarar Tazmin Sorumluluğunun Sınırlanması ve Gönderen Bilgilerinin Açıklanması Hakkında Kanunun Bazı Bölümlerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Tasarısının Özeti[ja]

Bilgi Dağıtım Platformlarına Yönelik Düzenleme Yasası’nda Değişiklik

Bu sorunlara yanıt olarak, mevcut İnternet Servis Sağlayıcıları Sorumluluk Sınırlama Yasası’na büyük ölçekli platform işletmecilerini hedef alan yeni düzenlemeler ekleyerek bir değişiklik yapıldı. Bu değişiklikle, büyük ölçekli platform işletmecilerine ‘hızlı yanıt verme’ ve ‘işletme durumunun şeffaflaştırılması’ yükümlülükleri getirildi önemli bir noktadır.

Yeni düzenlemelerin hedefindeki büyük ölçekli platform işletmecileri, ‘Büyük Ölçekli Belirli Elektronik İletişim Hizmet Sağlayıcıları’ olup, Büyük Ölçekli Belirli Elektronik İletişim Hizmetlerini sunan ve İletişim Bakanı tarafından belirlenen işletmecilerdir (Japon Bilgi Dağıtım Platformlarına Yönelik Düzenleme Yasası Madde 2 Fıkra 14 ve Madde 20 Fıkra 1).

Büyük Ölçekli Belirli Elektronik İletişim Hizmet Sağlayıcıları olarak belirlenebilecek işletmecilerin ölçütleri, İletişim Bakanlığı yönetmeliği ile belirlenmektedir ve ‘ortalama aylık gönderici sayısı’ veya ‘ortalama aylık toplam gönderici sayısı’ ile değerlendirilmektedir (Japon Bilgi Dağıtım Platformlarına Yönelik Düzenleme Yasası Madde 21 Fıkra 1 Madde 1).

Yine de, gönderici sayısı gerekliliklerini karşılayan işletmecilerin tamamı otomatik olarak Büyük Ölçekli Belirli Elektronik İletişim Hizmet Sağlayıcıları olarak belirlenmez; teknik olarak mümkün olan ihlal içerikli bilgi gönderimini önleme tedbirlerini alabilme ve hak ihlali oluşma riskinin düşük olması da gereklilikler arasındadır (Japon Bilgi Dağıtım Platformlarına Yönelik Düzenleme Yasası Madde 21 Fıkra 2 ve 3).

Bu nedenle, Bilgi Dağıtım Platformlarına Yönelik Düzenleme Yasası kapsamında yeni düzenlemelerin uygulanacağı Büyük Ölçekli Belirli Elektronik İletişim Hizmet Sağlayıcıları, X (eski Twitter) veya Facebook gibi büyük ölçekli SNS ve anonim forum sitelerini işleten işletmeciler olacaktır.

Büyük Ölçekli Platform İşletmecilerinin Yükümlülükleri

Bilgi Dağıtım Platformlarına İlişkin Yasa (Japanese Information Distribution Platforms Act) kapsamında, büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmet sağlayıcıları olan büyük ölçekli platform işletmecilerine aşağıdaki yükümlülükler getirilmiştir:

• Ulaştırma Bakanlığına bildirimde bulunma
• Hakları ihlal edilen kişilerden gelen talepleri kabul etme yöntemlerini kamuoyuna duyurma
• İhlal edilen bilgilere ilişkin inceleme yapma
• İhlal edilen bilgi inceleme uzmanlarını seçme ve bildirme
• İletim önleme tedbirlerini talep edenlere bildirimde bulunma
• İletim önleme tedbirlerinin uygulanma standartlarını ve benzerlerini kamuoyuna duyurma
• İletim önleme tedbirleri alındığında içerik sağlayıcılara bildirimde bulunma
• İletim önleme tedbirlerinin uygulanma durumunu kamuoyuna duyurma

Bakanlığa Bildirim Yapılması

Büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmet sağlayıcıları, belirlenmiş oldukları tarihten itibaren 3 ay içinde, Bakanlık yönetmeliğinde belirtilen esaslara göre, “Adı veya unvanı ve adresi, tüzel kişiliklerde ise temsilcilerinin adı”, “Yabancı tüzel kişilikler veya gruplar ya da yabancı adresi olan bireyler için, ülkemizdeki temsilcilerinin veya ülkemizdeki acentelerinin adı veya unvanı ve ülkemizdeki adresi” gibi bilgileri Bakanlığa bildirmek zorundadırlar (Japon Bilgi Hizmetleri Kanunu (情プラ法) Madde 22, Fıkra 1).

Ayrıca, bildirilen bilgilerde bir değişiklik olduğunda, derhal bu durumu Bakanlığa bildirmek zorundadırlar (Japon Bilgi Hizmetleri Kanunu (情プラ法) Madde 22, Fıkra 2).

Hak İhlaline Uğrayanlardan Gelen Taleplerin Kabul Edilme Yöntemlerinin İlanı

Büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmeti sağlayıcıları, Bakanlık Yönetmeliği ile belirlenen esaslara göre, hakları ihlal edilen kişilerin (‘hak ihlaline uğrayanlar’) ihlal edici bilgi yayılmasını önleme tedbirleri talep etmeleri için gerekli yöntemleri belirlemeli ve bunları kamuoyuna duyurmalıdır (Japon Bilgi Gizliliği Kanunu (情プラ法) Madde 23, Fıkra 1).

Bu yöntemler, elektronik bilgi işlem organizasyonlarının kullanımını içeren talepleri kabul edebilir olmalı, talepte bulunacak kişilere aşırı yük getirmemeli ve talebin alındığı tarih ve saatin, talepte bulunan kişi tarafından açıkça anlaşılabilir olması gerekmektedir (Japon Bilgi Gizliliği Kanunu (情プラ法) Madde 23, Fıkra 2).

İhlal Bilgileriyle İlgili Araştırmanın Yürütülmesi

Büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmeti sağlayıcıları, ihlal mağdurlarından ihlal bilgilerinin iletiminin önlenmesi yönünde bir talep geldiğinde, söz konusu ihlal bilgilerinin dağıtımının ilgili ihlal mağdurunun haklarını haksız yere ihlal edip etmediğini belirlemek için derhal gerekli araştırmayı yapmak zorundadır (Japon Bilgi Gizliliği Kanunu’nun (Heisei (1988) dönemi) 24. maddesi).

Hak İhlali Bilgi Araştırma Uzmanlarının Atanması ve Bildirimi

Büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmeti sağlayıcıları, hak ihlali bilgileriyle ilgili araştırmaların, özellikle uzmanlık ve deneyim gerektirenlerini uygun bir şekilde yürütmek için, hak ihlallerine yönelik müdahale konusunda yeterli bilgi ve deneyime sahip kişiler arasından, Hak İhlali Bilgi Araştırma Uzmanlarını atamak zorundadır (Japon Bilgi Gizliliği Kanunu Madde 25, Fıkra 1).

Bu uzmanların sayısı, sağlanan büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmetinin ortalama aylık gönderici sayısına veya toplam ortalama aylık gönderici sayısına ve türüne göre, İçişleri Bakanlığı yönetmeliği ile belirlenen sayıdan az olmamalıdır (Japon Bilgi Gizliliği Kanunu Madde 25, Fıkra 2).

İleti Gönderimini Önleme Tedbirlerinin Talep Edenlere Bildirimi

Büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmet sağlayıcıları, bir talep aldıklarında, incelemenin sonuçlarına dayanarak ihlal edici bilgi iletimini önleme tedbirlerini uygulayıp uygulamayacaklarını kararlaştırmalı ve talep alındığı tarihten itibaren 14 gün içinde, Japon İçişleri ve İletişim Bakanlığı yönetmeliğinde belirlenen süre zarfında, geçerli bir sebep olmadıkça, ilgili talebe uygun olarak ihlal edici bilgi iletimini önleme tedbirlerini uygulayıp uygulamadıklarını talep edene bildirmek zorundadırlar (Japon Bilgi İletişim Gizliliği Kanunu’nun (令和 Reiwa (2023) dönemi) 26. maddesi).

Daha önce, silme talebinde bulunulsa bile, bazı platformların bu talebi aldıklarına dair bir geri dönüş yapmadıkları ve talebin alınıp alınmadığının bilinemediği yönünde şikayetler bulunmaktaydı. Bu düzenleme, söz konusu şikayetlere yanıt olarak getirilmiştir.

Gönderim Önleme Tedbirlerinin Uygulanmasına İlişkin Standartların Yayınlanması

Büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmet sağlayıcılarının gönderim önleme tedbirlerini uygulayabilmeleri, esas olarak, kendilerince belirlenen ve yayınlanan standartlara uygun olarak sınırlıdır ve bu standartlar, söz konusu gönderim önleme tedbirlerinin uygulanacağı tarihten belirli bir süre önce yayınlanmış olmalıdır (Japon Bilgi Gizliliği Kanunu (情プラ法) Madde 27, Fıkra 1).

Bu standartları belirlerken, standartların içeriğinin aşağıdaki her bir kritere uygun olmasına çaba gösterilmelidir (Japon Bilgi Gizliliği Kanunu (情プラ法) Madde 27, Fıkra 2).

• Gönderim önleme tedbirlerinin hedef aldığı bilginin türünün, büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmet sağlayıcısının söz konusu bilginin dolaşımını öğrendiği sebebe göre mümkün olduğunca spesifik olarak belirlenmiş olması,
• Hizmet sağlamanın durdurulması tedbirlerinin uygulanabileceği durumlarda, hizmet sağlamanın durdurulması tedbirlerinin uygulanmasına ilişkin standartların mümkün olduğunca spesifik olarak belirlenmiş olması,
• Yayıncı ve diğer ilgili tarafların kolaylıkla anlayabileceği bir ifade kullanılarak açıklanmış olması,
• Gönderim önleme tedbirlerinin uygulanmasına ilişkin çaba gösterme yükümlülüğünü düzenleyen mevzuatla uyum içinde olunmasına dikkat edilmiş olması.

Gönderim Önleme Tedbirleri Uygulandığında Gönderen Tarafa Yapılacak Bildirimler

Büyük ölçekli belirli elektronik iletişim hizmet sağlayıcıları, gönderim önleme tedbirleri aldıklarında, ilkesel olarak, derhal, bu durumu ve nedenini, gönderimi engellenen bilginin gönderenine bildirmeli veya gönderenin kolaylıkla öğrenebileceği bir duruma getirmek için gerekli tedbirleri almalıdır. Ayrıca, söz konusu gönderim önleme tedbirleri, Japon Telekomünikasyon İşletmecileri Yasası’nın (Japon ~) 27. maddesinin 1. fıkrasındaki kriterlere uygun olarak alındığında, bu nedenlerle, alınan tedbirlerin ve söz konusu kriterlerin ilişkisini açıkça belirtmek zorundadırlar (Japon Kişisel Bilgi Koruma Yasası’nın (Japon ~) 28. maddesi).

Gönderim Önleme Tedbirlerinin Uygulanma Durumu ve Diğer Hususların Kamuoyuna Duyurulması

Büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmeti sağlayıcıları, her yıl bir defa, Japon İçişleri ve İletişim Bakanlığı yönetmeliğinde belirlenen esaslara göre, aşağıda sıralanan hususları kamuoyuna duyurmak zorundadır (Japon Bilgi Gizliliği Kanunu’nun 29. maddesi).

• Madde 24’e göre yapılan başvuruların kabul durumu
• Madde 26 hükümlerine göre yapılan bildirimlerin uygulanma durumu
• Madde 26 hükümlerine göre yapılan bildirim ve diğer tedbirlerin uygulanma durumu
• Gönderim önleme tedbirlerinin uygulanma durumu
• Madde 26’nın her bir fıkrasında belirtilen hususlar hakkında kendi yaptıkları değerlendirme
• Madde 26’nın her bir fıkrasında belirtilen hususlar dışında, büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmeti sağlayıcılarının bu bölümdeki hükümlere dayanarak yapması gereken tedbirlerin uygulanma durumunu açıklamak için gerekli olan ve Japon İçişleri ve İletişim Bakanlığı yönetmeliği ile belirlenen diğer hususlar

Tavsiye ve Emirler ile Cezai Yaptırımlar

Bilgi Dağıtım Platformu İşlemleri Yasası’nda, tavsiye ve emir hükümlerinin yanı sıra cezai yaptırım hükümleri de yer almaktadır. Bu, Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası’nda bulunmayan bir durumdur.

Ulaştırma Bakanı, büyük ölçekli belirli elektronik haberleşme hizmet sağlayıcılarının aşağıdaki hükümlere aykırı hareket ettiğini tespit ettiğinde, ihlalin düzeltilmesi için gerekli önlemleri alması gerektiğini tavsiye edebilir (Japon Bilgi Dağıtım Platformu İşlemleri Yasası Madde 31, Fıkra 1).

• İhlale uğrayan kişilerden gelen taleplerin kabul edilme yönteminin yayınlanması
• İhlal bilgisi inceleme uzmanlarının atanması ve bildirimi
• İletim engelleme önlemleri talep edenlere bildirim
• İletim engelleme önlemlerinin uygulanmasına ilişkin standartların yayınlanması
• İletim engelleme önlemleri alındığında göndericiye yapılan bildirimler
• İletim engelleme önlemlerinin uygulanma durumunun yayınlanması

Ayrıca, geçerli bir neden olmaksızın söz konusu tavsiyeye ilişkin önlemleri almadığında, bu önlemleri alma zorunluluğunu emredebilir (Japon Bilgi Dağıtım Platformu İşlemleri Yasası Madde 31, Fıkra 2).

Yukarıdaki emirlere aykırı davranılması durumunda, bir yıla kadar hapis cezası veya 1 milyon yen’e kadar para cezası uygulanabilir (Japon Bilgi Dağıtım Platformu İşlemleri Yasası Madde 36).

Özet: Japon Bilgi Toplumu Hizmetleri Sağlayıcıları Sorumluluk Sınırlama Yasası ile İftira ve Karalama İçeriklerinin Kaldırılmasına Yönelik İyileştirmeler

İnternet servis sağlayıcılarının sorumluluklarını sınırlayan Japon Bilgi Toplumu Hizmetleri Sağlayıcıları Sorumluluk Sınırlama Yasası, yasa adı da dahil olmak üzere büyük ölçüde değişikliğe uğrayacak. Bu değişiklikle birlikte, büyük ölçekli platform işletmecilerine ‘hızlı yanıt verme’ ve ‘işletme durumunun şeffaflaştırılması’ yükümlülükleri getirilecektir.

Yeni ‘Japon Bilgi Toplumu Hizmetleri Sağlayıcıları Sorumluluk Sınırlama Yasası’nın yürürlük tarihi, resmi gazetede yayımlandığı tarih (Reiwa 6 (2024) yılı 17 Mayıs) itibarıyla bir yıl içinde belirlenecek bir tarih olacak.

İşletmelere yönelik zararlı içeriklerin kaldırılması konusunda, şimdiye kadar işletmelerin kendi inisiyatifine bırakılmıştı; ancak, kaldırma talepleri için açık bir iletişim kanalı oluşturulması ve bildirimlerin zorunlu kılınması gibi adımlarla, işletmelerin bu konudaki yaklaşımlarının iyileştirilmesi beklenmektedir.

Hukuk Büromuz Tarafından Sunulan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukuk alanında geniş bir deneyime sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, internet üzerinde yayılan itibar zedelenmesi ve iftira gibi bilgiler, ‘dijital dövme’ olarak adlandırılan ve ciddi zararlara yol açan bir sorun haline gelmiştir. Büromuz, ‘dijital dövme’ ile mücadele etmek için çözümler sunmaktadır. Aşağıdaki makalede detayları bulabilirsiniz.

Monolith Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Digital Tattoo[ja]