e-Spor Turnuvalarının Yayını ve Dağıtımı ile İlgili Hukuki Hususlar

Oyuncuların Haklarının Korunması

Bir kişinin portresi, bireyin kişiliğinin bir sembolü olarak korunur ve izinsiz kullanılmama hakkı (portre hakkı) tanınır.
Japonya Yüksek Mahkemesi kararı (Heisei 17 (2005) 10 Kasım, Minshu Cilt 59, No. 9, Sayfa 2428, Hanji No. 1925, Sayfa 84, Hanta No. 1203, Sayfa 74), toplumsal yaşamda kabul edilebilir sınırları aşan çekim veya kullanımları haksız fiil olarak tanımlamaktadır.

Ayrıca, bazı oyuncuların portreleri veya benzeri unsurlar, ürün satışlarını teşvik eden müşteri çekim gücüne sahip olabilir ve bu müşteri çekim gücünü münhasıran kullanma hakkı (tanıtım hakkı) tanınabilir.
Pink Lady davası Japonya Yüksek Mahkemesi kararı (Heisei 24 (2012) 2 Şubat, Minshu Cilt 66, No. 2, Sayfa 89, Hanji No. 2143, Sayfa 72, Hanta No. 1367, Sayfa 97), portrelerin bağımsız bir izleme nesnesi olarak kullanılması, ürünlerin farklılaştırılması amacıyla kullanılması veya reklam olarak kullanılması gibi durumlarda, yalnızca müşteri çekim gücünün kullanımı amacıyla yapıldığında tanıtım hakkının ihlal edilebileceğini göstermektedir.

Bu nedenle, oyunculardan, karşılaşmalar sırasında veya ödül törenleri gibi turnuva boyunca, bu tür görüntülerin yalnızca turnuva organizatörleri tarafından yayınlanabileceği ve organizatörlerin yayınlarına itiraz etmeyecekleri konusunda onay alınması gerekmektedir.
Bu onay, turnuva kurallarında açıkça belirtilir ve katılım başvurusu sırasında bireysel onay alınarak sağlanır.

Yayın ve Dağıtımda Hak İşlemlerinin Özeti

e-Spor turnuvalarının yayınlanması veya internet üzerinden dağıtılması durumunda, organizatörlerin üç ana unsurla ilgili hak işlemlerini değerlendirmesi gerekmektedir.
Yani, oyun görüntüleri, oyuncular ve izleyiciler.
Oyun görüntüleri için, yazılım üretim şirketleri gibi kuruluşlar Japonya Telif Hakkı Yasası’na göre telif hakkını elinde bulundurduğundan, bu konuda izin alınması gereklidir.
Ayrıca, oyuncular ve izleyicilerle ilgili olarak, Japonya Portre Hakları Yasası’na göre portre hakları sorunları ortaya çıkabileceğinden, her birinden uygun izinlerin alınması önemlidir.

Seyircilerin Portre Haklarına Yönelik Yaklaşım

Yayın veya dağıtım sırasında seyircilerin görüntülerine yer verildiğinde, benzer şekilde portre haklarıyla ilgili sorunlar ortaya çıkabilir.
Bir kişinin tanınabileceği şekilde çekim yapılacaksa, seyircilerden de yayın veya dağıtım için onay alınması gereklidir.
Bu sayede, etkinliğin sorunsuz bir şekilde yürütülmesi ve hakların korunması sağlanabilir.

Oyun Görselleri Üzerine Hukuki İnceleme

Oyun yazılımları, görseller, müzik, hikaye ve karakterler gibi çeşitli unsurların birleşimiyle oluşan karmaşık bir telif eseridir.
Japonya Yüksek Mahkemesi kararı (25 Nisan 2002, Minshū Cilt 56, Sayı 4, Sayfa 808, Hanji 1785 Sayfa 3, Hanta 1091 Sayfa 80) uyarınca, oyunlar film eseri olarak değerlendirilebilir.

Başkasının telif eserini yayınlama veya dağıtma eylemi, Japon Telif Hakkı Yasası’nın 22. maddesinin 2. fıkrası uyarınca gösterim hakkını ve aynı yasanın 23. maddesi uyarınca kamuya iletim hakkını ihlal edebilir. Bu nedenle, mutlaka hak sahibinden izin alınması gereklidir.
Bu süreçte, izin kapsamını ve şartlarını yazılı olarak netleştirmek, gelecekteki anlaşmazlıkları önleyebilir.

Günümüzde, bireyler tarafından oynanan oyun videoları video paylaşım sitelerine yüklenmekte ve bu durum, bireysel izin alınmadan gerçekleştirilmektedir.
Bu, yazılım üreticilerinin oyunun tanıtım etkisini göz önünde bulundurarak sessiz kalmalarıyla mümkün olmaktadır. Ancak, turnuva yayınlarında mutlaka telif hakkı sahibinden izin alınması gereklidir.

Genellikle, oyun yapım şirketlerinden alınan kapsamlı bir izinle bu durum çözülebilir. Ancak, müzik eserleri JASRAC (Japonya Müzik Telif Hakları Derneği) tarafından yönetiliyorsa, ayrıca izin prosedürleri gereklidir, bu nedenle dikkat edilmelidir.

Turnuva Yönetiminde Pratik Yaklaşımlar

Turnuva yönetiminde, her bir hak işlemi planlama aşamasından itibaren sistematik bir şekilde ilerletilmelidir.
Öncelikle katılımcılardan onay alınması konusunda, katılım formunda onay doğrulamasına ek olarak, turnuva günü katılım kaydı sırasında yazılı bir onay alınması da tercih edilmelidir.
Özellikle profesyonel sporcuların yer aldığı takımlar için, bağlı bulundukları ofislerle önceden koordinasyon sağlanması gerekmektedir.

Hak işlemlerinin kaydı, gelecekteki anlaşmazlıkların önlenmesi açısından, edinim zamanı, edinim yöntemi ve onay kapsamının net bir şekilde belgelenmesi önemlidir.
Ayrıca, çekilen görüntüler ve yayın verileri için de kullanım amacı ve saklama süresini belirleyen bir yönetim düzenlemesi oluşturulması önerilmektedir.

Dağıtım Platformlarına Göre Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Dağıtım platformlarını kullanırken, ilgili platformun kullanım şartlarıyla uyum sağlanması gereklidir.
Örneğin, bazı platformlarda dağıtılan videoların ikincil kullanımıyla ilgili kısıtlamalar veya gelir elde etme ile ilgili düzenlemeler bulunabilir.
Ayrıca, bölgesel kısıtlamaların ayarlanması gerekiyorsa, platform seçimi sırasında teknik uyumluluğun kontrol edilmesi gereklidir.

Arşiv yayını konusunda, başlangıçta verilen izin kapsamına dahil olup olmadığına özellikle dikkat edilmelidir.
Örneğin, bir turnuvanın canlı yayını için izin alınmış olsa bile, arşiv yayını veya düzenlenmiş versiyonun yayını için ayrıca izin alınması gerekebilir.

Uluslararası Turnuvalarda Ek Hususlar

Uluslararası turnuvalarda, uygulanacak hukukun seçimi ve ülkeler arasındaki hak ilişkilerinin düzenlenmesi önem taşır.
Özellikle, Japonya’daki kişilik hakları ve tanıtım hakları konusunda, ülkeler arasında koruma derecesi ve kapsamının farklılık gösterebileceğine dikkat edilmelidir.
Yabancı oyuncuların katılımı söz konusu olduğunda, ana dillerinde onay belgelerinin hazırlanması da değerlendirilmelidir.

Ayrıca, yayın sırasında çok dilli anlatım ve yorum sağlanacaksa, çeviriyle ilgili hakların da düzenlenmesi gerekecektir.
Anlatım ve yorum yapan kişilerin ifadeleri üzerindeki telif hakları ile çevirmenlerin hakları konusunda da uygun işlemler yapılmalıdır.

Beklenmedik hak ihlali risklerine karşı, turnuva düzenleyicileri uygun sigorta poliçelerine katılmayı ve hak ihlali durumunda uygulanacak prosedürleri düzenlemeyi düşünmelidir.
Özellikle uluslararası turnuvalarda, dava riskini de göz önünde bulundurarak bir hukuk sistemi oluşturmak önemlidir.