Twitter'da 'Sahte Kimlik' Kullanmak Yasal mı? Suç mu? Hangi Suç Kategorisine Girer?

Twitter, sevdiğiniz şeyleri rahatça paylaşabileceğiniz bir araç olarak, birçok kişi tarafından kullanılmaktadır. Dünya çapında popüler olan Twitter’da, sahte hesapların arttığı da bir gerçektir. Son zamanlarda tanınmış iş insanları ve YouTuber’lar gibi sahte hesaplar gündeme geldi.

Twitter, bireylerin anonim olarak birden fazla hesap açmasına olanak sağlar ve herkes kolayca sahte bir hesap oluşturabilir.

Peki, Twitter’daki sahte hesaplar hangi suçları oluşturur? Bu makalede, aşağıdaki 5 noktaya odaklanarak açıklama yapacağız:

• İtibarın zedelenmesi
• Gizlilik hakkı
• Portre hakkı
• Telif hakkı
• Kimlik hakkı

Taklit

Taklitin tipik bir örneği, bir kişinin gerçek adını, bağlı olduğu kurumu, profil fotoğrafını veya profil metnini başkalarının izinsiz olarak kullanması ve bu şekilde kendini o kişi gibi göstererek gönderiler yapmasıdır. Ancak, her zaman gerçek adın kullanılması gerekmez. Örneğin, bir kalem adı, sahne adı, soyadı veya kullanıcı adı izinsiz kullanıldığında da “taklit” durumu söz konusu olabilir. Bu durum hukuk dilinde “tanımlanabilirlik” olarak adlandırılan bir sorundur. Bu konuyu aşağıdaki makalede detaylı bir şekilde açıklıyoruz.

https://monolith.law/reputation/defamation-privacy-infringement-identifiability[ja]

Peki, gerçekten Twitter’da taklit mağduru olduysanız, hangi hak ihlallerini gündeme getirebilirsiniz?

İtibar Zedeleme

İtibar zedeleme, ceza hukuku ve medeni hukuk olmak üzere iki türde bulunmaktadır. İtibar, bir kişinin karakteri, erdemi, ünü, kredibilitesi gibi kişisel değerler hakkında toplumdan alınan objektif sosyal değerlendirmedir ve bu sosyal değerlendirmeyi düşüren eylemler, itibar hakkının ihlali ve itibar zedeleme olarak kabul edilir.

Twitter sınırlı olmamakla birlikte, sahte hesaplar öncelikle itibar hakkının ihlali sorununu gündeme getirir.

Davalı, davacının hesap adını kullanarak ve profil resmi olarak davacının yüz fotoğrafını kullanarak davacıyı taklit etti ve üçüncü bir kişiye hakaret eden bir gönderi yaptı. Bu durum sonucunda, davacının itibar hakkı ihlal edildi ve davacı tazminat talep etti.

Davalı, diğer kullanıcılara da ayrımcı ve küçümseyici ifadelerle hakaretlerde bulundu ve itibar zedeleyici ifadeleri tekrarladı. Bu, sahte hesapların tipik bir örneğidir.

Mahkeme,

Genel izleyicinin normal dikkati ve okuma şekli göz önüne alındığında, bu gönderinin davacı tarafından yapıldığı yanılgısına düşülebileceği kabul edilmiştir

Osaka Bölge Mahkemesi 30 Ağustos 2017 (Gregorian Takvimi) Kararı

ve üçüncü bir kişiye karşı,

Davacının diğer kişilere sebepsiz yere hakaret ve küfür eden bir kişi olduğu yanılgısını yaratır çünkü bu, davacının sosyal değerlendirmesini düşürür ve itibar hakkını ihlal eder

olarak kabul etti ve davalıya 600.000 yen tazminat, 586.000 yen bilgi ifşa talep ücreti, 120.000 yen avukat ücreti olmak üzere toplam 1.306.000 yen ödeme emri verdi.

Yani, örneğin, bir üçüncü kişi sizin hakkınızda “O kişi, diğerlerine sebepsiz yere hakaret eden bir kişi” şeklinde bir iftira yazarsa, bu itibar zedeleme olur. Aynı şekilde, bir üçüncü kişi sizin yerinize geçer ve “Ben diğerlerine sebepsiz yere hakaret eden bir kişiyim” derse, bu da yine itibar zedeleme olur. İşte bu mantıktır.

Bir saldırganın sahte hesap eylemleri sonucunda, taklit edilen mağdurun sosyal değerlendirmesi düşürülürse, itibar zedeleme suçlaması yapılabilir.

Ayrıca, itibar zedeleme, ceza hukuku açısından bir suç olduğu için, bu tür sahte hesap durumlarında, polise başvurarak zarar bildirilebilir.

Gizlilik Hakkı

Twitter’daki sahte hesap olaylarında gizlilik hakkının ihlali genellikle kabul edilmez. Sitemizin başka bir makalesinde de açıkladığımız gibi, gizlilik ihlalinin gerçekleşmesi için gereken koşullar şunlardır:

• Özel yaşamla ilgili bir gerçek veya bu şekilde algılanabilecek bir durum olması
• Genel insan duyarlılığına dayanarak, ilgili kişinin durumuna bakıldığında, bu bilginin açıklanmasını istemeyeceği kabul edilen bir durum olması
• Genel halk tarafından henüz bilinmeyen bir durum olması
• İlgili kişinin açıklamanın ardından gerçekten rahatsızlık veya endişe hissetmesi

olarak belirlenmiştir.

Sahte hesaplarla ilgili davalarda, davacının profil fotoğrafı olarak kullanılan yüz fotoğrafının gizlilik hakkını ihlal ettiği iddiası genellikle kabul edilmez.

Yukarıda iftira örneği olarak verdiğimiz durumda da, davacı, profil fotoğrafı olarak kendi yüz fotoğrafının kullanılmasının gizlilik hakkını ihlal ettiğini iddia etmişti, ancak mahkeme bunu kabul etmedi ve,

“Bu davanın konusu olan paylaşımda, davalının kullandığı yüz fotoğrafını davacı, bu siteye profil fotoğrafı olarak kendisi ayarlamıştı. Bu site, belirsiz birçok kişinin erişebileceği bir internet sayfası olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda, davacının yüz fotoğrafının, davacı tarafından üçüncü kişilerin erişebileceği bir kamusal alana yerleştirildiği kabul edilir ve bu, başkalarının bilmesini istemediği özel yaşamla ilgili bir gerçek veya bilgiye denk gelmez. Bu durumda, davalının kullandığı davacının yüz fotoğrafının üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak yayınlanmaması gereken bir çıkar olduğunu, en azından gizlilik hakkı tarafından korunacak bir şey olarak kabul edemeyiz.”

Osaka Bölge Mahkemesi, 30 Ağustos 2017 tarihli kararı

şeklinde karar vermiştir.

Diğer davalar da benzer bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. İnternete yüklenen yüz fotoğrafları, üçüncü kişilerin erişebileceği bir kamusal alana yerleştirilmiş olduğundan, başkalarının bilmesini istemediği özel yaşamla ilgili bir gerçek veya bilgiye denk gelmez ve davacının yüz fotoğrafının profil fotoğrafı olarak kullanılmasının gizlilik hakkını ihlal ettiği iddiası zordur.

https://monolith.law/reputation/scope-of-privacyinfringement[ja]

Ayrıca, gizlilik ihlali, hukuk açısından yasadışıdır ancak ceza hukuku açısından bir suç değildir. Dolayısıyla, gizlilik ihlalinin gerekçe gösterilerek polisten soruşturma talep etmek mümkün değildir.

Portre Hakları

İnternet üzerinde kendi görüntünüzün izinsiz olarak kullanılması durumunda, genellikle, portre haklarının ihlali sorun olur. Ancak, portre hakları hakkında,

“Portre, bir bireyin kişiliğinin sembolüdür, bu nedenle ilgili birey, kişilik haklarından kaynaklanan bir hak olarak, bunun keyfi olarak kullanılmaması hakkına sahiptir.”

Yüksek Mahkeme, 2 Şubat 2012 tarihli kararı (Gregorian takvimine göre 2012)

denilmektedir. Ancak, diğer yandan,

“Başkalarının portresinin kullanımının, meşru bir ifade eylemi vb. olarak kabul edilmesi gereken durumlar da olabileceğinden, başkalarının portresinin kullanımının yasadışı olup olmadığı, kullanımın amacı, ihlal edilen çıkarın derecesi ve ihlal eyleminin niteliği vb. dikkate alınarak, bu ihlalin toplum yaşamında tolere edilebilir sınırları aşıp aşmadığına karar verilmesi gerekmektedir.”

Yüksek Mahkeme, 10 Kasım 2005 tarihli kararı (Gregorian takvimine göre 2005)

denilmektedir.

Yani, başkalarının portresinin kullanımı, her durumda kabul edilemez, ancak her durumda kabul edilemez de değildir. Sorun, “keyfi” olarak kullanılıp kullanılmadığı veya “toplum yaşamında tolere edilebilir sınırları aşıp aşmadığı” olacaktır.

Kemanı uzmanlık alanı olarak seçmiş bir lise 3. sınıf öğrencisi, kimliği belirsiz bir kişinin Twitter’da kendisini taklit etmesi sonucu portre haklarının ihlal edildiğini iddia ederek, internet servis sağlayıcısından gönderenin bilgilerinin açıklanmasını talep etmiştir.

Kimliği belirsiz kişi, Twitter’da davacının aynı soyadı ve adı olan “A”yı hesap adı olarak ve “@×△□”yı kullanıcı adı olarak kullanarak bir hesap oluşturmuş ve bu hesabı kullanarak davacının yüz fotoğrafını ekleyerek “b küçük → c orta → d64 dönem keman uzmanı a’nın gizli hesabı” gibi ifadelerle gönderi yapmıştır.

Mahkeme,

“‘@×△□’ içindeki ‘×’ kısmı, Latin alfabesi okumasıyla ‘×’ olarak okunabilir ve başka uygun bir kelime olmadığından bu şekilde okunması doğaldır. Bu, ‘kadın avcısı’ anlamına gelen ve kadınları aldatıp oynayan veya bunu alışkanlık haline getiren erkekleri kolayca hatırlatan bir ifade olup, ‘△’ kısmı ‘×’ ifadesini takip ederek okunduğunda, ‘△’ anlamına gelen mastürbasyonu hatırlatan bir okuma yapar ve bu şekilde algılanabilir. En azından bu dava konusu gönderenin, yukarıdaki okuma ve anlamda yukarıdaki kullanıcı adını kaydettiği mantıklı olarak düşünülebilir. Kalan ‘□’ kısmının okuması ve anlamı tam olarak belirgin olmasa da, bu noktayı dışarıda bıraktığımızda, yukarıdaki kısmın sadece bu dava konusu hesabın kullanıcı adının kaba bir izlenim bıraktığı söylenebilir. Ayrıca, davacının, okula giderken, diğer öğrenciler tarafından ‘×’ olarak adlandırıldığı ve alay edildiği ve veliler arasında davacı hakkında haksız dedikoduların yayıldığı bir durumda olduğu anlaşılmaktadır.”

diye kabul etti. Ve,

“Bu dava konusu gönderen, davacıyı haksız yere küçümsemek amacıyla, davacının yerine geçerek bu dava konusu hesabını kaydetmiş ve kullanmış ve bunun bir parçası olarak davacının yüz fotoğrafını davacının izni olmadan kullanmıştır. Bu nedenle, yüz fotoğrafının kullanım amacı haksızdır ve hiçbir şekilde gerekli olduğu kabul edilemez ve kullanım şekli de kötü niyetlidir. Bu nedenle, bu dava konusu gönderinin davacının portre haklarını ihlal etmesi, toplum yaşamında tolere edilebilir sınırları aşan bir durumdur ve bu dava konusu gönderi, hukuka aykırı bir eylem olarak kabul edilir.”

diyerek, portre haklarının ihlalini kabul etti ve internet servis sağlayıcısına gönderenin bilgilerinin açıklanmasını emretti.

Kendi fotoğrafınızın bir hesapta kullanılmasının hemen portre haklarının ihlalini kabul ettiği anlamına gelmez, ancak kendi fotoğrafınızı internet üzerinde yayınlamış olsanız bile, “toplum yaşamında tolere edilebilir sınırları aşıyor” ve “keyfi” olarak kullanılıyorsa, portre haklarının ihlal edildiği kabul edilebilir.

İtibarın zedelenmesi ile ilişkisi açısından, itibarın zedelenmesinin kabul edildiği durumlarda, portre haklarının ihlal edildiği de kabul edilebilir.

Ayrıca, portre haklarının ihlali, ceza hukuku açısından yasadışı olmayıp, polise soruşturma vb. talep edemezsiniz.

Telif Hakları

Twitter’da sahte hesaplar, “Telif Hakları” ile ilgili sorunlara yol açabilir.

Telif hakkı, “düşünce veya duyguların yaratıcı bir şekilde ifade edildiği ve edebiyat, akademik, sanat veya müzik alanına ait olan (Japon Telif Hakkı Yasası Madde 2, Fıkra 1, Madde 1’deki ‘eserler’)” üzerinde doğan fikri mülkiyet hakkıdır ve bu, fotoğraf eserleri için de geçerlidir.

Fotoğraf söz konusu olduğunda, davacının kimliğine bürünerek bu hesabı kaydedip kullanmak ve bu süreçte davacının yüz fotoğrafını davacının izni olmadan kullanmak durumunda, portre hakkı ihlali kabul edilmezse, fotoğrafın kendisi tarafından çekildiği durumlarda, telif hakkı ihlali iddia edilebilir.

Web sitemizdeki başka bir makalede bahsettiğimiz bir örnekte, davacının kendi çektiği bir fotoğrafı Twitter profil resmi olarak kullandığında, gönderenin bu fotoğrafı davacının izni olmadan kopyalaması nedeniyle telif hakkı ihlali kabul edilmiştir. (Tokyo Bölge Mahkemesi, 9 Haziran 2017 kararı)

https://monolith.law/reputation/relation-between-the-publication-of-photos-without-consent-and-copyright[ja]

Not: Telif hakkı, patent gibi bildirilmesi gereken haklardan farklı olarak, yaratıldığı anda doğan bir haktır.

Ayrıca, telif hakkı ihlali için cezai yaptırımlar da belirlenmiştir. Telif hakkını ihlal eden kişi, soruşturma kurumları tarafından yapılan bir soruşturmanın ardından nihai olarak para cezası veya hapis cezası gibi cezai yaptırımlarla karşılaşabilir.

Cezai işlemler, telif hakkı sahibinin ihlalin durdurulması, tazminat, itibarın iade edilmesi gibi taleplerde bulunabileceği hukuki işlemlerden tamamen farklıdır ve cezai şikayet, cezai işlemlerin başlatılmasının bir nedeni olabilir.

Kişilik Hakkı

• İtibarın Zedelenmesi
• Gizlilik Hakkının İhlali
• Portre Hakkının İhlali
• Telif Hakkının İhlali

Her ne kadar belirli bir kalıba uymayan sahte kimlik kullanma eylemleri gerçekleştirilmiş olsa da, sahte kimlik kullanma eylemi sonucunda kişinin dışında başka bir kişilik oluşturulur ve bu kişilik, kişinin eylemleri olarak başkaları tarafından algılanacak kadar geçerli olur. Bu durumda, sahte kimlik kullanılan kişi, psikolojik acı çekme derecesinde huzurlu bir günlük yaşam sürdürmekte zorlanabilir. Bu durumda, itibar ve gizlilik haklarından ayrı olarak,

“Kişilik bütünlüğünü koruma çıkarı” anlamında bir kimlik hakkı düşünülebilir ve sahte kimlik kullanma eylemi, bu hakkın ihlali olarak kabul edilebilir. Bu durum, yavaş yavaş kabul görmeye başlamıştır.

Osaka Bölge Mahkemesi’nin 8 Şubat 2016 (2016) tarihli kararında,

“Sahte kimlik kullanılan kişinin huzurlu bir günlük yaşam ve sosyal yaşam sürdürmekte zorlanacak derecede psikolojik acı çektiği durumlar”

şeklinde belirtilen gereklilikler, Osaka Bölge Mahkemesi’nin 30 Ağustos 2017 (2017) tarihli kararında,

“Kişilik bütünlüğüne ilişkin çıkarın ihlalinin, sosyal yaşamda kabul edilebilir sınırları aşıp aşmadığı”

şeklinde, oldukça gevşetilmiştir.

Kişilik hakkını kabul eden bu iki yargı kararı, büyük bir adım olarak kabul edilebilir. Gelecekte artması beklenen kimlik hakkına ilişkin yargı kararlarına dikkat etmek gerekmektedir.

Sahte kimlik kullanma eyleminin kendisinin yasa dışı olduğunu kabul etmeli ve “kişilik bütünlüğünün sahte olduğu” durumlarda, kimlik hakkının ihlali olarak, yasa dışılığı kabul etmeliyiz.

Özet

Twitter’da herkesin kolaylıkla yapabileceği sahte hesap oluşturma.

İhmal edildiğinde, zarar hızla büyür, bu yüzden hızlı bir yanıt önemlidir. Gerçekten zarar gördüyseniz, deneyimli bir avukata danışın. Sahte hesap zararları hakkında, silme ve gönderenin belirlenmesi konularında ayrıntılı açıklamalar aşağıdaki makalede bulunabilir.

https://monolith.law/reputation/spoofing-dentityright[ja]