Японы худалдааны хуульд байгуулагдсан дамлалын үйл ажиллагааны хууль зүйн хүрээ: Дамлагчийн үүрэг ба эрхүүд

Японы худалдаа, үйлчилгээний салбарт, тухайлбал газар үл хөдлөх хөрөнгө, даатгал, M&A, далайн тээвэр зэрэг олон төрлийн чиглэлд мэргэжлийн дамжуулагчдын үүрэг чухал байдаг. Эдгээр гүйлгээг зөвхөн төлөвлөгөөтэйгээр хийхийн тулд “дамжуулагч” гэгдэх мэргэжилтнүүдийн оролцоо шаардлагатай байдаг. Гэсэн хэдий ч, дамжуулагчид зөвхөн танилцуулагч эсвэл хэлэлцээрийн туслах биш юм. Японы худалдааны хууль (Japanese Commercial Code) нь дамжуулагчийн үйл ажиллагааг “дамжуулагчийн үйл ажиллагаа” гэж хууль ёсоор тодорхойлж, тэдгээрийн байр суурь, үүрэг, эрхийн талаар нарийвчлан заасан байдаг. Энэ хууль ёсны хүрээлэн нь гүйлгээний ил тод байдлыг баталгаажуулах, шударга ёсныг хангах, мөн холбогдох талуудын эрх ашгийг хамгаалах зорилгоор бүтээгдсэн байдаг. Тухайлбал, олон улсын бизнесийн өргөжилтөд Японы зах зээл дээр дамжуулагчийг ашиглахдаа тусгай хууль ёсны байр суурийг ойлгох нь төлөвлөгөөгүй эрсдэлийг зайлсхийх, гүйлгээг амжилттай болгох түлхүүр болдог. Дамжуулагчид хэнд, ямар үүрэг хүлээх, ямар нөхцөлд хөлс хүсэх эрхтэй болохыг нарийвчлан мэдэх нь гэрээний стратеги боловсруулахад маш чухал юм. Энэхүү нийтлэлд бид Японы худалдааны хуульд (Japanese Commercial Law) заасан дамжуулагчийн тодорхойлолтоос эхлэн, түүнийг бусад худалдааны ажилтнуудаас ялгахыг тодорхойлно. Дараа нь, дамжуулагчийн гэрээний хууль ёсны онцлог, дамжуулагчид тавигдах онцгой үүрэг, хөлс хүсэх эрхийн шаардлага, өөрийн гэрээ байгуулах хязгаарлалт зэрэг, дамжуулагчийн үйл ажиллагааны гол хууль ёсны асуудлуудыг тодорхой хууль тогтоомж, шүүхийн шийдвэрийг үндэслэн дэлгэрэнгүй тайлбарлана.

Японы худалдааны хуульд заасан брокер гэж юу вэ

Японы худалдааны хуулийн 543-р зүйлд “брокер” гэдэг нь “өөр хоорондын худалдааны үйл ажиллагааны дамжуулагчаар мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулдаг хүн” гэж тодорхой тодорхойлсон байдаг。Энэ тодорхойлолтод брокерын хууль ёсны байдалд ойлголт өгөх чухал хэд хэдэн элементүүд агуулагдсан байна. Эхлээд, брокер нь “өөр хоорондын” гэрээг дамжуулдаг. Энэ нь брокер өөрөө гэрээний тал болохгүй, харин хоёр талын гэрээ байгуулахад туслах зөвхөн тэнцвэртэй гуравдагч хүн болохыг илэрхийлдэг. Хоёрдугаарт, дамжуулагчийн зорилго нь “худалдааны үйл ажиллагаа” байх ёстой. Жишээ нь, гэрлэлтийн дамжуулагч шиг, түүний агуулга худалдааны үйл ажиллагаа биш бол, тэр нь худалдааны брокер биш, иргэний брокер гэж нэрлэгдэх бөгөөд Японы худалдааны хуульд заасан брокерийн үйл ажиллагаанд хамаарах хатуу заалтууд шууд хамаарахгүй。

Японы худалдааны хуульд брокерын зэрэгцээ гүйлгээг дэмжих олон янзын үүрэгт ажилтнуудыг тодорхойлсон бөгөөд тэдгээрийн ялгааг ойлгох нь практикт маш чухал байдаг。

Агент нь тодорхой худалдаачны төлөө тухайн худалдааны ангилалд хамаарах гүйлгээг тогтмол төлөөлөх эсвэл дамжуулах үйл ажиллагааг хийдэг хүнийг хэлнэ。Брокер нь тодорхойгүй талуудын төлөө тус бүрт гүйлгээ хийхэд ялгаатай нь, агент нь тодорхой худалдаачинтай тогтмол харилцаа үүсгэдэг гол ялгаа байдаг。

Түүнчлэн, дистрибьютер нь өөрийн нэрээр бусдын төлөө барааны худалдаа эсвэл худалдан авалтыг мэргэжлийн үйл ажиллагаа болгон хийдэг хүнийг хэлнэ。Брокер нь гүйлгээний тал болдоггүй бол дистрибьютер нь өөрийн нэрээр гэрээ байгуулж, түүний хууль ёсны үр дүн нь өөрт нь хамаардаг томоохон ялгаатай байдаг。

Эдгээр ялгааг тодорхой ойлгох нь Японд бизнес эрхлэхдээ зохих дамжуулагчийг сонгох, түүний эрх мэдлийн хүрээ болон хариуцлагыг зөв ойлгохын тулд чухал юм。

Монголд хэрэгжих Японы хуульд үндэслэсэн наймаачны гэрээний эрх зүйн онцлог ба байгуулагдсан нөхцөл

Японы иргэний хуулийн дагуу наймаачны гэрээ нь ерөнхийдөө “зөвлөх гэрээ”-нд хамаарах байдаг 。Зөвлөх гэрээ нь “эрх зүйн үйлдэл”-ийг даалгадаг бол зөвлөх гэрээ нь эрх зүйн үйлдэл биш “үйлдлийн үйлдэл”-ийг даалгах зорилготой 。Наймаачны үндсэн үүрэг нь талуудын хоорондын хэлэлцээрийг зөв зохион байгуулж, гэрээ байгуулахад нь туслах үйлдлийн үйлдэл байдаг тул энэхүү зөвлөх гэрээнд хамаарна.

Зөвлөх гэрээ гэдэг нь наймаачны хамгийн үндсэн үүрэг нь Японы иргэний хуулийн 644-р зүйлээс гаралтай “сайн менежерийн анхаарал үүрэх үүрэг” (сайн удирдлагын анхаарал үүрэх үүрэг) болохыг илэрхийлдэг 。Энэ нь наймаач нь өөрийн мэргэжил, мэргэжлийн байр суурийн дагуу, зорилтот түвшинд шаардагдах анхааралтайгаар дамжуулалтын үйл ажиллагааг гүйцэтгэх ёстой гэсэн үүрэг юм.

Энэхүү эрх зүйн онцлог нь практикт маш чухал утга агуулдаг. Зөвлөх гэрээ нь тодорхой “үр дүн”-г баталгаажуулах биш, зохих “үйл явц”-ыг гүйцэтгэхийг зорьдог. Иймд, наймаач нь гүйлгээний баталгаажилтыг хариуцах үүрэггүй. Харин мэргэжлийн мэдлэг болон чадвараа ашиглан, гэрээ байгуулахад чин сэтгэлээсээ хичээнгүйлэн оролдох ёстой. Энэ нь үр дүнд төлбөр хийх гэрээнээс тодорхой ялгаатай. Иймд, наймаачны гэрээ байгуулахдаа наймаачны гүйцэтгэх ёстой үүргийн хүрээ, тайлангийн үүрэг хэр их байх, мөн төлбөрийн нөхцөл (жишээ нь, гүйлгээ баталгаажсан амжилтын урамшуулал эсвэл идэвхижүүлсэн цагаар тооцох хураамж) гэрээнд тодорхой зааж өгөх нь дараах маргааныг зайлсхийхэд маш чухал болно.

Монголдоо үйл ажиллагаа явуулдаг Японы хуульд заасан дамлагчийн тусгай үүргүүд

Японы худалдааны хууль нь ерөнхий сайн засаглалын анхааралтай үүргийн дээр, гүйлгээний тодорхой байдлыг хангах болон талуудыг хамгаалах зорилгоор дамлагчид зарим тусгай үүргүүдийг тавьдаг. Эдгээр үүргүүд нь дамлагчийн үйл ажиллагааны эрүүл мэндийг хангахад чухал хууль ёсны заалтууд юм.

Эхлээд, “жишээ баримтыг хадгалах үүрэг” байдаг. Хэрэв дамлагч гүйлгээнд холбогдох жишээ баримтыг хүлээн авсан бол, тэрээр гүйлгээ дуусах хүртэл тухайн жишээ баримтыг хадгалах үүрэгтэй болно (Японы худалдааны хууль 545-р зүйл). Ингэснээр, дараа нь барааны чанар гэх мэт асуудлаар маргаан үүсэх үед баталгаа болгон ажиллана.

Дараагийн, хамгийн чухал үүргүүдийн нэг нь “гэрээ байгуулах бичиг өгөх үүрэг” юм (Японы худалдааны хууль 546-р зүйл). Хэрэв дамлагчийн дундлагаар гэрээ байгуулагдсан бол, дамлагч нь даруй, гэрээний талуудын овог нэр эсвэл нэршил, гэрээ байгуулсан огноо, мөн гэрээний товч мэдээллийг тусгасан бичиг (гэрээ байгуулах бичиг) бэлтгэж, гарын үсэг зурсан эсвэл тамга дарсны дараа талуудад өгөх ёстой . Энэхүү гэрээ байгуулах бичиг нь гэрээ байгуулагдсаныг батлах албан ёсны баримт болон гүйлгээний агуулгыг тодорхой болгоход төв үүрэг гүйцэтгэдэг.

Гуравдугаарт, “номуудад холбогдох үүрэг” тогтоосон байдаг (Японы худалдааны хууль 547-р зүйл). Дамлагч нь дундласан гэрээний агуулгыг гэрээ байгуулах бичгийн дагуу номонд бичиж, үүнийг хадгалах ёстой. Мөн, гэрээний талууд нь өөрийн гүйлгээнд холбогдох номуудын хуулбарыг хүссэн үедээ авах эрхтэй байдаг .

Сүүлд, тусгай нөхцөлд үүсдэг “овог нэр гэх мэт мэдээллийг нууцлах үүрэг” болон түүнтэй холбоотой “оролцох үүрэг” байдаг. Хэрэв талуудын нэг нь өөрийн овог нэр эсвэл нэршилийг эсрэг талд ил болгохгүй байхыг дамлагчаас хүсвэл, дамлагч нь тэр зааврыг дагаж мөрдөх ёстой (Японы худалдааны хууль 548-р зүйл). Гэвч, ийм байдлаар нэг талын нууцлалыг хангасан тохиолдолд, эрх зүйн үр дагавар нь дамлагч нь эсрэг талын талуудад нууцлалыг хангасан талын өмнөөс гэрээг биелүүлэх үүрэгтэй болно (Японы худалдааны хууль 549-р зүйл). Энэ нь “оролцох үүрэг” эсвэл “биелүүлэх хариуцлага” гэж нэрлэгддэг бөгөөд дамлагч нь нууцлалыг зөвшөөрснөөр хүлээх томоохон эрсдэл юм. Дамлагч нь зөвхөн мэдээллийг нууцлах биш, гүйлгээний биелэлтийг өөрөө баталгаажуулах байр суурийг эзэлнэ.

Япон хуулийн дагуу үйлчлэгчийн хөлс хүлээн авах эрх

Үйлчлэгч нь худалдаачин хүн бөгөөд өөрийн үйл ажиллагааны хүрээнд бусдын төлөө үйлдэл хийх тул, Японы худалдааны хуулийн 512-р зүйлийн дагуу зохих хөлсийг нэхэмжлэх ерөнхий эрхтэй байдаг。Гэвч үйлчлэгчийн үйл ажиллагаатай холбоотойгоор, Японы худалдааны хуулийн 550-р зүйл нь хөлс хүлээн авах эрхийн талаар илүү тодорхой шаардлагыг тогтоосон байдаг.

Хамгийн чухал шаардлага нь хөлс хүлээн авах эрх нь үйлчлэгчийн үүрэг гүйцэтгэлийн хэрэгжилттэй шууд холбоотой байдаг явдал юм. Японы худалдааны хуулийн 550-р зүйлийн 1-р хэсэг нь үйлчлэгч нь хөлсөө зөвхөн дээрхи гэрээний бичиг баримтыг гардуулах үүрэг (Японы худалдааны хуулийн 546-р зүйл) холбоотой ажиллагааг дуусгасны дараа л хүсэж болохыг заасан байдаг。Энэ нь үйлчлэгч нь гүйлгээний баталгаа болон агуулгыг тодорхой болгох чухал нийтийн үүрэг гүйцэтгэсний дараа л хариуцлагаа авах эрхтэй болдогийг харуулдаг. Ажиллагааны үүргээ зөрчсөн үйлчлэгч нь гэрээ байгуулагдсан боловч хуулийн хувьд хөлсөө нэхэмжлэх эрхээ алдах магадлалтай байдаг.

Мөн Японы худалдааны хуулийн 550-р зүйлийн 2-р хэсэг нь хөлсийн төлбөрийг тухайн гэрээний талууд хоорондын онцгой тохиролцоо байхгүй бол тэдгээрийн хоёр тал харилцан тэнцүү хувь нь хүлээх ёстой гэж заасан байдаг。Энэ заалт нь үйлчлэгч нь аль нэг талд хандаж болохгүй, харин тэнцвэртэй байр суурьтай байж бусдыг дундуур нь зуучлах ёстой гэсэн хуулийн үндсэн санааг илэрхийлдэг.

Түүнчлэн, Японы шүүхийн шийдвэрүүд нь хөлс хүлээн авах эрхийг зөвшөөрөхийн тулд үйлчлэгчийн зуучлалын үйл ажиллагаа ба гэрээ байгуулагдсаны хооронд “зохих шалтгааны хамаарал” байх шаардлагатай гэж үздэг. Энэ талаарх чухал шүүхийн шийдвэр нь 1970 оны 10 сарын 22-ны өдрийн Японы Дээд Шүүхийн шийдвэр байдаг. Энэ хэргийн хүрээнд, газар барилгын худалдааны зуучлалыг хийж байсан байгууллага нь эцсийн гэрээний хэлэлцээрийн шатанд талуудаас зориуд гадуурхагдаж, тэд хоорондоо шууд гэрээ байгуулсан байна. Дээд Шүүх нь үйлчлэгч нь гэрээ байгуулах үеэр оролцоогүй байсан ч, түүний зуучлалын үйл ажиллагаа нь гэрээ байгуулах үндсийг бүрдүүлсэн бөгөөд талууд үйлчлэгчийг буруутган хөлсийг төлөхөөс зайлсхийх зорилгоор гадуурхсан тохиолдолд үйлчлэгчийн хөлс хүлээн авах эрхийг хадгалах ёстой гэж үзсэн байдаг。Энэ шийдвэр нь үйлчлэгчийн хувьд зохих хүндэтгэлийг авч, түүний эрхийг хамгаалах ёстой гэсэн шүүхийн байр суурийг илэрхийлдэг.

Өөрийн Гэрээ Байгуулах, Хоёр Талын Төлөөлөгчийн Хязгаарлалт

Дундын хууль ёсны байр суурийн үндсэнд нь тэнцвэртэй байдал ба шударга ёс оршино. Энэхүү зарчмаас өөрийн гэрээ байгуулах болон хоёр талын төлөөлөгчийн чухал хязгаарлалтууд гарч ирдэг.

Японы худалдааны хуульд дундын өөрийн гэрээ байгуулахыг шууд хориглох тодорхой заалт байхгүй. Гэсэн хэдий ч, энэ хориглолт нь Японы худалдааны хуулийн 543-р зүйлд тодорхойлогдсон дундын тодорхойлолтоос ухамсарлагдан гарч ирдэг. Дунд нь “өөр хоорондын” худалдааны үйл ажиллагааг дамжуулагч хэмээн тодорхойлогдсон бөгөөд өөрөө тэр “өөр” нэгэн болон гэрээний талуудын нэг болох нь тодорхойлолтоор боломжгүй. Дундын дамжуулан хийгдэх гүйлгээнд өөрөө тал болон оролцох нь тэнцвэртэй байр сууриа бүрэн орхих үйлдэл бөгөөд ашиг сонирхлын зөрчилд хамгийн их тохиолддог жишээ юм. Иймд, өөрийн гэрээ байгуулах нь дундын үндсэн үүрэгтэй нийцэхгүй учраас ерөнхийдөө зөвшөөрөгдөхгүй гэж үздэг.

“Хоёр талын төлөөлөгч” гэдэг үг нь түгээмэл байдлаар ойлголтын алдаанд хүргэх магадлалтай. Японы иргэний хуульд үндсэндээ хориглодог хоёр талын төлөөлөгч нь нэг төлөөлөгч нь гэрээний хоёр талын төлөөлөгч болох тохиолдлыг хэлнэ. Гэвч дундын үүрэг нь үндсэндээ хоёр талын хооронд зогсон гүйлгээг дамжуулах явдал юм. Дунд нь нэг талын ашиг сонирхлыг л хамгийн ихээр нэмэгдүүлэхийн тулд үйл ажиллагаа явуулах төлөөлөгчөөс ялгаатай, гүйлгээний шударга ба тэгш оролцоог хангах зорилгоор хоёр талын ашиг сонирхлыг зохицуулах үүрэгтэй.

Энэ ялгаа нь өнөөгийн M&A гүйлгээнд оролцогч зөвлөхүүдийн үүргийг харьцуулахад илүү тодорхой болдог. M&A-ийн “дундын компани” нь Японы худалдааны хууль дээрх дундтай ойролцоо бөгөөд зарах тал ба худалдан авах талын хооронд зогсон, тэнцвэртэй байр сууриар мэдээллийг дамжуулж, хэлэлцээрийг зохицуулж, гүйлгээний биелэлтийг эрэлхийлдэг. Эсрэгээрээ, “Санхүүгийн зөвлөх (FA)” нь зарах тал эсвэл худалдан авах талын аль нэгтэй гэрээ байгуулж, түүний үйлчлүүлэгчийн ашиг сонирхлыг хамгийн ихээр нэмэгдүүлэхийг зорилго болгодог. FA нь төлөөлөгчийн ойролцоо байр суурьтай бөгөөд түүний үүрэг нь зөвхөн нэг талын төлөөлөгчид чиглэдэг.

Иймд, компаниуд Японд дундыг ажиллуулахдаа түүний зорилгыг тодорхой болгох нь чухал юм. Тэнцвэртэй зохицуулагчийг хайж байгаа бол дунд (эсвэл дундын компани) нь тохиромжтой байх бол, өөрийн компанийн ашиг сонирхлыг хамгийн ихээр эрэлхийлэх хэлэлцээрийн төлөөлөгчийг хайж байгаа бол төлөөлөгч эсвэл FA шиг нэг талын төлөө зөвлөгөө өгөх зөвлөхийг сонгох шаардлагатай болно. Энэ сонголт нь гүйлгээний онцлог ба стратегитай шууд холбоотой чухал хууль ёсны шийдвэр юм.

Хураангуй

Японы худалдааны хуульд байгуулагдсан дамжуулагчийн үйл ажиллагааны систем нь худалдааны гүйлгээнд оролцогчдын үүрэг хариуцлагыг хууль ёсоор тодорхойлж, гүйлгээний шударга байдлыг ба аюулгүй байдлыг хангах зорилготой нарийн боловсруулсан хүрээлэн юм. Дамжуулагчид нь зөвхөн танилцуулагч биш, гэрээний бичиг баримтыг гардуулах үүрэг, ном тэмдэглэл хийх үүрэг зэрэг хатуу дадлагын үүргийг хүлээдэг мэргэжилтнүүд юм. Мөн эдгээр үүргүүдийг итгэлцэлтэй биелүүлэх нь төлбөр хүсэх эрхийн үндсэн нөхцөл болдог. Түүнчлэн, тодорхойлолтоос урьдчилан гаргасан тэнцвэрт байдалын зарчим нь дамжуулагчийн үйл ажиллагааг хянах, өөрийн эрх ашгийн зөрчилтэй тэмцэх хэлбэрээр хувийн гэрээ байгуулахыг хориглоно. Эдгээр хууль эрх зүйн зохицуулалтыг ойлгох нь Японд дамжуулагчийн тусламжтайгаар гүйлгээ хийх бүх компаниудад өөрийн эрхийг хамгаалах, үйл ажиллагаагаа зөв зохион байгуулахад чухал юм.

Манай байгууллага, Монолит Хууль Зүйн Газар нь дотоод болон гадаадын олон клиентүүдэд Японы худалдааны хуульд хамаарах гүйлгээнд, түүнд дамжуулагчийн үйл ажиллагааг оруулан, олон талын зөвлөгөө өгөхөд туршлагатай байдаг. Японы хуульчийн мэргэжлийн зэрэглэлээс гадна, гадаадын хуульчийн мэргэжлийн зэрэглэлтэй, англи хэлний мэдлэгтэй хуульчид ч бидэнд багтсан бөгөөд олон улсын худалдааны гүйлгээний хууль эрх зүйн төвөгтэй асуудлуудыг нарийн ойлгож, клиентийн бизнесийн хамгийн тохиромжтой шийдлийг санал болгох боломжтой. Дамжуулагчийн гэрээ, агентлагийн гэрээ боловсруулах, хянахаас эхлээд, гүйлгээний маргааныг шийдвэрлэх хүртэл мэргэжлийн хууль зүйн дэмжлэг үзүүлнэ.