Ажилд авах гэрээг гардуулсан үед шалгах шаардлагатай чухал цэгүүд

Ажилд орж байсан хүн бүр нь ажлын гэрээ байгуулсан байх гэж бодож байна. Гэхдээ ажлын гэрээг гардуулсан үед, агуулгыг сайн шалгахгүйгээр зөвхөн гарын үсэг зурах, тамга дарах хүмүүс ч бас олон байдаг. Иймд ажил эхлүүлсний дараа, бодож байснаас өөр, сонсож байснаас өөр зүйлс тохиолдож, санаа зовних нь гардаг. Энэ мэт асуудлуудаас зайлсхийхийн тулд, энэ нийтлэлд ажлын гэрээг хүлээн авсан үед шалгах шаардлагатай чухал зүйлсийн талаар тайлбарлах болно.

Ажилд авах гэрээ гэж юу вэ?

Ажилд авах гэрээ гэдэг нь ажил олгогч (ажилд авагч) ба ажилтан (ажилд авагдагч) хоёрын хооронд ажлын нөхцөл болон бусад зүйлсийг тодорхой болгох зорилгоор байгуулагддаг гэрээний төрлийг хэлнэ. Ажилд авах гэрээг хуульд “Ажлын гэрээ” гэж нэрлэдэг байх мөн аж.

Ажилд орох гэрээний агуулга

Ажилд орох гэрээний агуулгад ихэвчлэн дараахь зүйлс заасан байдаг. Доор дурдсан зүйлсээс гадна ажил олгогч ба ажилтны хоорондын тохиролцоонд тулгуурлан, ажилд орох гэрээнд бичигдэх боломжтой.

1. Ажилд авах хугацааны тухай
2. Ажиллах газрын тухай
3. Хийх ажлын хүрээний тухай
4. Цагийн ашиглалтын тухай
5. Амралтын өдрийн ажлын тухай
6. Ажлын эхлэх, дуусах цагийн тухай
7. Амралтын цагийн тухай
8. Амралт, чөлөөт өдрүүдийн тухай
9. Цалинтай амралтын тухай
10. Цалингийн тухай
11. Өрсөлдөөнийг зайлсхийх тухай

https://monolith.law/corporate/effectiveness-of-the-prohibition-on-changing-jobs-of-other-companies[ja]

Ажилд орох гэрээний төсөл

Ажилд орох гэрээ
○○○○ Хувьцаат Компани (цаашид ‘А’ гэх) ба ○○○○ (цаашид ‘Б’ гэх) нар өнөөдөр дараах ажлын нөхцөлүүдээр ажилд орох гэрээг байгууллаа.

1-р зүйл (Ажилд орох хугацаа гэх мэт)
1. Б-ийн ажилд орох хугацаа нь Рэйва ○ жилийн ○ сарын ○-наас Рэйва ○ жилийн ○ сарын ○-ныг хүртэл байна. Бусад түр ажилтан, цагийн ажилчдын ажиллах журамд заасан төгсгөлийн тухай зүйлсийг дагана.
2. Б-ийн ажилд орох эхлэх өдөр нь Рэйва ○ жилийн ○ сарын ○-ны өдөр байна.

2-р зүйл (Ажлын байр ба хийх ажил)
1. Б-ийн ажлын байр нь А-ийн ○○ үйлдвэр, ○○ хэсэг байх ба хийх ажил нь ○○ ажил байна.
2. А нь ажлын шаардлагаар дээрх ажлын байр ба хийх ажлыг өөрчлөх эрхтэй бөгөөд Б нь энэхүү өөрчлөлтийг урьдчилан зөвшөөрч байна.

3-р зүйл (Ажил эхлэх, дуусах цаг ба амралтын цаг)
Өмнөх зүйлийн 1-р хэсэгт заасан ажлын байр дээр Б-ийн ажил эхлэх цаг, дуусах цаг ба амралтын цаг нь дараах байдлаар байна.
Ажил эхлэх цаг 8:30
Ажил дуусах цаг 17:30
Амралтын цаг 12:00-ээс 13:00

4-р зүйл (Цагийн ажил ба амралтын өдрийн ажил)
1. А нь ажлын шаардлагаар шаардлагатай тохиолдолд Б-д хууль тогтоомж болон түр ажилтан, цагийн ажилчдын ажиллах журамд заасан журмыг дагаж, цагийн ажил эсвэл амралтын өдрийн ажил хийлгэхийг үүрэг болгож болно, Б нь энэхүү үүргийг урьдчилан зөвшөөрч байна.
2. А нь ажлын шаардлагаар шаардлагатай тохиолдолд Б-д шөнийн ажил (22:00-аас дараа өдрийн 05:00 хүртэлх цагийн ажил) хийлгэхийг үүрэг болгож болно, Б нь энэхүү үүргийг урьдчилан зөвшөөрч байна.

5-р зүйл (Амралт ба чөлөөт цаг)
1. 2-р зүйлийн 1-р хэсэгт заасан ажлын байрны хуваарьт амралтын өдрүүд нь түр ажилтан, цагийн ажилчдын ажиллах журамд заасан байдлаар байна. Бусад, А нь Б-ийн ажиллах үүргийг чөлөөлөх амралтын өдрүүд, чөлөөт цагийн хүрээ зэргийг түр ажилтан, цагийн ажилчдын ажиллах журамд заасан байдлаар байна.
2. А нь ажлын шаардлагаар, дээрх хуваарьт амралтын өдрүүдийг урьдчилан өөр өдөртэй солих эсвэл шилжүүлэх эрхтэй бөгөөд Б нь энэхүү өөрчлөлтийг урьдчилан зөвшөөрч байна. Энэ тохиолдолд солих эсвэл шилжүүлэх журмын талаар түр ажилтан, цагийн ажилчдын ажиллах журамд заасан байдлаар байна.

6-р зүйл (Жил бүрийн цалинтай амралт)
1. А нь Б-ийн ажилласан хугацаанд тохирсон жил бүрийн цалинтай амралтыг олгоно.
2. Жил бүрийн цалинтай амралтын олгогдох өдрүүд ба Б-ийн амралтын эрхийг хэрэгжүүлэх журмын талаар түр ажилтан, цагийн ажилчдын ажиллах журамд заасан байдлаар байна.

7-р зүйл (Цалин ба бусад)
1. А-аас Б-д олгох цалингийн тогтоох, тооцоо, хугацаа ба олгох өдрийн талаар түр ажилтан, цагийн ажилчдын цалингийн журамд заасан байдлаар байна.
2. А нь сарын цалингийн үндсэн хэмжээгээр □□ иенийг Б-д олгоно, Б нь энэхүү цалинг зөвшөөрч байна.
3. Шагнал ба Б-ийн тэтгэвэрт гарах үед олгох тэтгэврийн талаар түр ажилтан, цагийн ажилчдыг хамарсан цалингийн журам эсвэл тэтгэврийн журамд тусгай заалт байхгүй бол олгохгүй.

8-р зүйл (Өрсөлдөхийг хориглох)
Б нь ажиллаж байх хугацаанд болон тэтгэвэрт гарсны дараа 2 жилийн хугацаанд А-ийн зөвшөөрөлгүйгээр А-тай өрсөлдөх бизнес эрхлэх, эсвэл өрсөлдөгч компанид ажиллахыг хориглоно.

9-р зүйл (Бусад)
1. Энэ гэрээнд заасангүй зүйлсийн талаар хууль тогтоомж, хөдөлмөрийн гэрээ, түр ажилтан, цагийн ажилчдын ажиллах журам (цалингийн журам, аюулгүй байдлын журам гэх мэт бусад журамтай хамт) заасан байдлаар байна.
2. Энэ гэрээнд заасан ажлын нөхцөлүүд нь түр ажилтан, цагийн ажилчдын ажиллах журамд заасан ажлын нөхцөлүүдээс давуу бол энэ гэрээгээр, доогуур бол түр ажилтан, цагийн ажилчдын ажиллах журамаар байна.

10-р зүйл (Тусгай зүйлс)
○○○○○○○○

Дээрх бүх зүйл
Рэйва ○ жил ○ сарын ○-ны өдөр
(А) Хаяг ○○ муж, ○○ хот, ○○ дүүрэг, ○-р хороо, ○-р байр, ○-р тоот
Нэр ○○○○ Хувьцаат Компани
(Б) Хаяг ○○ муж, ○○ хот, ○○ дүүрэг, ○-р хороо, ○-р байр, ○-р тоот
Нэр (Өөрийн гарын үсэг)　　　　＜Тамга＞

Ажилд орох гэрээ ба ажлын нөхцөл мэдэгдэл хоорондын ялгаа

Ажилд орох гэрээнээс өөрөөр ажил олгогчоос ажлын нөхцөл мэдэгдэл хүлээн авсан туршлагатай хүмүүс олон байдаг байх. Ажилд орох гэрээ ба ажлын нөхцөл мэдэгдэл хоёулаа ажлын нөхцөл зэргийг заасан бөгөөд, агуулга нь ихэнхдээ адилхан байдаг.

Эдгээр хоёр бичиг баримтын гол ялгаа нь дараах хоёр зүйлд оршино:

Эхлээд, ажлын нөхцөл мэдэгдэл нь Хөдөлмөрийн стандартын хууль (Japanese Labor Standards Act) -ийн 15-р зүйлийн 1-р хэсэгт “Ажил олгогч нь ажилд авах гэрээ байгуулах үед ажилтанд цалин, ажлын цаг болон бусад ажлын нөхцөлүүдийг тодорхой зааж өгөх ёстой.” гэж заасан бөгөөд хууль ёсоор шаардлагатай бичиг баримт болно. Харин ажилд орох гэрээ нь хууль ёсоор шаардлагатай бичиг баримт биш юм.

Дараа нь, ажилд орох гэрээ нь ажил олгогч ба ажилтны харилцан санал зөвшөөрөлтэйгээр байгуулагдсан бичиг баримт бол ажлын нөхцөл мэдэгдэл нь ажил олгогчоос ажилтанд хүргүүлэх зориулалттай бичиг баримт бөгөөд харилцан санал зөвшөөрөлтэй бичиг баримт биш юм.

Ажилд авах гэрээ ба ажлын нөхцөл мэдэгдэл хоорондын харилцаа

Ажилд авах гэрээ ба ажлын нөхцөл мэдэгдлийн агуулга нь компаниас компанид өөр өөр байдаг. Жишээлбэл, ажлын нөхцөл мэдэгдэлд хуульд заасан шаардлагатай зүйлсийг хамгийн бага хэмжээгээр тусгаж, ажилд авах гэрээ эсвэл ажлын дүрэмд дэлгэрэнгүй заалтуудыг тусгах тохиолдол байдаг. Тэгшинэ, ажлын нөхцөл мэдэгдэлд хуульд заасан шаардлагатай зүйлсээс гадна, дэлгэрэнгүй заалтуудыг ч мөн тусгасан тохиолдол бас бодит байдаг. Мөн ажлын нөхцөл мэдэгдэлд болон ажилд авах гэрээнд дэлгэрэнгүй заалтуудыг тусгасан тохиолдол ч байдаг.

Иймд, компаниас компанид ажилд авах гэрээ ба ажлын нөхцөл мэдэгдлийн харилцаанаас хамаарч, ажилд авах гэрээний агуулгын нарийвчлал нь өөр өөр байж болно.
Гэхдээ, мэдээж хэрэг, дээрх бүхий л хувилбаруудад, ажилд авах гэрээнд ажлын нөхцөлүүдийн дундаж, чухал зүйлсийг тусгах болно.

Ажилд орох гэрээний чухал шалгах цэгүүд

Ажилд орох гэрээг гардуулсан үед танд мэргэжлийн үг хэллэг ихтэй, уншихад хэцүү санагдаж магадгүй. Гэхдээ гэрээний агуулгыг шалгах нь маш чухал учраас ажилд орох гэрээний чухал шалгах цэгүүдийг тайлбарлаж өгье.

Гэрээний хугацаа

Эхлээд, гэрээний хугацааг сайтар шалгах хэрэгтэй. Компанийн хүсэлтээр, та боломжит хамгийн эрт ажилд орохыг хүсч болох юм уу, эсвэл нэг сарын дараа ажилд орохыг хүсч болзошгүй. Хэрэв ажилд орох хүртэлх хугацаа урт бол, та тэр хугацаанд цалингаа авч чадахгүй бөгөөд энэ нь таны амьдралд саад учруулж болзошгүй.

Мөн, компаниас та боломжит хамгийн эрт ажилд орохыг хүссэн ч, одоо ажиллаж байгаа компаниас тийм хурдан гарах боломжгүй байж болзошгүй. Тиймээс, гэрээний хугацааг сайтар шалгах шаардлагатай.

Ажиллах газар

Салбар нь олон байгаа компанийн хувьд, ярилцлага нь Токио хотын төв оффист болох ч, бодит ажиллах газар нь өөр аймагт байж болзошгүй. Тиймээс, бодит ажиллах газрыг сайтар шалгах хэрэгтэй.

Мөн, томилгоо эсвэл шилжилт хөдөлгөөнөөр ажиллах газар өөрчлөгдөх магадлалтай. Гэр бүлтэй эсвэл жижиг хүүхэдтэй бол томилгоо эсвэл шилжилт хөдөлгөөн хийхэд хэцүү байж болзошгүй. Тиймээс, эхлээд одоогийн ажиллах газрыг шалгах, мөн томилгоо эсвэл шилжилт хөдөлгөөнөөр ажиллах газар өөрчлөгдөх магадлалтай эсэхийг сайтар шалгах нь чухал.

Төлөгдөх мөнгөн дүн

Эхлээд, төлөгдөх мөнгөн дүнгийн төлөөлөл болох цалингийн талаар авч үзье. Цалингийн хувьд, цагийн хөлсний систем бол ойлгоход хялбар байдаг ч, сарын болон жилийн цалингийн системд, заавал тодорхой байдаггүй. Тиймээс, цалингийн дэлгэрэнгүйг сайтар шалгах шаардлагатай.

Мөн, урамшууллын байгаа эсэх, тэтгэврийн сангийн байгаа эсэх нь төлөгдөх мөнгөн дүнд ихээхэн нөлөөлдөг учраас шалгах хэрэгтэй. Урамшууллын хувьд, урамшууллын төлбөр байгаа эсэх, төлбөр байгаа бол ямар хэмжээний мөнгөн дүнгээр, хэдэн сар төлөгдөхийг шалгах хэрэгтэй. Мөн, замын зардал болон нийгмийн даатгалын харилцааг сайтар шалгах нь чухал. Хөдөлмөрийн яамны хувьд, цагийн хөлс өндөр боловч замын зардал төлөгдөхгүй байж болзошгүй учраас анхаарах хэрэгтэй. Мөн, ажилтны эрүүл мэндийн даатгалын агуулгыг шалгах нь зөв.

Ажил дээрээ үлдэх цаг

Ажлын ба амьдралын тэнцвэрийн холбоотой чухал зүйл бол ажил дээрээ үлдэх цаг юм. Ажил дээрээ үлдэх цагийн тухай, ажлын нөхцөл мэдэгдэлд харахад мэдэгдэж болох ч, ажилд орох гэрээгээр тодорхой хэдэн цагийг үлдэхийг сайтар шалгах нь чухал. Мөн, ажилд орох гэрээнд “Сард 30 цагийн ажил дээрээ үлдэх цагийг оруулсан.” гэх мэт заалт байж болзошгүй. Үүнийг ашигладаг компаниуд нэмэгдэж байгаа тул, ажил дээрээ үлдэх цагийг оруулсан эсэхийг сайтар шалгах хэрэгтэй.

Амралтын өдрүүд

Амралтын өдрүүдийн тухай зүйлс ч мөн ажлын ба амьдралын тэнцвэртэй холбоотойгоор маш чухал учраас сайтар шалгах хэрэгтэй. Эхлээд, хэдэн өдөр амрахыг шалгах хэрэгтэй. Мөн, амралтын өдрүүдийн тоогоос гадна, ямар өдөр амрахыг шалгах шаардлагатай. Жишээ нь, ажлын өдрүүдэд амрах тохиолдолд, ресторан эсвэл тоглоомын парк зэрэг газрууд харьцангуй хоосон байдаг гэх мэт давуу талтай боловч, гэр бүлийн гишүүд эсвэл найз нөхөд нь амралтын өдрүүдэд амрахгүй байх магадлалтай. Тиймээс, амралтын өдрүүдийн тоо болон өдрийг сайтар шалгах хэрэгтэй.

Хураангуй

Дээрх хэсэгт танд өгөгдсөн ажилд урьхагчийн гэрээг шалгахад анхаарах чухал цэгүүдийг тайлбарласан болно. Ажлын нөхцөл нь манай амьдралд ихээхэн нөлөөлдөг чухал зүйл боловч, гэрээний агуулгыг сайтар шалгадаггүй хүмүүс ч бас олон байдаг гэж бодож байна. Дараа нь харамсалтай байдалд орохгүйн тулд, ажилд урьхагчийн гэрээний агуулгыг сайтар шалгах хэрэгтэй. Мөн ажлын нөхцөл мэдэгдэл бичиг болон ажиллах журам зэрэг бусад баримт бичгүүдийг шалгах нь чухал юм. Энэ нийтлэлд бид ажилд урьхагчийн гэрээний чухал шалгах цэгүүдийг тайлбарласан боловч, гэрээний агуулгыг өөрөө шалгахад таашаалгүй байгаа бол, мэргэжлийн хуульчид зөвлөгөө авахыг зөвлөж байна.