Хуульчийн тайлбарласнаар нэр төрийн хор уршиг хүлээлгэхгүй гэж үзсэн 6 жишээ

Нэр төрийн хүндийг гэмтээх гэдэг нь гадаадын нэр төр бөгөөд, энэ нь нийгэмд хүнийг өгөх үнэлгээг илэрхийлдэг. Иймд, хүний нийгмийн үнэлгээг бууруулах нь, түүний нийгмийн үнэлгээг бууруулахыг хэлнэ, энэ нь Японы хууль зүйн хувьд хэрэглэгддэг бөгөөд энэ нь Японы гэмт хэрэгт хууль (Criminal Law) болон иргэний хууль (Civil Law) хоёрт нь ижил юм.

Нийгмийн үнэлгээ гэдэг нь харагдахгүй зүйл учраас, нийгмийн үнэлгээ бодитоор буурсан гэдгийг нотлох нь хэцүү байдаг. Тиймээс, Японы гэмт хэрэгт хуульд ч, иргэний хуульд ч, хүний нийгмийн үнэлгээг бодитоор бууруулсан гэдгийг шаардахгүй, зөвхөн түүнийг бууруулах эрсдэлийг үүсгэсэн гэдэг нь хангалттай гэж үздэг. Нэр төрийн хүндийг гэмтээх нь өргөн хүрээтэй заасан мэт харагдаж болох ч, бодит хэргүүдэд нэр төрийн хүндийг гэмтээгээгүй гэж үзсэн тохиолдлууд олон байдаг. Энэ нийтлэлд бид “нэр төрийн хүндийг гэмтээгээгүй” гэж үзсэн зургаан жишээг авч үзье.

Нэр төрийн хүндийг гэмтээсэн гэж үзэгдэхгүй байсан тохиолдол

Өмгөөлөгч ба хариуцагчийн хооронд өнгөрсөн хугацаанд явагдсан хэргийн талаар, хариуцагч өөрийн вэб хуудас дээр нэр төрийн хүндийг гэмтээсэн үгсийг бичсэн гэж өмгөөлөгч хохирол болон нийтлэлийг устгахыг шаардсан тохиолдол байдаг.

Хариуцагч “муу нөхдүүд”, “тэр буруу зохиогчийн эрхийг далдлан ашигласан заналхийлэгч хэрэг”, “Б-гийн сэтгэл зүйн байдал нь энгийн бус” гэх мэтээр өмгөөлөгчийг үргэлжлүүлэн доромжилсон ч, Токио дүүргийн шүүх (2015 оны 6-р сарын 16-ны өдрийн шийдвэр) нь,

“Өмгөөлөгчийн үйлдлийг нарийвчлан тодорхой фактуудыг дурдан үнэлсэн хэсэг бага байгаа”, “Өмгөөлөгчийн овог нэрийг ил тод бичээгүй бөгөөд дүрмээр илэрхийлсэн”, мөн “Дээрх бүх үгсийг агуулсан нийтлэл нь хариуцагчийн үзэл бодлоос хэргийн явцыг тайлбарлах агуулгатай байгаа” гэх мэт шалтгаануудаас болж, нэр төрийн хүндийг гэмтээсэн гэж үзээгүй.

Токио дүүргийн шүүх 2015 оны 6-р сарын 16-ны өдрийн шийдвэр

Гэсэн хэдий ч, “Санал бодлоо эсвэл шүүмжлэлээ хэтрүүлж, өмгөөлөгчийн хувь хүний нэр төрийг довтлох хэлбэрээр илэрхийлсэн бөгөөд, үгсийг нийтлүүлэн авч үзвэл буруу ба зохимжгүй илэрхийлэл болохыг харуулж байна. Иймд, хариуцагч Y1-ийн үйлдэл нь өмгөөлөгчийн нэр төрийн мэдрэмжийг нийгмийн ерөнхий ойлголт дээр хэлэлцэх боломжгүй хэмжээгээр зөрчсөн хууль бус үйлдэл гэж үзэх нь зүйтэй” гэж үзэж, нэр төрийн мэдрэмжийг зөрчсөн гэж үзэн, 300,000 иенийн төлбөр болон нийтлэлийг устгахыг захирав. Нэр төрийн хүндийг гэмтээсэн гэж үзэгдээгүй ч, нэр төрийн мэдрэмжийг зөрчсөн гэх мэт тохиолдлууд байдаг.

Нэр төрийн мэдрэмжийн зөрчилтэй холбоотой дэлгэрэнгүй мэдээллийг доорх нийтлэлд тайлбарласан байна.

https://monolith.law/reputation/defamation-and-infringement-of-self-esteem[ja]

Үнэн зүйтэй гэж үзэгдсэн тохиолдлууд

2011 оны 1-р сард “週刊新潮” болон “週刊文春” сэтгүүлүүдэд Японы Эдийн Засгийн Шинэ Мэдээллийн Нийгэмлэгийн (日本経済新聞社) эмэгтэй сэтгүүлчид хүчирхийлэл үйлдсэн гэж мэдээлсэнтэй холбогдуулан, тэр үед Минжу намын (民主党) Сэнгоку Ёсито (仙谷由人) улс төрийн зөвлөхийн дэд дарга нь нэр төрийг гутаасан гэж үзэн, Шинчо ша (新潮社) болон Бунгэй Шунжю (文芸春秋) компаниудад тус бүр 10 сая иений хохирол ба бусад төлбөр төлүүлэхийг шаардсан хэргийг Токиогийн Дүүргийн Шүүх (東京地方裁判所) 2012 оны 6-р сард хэрэгтэй холбоотой чухал хэсгийг үнэн гэж үзэж, өргөдлийг татгалзсан.

Түүнчлэн, шүүхийн шийдвэрт:

Энэ хэргийн хүрээнд, ○○ сэтгүүлч өөрөө гэрчлэлийн үеэр, энэхүү илэрхийлсэн үг хэллэгээр хүчирхийллийн хохирогч болсон гэж мэдэрч байгаагүй гэсэн утгатай гэрчлэл өгсөн байна. Энэ утгаараа, энэхүү илэрхийлсэн үг хэллэгийг ○○ сэтгүүлчид хүчирхийлэл гэж тодорхойлох нь эргэлзээтэй. Гэсэн хэдий ч, энэхүү Бунгэй Шунжю (文春) болон Шинчо (新潮) сэтгүүлүүдийн нийтлэлүүд нь, эмэгтэй сэтгүүлчид таагүй мэдрэмж төрүүлсэн учраас биш, харин Засгийн газрын нарийн бичгийн дарга болох өргөдөл гаргагч нь, албан ёсны уулзалтын үеэр, хүчирхийлэл гэж ойлгогдох магадлалтай үг хэллэг үйлдсэн гэсэн объектив баримт нь, улс төрч болон хүн хүнийхээ хараа хандлагыг эргэлзээтэй болгосон учиртай.

Токиогийн Дүүргийн Шүүх 2012 оны 6-р сарын 12-ны шийдвэр

Үүнд үнэн зүйг нотолсон учраас, нэр төрийг гутаасан гэж үзэн хохирол ба бусад төлбөр төлүүлэхийг шаардсан хүсэлт хүлээн авагдаагүй тохиолдол юм.

Нэр төрийг гутаахын биелэлтэй холбоотой шаардлагуудыг доорх нийтлэлд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байна.

https://monolith.law/reputation/defamation[ja]

Нийгмийн үнэлгээний бууралтын хэмжээ хязгаараас хэтрээгүй гэж үзсэн тохиолдол

Фүжицү (富士通) компанийн гүйцэтгэх захирлын огцрох асуудлыг хүрээлэн, вэбсайт, мэдээллийн хурал, хувьцаа эзэмшигчдийн ерөнхий хурал дээр гүйцэтгэх захиралтай харилцан ажиллаж байсан хөрөнгө оруулалтын сангуудыг “нийгмийн эсрэг хүчинтэй холбоотой байж болзошгүй” гэж тодорхойлсон нь нэр төрийн хохиролд хүргэсэн гэж үзэж, сангийн удирдагчид Фүжицүгийн эсрэг хуулийн шүүхэд гомдол гаргасан боловч, Токиогийн дүүргийн шүүх (東京地方裁判所) нь 2011 оны долдугаар сард (2011年7月), нийгмийн үнэлгээний бууралтын хэмжээ нь хязгаараас хэтрээгүй гэж үзэн, гомдлыг хаягдуулсан байна.

Шүүхийн шийдвэрт:

Тус мэдээллийн хурлын үеэр, оролцогчдод тодорхой компани эсвэл хувь хүмүүсийн нэр хүндэд сөргөөр нөлөөлөхгүй байхыг хүсч, мэдээлэл хийхдээ хамтран ажиллахыг уриалсан бичиг тараасан байна… Энэ нь буруутан талууд нь дурдсан илэрхийллийн 4-р хэсгээр гомдогч талуудын нийгмийн үнэлгээг бууруулахгүй байх зорилгоор зохицуулалт хийсэн байна. Мөн дурдсан илэрхийллийн 4-р хэсгийн агуулга нь үндсэндээ гомдогч талуудын хувьд нийгмийн эсрэг хүчинтэй холбоотой байж болзошгүй мэдээлэл, баримт бичиг байгаа бөгөөд Фүжицү компанийн хувьд A нь тэдгээр хүмүүстэй ойр дотно харилцааг үргэлжлүүлэхийг хүсэхгүй байгаа гэсэн Фүжицү компанийн бодлогыг илэрхийлэх зорилготой байсан бөгөөд гомдогч талууд нь үнэндээ нийгмийн эсрэг хүчинтэй холбоотой байгаа гэсэн тодорхой ба тодорхой бус мэдээллийг илэрхийлэхгүй.

Токиогийн дүүргийн шүүх 2011 оны долдугаар сарын 19-ний шийдвэр

Иймд “Буруутан компани нь корпорацийн хувьд тайлбарлаж өгөх үүрэгтэй байсан нөхцөлд, илэрхийллийн агуулга болон хэлбэр нь гомдогч талуудын нийгмийн үнэлгээг бууруулахгүй байхаар зохицуулалт хийгдсэн бөгөөд энэ нь зохих хэмжээнд хүрсэн гэж үзэж болохоор, гомдогч талуудын нэр төрийг буруу замаар гутаасан хууль бус үйлдэл гэж үзэж болохгүй” гэж шийдвэрлэсэн байна. Нийгмийн үнэлгээний бууралтын хэмжээ хязгаараас хэтрээгүй учраас нэр төрийн хохиролд хүргэсэн гэж үзээгүй тохиолдол юм.

Нийгмийн үнэлгээний талаар дараах нийтлэлд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байна.

https://monolith.law/reputation/defamation-and-decline-in-social-reputation[ja]

Судалгааны аргын итгэмжлэгдсэн тохиолдол

Гэр ахуйн цахилгаан бараа худалдаалагч өмгөөлөгч нь Хэйсэй (2008) оны Никкэй Бизнес сэтгүүлд нийтлэгдсэн “Үйлчилгээний дараах хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийн түвшин хамгийн бага” гэсэн нийтлэлээр нэр төрөө хөнөөгдсөн гэж үзэж, хууль бус үйлдэлд суурилсан хохирол болон уучлал гуйх зарлалыг шаардсан тохиолдол бий.

Токио дүүргийн шүүхээс,

“Ранкингийн хүснэгт нь хэрэглэгчдийн санал асуулгаар үндэслэн гэр ахуйн цахилгаан бараа худалдаалагчдын дунд өмгөөлөгч хамгийн бага үнэлгээ авсан гэсэн үнэн зөв баримтыг харуулсан бөгөөд ердийн уншигчид өмгөөлөгчийн үйлчилгээний дараах үйлчилгээ нь бусад гэр ахуйн цахилгаан бараа худалдаалагчтай харьцуулахад хэрэглэгчдээс хамгийн бага үнэлгээ авсан гэсэн ойлголтыг төрүүлж, өмгөөлөгчийн нийгмийн үнэлгээг бууруулсан гэж үзэж болно” гэж үзсэн.

Токио дүүргийн шүүх 2010 оны 12 сар

гэж дүгнэсэн бол,

“Бэлгэдэл нь зөвхөн нийгмийн эрх ашгийг хангах зорилгоор эдгээр нийтлэлүүдийг нийтэлсэн гэж үзэж болох бөгөөд судалгааны арга нь үр дүнгийн зөвшөөрөгдөхүйц байдалд хүрэхийн тулд зарим нэг анхаарал хандуулсан байдалтай байсан бөгөөд санамсаргүй судалгааны үр дүн гарах мэт нөхцөл байдлыг олж харах боломжгүй” гэж үзсэнээс “Судалгааны үр дүнгийн итгэмжлэгдсэн байдлыг үгүйсгэх боломжгүй” гэж дүгнэсэн.

Токио дүүргийн шүүх 2010 оны 12 сарын 14-ний шийдвэр

бөгөөд өмгөөлөгчийн хүсэлтийг татгалзсан.

Нийгмийн үнэлгээг бууруулсан ч, зөв статистикийн аргаар авсан мэдээллийг үндэслэн бичсэн нийтлэл байсан бөгөөд түүний үнэн зөв байдал ба зохих ёсны хүрээнд батлагдсан учраас нэр төрийн хор хөнөөлд тооцогдохгүй гэж үзсэн тохиолдол юм.

Санал болгож буй болон шүүмжлэл хэлбэрээс гадуур гараагүй гэж үзэгдсэн тохиолдол

“Худалч хэвийн эр” гэсэн гарчигтай сонингийн зар сурталчилгаанд нэр төрийг нь гутаасан, нэр төрийн мэдрэмжийг зөрчсөн гэж үзэн, Сузуки Мунэо гишүүн (эндээс өмнөх Их Хурлын) “Шүүгч Шинчо” сэтгүүлийг хэвлүүлдэг Шинчо компанид уучлал гуйх зар сурталчилгаа байршуулах болон 10 сая иений хохирол б compens compensationгийг шаардсан тохиолдол бий.

Токиогийн Дээд Шүүх Сузуки гишүүнийг “Худалч хэвийн эр” гэж шүүмжилж, санал хэлэх үндэслэл болгон авсан баримтуудыг бүгдийг нь үнэн гэж үзэх боломжтой эсвэл үнэн гэж итгэхэд зүйтэй шалтгаан байсан гэж үзэж,

“Худалч хэвийн эр” гэсэн шүүмж, санал нь бага зэрэг дүрэмгүй хэллэг байж болох ч, хувь хүнийг доромжлох зэрэг санал болон шүүмжлэлийн хэлбэрээс гадуур гарсан гэж үзэх боломжгүй. Иймд, энэхүү нийтлэлээр нэр төрийг гутаасан гэж үзэх боломжгүй бөгөөд зохиогчийн зорилго эсвэл алдаа гаргасан гэж үгүйсгэгдэж, хууль бус үйлдэл биелээгүй бөгөөд нэр төрийн мэдрэмжийг зөрчсөн талаар ч ижил шийдвэр гаргасан.

Токиогийн Дээд Шүүх 2003 оны 12-р сарын 25-ны шийдвэр (2003)

гэж шийдвэрлэсэн бөгөөд Сузуки гишүүний гомдлыг татгалзсан. Дараа нь, Японы Дээд Шүүх мөн Сузуки гишүүний дээд шатны гомдлыг хүлээн авахаас татгалзсан тул шийдвэр эцсийн байдлаар батлагдсан байна.

Хариулт өгүүлбэр нь зөвшөөрөгдсөн тохиолдол

Нифти Сервүүдийн “Ном ба сэтгүүлүүдийн форум”-ын чат өрөө болон патио дээр болсон маргааныг хүрээлэн явагдсан шүүх хуралдаанаар, шүүх хариулт өгүүлбэрийн зарчмыг хүлээн зөвшөөрсөн тохиолдол бий.

Гишүүн А нь өөрийн гомдлын дагуу, бусад гишүүн Б нь А-д хандаж, доромжлол эсвэл нэр төрийг гутаасан хууль бус үг хэллэгийг давтан хийсэн боловч, Нифти тэдгээрийг орхигдуулж, хууль бус байдлыг нууцалж, А-гийн хүссэн Б-гийн хаяг нэрийг ил болгоогүй учраас, Нифтид хохирол б compensах гуйлга болон Б-гийн мэдээллийг ил болгохыг шаардсан хэргийн талаар ярилцаж байна.

Токио дүүргийн шүүх:

Илэрхийллийн эрх чөлөөний (Үндсэн хуулийн 21-р зүйл 1-р хэсэг) үндсэн зарчим нь, илэрхийллийн замаар гарсан хохирлыг илэрхийллийн замаар даван туулах явдал бөгөөд, хохирогч нь хорлогчид хандахад хангалттай хариулт өгч, түүний үр дүнд хохирогчийн нийгэмд эзлэх байр суурь буурч байгаагүй гэж үзэж болох учраас, ийм тохиолдолд илэрхийлэгчид хууль бус үйлдлийн хариуцлага тооцох нь илэрхийллийн эрх чөлөөг хумих аюултай бөгөөд зохимжгүй.

Токио дүүргийн шүүх 2001 оны 8-р сарын 27-ны шийдвэр (2001)

гэж үзэж, буруутны үг хэллэг нь хохирогчийн хариулт нь хохирогчийн нийгэмд эзлэх байр суурийг бууруулах үйлчилгээ үзүүлж байгаа бөгөөд хохирогчийн буруутанд хандсан үг хэллэг нь хэтэрхий хүчтэй бөгөөд илт доромжлолтой байсан гэж үзсэн. Тиймээс, “Хохирогчийн үг хэллэгт хариулт болгон илэрхийлэгдсэн бөгөөд хохирогчийн үг хэллэг нь илт доромжлолтой байсан учраас, буруутны хохирогчид хандсан илэрхийлэл хэтэрхий хүчтэй байх нь зөвшөөрөгдөх боломжтой” гэж үзэж, буруутны үг хэллэгийн хууль бус байдлыг үгүйсгэн (хариулт өгүүлбэрийн зарчим), хохирогчийн гомдлыг татгалзсан.

Санал болон шүүмжлэл агуулсан илэрхийллийн талаар доорхи нийтлэлд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байна.

https://monolith.law/reputation/expressions-and-defamation[ja]

Хураангуй

Нэр төрийн хүндийг гутаасан гэх мэт, шүүхэд хандсан гэдэг нь шүүх таны бүх аргументыг зөвшөөрнө гэсэн үг биш. Интернет дэх маргаанууд одоо ч гэсэн шинэ салбар учраас, шүүхийн шийдвэрүүд ч тийм олон байдаггүй. Тиймээс, та онцгой анхааралтай бэлтгэл хийж, стратеги боловсруулан, шүүхийн тулаанд оролцох хэрэгтэй. Энэ нь мэргэжлийн туршлагатай хуульчидтай зөвлөлдөх шаардлагатай болохыг харуулж байна.