Паблисити эрх гэж юу вэ? Зургийн эрхтэй ялгаа болон эрх зөрчигдөх үеийг тайлбарлая
Хүн бүр өөрийн хувийн амьдралын эрх чөлөөний хүрээнд, өөрийнхөө дүр төрхийг эрх бүхий зөвшөөрөлгүйгээр зураг авуулах, эсвэл түүний зургийг нийтэд зарлах зэрэг үйлдлээс хамгаалагддаг бөгөөд энэхүү эрх нь хувийн зургийн эрх (portrait right) гэгдэх бөгөөд хууль ёсоор хамгаалагддаг.
Түүнчлэн, хувийн зургийн эрхтэй төстэй бусад эрхүүдийн нэг болох паблисити эрх (publicity right) гэгдэх эрх бас байдаг. Энэ нь ихэвчлэн урлагийн төлөөлөгчид, мэргэжлийн спортын тамирчид зэрэг алдартай хүмүүст олгогддог эрх бөгөөд тэдний нэр хүнд, дүр төрхийг санхүүгийн ашиг сонирхолд ашиглахад хамгаалдаг.
Энэ нийтлэлд бид паблисити эрх гэж юу болох, ямар тохиолдолд эрх зөрчигдөх боломжтой талаар, бусад төстэй эрхүүдтэй харьцуулан тайлбарлах болно.
Паблисити эрх гэж юу вэ
Паблисити эрх нь хууль ёсны тодорхой тодорхойлолтгүй ч, шүүхийн шийдвэрээр түүний онцлог шинж чанарууд улам бүр тодорхой болон, хүлээн зөвшөөрөгдөж ирсэн эрх юм.
Шүүхийн шийдвэрүүдээр, Паблисити эрхийг “үйлчлүүлэгч татах хүчийг тусгайлан ашиглах эрх” гэж үздэг байна (Сайшаалтай шүүхийн шийдвэр, 2012 оны (Хэйсэй 24) 2-р сарын 2-ны өдөр, Миньшиү 66 дугаар боть 2 дугаар 89 хуудас).
Тодорхой жишээг авч үзье.
Телевизийн сурталчилгаанууд болон сэтгүүлийн нүүр хуудсанд нэрт жүжигчид эсвэл мэргэжлийн спортын тамирчид зэрэг алдартнуудыг ажиллуулдаг. Хэрэв зөвхөн хүний зургийг авахад л хангалттай бол, сурталчилгаа гаргах компанийн ажилчид эсвэл сэтгүүлийн редакторуудыг ажиллуулснаар зардал болон цаг хугацааг хэмнэж болох байх. Гэвч ийм жишээнүүдийг тийм ч их харахгүй. Учир нь, нийтэд танигдаагүй ажилчид биш, харин алдартнуудын зургийг эсвэл нэрийг ашиглан бүтээгдэхүүн эсвэл үйлчилгээг сурталчлах нь борлуулалтыг дэмжих болно.
Өөрийн дуртай жүжигчин эсвэл спортын тамирчин ашигладаг бүтээгдэхүүн бол та ч бас туршиж үзмээр санагдаж, алдартнууд санал болгодог бүтээгдэхүүн бол тодорхой сайн бүтээгдэхүүн байх болно гэж хүмүүс бодож, бүтээгдэхүүн эсвэл үйлчилгээг авах хүмүүсийн тоо нэмэгдэх нь таамаглагддаг.
Ийм хэрэглэгчдийг татаж чирэх хүч нь тухайн хүн алдартай болсноор олж авсан хүч юм. Тиймээс, энэ хүчийг зөвхөн алдартан өөрөө ашиглах боломжтой бөгөөд бусад хүмүүс эрх чөлөөтэй ашиглахыг зөвшөөрөхгүй гэж үздэг. Энэ “хэрэглэгчдийг татаж чирэх хүчийг зөвхөн өөрийнхөө ашиглах эрх” нь бол Паблисити эрх юм.
Паблисити эрх ба түүнтэй төстэй эрхүүдийн харьцуулалт
Паблисити эрх ба зургийн эрхийн ялгаа
Паблисити эрхтэй адил хүний биеийн төрхтэй холбоотой эрхийн хувьд зургийн эрхийг дурьдах боломжтой. Эдгээр хоёр эрхийн ялгаа нь “юуныг хамгаалж байгаагаас” ирдэг.
- Зургийн эрх: Хүний хувийн нууц болон бусад хүний эрхийг хамгаалдаг эрх
- Паблисити эрх: Худалдааны болон эдийн засгийн үнэ цэнийг хамгаалдаг эрх
Жишээ нь, хоолны газрыг удирдаж байгаа нь тааралдсан алдартай жүжигчин А нэгэн өдөр зочилсон бөгөөд, нууцлан зураг авч, дараа нь “Алдартай тэр А нь манай газарт зочилсон!” гэж SNS дээр зургийг нийтлэн газрыг сурталчилсан тохиолдлыг төсөөлөе.
Энэ үед, зургийг SNS дээр нийтлэх үйлдэл нь зургийг авсан хүний хувийн нууцтай холбоотой асуудал учраас зургийн эрхийн асуудал болно.
Гэхдээ “Алдартай тэр А нь манай газарт зочилсон!” гэж сурталчилж ашиг олох үйлдэл нь А-гийн нэр хүнд, зургийн худалдааны болон эдийн засгийн үнэ цэнийг татаж авах асуудал учраас паблисити эрхийн асуудал болно.
Зургийн эрхийн талаар дэлгэрэнгүй тайлбарыг доорхи нийтлэлд өгүүлсэн байна.
Холбоотой нийтлэл:
Паблисити эрх ба зохиогчийн эрхийн ялгаа
Мөн, эдийн засгийн талын тусгай эрхтэй холбоотойгоор паблисити эрхтэй төстэй эрхийн хувьд зохиогчийн эрхийг дурьдах боломжтой.
Зохиогчийн эрх нь бүтээлч байдалд үндэслэн “зохиогчийн бүтээл” (Зохиогчийн эрхийн хууль 2-р зүйл 1-р хэсэг 1-р заалт) дээр ойлгогдох эрх бөгөөд зохиогчийн бүтээлийг тусгайлан ашиглах эрхийг хэлнэ.
Гэхдээ зохиогчийн эрх нь бүтээлийг бүтээсэн “зохиогч” (Зохиогчийн эрхийн хууль 2-р зүйл 1-р хэсэг 2-р заалт) байх учраас, зургийг авсан хүний паблисити эрхтэй эрхийн эзэмшигч нь өөр байж болох юм.
Жишээ нь, алдартай спортын тамирчин Б-г модель болгон ашигласан тэмцээний зар сурталчилгааны постерыг бүтээхээр шийдсэн бөгөөд гэрэл зурагчин Ц зургийг авсан тохиолдлыг төсөөлөе. Энд гуравдагч этгээд энэ зургийг олж авч, зөвшөөрөлгүйгээр сэтгүүлийн нүүр хуудас болгон ашигласан бол, хэний эрхийн асуудал болох вэ?
Энэ үед, постерын зурганд Б байгаа бөгөөд түүний худалдааны үнэ цэнийг ашиглан зургийг ашигласан учраас, Б-гийн паблисити эрхийн асуудал болно гэж хэлж болно.
Гэхдээ постерын зургийг бүтээсэн нь гэрэл зурагчин Ц байгаа учраас, зарчим ёсоор зохиогчийн эрхийн эзэмшигч нь Ц болно, зургийг зөвшөөрөлгүй ашигласан нь Ц-гийн зохиогчийн эрхийг зөрчих болно.
Гэсэн хэдий ч, ийм тохиолдолд постерын зохиогч нь гэрэл зурагчин Ц эсвэл постерыг бүтээхэд төлөвлөгөө хийсэн компани байх уу гэдэг асуудал байдаг бөгөөд энэ нь ажлын бүтээлийн асуудалтай холбоотой. Ажлын бүтээлийн талаар дараах нийтлэлд дурдсан байна.
Холбоотой нийтлэл: Албан үүргийн бүтээл гэж юу вэ? Хуулийн этгээд бүтээлийн эрх авахын тулд биелүүлэх шаардлагатай 4 зүйлийг тайлбарласан нийтлэл
Паблисити эрхийн талаарх асуудал үүссэн жишээнүүд
Эхэндээ тайлбарласанчлан, паблисити эрх гэдэг нь шүүхийн шийдвэрээр түүний онцлог болон агуулга нь тодорхой болсон эрх юм. Доорхи хэсэгт паблисити эрхийн талаар маргаан үүссэн шүүхийн шийдвэрүүдийн заримыг танилцуулж байна.
Марк Лестерийн хэрэг
Энэхүү тохиолдолд тухайн үед дэлхийн олон улсад алдаршиж байсан хүүхдийн жүжигчин Марк Лестерийн тоглосон киноны нэг хэсгийг, кино компаниас түүнээс зөвшөөрөл аваагүйгээр телевизийн сурталчилгаанд ашигласан бөгөөд сурталчилгаанд түүний дүрс бичлэг болон “Марк Лестер ч бас дуртай” гэсэн тайлбар орсон байв.
Марк Лестер кино компани болон сурталчилгааг гаргасан чихрийн үйлдвэрлэгчээс хохирол нөхөн төлүүлэх, мөн уучлалт гуйсан зар сурталчилгаа нийтлэхийг шаарджээ. Үүний үр дүнд, шүүхээс:
“Жүжигчдийн нэр, хөргийг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний сурталчилгаанд ашигласнаар тэдний нийгмийн үнэлэмж, алдар нэр, сэтгэгдэл зэрэг нь тухайн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний борлуулалтыг нэмэгдүүлэх үр нөлөөтэй байж болно. Энэ нь жүжигчдийн талаас харахад, өөрсдийн олсон алдар нэрийн үндсэн дээр нэр, хөргийг үнэлж, гуравдагч этгээдэд ашиглуулах эрхийг олгох боломжтой гэсэн утгатай” гэсэн шийдвэр гаргасан.
Токио дүүргийн шүүхийн шийдвэр (1976 оны 6-р сарын 29, Хууль зүйн тайлбар №339, хуудас 136)
Шүүхийн шийдвэрээр зөвхөн кино компанид нөхөн төлбөр төлүүлэх шийдвэр гаргасан бөгөөд сурталчилгааг гаргасан чихрийн үйлдвэрт хамаарахгүй байжээ.
Энэхүү шийдвэрт паблисити эрхийн тухай үг хэрэглэгдээгүй ч, “жүжигчин гэх мэт хүмүүс өөрийн нэр, хөрөгийг харилцан тохиролцоонд тулгуурлан гуравдагч талд тусгайлан ашиглуулах эрх” нь паблисити эрхтэй ижил төстэй ойлголт гэж үзэж болох юм.
Бубука Спешл 7 хэрэг
Энэхүү тохиолдолд нийт 16 эмэгтэй уран бүтээлчдийн дебютээс өмнөх байдал болон гудамжинд явах зургуудыг “Бубука Спешл vol.7” сэтгүүлд зөвшөөрөлгүй олон тоогоор нийтлүүлсэнтэй холбогдуулан, сэтгүүлийн хэвлэлийн газартай холбоотой хохирлын б compensлтэй тэмцэлдсэн юм.
Токиогийн Өндөр Шүүх (Токио Коото Сайбаншо) нь:
Алдартай уран бүтээлчдийн нэр хүнд, нийгмийн үнэлгээ, танигдсан байдал гэх мэт, мөн эдгээрийг илэрхийлэх зургийн хувьд, эдгээр нь илэрхийлэх харилцагч татах чадварыг зөвшөөрөлгүй ашиглах үйлдэл нь, хувийн нууцын эрхийг зөрчихөөс өөр хууль бус үйлдэл бүрдүүлж болзошгүй бөгөөд энэ нь шударга ёсны зарчмын дагуу зөв байх ёстой.
Токио Өндөр Шүүхийн 2006 оны (Хэйсэй 18 оны) 4-р сарын 26-ны шийдвэр, шүүхийн хэргийн дугаар 1214, 91-р хуудас
гэж үзэж, паблисити эрхтэй адилхан ойлголтод хууль ёсны хамгаалалт олгох ёстой гэсэн байр суурийг илэрхийлсэн байна.
Түүнчлэн, алдартай хүмүүсийн нэр хүнд, нийгмийн үнэлгээ, танигдсан байдал, зургийг хэвлэлийн бүтээгдэхүүний борлуулалт, сурталчилгаанд ашигласан эсэх, тэдгээрийн ашиглалт нь зөвшөөрөлгүй худалдааны ашиглалтад хамаарах эсэхийг шалгаж, паблисити эрхийн зөрчлийг шийдвэрлэх стандартыг тогтоосон байна.
Пинк Лэди хэргийн тухай
Японийн дээд шүүхэд паблисити эрхийн талаар шийдвэрлэсэн чухал хэрэглэгдэхүүн бол Пинк Лэди хэргийг дурьдах болно. Энэ нь Пинк Лэди бүлгийн бүжгийн хөдөлгөөнийг ашиглан дасгал хөдөлгөөний аргыг танилцуулсан сэтгүүлд Пинк Лэди бүлгийн зургийг ашигласантай холбоотойгоор, сэтгүүлийн хэвлэлийн газар хохирол барагдуулахыг шаардсан тохиолдол юм.
Дээд шүүх:
Хувь хүн өөрийн хүнд сурталын эрхээс угшилтай, өөрийн зургийг зөвшөөрөлгүй ашиглахыг хориглох эрхтэй гэж үзэж болно. Мөн зургийг бараа бүтээгдэхүүний борлуулалтыг дэмжих хэрэглэгч татах хүчин чадалтай байж болох бөгөөд энэхүү хүчин чадлыг тусгайлан ашиглах эрх (эндээс хойш ‘паблисити эрх’ гэж нэрлэнэ) нь зургийн өөрийнх нь худалдааны үнэ цэнэнд суурилсан байдаг учраас, дээрх хүнд сурталын эрхийн нэг хэсэг болгодог гэж үзэж болно
Сайшаа шийдвэр Хэйсэй 24 (2012) оны 2-р сарын 2-ны өдрийн Миньшүү 66 дугаар боть 2 дугаар 89 хуудас
гэж тодорхойлж, анх удаа паблисити эрхийн оршин байхыг зөвшөөрсөн. Мөн зөрчлийг шийдвэрлэх үндсэн стандарт хэмээн,
Зургийг зөвшөөрөлгүй ашиглах үйлдэл нь, ① зургийг өөрөө тусгаарлан үнэлэгдэх бараа бүтээгдэхүүн болгон ашиглах, ② бараа бүтээгдэхүүнийг ялгах зорилгоор зургийг бараанд нэмж, ③ зургийг бараа бүтээгдэхүүний сурталчилгаанд ашиглах зэрэг, зургийн өөрийнх нь татах хүчин чадлыг зориуд ашиглах зорилготой бол паблисити эрхийг зөрчсөн бөгөөд, энэ нь хууль бус үйлдэл болно гэж үзэх нь зүйтэй.
Сайшаа шийдвэр Хэйсэй 24 (2012) оны 2-р сарын 2-ны өдрийн Миньшүү 66 дугаар боть 2 дугаар 89 хуудас
гэж мөн тэмдэглэсэн байна.
Гэсэн хэдий ч энэхүү тохиолдолд, сэтгүүлийн нийт ойролцоогоор 200 хуудасны дотор Пинк Лэди бүлгийн зургийг зөвхөн 3 хуудаст л ашигласан байдал, нийтлэлийн агуулга нь Пинк Лэди бүлгийг танилцуулах биш, дасгал хөдөлгөөний аргыг тайлбарлах зэрэг, тэдний дууны бүжгийн хөдөлгөөнийг дагаж хийсэн дурсамжуудыг танилцуулах зорилготой байсан зэрэг нөхцөл байдлыг харгалзан үзсэн.
Дээд шүүх эдгээр нөхцөл байдлыг харгалзан үзээд, Пинк Лэди бүлгийн зургийг нийтлэлийн агуулгыг нэмэлт болгон ашигласан бөгөөд зургийн татах хүчин чадлыг зориуд ашиглах зорилготой гэж үзэхгүй учраас, паблисити эрхийг зөрчсөн гэж үзээгүй.
Галопп Рейсер хэргийн талаар
Өмнөх хэсэгт танилцуулсан жишээнүүд нь хүний паблисити эрхийн асуудалтай холбоотой байсан боловч, Галопп Рейсер хэргийн хувьд бараа (уяачдын морь) -ийн паблисити эрхийн асуудал тулгарсан жишээ юм.
Уяачдын морины эзэд нь тэдний уяачдын морины нэрийг зөвшөөрөлгүйгээр ашиглан, тоглоомыг үйлдвэрлэж, борлуулсан компаниудад паблисити эрхийн зөрчил гаргасан гэж үзэн, тоглоомын үйлдвэрлэл, борлуулалтыг зогсоох болон хохирлыг нөхөн төлүүлэхийг шаардсан байна.
Японы Дээд Шүүх нь уяачдын морины нэр болон бусад нь худалдан авагчдыг татах хүч чадалтай байсан ч, хууль тогтоомж болон бусад үндэслэлгүйгээр уяачдын морины эзэдэд тусгайлан ашиглах эрх зэрэг олгох нь зохимжгүй гэж үзэж, барааны паблисити эрхийг зөвшөөрөхгүй гэдгийг тодорхой болгосон (Сайшаа шийдвэр Хэйсэй 16 (2004) оны 2-р сарын 13-ны өдрийн Миньши 58-р цуврал 2-р дугаар 311-р хуудас).
Энэ шийдвэрийн ард түмэн барааны нэрийг ашиглах зэрэгт холбогдох хууль тогтоомжууд, жишээлбэл, Японы Сав баглаа боодлын хууль, Японы Зохиогчийн эрхийн хууль зэрэг оюуны өмчийн эрхийн хууль тогтоомжууд нь тусгайлан ашиглах эрхийг зааж өгдөг байна гэж дурдсан байдаг.
Паблисити эрхийн ирээдүйн хэлэлцүүлэг
Паблисити эрхийн онцлог
Паблисити эрх нь худалдааны үнэ цэнийг хамгаалдаг тул “хөрөнгийн эрх” гэж үзэж болох ч, дээд шүүх нь “хүний нэр төрийн эрхээс гаралтай” гэж үзсэн байна (Сайшаа шийдвэр Хэйсэй 24 (2012) оны 2-р сарын 2-ны өдөр, Миньши 66 боть 2 дугаар 89 хуудас).
Хүний нэр төрийн эрхийн нэг болох зохиогчийн нэр төрийн эрхийг Японы Зохиогчийн эрхийн хууль 59-р зүйл [ja]д “зохиогчийн нэр төрийн эрх нь зохиогчид л хамааралтай бөгөөд шилжүүлэх боломжгүй” гэж заасан байдаг. Энэтхэгийн хувьд, хүний нэр төрийн эрхээс гаралтай паблисити эрхийг мөн шилжүүлэх боломжгүй гэж үзэж болох юм.
Мөн Японы Иргэний хууль 896-р зүйл [ja]д “Өв залгамжлагч нь өв залгамжлал эхлэх үедээ өв залгамжлагчийн хөрөнгөнд хамаарах бүх эрх, үүргийг үргэлжлүүлэн авдаг. Гэхдээ өв залгамжлагчид л хамааралтай зүйлс нь энэ хязгаарт хамаарахгүй” гэж заасан байдаг, нэг хүнд хамааралтай эрх болох хүний нэр төрийн эрхийг өвлүүлэх боломжгүй.
Иймд, урлагийн болон мэргэжлийн спортын тамирчин шиг алдартай хүмүүсийн паблисити эрх нь тэд нас барсаны дараа өв залгамжлагчид өвлөгдөхгүй болно. Гэхдээ эрхийн эзэмшигч байхгүй болсны дараа хэн ч чөлөөтэй ашиглаж болох уу гэсэн асуудал үүснэ.
Интернет дээрх паблисити эрх
Энэ хүртэл танилцуулсан хэргүүдийн ихэнх нь алдартай хүмүүсийн зургийг цаасан хэвлэлд байршуулсан хэргүүд байсан ч, цаашид сошиал сүлжээ, видео сайтууд гэх мэт интернет дээрх хэрэглээ нь асуудал болох болно гэж үзэж байна.
Дижитал орчин нь цаасан хэвлэлээс өөрөөр, ердийн хүмүүсийн бичлэгүүд ч дэлхий даяар өргөн тархах эрсдэлтэй.
Энэхүү онцлог нь паблисити эрхийн зөрчил үүссэн эсэхийг шийдвэрлэхдээ хэрхэн тооцох ёстой вэ, өмнөх шүүхийн шийдвэрүүдэд ашиглагдаж байсан адилхан үзүүлэлт, шийдвэрлэх хүрээг ашиглах уу гэдэг зэрэг, өмнө нь хуримтлагдсан шүүхийн шийдвэрүүдийг үндэслэн, цаашид ч паблисити эрхийн талаарх хэлэлцүүлэг үргэлжлүүлэн явагдах болно.
Дүгнэлт: Паблисити эрх зөрчигдсөн эсэхийг хуульчид шийдвэрлэнэ
Талентууд, спортын тамирчид, инфлуенсерүүдийг ашигласан компанийн сурталчилгааны үйл ажиллагаа нь, СНС зэрэг сурталчилгааны арга хэрэгслийн олон төрлөөр хөгжихийн хэрээр, ирээдүйд улам бүр идэвхжиж, түүний хэлбэрүүд өөрчлөгдөх болно.
Гэхдээ тэрхүү сурталчилгаа паблисити эрхийг зөрчөөгүй байгаа эсэхийг болгоомжтой шийдвэрлэх шаардлага ч нэмэгдэж байна. Бүтээсэн сурталчилгаа эсвэл бусад контент нь зургийн дүрслэлд орсон хүний эрхийг зөрчөөгүй байгаа эсэхийг шийдвэрлэхдээ, мэргэжлийн мэдлэг болон туршлагатай хуульчидтай зөвлөлдөхийг зөвлөж байна.
Манай Хууль Зүйн Газрын Арга Хэмжээний Танилцуулга
Монолис Хууль Зүйн Газар нь IT, тодруулбал Интернет болон хууль зүйн хоёр талбарт өндөр мэргэжлийн ур чадвартай хууль зүйн газар юм. Сүүлийн үед, сүлжээнд тархсан сөрөг дүгнэлт болон харласан мэдээллийг анхааралгүй орхивол хүнд хохирол учруулдаг. Манай газар нь сөрөг дүгнэлтийн хохирлыг болон шатааны асуудлыг зохицуулах шийдлийг санал болгодог. Доорхи нийтлэлд дэлгэрэнгүйг тэмдэглэсэн байна.
Монолис Хууль Зүйн Газрын үйлчилгээний чиглэлүүд: Сөрөг дүгнэлтийн хохирлын эсрэг арга хэмжээ [ja]
Category: Internet
