Twitter дээрх 'Хуурамч бүтээл' ба зургийн эрхийн зөрчил

Twitter дээр өөрийн царай зургийг зөвшөөрөлгүй ашиглаж, түгээмэл хэллэгээр “хуурамч данс” гэж нэрлэгддэг байдаг. Хэрэв та ийм нөхцөлтэй тулгарвал, та юу хийх хэрэгтэй вэ?

Хуурамч дансууд нь олон төрлийн бичлэгүүдийг хийж, ноцтой саад учруулдаг асуудал тасралтгүй гарч байна. Энд бид Twitter дээрх хуурамч данснуудтай тэмцэх арга замыг тайлбарлаж байна.

Хуурамч данс үүсгэгдсэн үед

А-гийн хэрэглэгч нь нэр (хоч) “〇〇”, хэрэглэгчийн нэр “@ZZZ” гэсэн Twitter данс үүсгэн, өөрийн царай зургийг профайл зургаар ашиглаж, өдөр тутмын амьдрал болон хобби болох хөгжмийн талаарх нийтлэлүүдээ байршуулдаг байв.

Гэвч, нэр (хоч) “〇〇”, хэрэглэгчийн нэр “@ZZZZ”, профайл зурганд А-гийн царай зургийг ашигласан, А-гийн хуурамч данс үүсгэгдэж, бусдыг доромжилж, хараал идүүлэх үг хэллэгүүдийг давтан хэлж, эсвэл зохисгүй зургуудыг нийтлэлдээ оруулж эхэлсэн таагүй үйлдлүүд гарч ирсэн байна.

Энэ тохиолдолд А-гийн хэрэглэгч хуурамч дансны үйлдлүүдэд хэрхэн арга хэмжээ авч болох вэ?

Хөргөгчийн эрх гэж юу вэ?

Интернет дээр өөрийн зургийг зөвшөөрөлгүй ашигласан тохиолдолд, ердийн нөхцөлд, хөргөгчийн эрхийн зөрчил нь асуудал болдог.

‘Хөргөгчийн эрх’ гэдэг нь ‘өөрийн биеийн төрх болон бусад зүйлийг зөвшөөрөлгүйгээр зураг авч, түүнийг нийтэд зарлахгүй байх эрх’-ийг хэлнэ. Зохиогчийн эрхтэй адилгүйгээр, энэ эрх нь тодорхой бичигдсэн байдаггүй ч, шүүхийн шийдвэрээр батлагдсан эрх юм.

Гэхдээ олон хүн буруу ойлгодог нь, хөргөгчийн эрх гэдэг нь ‘өөрийн царайны зургийг зөвшөөрөлгүй нийтлэхийг хориглох эрх’ гэсэн үг биш юм. Хэрэв хэн нэгэн A гишүүний царайны зургийг ашиглан Twitter хаяг үүсгэсэн ч, энэ нь шууд хөргөгчийн эрхийн зөрчил болохгүй.

Мөн манай сайтын өөр нэг нийтлэлд иш татсан Осака дүүргийн шүүхийн 2016 оны 2-р сарын 8-ны шийдвэрт (2016), буруутан талын хаягийг ‘энэхүү хаягийг ашиглан, профайл зургаа хэрэглэгчийн царайны зургаар, хаягийн харуулдаг нэрээр “B’” гэж, хэрэглэгчийн насны “B”-г өөрчилсөн нэр (энэхүү хэрэглэгчийн нэр) ашигласан учраас, энэхүү бичлэг нь гуравдагч этгээд хэрэглэгч болгон оролдсон гэж үзэж болно’ гэж үзсэн байна.

Түүнчлэн шүүхийн шийдвэрт, ‘энэхүү хаягийн профайл зургийг ашигласан хэрэглэгчийн царайны зургийг хэрэглэгч өөрөө ойролцоогоор 5 жилийн өмнө энэхүү сайтад бүртгүүлэхдээ өөрийн профайл зургаар хуулж, олон нийтийн хандахаар төлөвлөгдсөн SNS сайт дээр нийтэлсэн байгаа тул, энэ зургийг ашигласнаар хэрэглэгчийн хувийн нууцын эрхийг зөрчсөн гэж үзэж болохгүй, мөн хэрэглэгчийн царайны зургийг хэрэглэгч өөрөө нийтэлсэн учраас, энэхүү бичлэгээр хэрэглэгчийн хөргөгчийн эрхийг зөрчсөн гэж үзэж болохгүй’ гэжээ.

Өөрөөр хэлбэл, хуурамч үйлдэл хийж, профайл зургаа хэрэглэхдээ өөр хүний царайны зургийг ашигласан нь хувийн нууцын эрхийг зөрчсөн болон хөргөгчийн эрхийг зөрчсөн гэж үзэхгүй гэсэн үг юм.

Зургийн эрхийг зөрчин хууль бус үйлдэл

Нагано мужид оршин суугаа эрэгтэй хүн өөрийнхөө нэр төдийгүй зургийн эрхийг зөрчин форум дээр бусдын гарын үсэг зурах замаар бичлэг хийсэн Осака мужийн Хираката хотын эрэгтэй хүнээс хохирлын төлбөр төлүүлэхийг шаардсан хэргийн шүүхийн шийдвэр 2017 оны 8-р сарын 30-ны өдөр (2017) гарсан бөгөөд Осака дүүргийн шүүх нь буруутай эрэгтэй хүнд хохирлын төлбөр төлүүлэхийг захиав.

Шүүхийн шийдвэр нь буруутай хүн нь ижил хэрэглэгчийн нэр хэрэглэж, хохирогчийн нүүрний зургийг ашиглан давтан бичлэг хийсэн нь хохирогчийн нэрийн дор бусдыг доромжилж, үзэн яддаг байсан бөгөөд энэ нь гуравдагч этгээдүүдэд хохирогч нь бусдыг үндэслэлгүй доромжилж, үзэн яддаг хүн мэт ойлголт өгч байсан тул хохирогчийн нийгэмд эзлэх байр суурийг бууруулсан гэж үзэж, хохирогчийн нэр төрийн эрхийг зөрчсөн гэж үзсэн.

Гэхдээ, хувийн нууцын эрхийг зөрчсөн талаар, хохирогч нь өөрийн нүүрний зургийг профайл зургаа болгон тохируулсан байсан бөгөөд энэ нь хохирогч өөрөө олон нийтийн хандах боломжтой нийтийн салбарт байрлуулсан байсан тул “бусдад мэдэгдэхийг хүсэхгүй хувийн амьдралын баримт бичиг эсвэл мэдээлэлд тооцогдохгүй” гэж үзэж, өмнөх шүүхийн шийдвэртэй адилхан шийдвэрлэсэн.

Харин зургийн эрхийн талаар, буруутай хүн нь хохирогчийн нүүрний зургийг тухайн дансны профайл зургаар ашиглаж, хохирогчийн нийгэмд эзлэх байр суурийг бууруулах зорилгоор бичлэг хийсэн учраас, буруутай хүнээс хохирогчийн зургийг ашиглах зорилгод зөвшөөрөл өгөх боломжгүй бөгөөд хохирогчийг доромжилж, хохирогчийн зургийн эрхтэй холбоотой ашиг сонирхлын дотор нэр төрийн мэдрэмжийг зөрчсөн гэж үзсэн.

Шүүхийн шийдвэр нь хуурамч дансанд хохирогчийн аль хэдийн нийтэд зарлагдсан нүүрний зургийг ашигласан нь хувийн нууцын эрхийг зөрчихгүй ч, хохирогчийн нийгэмд эзлэх байр суурийг бууруулах зорилгоор бичлэг хийсэн учраас “буруутай хүнээс хохирогчийн зургийг ашиглах зорилгод зөвшөөрөл өгөх боломжгүй бөгөөд ‘хохирогчийн зургийн эрхтэй холбоотой ашиг сонирхлын дотор нэр төрийн мэдрэмжийг зөрчсөн’ гэж шийдвэрлэсэн.

Тодорхойгүй олон нийтэд хандах боломжтой нийтийн салбарт байрлуулсан гэдгээс шалтгаалан зургийг ашиглах зорилгод зөвшөөрөл өгөхгүй бол, өөрөөр хэлбэл, муу зорилгоор ашиглах гэж оролдсон бол, зургийн эрхтэй холбоотой ашиг сонирхлын дотор нэр төрийн мэдрэмжийг зөрчсөн гэж үзэж, шүүхэд хандаж магадлалтай болсон, энэ нь илүү өндөр боломжтой болсон гэж хэлж болно.

Зохиогчийн эрх гэж юу вэ

Зохиогчийн эрхийн хуульд “сэтгэлгээ эсвэл мэдрэмжийг бүтээлчээр илэрхийлсэн бүтээл бөгөөд уг бүтээл нь уран зохиол, шинжлэх ухаан, урлаг эсвэл хөгжмийн салбарт хамаарах (Зохиогчийн эрхийн хуульд 2-р зүйлийн 1-р хэсэгт заасан ‘зохиогчийн бүтээл’)” гэж тодорхойлогддог бөгөөд энэ нь зураг авалтын бүтээлүүдэд ч мөн хамаатай болно.

Зохиогчийн эрхүүд нь хөрөнгө оруулалтын хувьд ашиг хамгаалах “зохиогчийн эрх (хөрөнгийн эрх)” болон хувь хүний хувьд ашиг хамгаалах “зохиогчийн хувийн эрх” гэсэн хоёр хэсэгт хуваагддаг. Эхнийх нь зохиогчийн зөвшөөрөлгүйгээр бусад хүмүүсэд зохиогчийн бүтээлийг ашиглахыг хориглох бөгөөд энэ нь “Өөрийн авсан зургийг зөвшөөрөлгүйгээр нийтлэхийг хориглоно” гэсэн эрх мөн бөгөөд бүтээл бүтээгдэхүүнтэй зэрэгцэн үүсдэг эрх юм.

Хэрэв таны аккаунтын профайл зургийг өөрөө авсан бол, зургийг авсан хүн хэрэглэгчийн хувьд зохиогчийн эрхийн зөрчилд хариуцлага тооцох боломжтой гэж хэлж болно.

Устгах хүсэлт ба IP хаягийг ил болгох хүсэлт

Хуурамч данс нь “хууль бус” гэж үзэгдвэл устгах хүсэлт гаргаж болно, гэхдээ хуурамч данс үүсгэгч хүмүүс нь нэг удаагийн үйлдлээр зогсохгүй, дахин дахин хуурамч данс үүсгэн, залхуурал үргэлжлүүлэх нь таамаглагддаг.

Тиймээс, тэднийг яллагдагчаар тогтоохын тулд шийтгэл үзүүлэх шаардлагатай боловч, Twitter компанид хандсан ч, үндсэндээ тэдгээр мэдээллийг ил болгохгүй гэдгийг төсөөлөх хэрэгтэй.

Доорх алхмуудаар, шүүхийн журмыг ашиглан үйлдэл хийх шаардлагатай болно.

Илгээгчийн мэдээллийг ил болгох түр хорио цээрийн хүсэлт гаргах

Эхлээд, Twitter компанид хандан ‘Илгээгчийн мэдээллийг ил болгох түр хорио цээрийн’ хүсэлт шүүхэд гаргаж, IP хаяг болон цагийн тамгыг ил болгоно.

Хамгаалагдах эрхийн байгаа байдлыг болон эрх зүйн зөрчлийг нотлох боломжтой бол, шүүх Twitter компанид хандан гэмт хэргийн этгээдийн IP хаяг болон цагийн тамгыг ил болгох захирамж гаргах болно, мөн түр хорио цээрийн захирамж гарсан тохиолдолд, Twitter компани нь мэдээллийг шуурхай ил болгодог.

Илгээгчийн мэдээллийг устгахыг хориглох түр хорио цээрийн хүсэлт гаргах

IP хаяг болон цагийн тамга ил болгогдсоны дараа, бичлэгийг байршуулсан дамжуулагч провайдерыг тодорхойлж чадна.

Дамжуулагч провайдерыг тодорхойлсны дараа, тэдэнд эсрэг шүүхийн хэргийг эхлүүлэх боловч, түүнээс өмнө ‘Илгээгчийн мэдээллийг устгахыг хориглох түр хорио цээрийн’ хүсэлт гаргах хэрэгтэй.

Провайдер болон харилцаа холбооны компаниуд нь, ердийн тохиолдолд бичлэг хийгдсэний 3-6 сарын дараа, илгээгчийн мэдээллийг устгадаг. Тэгэхээр, мэдээллийг ил болгох захирамж гарсны дараа ‘Ил болгох мэдээлэл байхгүй’ гэж хэлэгдэх бөгөөд, гэмт хэргийн этгээдийг тодорхойлох боломжгүй болно. Иймд, мэдээлэл байгаа үед (шүүхэд хандсанаас өмнө) мэдээллийг устгахыг хориглох түр хорио цээрийн арга хэмжээ авч, мэдээллийг хадгалах шаардлагатай.

Гэхдээ, интернет дээрх мэдээлэл холилдсон байдаг ч, ‘Илгээгчийн мэдээллийг устгахыг хориглох түр хорио цээрийн’ хүсэлт нь үргэлж шаардлагатай биш юм. Зарим провайдер болон харилцаа холбооны компаниуд нь, түр хорио цээрийн арга хэмжээ авахгүйгээр, зүгээр л ‘Одооноос шүүхэд хандаж байгаа тул, логийг хадгалж өгөөч’ гэж хүсвэл, энэ хадгалалтын хүсэлтэд нийцэж болно. Аль провайдер эсвэл харилцаа холбооны компани ийм хэлэлцээрт нийцэж болохыг мэдэх нь, интернет дээрх сөрөг дүн шинжилгээний арга хэмжээг өдөр тутамд хийдэг хуульч нарын ‘мэдлэг’ хүрээнд багтдаг учраас, эртхэн зөвлөгөө авахыг зөвлөж байна.

Илгээгчийн мэдээллийг ил болгох шүүхийн хэргийг эхлүүлэх

Түр хорио цээрийн арга хэмжээгээр мэдээлэл хадгалагдсаны дараа, шүүхэд дамжуулагч провайдерын эсрэг илгээгчийн мэдээллийг ил болгох хүсэлт гаргана.

Санаачлагатайгаар мэдээллийг ил болгох нь цаг хугацааны болон зардлын хувьд дарамт багатай байдаг тул, эхлээд дамжуулагч провайдерын эсрэг бичлэгийн гаргагчийн нэр, хаяг зэрэг мэдээллийг ил болгохыг хүснэ. Гэхдээ ердийн тохиолдолд татгалзуулдаг бөгөөд шүүхийн хэргийг эхлүүлэх шаардлагатай болдог.

Зөвхөн тодорхой баримт бичигтэй бол, шүүх провайдерын эсрэг бичлэгийн гаргагчийн мэдээллийг ил болгох захирамж гаргах болно. Бичлэгийн гаргагчийн нэр, хаяг, утасны дугаар, и-мэйл хаяг ил болгогдсоны дараа, хуурамч үйлдэл гаргагчийг тодорхойлох боломжтой болно.

Дээрх алхмуудаар бичлэгийн гаргагчийг тодорхойлох нь, журмын хувьд тийм ч амар биш юм. Эдгээртэй холбоотойгоор бусад нийтлэлүүдэд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байдаг.

Нэр зүүсэн гэмт хэрэгтэнтэй хэрхэн харьцах вэ

Нэрээ хууль бус байдлаар ашиглуулсан этгээдийг олж тогтоосны дараа, нэр төрийн эрх болон нууцлалын эрх зөрчигдсөн талаар хохирлын нөхөн төлбөр шаардлага гаргах боломжтой. Эхлээд албан мэдэгдэл илгээн нөхөн төлбөрийг сайн дураараа төлүүлэхийг оролдоно. Төлбөр төлөхгүй бол шүүхэд хандана.

Хэрэв гэмт хэрэг ноцтой бол цагдаад мэдэгдэж, гэмт этгээдийг баривчлуулан, эрүүгийн ял оноож болно. Эрүүгийн гомдол гаргахдаа гэмт хэргийн тодорхой шаардлагад нийцэж буй хохирлын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөх шаардлагатай. Туршлагатай хуульчид хандах нь зүйтэй.

Гэмт хэрэгт хамаарах зүйлс: нэр төр гутаах, доромжлох, бизнесийн үйл ажиллагаанд хөндлөнгөөс оролцох, итгэл алдсан зэрэг байж болно. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг хуульчтай зөвлөлдөөрэй.