Систем хөгжүүлэлтэд 'Japanese Subcontract Act'-ийн хэрэглээ ба зөрчсөн үед тавих торгуулийн талаар тайлбарлах

IT салбарт систем хөгжүүлэгчид нь бусад хөгжүүлэгчдэд хөгжүүлэлтийг даатгахдаа, ихэвчлэн үйлчилгээний гэрээ байгуулдаг.

Гэрээ байгуулахад, гэрээний талуудын дунд, тухайлбал эцэг компани нь заавал шалгах ёстой хууль байдаг. Энэ бол доод түвшний хууль (Japanese 下請代金支払遅延等防止法) юм. Доод түвшний хууль нь доод түвшний гүйлгээний шударга байдлыг хангах болон доод түвшний бизнес эрх ашгийг хамгаалах зорилгоор, эцэг компаний үүрэг, хориглох зүйлс, торгууль гэх мэт зүйлсийг тогтоосон хууль юм.

Доод түвшний хууль тухай дэлгэрэнгүй мэдэхийг хүсвэл, доорхи манай хууль зүйн фирмийн нийтлэлийг зориулан үзнэ үү.

https://monolith.law/corporate/system-development-difference-subcontract-decision[ja]

Компаниуд хоорондоо IT төслийг даатгахад, доод түвшний хууль хэрхэн хэрэгждэг вэ? Мөн доод түвшний хууль зөрчсөн тохиолдолд ямар төрлийн торгууль үүсдэг вэ?

Энэхүү нийтлэлдээ бид IT практикт түгээмэл хийгддэг, “Систем хөгжүүлэлт ба ажиллагаа” болон “Консалтингийн тайлан” үйлчилгээний гэрээг жишээ болгон авч, тус бүрийн ангиллыг дэлгэрэнгүй авч үзнэ.

Доод үйлчлүүлэгчийн хуулийн хамрах хүрээг хэрхэн тогтоодог вэ

Доод үйлчлүүлэгчийн хууль нь доод үйлчлүүлэгчийн гүйлгээний шударга байдлыг хангах болон доод үйлчлүүлэгчийн ашиг сонирхлыг хамгаалах зорилгоор, эцэг компанийн үүрэг, хориглох зүйлс, торгууль гэх мэт зүйлсийг тодорхойлсон хууль юм.

Доод үйлчлүүлэгчийн хуулийн хамрах хүрээнд орсон тохиолдолд, доод үйлчлүүлэгчид илүү их хамгаалагддаг бол эцэг компаниуд хатуу хяналтад ордог.

Түүнчлэн, гэрээний агуулга нь гүйцэтгэлийн гэрээ эсвэл харьяаллын гэрээ байхаас үл хамааран, дээрхи нөхцөлд нийцсэн хэрэв, доод үйлчлүүлэгчийн хуулийн хамрах хүрээнд орно.

Гэхдээ бүх гүйлгээ доод үйлчлүүлэгчийн хуулийн хамрах хүрээнд ордог гэсэн үг биш.

Доод үйлчлүүлэгчийн хууль нь хамрах хүрээнд орох доод үйлчлүүлэгчийн гүйлгээний хүрээг гүйлгээний агуулга болон үндсэн хөрөнгийн хуваарилалтын хоёр талаас тодорхойлдог. Доорхи хэсэгт бид гүйлгээний агуулга болон үндсэн хөрөнгийн хуваарилалтын талаар тайлбарлаж байна.

Үндсэн хөрөнгийн ангилал

Японы Гүйцэтгэгч бус компанийн хуульд (Japanese Subcontract Act) гүйцэтгэгч болон гүйцэтгэгч бус компанийн үндсэн хөрөнгийн ангилалыг гүйлгээний агуулгад нийцүүлэн тодорхойлсон байдаг.

Энэ үндсэн хөрөнгийн ангилалд дөрвөн төрлийн загвар байдаг бөгөөд эдгээрт тохирох гүйлгээний тодорхой агуулга нь Японы Гүйцэтгэгч бус компанийн хуулийн хамрах хүрээнд орно.

Загвар ①: Гүйцэтгэгчийн үндсэн хөрөнгө 300 сая иений дээш бөгөөд гүйцэтгэгч бус компанийн үндсэн хөрөнгө 300 сая иен хүртэл
Загвар ②: Гүйцэтгэгчийн үндсэн хөрөнгө 10 сая иенээс 300 сая иен хүртэл бөгөөд гүйцэтгэгч бус компанийн үндсэн хөрөнгө 10 сая иен хүртэл

Хамрах хүрээнд багтах гүйлгээний агуулга нь үйлдвэрлэлийн гэрээ, засвар үйлчилгээний гэрээ, мэдээллийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн гэрээ (зөвхөн програм хангамжийн бүтээлтэй хязгаарлагдана), үйлчилгээний гэрээ (зөвхөн мэдээллийн боловсруулалттай холбоотой) гэж тодорхойлогдсон байдаг.

Системийн хөгжүүлэлт, ажиллагаа энэ ангилалд багтана.

Загвар ③: Гүйцэтгэгчийн үндсэн хөрөнгө 50 сая иений дээш бөгөөд гүйцэтгэгч бус компанийн үндсэн хөрөнгө 50 сая иен хүртэл
Загвар ④: Гүйцэтгэгчийн үндсэн хөрөнгө 10 сая иенээс 50 сая иен хүртэл бөгөөд гүйцэтгэгч бус компанийн үндсэн хөрөнгө 10 сая иен хүртэл

Хамрах хүрээнд багтах гүйлгээний агуулга нь мэдээллийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн гэрээ (програм хангамжийн бүтээлээс бусад), үйлчилгээний гэрээ (мэдээллийн боловсруулалттай холбоотой бус) гэж тодорхойлогдсон байдаг.

Консалтингийн тайлан энэ ангилалд багтана.

Гүйлгээний агуулга

Доод түвшний хуулийн хяналтад хамаарах гүйлгээ нь гэрээний агуулгаас хамаарч, ерөнхийдөө ① үйлдвэрлэлийн гэрээ ② засвар үйлчилгээний гэрээ ③ мэдээллийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн гэрээ ④ үйлчилгээний гэрээ гэсэн дөрвөн төрөлд хуваагддаг.

Систем хөгжүүлэлт ба ажиллагаа

Систем хөгжүүлэлт ба ажиллагааны хувьд, ③Мэдээллийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг гүйцэтгэх гэрээ, ④Үйлчилгээ үзүүлэх гэрээнд хамаарах магадлал өндөр байдаг. Тус бүрд хамаарах тодорхойлолт ба гүйлгээний жишээг тайлбарлаж өгье.

Эхлээд ③Мэдээллийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг гүйцэтгэх гэрээг авч үзье.
「Мэдээллийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг гүйцэтгэх гэрээ」 нь Жапоний Харилцах гэрээний хуульд (下請法) дараах байдлаар тодорхойлогддог.

Энэ хуульд “Мэдээллийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг гүйцэтгэх гэрээ” гэдэг нь, үйл ажиллагаагаа эрхлэгч аж ахуйн нэгж нь өөрийн эсвэл өөрийн хэрэгцээнд бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхийг эрхлэх ба түүнийг бүхэлд нь эсвэл хэсэгчлэн өөр аж ахуйн нэгжид даатгахыг хэлнэ.

Жапоний Харилцах гэрээний хууль 2-р зүйл 3-р хэсэг　https://elaws.e-gov.go.jp/document?lawid=331AC0000000120[ja]

Мөн, мэдээллийн бүтээгдэхүүн гэдэг нь програм (софтвер, систем гэх мэт), видео ба аудио, дуу хоолойн бүтээгдэхүүн (телевизийн нэвтрүүлэг, кино гэх мэт), үсэг, зураг, тэмдэгт гэх мэтээр бүрдсэн бүтээгдэхүүнийг хэлнэ.

Мэдээллийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг гүйцэтгэх гэрээнд дараах гурван төрөл байдаг.

・Бусад хүмүүст борлуулах, хэрэглэх зөвшөөрөл олгох зэрэг аргаар мэдээллийн бүтээгдэхүүнийг өөрийн хэрэгцээнд ашиглахыг эрхлэгч аж ахуйн нэгж (эцэг компани) нь өөр аж ахуйн нэгжид (дэд компани) даатгах
Систем хөгжүүлэгч компани нь хэрэглэгчдэд үзүүлэх нэр хүндийн удирдлагын системийг өөр компанид даатгах эсвэл тоглоомын програм хөгжүүлэлт, борлуулалтыг эрхлэгч компани нь хэрэглэгчдэд зориулан бүтээгдэхүүнийг өөр компанид даатгах тохиолдолд энэ нь хамаарна.

・Хэрэглэгч (захиалагч) нь мэдээллийн бүтээгдэхүүнийг бүтээхээр гэрээ байгуулсан аж ахуйн нэгж (эцэг компани) нь үйлдвэрлэлийг өөр аж ахуйн нэгжид (дэд компани) даатгах (дахин даатгах)
Систем хөгжүүлэгч компани нь хэрэглэгчээс хөгжүүлэх системийн зарим хэсгийг өөр компанид даатгах (дахин даатгах) тохиолдолд энэ нь хамаарна.

・Аж ахуйн нэгж (эцэг компани) нь өөрийн компанийн хэрэгцээнд зориулан үйлдвэрлэж буй мэдээллийн бүтээгдэхүүнийг өөр аж ахуйн нэгжид (дэд компани) даатгах
Вэб хөгжүүлэгч компани нь өөрийн интранет сайтын зарим хэсгийг өөр компанид даатгах тохиолдолд энэ нь хамаарна.

Дараа нь, ④Үйлчилгээ үзүүлэх гэрээний тодорхойлолт нь дараах байдлаар байна.

Энэ хуульд “Үйлчилгээ үзүүлэх гэрээ” гэдэг нь, аж ахуйн нэгж нь өөрийн эрхлэх үйлчилгээг бүхэлд нь эсвэл хэсэгчлэн өөр аж ахуйн нэгжид даатгахыг хэлнэ (барилгын үйл ажиллагаа (барилгын үйл ажиллагааны хуульд заасан барилгын үйл ажиллагааг эрхлэгчид бүхэлд нь эсвэл хэсэгчлэн өөр барилгын үйл ажиллагааг эрхлэгчид даатгуулахыг орхигдуулна).)

Жапоний Харилцах гэрээний хууль 2-р зүйл 4-р хэсэг　https://elaws.e-gov.go.jp/document?lawid=331AC0000000120[ja]

Жишээ нь, програм худалдаалагч компани нь тухайн програмын засвар үйлчилгээ, ажиллагааг өөр аж ахуйн нэгжид даатгах нь энэд хамаарна.

Консалтингийн Тайлан

Консалтингийн тайлан нь мэдээллийн үр дүнтэй бүтээгдэхүүнд тооцогддог учир (Доод түвшний хууль 2-р зүйлийн 6-р хэсэг 3-р заалтанд зааснаар), түүнийг боловсруулах үүрэг гүйцэтгэхийг гэрээгээр даатгах нь ③ мэдээллийн үр дүнтэй бүтээгдэхүүнийг боловсруулах даалгаварт тооцогдоно.

Доод үеийн хуульд заасан эцэг компанийн үүрэг ба хориглох зүйлс

Хэрэв тухайн гүйлгээ доод үеийн хуулийн хүрээнд орж байгаа бол, эцэг компани нь ямар үүргүүдийг хүлээх вэ? Үүргүүд ба хориглох зүйлсийг хамтад нь тайлбарлана уу.

Үүрэг

Доод үеийн хуульд эцэг компанийн дараах үүргүүд тавигдсан байдаг.

・Үйлчилгээний агуулга, төлбөр, төлбөрийн хугацаа гэх мэт зүйлсийг тусгасан бичиг баримтыг гардуулах үүрэг
・Доод үеийн төлбөрийн хугацааг тогтоох үүрэг
・Доод үеийн байгууллагын үйлчилгээ, үйлчилгээний хүлээн авалт, доод үеийн төлбөрийн төлөлт гэх мэт зүйлсийг тусгасан баримтыг бэлтгэх, хадгалах үүрэг
・Төлбөрийг хугацаанд нь төлөөгүй тохиолдолд, хоцрогдсон хүүг төлөх үүрэг

Хориглох зүйлс

Доод үеийн хуульд эцэг компанийн дараах хориглох зүйлс тавигдсан байдаг.

・Хүлээн авахаас татгалзахыг хориглох
・Доод үеийн төлбөрийг бууруулахыг хориглох
・Доод үеийн төлбөрийг хоцроохыг хориглох
・Буруу шалтгаантай буцаалт хийхийг хориглох
・Доод үеийн байгууллагыг дарамтлахыг хориглох
・Бараа худалдан авах эсвэл үйлчилгээ ашиглахыг хүчээр заахыг хориглох
・Хариу арга хэмжээ авахыг хориглох
・Түүхий эд зэргийн үнийг эрт тогтоохыг хориглох
・Хөнгөлөлт хийхэд хүндрэлтэй банкны бичиг баримтыг гардуулахыг хориглох
・Буруу шалтгаантай эдийн засгийн ашиг олгохыг шаардахыг хориглох
・Буруу шалтгаантай үйлчилгээний агуулгыг өөрчлөх, дахин хийхийг хориглох

Дэлгэрэнгүй мэдээллийг Японы Эдийн засгийн сайдын тамгын газрын ‘Мэдээллийн үйлчилгээ, програм хангамжийн үйлдвэрлэлд доод үеийн зохистой худалдаа, гэрээний харилцааг дэмжих гарын авлага[ja]‘-д бичигдсэн байдаг.

Дээрх хориглох зүйлсийн дунд, IT салбарт асуудал үүсгэх магадлалтай доод үеийн төлбөр болон үйлчилгээний агуулгаар дор дэлгэрэнгүй тайлбарлана.

Доод үеийн төлбөрийн хэмжээ, төлбөрийн хугацаа

‘Доод үеийн төлбөрийн хэмжээ’ нь зах зээлийн үнэтэй харьцуулахад маш бага байхаар буруу тогтоох эсвэл доод үеийн байгууллагад буруутай бус байхад захиалга өгсний дараа бууруулахыг хориглоно.

‘Төлбөрийн хугацаа’ нь бараа болон бусад зүйлсийг хүлээн авсан өдрөөс эхлэн (үйлчилгээ үзүүлсэн тохиолдолд үйлчилгээ үзүүлсэн өдөр) 60 хоногийн дотор боломжит хамгийн богино хугацаанд тогтоох шаардлагатай байдаг.

‘Хоцрогдсон хүү’ нь эцэг компани төлбөрийг хоцроосон тохиолдолд, доод үеийн байгууллагад бараа болон бусад зүйлсийг хүлээн авсан өдрөөс эхлэн 60 хоногийг давсан өдрөөс төлбөрийн өдөр хүртэлх хугацаанд өдөр тутмын тооцоогоор жилийн 14.6% хүүг төлөх ёстой болно (Шударга худалдааны комиссын дүрэмд зааснаар).

Бараа болон бусад зүйлсийг хүлээн авах ба буцаах

Доод үеийн байгууллагад ямар ч буруутай бус байхад захиалгадаа дагуу барааг хүлээн авахаас татгалзах нь хориглогддог.

Мөн ‘Буцаалт’ нь эцэг компани нь доод үеийн байгууллагад буруутай бус байхад буцаахыг хориглоно. Гэхдээ хүлээн авсны дараах нийлүүлсэн бараанд даруй нь илрэхгүй дутагдал байгаа нь тогтоогдсон тохиолдолд, 6 сарын дотор буцаах боломжтой.

Буруу шалтгаантай үйлчилгээний хүсэлт, үйлчилгээний агуулгыг өөрчлөхийг хориглох

Эцэг компани нь доод үеийн байгууллагад гэрээний агуулгад багтаагүй мөнгө, үйлчилгээний үзүүлэлт гэх мэт зүйлсийг хүсэх эсвэл доод үеийн байгууллагад буруутай бус байхад зардал гаргуулахгүйгээр үзүүлэлт, үйлчилгээний агуулгыг өөрчлөх, дахин хийлгэхийг хориглоно.

Эцэг компани нь дэд байгууллагын хууль зөрчсөн гэж үзэгдэвэл

Шударга худалдааны комисс нь эцэг компанийн дэд байгууллагад хийх гүйлгээг шударга болгох зорилгоор, хэрэгтэй гэж үзвэл, эцэг болон дэд байгууллагуудад дэд байгууллагын гүйлгээний талаарх тайланг бичүүлж, эцэг компанийн байгууллагын газар дээр нэвтрэн шалгалт хийх эрхтэй (Дэд байгууллагын хууль 9-р зүйл 1-р хэсэг).

Шударга худалдааны комисс болон Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн яам нь дэд байгууллагын хууль зөрчсөн үйлдлийг тогтоосон тохиолдолд, зөрчил гаргасан эцэг компанид зөвлөмж өгдөг. Шударга худалдааны комисс зөвлөмж өгсөн тохиолдолд, зөрчлийн агуулга, компанийн нэр нь Шударга худалдааны комиссын вэбсайт дээр “Дэд байгууллагын хуулийн зөвлөмжийн жагсаалт” хэлбэрээр нийтлэгдэх болно.

Эцэг компани нь дэд байгууллагад бичиг баримтыг гардуулах үүргээ зөрчсөн, бичиг баримтыг бэлтгэх, хадгалах үүргээ зөрчсөн, мөн дээрх шалгалт, шинжилгээнд татгалзсан, худал мэдээлэл өгсөн тохиолдолд 500,000 иений (JPY) хүртэлх торгууль тавигдана.

Мөн дэд байгууллагын хууль зөрчсөнд холбогдох ял шийтгэл нь хоёр талын ял шийтгэл бөгөөд зөрчил гаргасан тохиолдолд, үйлдэгч хувь хүн гэх мэтчилэн компанийг ч шийтгэх болно (Дэд байгууллагын хууль 10-р зүйл, 11-р зүйл, 12-р зүйл).

Систем хөгжүүлэлтэд дэд байгууллагын хууль зөрчих эрсдэл байгаа бол хуульчидтай зөвлөлдөх хэрэгтэй

Дэд байгууллагын хууль зөрчсөн байж болзошгүй тохиолдолд, Шударга Худалдааны Хороо (Japanese Fair Trade Commission) нь шалгалт эхлүүлэхээс өмнө, дараах тодорхой шалтгаануудыг хангаж, эцэг компани өөрөө санаачлан мэдэгдсэн тохиолдолд “зөвлөмж” гаргахаас зайлсхийх боломжтой болдог.

1 Шударга Худалдааны Хороо тухайн зөрчлийн үйлдэлтэй холбоотой шалгалт эхлүүлэхээс өмнө, тухайн зөрчлийн үйлдлийг өөрөө санаачлан мэдэгдсэн байна.
2 Тухайн зөрчлийн үйлдлийг аль хэдийн зогсоосон байна.
3 Тухайн зөрчлийн үйлдэлээр дэд байгууллагад учруулсан сөрөг нөлөөг сэргээхийн тулд шаардлагатай арга хэмжээг (тайлбар) аль хэдийн авсан байна.
4 Тухайн зөрчлийн үйлдлийг ирээдүйд дахин гүйцэтгэхгүйн тулд дахин тохиолдохоос сэргийлэх арга хэмжээг авахаар төлөвлөж байна.
5 Тухайн зөрчлийн үйлдэлтэй холбоотойгоор Шударга Худалдааны Хорооны явуулж буй шалгалт болон зааварчилгаанд бүрэн хамтран ажиллаж байна.
　(Тайлбар) Дэд байгууллагын төлбөрийг бууруулсан тухайн асуудалд, бууруулсан хэмжээний дор хаяж өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд буцаан олгосон байна.

2008 оны (Хэйсэй 20) 12-р сарын 17-нд Шударга Худалдааны Хороо “Дэд байгууллагын хууль зөрчсөн үйлдлийг өөрөө санаачлан мэдэгдсэн эцэг компанийн харилцааг хэрхэн зохицуулах талаар”

Иймд, зөвлөмжийг зайлсхийхийн тулд олон шалтгааныг хангах шаардлагатай байдаг. Мөн, дэд байгууллагатай хамтран цивилийн хариуцлага, хохирлын б compensationр төлбөр тооцооны талаар ярилцах шаардлага гарч болзошгүй юм.

Дэд байгууллагын хуульд холбогдох янз бүрийн асуудлыг зайлсхийхийн тулд, шуурхай бөгөөд зөв шийдвэр гаргах шаардлагатай бөгөөд өндөр мэргэжлийн ур чадвартай хуульчидтай зөвлөлдөх нь чухал юм.