Czy można zająć aktywa kryptograficzne (waluty wirtualne)? Wyjaśnienie prawnych problemów

Wraz z rozpowszechnieniem się kryptowalut, takich jak Bitcoin, coraz więcej osób posiada część swojego majątku w formie kryptowalut. Jednakże, nadal trwają dyskusje na temat prawnej natury kryptowalut.

W tym artykule omówimy, czy wierzyciel może zająć kryptowaluty dłużnika w celu odzyskania swoich wierzytelności.

Definicja prawna kryptowaluty

Kryptowaluta jest zdefiniowana zgodnie z artykułem 2, ustęp 5, Japońskiej Ustawy o Usługach Płatniczych:

W tej ustawie, “kryptowaluta” oznacza to, co jest wymienione poniżej, z wyjątkiem tego, co reprezentuje prawo do transferu elektronicznego zapisu określone w artykule 2, ustęp 3, Japońskiej Ustawy o Transakcjach Instrumentów Finansowych (Ustawa nr 25 z 1948 roku).

1. Wartość majątkowa, która może być używana przez nieokreślone osoby do zapłaty za zakup towarów, wynajem, lub otrzymanie usług, i która może być kupiona i sprzedana do nieokreślonych osób (ogranicza się do tych, które są zapisane elektronicznie na urządzeniach elektronicznych lub innych przedmiotach, z wyłączeniem japońskiej waluty, walut obcych i aktywów denominowanych w walucie. To samo dotyczy poniżej.), i która może być przeniesiona za pomocą organizacji przetwarzania informacji elektronicznej.

2. Wartość majątkowa, która może być wymieniana z nieokreślonymi osobami na coś wymienione w poprzednim punkcie, i która może być przeniesiona za pomocą organizacji przetwarzania informacji elektronicznej.

Artykuł 2, ustęp 5, Japońskiej Ustawy o Usługach Płatniczych[ja]

Zgodnie z tą definicją, kryptowaluta jest uznawana za majątek.

Artykuł powiązany: Co to jest kryptowaluta? Definicja prawna i różnice między nią a elektronicznym pieniądzem[ja]

Jednakże, czy możliwe jest egzekwowanie takich środków jak zajęcie kryptowaluty, zależy od tego, jak kryptowaluta jest zdefiniowana w prawie cywilnym i innych prawach prywatnych.

Prywatnoprawna natura aktywów kryptograficznych (walut wirtualnych)

Jeżeli aktywa kryptograficzne są uznawane za “rzeczy (rzeczy materialne)” w prawie cywilnym, powstaje prawo własności, a na podstawie prawa własności możliwe jest żądanie przeniesienia.

W procedurze upadłościowej firmy Mt.GOX, w wyroku (nr 33320 z roku Heisei 26 (2014)) dotyczącym sporu o prawo do odzyskania Bitcoinów, Sąd Okręgowy w Tokio zaprzeczył materialnej naturze Bitcoinów. Zgodnie z tym wyrokiem, Bitcoiny nie są uznawane za “rzeczy (rzeczy materialne)” w prawie cywilnym, a prawo do odzyskania jest również zaprzeczane.

Stąd pojawia się pytanie, czy aktywa kryptograficzne są zobowiązaniami, ale same aktywa kryptograficzne nie mogą być uznane za zobowiązania.

Jednakże, w sprawie sprzeciwu wobec oceny roszczeń upadłościowych w związku z upadłością firmy Mt.GOX,

W przypadku uznania Bitcoina za walutę wirtualną, jest on rozumiany jako posiadający aspekt roszczenia żądającego traktowania podobnego do waluty (roszczenie “nie mające na celu płatności pieniężnej” zgodnie z art. 103 ust. 2 pkt 1 japońskiej Ustawy o upadłości)

Wyrok Sądu Okręgowego w Tokio z dnia 31 stycznia roku Heisei 30 (2018)

Można stwierdzić, że prawa, które posiadacze aktywów kryptograficznych mają wobec giełd, są uznawane za roszczenia upadłościowe.

Przymusowe egzekucje skierowane do posiadaczy kryptowalut

Wierzyciel może przeprowadzić przymusową egzekucję na podstawie japońskiego Prawa Cywilnego o Egzekucji (民事執行法), jeżeli dłużnik nie spełnia swoich zobowiązań. Sąd może zdecydować o odzyskaniu długu. Prawo Cywilne o Egzekucji określa metody przymusowej egzekucji w zależności od rodzaju majątku dłużnika (nieruchomości, ruchomości, papiery wartościowe i inne prawa majątkowe).

Do przechowywania i zarządzania kryptowalutami używa się usług portfela. Szczegółowe informacje na temat portfeli i giełd kryptowalut znajdują się w poniższym artykule.

Artykuł powiązany: Co to jest usługa depozytowa? Wyjaśnienie regulacji dotyczących giełd kryptowalut[ja]

Jeżeli dłużnik nie posiada innego majątku poza kryptowalutami, odzyskanie długu będzie realizowane za pomocą poniższych metod.

Jeżeli dłużnik posiada kryptowaluty w swoim portfelu

Kryptowaluty są uważane za “inne prawa majątkowe” w ramach Prawa Cywilnego o Egzekucji, dlatego przeprowadza się przymusową egzekucję na “innych prawach majątkowych”. Zgodnie z artykułem 167 Prawa Cywilnego o Egzekucji, przymusowa egzekucja na innych prawach majątkowych jest realizowana na podstawie przykładu egzekucji długu.

Jeżeli dłużnik posiada kryptowaluty w swoim portfelu, nie ma trzeciego dłużnika, więc nakaz zabezpieczenia jest wydawany tylko dla posiadacza kryptowalut, który jest dłużnikiem egzekucyjnym. Nawet jeśli nakaz zabezpieczenia zostanie wydany, jeśli posiadacz kryptowalut nie współpracuje, na przykład nie informuje wierzyciela o kluczu prywatnym, skuteczne zabezpieczenie jest niemożliwe, co sprawia, że odzyskanie długu jest trudne.

Jeżeli kryptowaluty są zdeponowane u operatora giełdy kryptowalut

Jeżeli dłużnik zdeponował kryptowaluty nie w swoim portfelu, ale u operatora giełdy kryptowalut, uważa się, że użytkownik ma prawo do roszczenia zwrotu podobne do roszczenia wierzycielskiego wobec operatora za przechowywane kryptowaluty.

W związku z tym, możliwe jest przeprowadzenie przymusowej egzekucji na podstawie przykładu egzekucji długu.

Jeżeli użytkownik otrzyma zabezpieczenie roszczenia wierzycielskiego, nie ma szczególnych przepisów prawnych dotyczących tego, jak operator giełdy kryptowalut powinien reagować, więc reakcja zależy od indywidualnego przypadku.

Operatorzy giełd kryptowalut często zatrzymują usługi na podstawie regulaminu, a następnie, zgodnie z poleceniem sądu, przeliczają kryptowaluty na walutę ustawową i płacą ją wierzycielowi. Dlatego, jeżeli dłużnik zdeponował kryptowaluty u operatora, prawdopodobieństwo zabezpieczenia jest wyższe w porównaniu do sytuacji, gdy dłużnik zarządza kluczem prywatnym.

Problemy związane z zajęciem kryptowaluty

Jeżeli dłużnik zarządza kluczem prywatnym, istnieje ryzyko, że nie będzie można go zająć, na przykład, jeżeli dłużnik przekaże klucz prywatny osobie trzeciej po otrzymaniu nakazu zajęcia. Ponieważ kryptowaluty nie mają metody publikacji podobnej do rejestracji, istnieje ryzyko, że nie można się przeciwstawić dobrej wierze osób trzecich, które naruszają nakaz zajęcia (tzn. wierzyciel nie może domagać się zwrotu kryptowaluty).

Aby temu zapobiec, można rozważyć żądanie od dłużnika ujawnienia klucza prywatnego przed zajęciem, a jeżeli nie zostanie on ujawniony, można zastosować metodę pośredniego przymusu na podstawie artykułu 172 japońskiego Prawa o egzekucji cywilnej (Minji Shikkou Hou).

Pośredni przymus polega na zachęcaniu do dobrowolnego wykonania zobowiązania poprzez ostrzeżenie, że jeżeli zobowiązanie nie zostanie wykonane w określonym czasie, zostanie nałożona kara pieniężna niezwiązana z tym zobowiązaniem. Jednakże, nawet jeżeli zastosowano pośredni przymus, nie można stwierdzić z pewnością, że zobowiązanie zostanie odzyskane.

Podsumowanie: W przypadku zajęcia kryptowaluty skonsultuj się z adwokatem

Jak widzieliśmy powyżej, istnieje wiele prawnych kwestii związanych z zajęciem kryptowaluty, a przeprowadzenie skutecznego egzekucji może być trudne w niektórych przypadkach.

Jeśli dłużnik posiada niewiele majątku poza kryptowalutą i konieczne jest zajęcie kryptowaluty, skonsultuj się z adwokatem jak najszybciej.

Informacje o środkach podjętych przez naszą kancelarię

Kancelaria prawna Monolis to firma specjalizująca się w IT, a w szczególności w prawie internetowym. Nasza kancelaria oferuje pełne wsparcie dla biznesu związanego z kryptowalutami i blockchainem. Szczegóły znajdują się w poniższym artykule.