İnternette bir şirketin iftira ve hakarete uğradığında nasıl tepki vermelidir? İtibar suçları nedir?

Bir şirket internet üzerinde iftira ve hakaret mağduru olduğunda, oluşabilecek suçlar genellikle aşağıdaki dört tanesidir:

• İtibarın zedelenmesi suçu
• Hileli işlem engelleme suçu
• Zorbalıkla işlem engelleme suçu
• Onur kırıcı iftira suçu

Bunlara, 1987 yılında (Showa 62 yılı) eklenen “Bilgisayar Hasar ve İşlem Engellemesi Suçu”nu da ekleyerek, internet suçlarına bakacağız.

Şirketlerin İftira ve Karalama Durumunda Nasıl Tepki Vermesi Gerektiği

Öncelikle, bir şirket iftira ve karalama durumunda, bu duruma neden olan gönderi veya makaleyi kaldırma ihtiyacı duyar. Bunun için site yöneticisi ile iletişime geçip makaleyi kaldırmasını isteyebilir veya Twitter ve Facebook gibi platformlarda doğrudan gönderi sahibi ile iletişime geçip kaldırmasını isteyebilir. Ayrıca, şirketler suçluyu belirleyip iftira ve karalama sonucu düşen satış miktarı için tazminat talep edebilir veya suçluyu tutuklamak için ceza davası açabilir. Ve tekrarlanmasını önlemek için suçlunun şirketin itibarını düşürecek bir yazı yazmamasını taahhüt etmesi çok etkili bir tepki yöntemidir. Ancak, site yöneticisi ile iletişime geçilse bile kaldırma işlemi yapılmazsa, mahkemede geçici tedbir işlemi yapılabilir ve böylece mahkeme yöneticiye makalenin kaldırılması emrini verebilir.

Not: İftira ve karalama durumunda geçici tedbir hakkında ayrıntılı açıklama aşağıdaki makalede bulunabilir.

https://monolith.law/reputation/provisional-disposition[ja]

Şirketlerin İftira ve Hakaret Zararlarına Maruz Kaldıklarında Ortaya Çıkan Suçlar

Kredi İtibarını Zedelemek Suçu

Kredi itibarını zedelemek suçu, ekonomik ve mali krediyi koruyan bir yasadır ve “kredi”, bir kişinin mali durumu ve ödeme yeteneği hakkındaki kredi dahil olmak üzere, genellikle bir kişinin ekonomik yönlerine ilişkin toplumsal değerlendirmeyi ifade eder.

Kredi itibarını zedelemek suçu ve dolandırıcılıkla işleri engelleme suçu, Japon Ceza Kanunu’nun 233. maddesinde düzenlenmiştir.

Yalan bir söylenti yaymak veya dolandırıcılık kullanarak bir kişinin kredisini zedelemek veya işlerini engellemek, üç yıla kadar hapis veya 500.000 yen’e kadar para cezası ile cezalandırılır.

Japon Ceza Kanunu Madde 233

Bu Japon Ceza Kanunu’nun 233. maddesindeki “yalan bir söylenti yaymak” ve “bir kişinin kredisini zedelemek” eylemlerini gerçekleştiren kişiler, kredi itibarını zedelemek suçuna dahildir.

“Yalan Söylenti” Nedir?

“Söylenti”, dedikodu anlamına gelir, bu nedenle yalan bir dedikodu veya bilgi yayarsanız, bu “yalan söylenti” olur ve iftira olur. Kredi itibarını zedelemek suçu durumunda, içeriğin “yalan” olması gereklidir, bu nedenle içerik doğruysa, kredi itibarını zedelemek suçu kapsamında değerlendirilmez.

“Yaymak” Nedir?

“Yaymak”, belirsiz birçok kişiye açıkça yaymak anlamına gelir. İnternete bir gönderi yaparsanız, belirsiz birçok kişi bunu görür, bu nedenle “yaymak” kapsamına girer. İnternet üzerindeki ifadeler, genellikle “açıkça” olarak kabul edilir. Ayrıca, itibarını zedelemek durumunda olduğu gibi, sadece bir kişiye söylendiği varsayılsa bile, bu kişinin belirsiz birçok kişiye “yayma” olasılığı varsa, bu, belirsiz birçok kişiye gösterme ile aynı kabul edilir ve iftiraya yol açabilir.

“Kişi” Kimdir?

Kredi itibarını zedelemek suçunda korunan “kişi”nin kredisi, bu durumda “kişi”, sadece bireyler değil, ayrıca şirketler ve hatta tüzel kişiliği olmayan grupları da içerir. Bu nedenle, internet üzerinde bir kişi veya şirket, grupların kredisini kaybetmelerine neden olacak bir yayın yaparsanız, kredi itibarını zedelemek suçuna dahil olabilirsiniz.

“Krediyi Zedelemek” Nedir?

Kredi itibarını zedelemek suçunun kredisi, daha önce yazıldığı gibi, genel anlamda kredi ile farklıdır ve “ekonomik kredi” ile sınırlıdır. Bu kredi, “bir kişinin ödeme yeteneği veya ödeme niyetine yönelik toplumsal güven sınırlı olmamalı, satılan ürünlerin kalitesine yönelik toplumsal güveni de içermeli” (Japon Yüksek Mahkemesi, 11 Mart 2003 (Heisei 15) kararı) ve geniş bir şekilde düşünülmektedir.

Ayrıca, “zedelemek”, ekonomik yönlerdeki toplumsal değerlendirmeyi düşürme eylemini ifade eder, ancak gerçekte değerlendirmenin düştüğüne dair bir gereklilik yoktur. Bu tür bir durumun oluşabileceği korkusu varsa, kredi itibarını zedelemek suçu uygulanır.

Yanıltıcı İşlem Engellemesi Suçu

Ceza Kanunu’nun 233. maddesine göre, “yanıltıcı bir yöntem kullanarak” “işlemleri engelleyen kişi”, yanıltıcı işlem engellemesi suçuna dahil olur. Bu, çok geniş bir yelpazede oluşabilecek bir suçtur.

“Yanıltıcı” Ne Demektir?

“Yanıltıcı”, başkalarını aldatmak veya yanılgıya düşmelerini veya dikkatsizliklerini kullanmak anlamına gelir. Kumamoto depreminin hemen ardından bir şirket çalışanının Twitter’a “Aslan kaçtı” şeklinde yalan bir haber yayınlaması ve “Kumamoto Şehir Hayvanat Bahçesi’nin işlemlerini engellediği” gerekçesiyle yanıltıcı işlem engellemesi şüphesiyle tutuklanması tipik bir örnektir. Ancak “yanıltıcı” geniş bir şekilde yorumlanmaktadır ve gerçekte “kuvvet dışındaki haksız yöntemler” olarak kabul edilmektedir.

“İşlem” Ne Demektir?

“İşlem”, bir kişinin toplumda sürekli olarak yürüttüğü iş veya işletmeyi ifade eder ve bu, meslek veya diğer sosyal yaşam faaliyetlerine dayanır, işlem üzerindeki kusurlu ölüm suçu gibi sınırlamalar yoktur. Sosyal yaşam faaliyetlerini ifade ettiği için, kişisel aktiviteler, hobiler veya ev işleri dahil edilmez.

“Engelleme” Ne Demektir?

Kredi itibarını zedeleyen suçun itibarını zedelemesi gibi, gerçekten engellenmiş olması gerekmeyecektir. Engellenmeye uygun bir eylem gerçekleştirildiğinde, yanıltıcı işlem engellemesi suçu uygulanır.

Yanıltıcı işlem engellemesi suçu, oluşabilecek durumların kapsamının nispeten anlaşılması zor bir suçtur. Örneğin, sözde “taklit etme” de, bir kısmının yanıltıcı işlem engellemesi suçuna dahil olabileceği söylenmektedir.

https://monolith.law/reputation/spoofing-portrait-infringement-on-twitter[ja]

Zorla İş Yapmayı Engellemek Suçu

Zorla iş yapmayı engellemek suçu, itibar zedelemek suçu ve dolandırıcılıkla iş yapmayı engellemek suçu ile birlikte, Ceza Kanunu’nun 233. maddesinden sonra gelen 234. maddede düzenlenmiştir.

“Bir kişinin işini zor kullanarak engelleyen kişi, önceki maddeye göre cezalandırılır.”

Ceza Kanunu Madde 234

Yani, “zor kullanarak”, “iş yapmayı”, “engellemek” olmak üzere üç unsurdan oluşan bir suçtur. Bu konuda, Yüksek Mahkeme’nin 1953 (Showa 28) yılında 30 Ocak tarihli bir kararı bulunmaktadır.

Ceza Kanunu’nun 234. maddesindeki iş yapmayı engellemek suçu, iş yapmayı engellemenin sonucunun ortaya çıkmasını gerektirmez, iş yapmayı engellemeye yetecek bir eylem yeterlidir. Ayrıca “iş”, sadece somut ve gerçekleştirilen işleri değil, geniş anlamda, mağdurun ilgili işindeki konumuna göre yerine getirmesi gereken işleri de ifade eder. Aynı maddenin “zor” ifadesi, suçlunun gücünü, sayısını ve çevresel durumunu göz önünde bulundurarak, mağdurun özgür iradesini bastırmaya yetecek suçlu tarafının gücünü ifade eder. Bu güç, objektif olarak mağdurun özgür iradesini bastırmaya yetecek olmalıdır, gerçekte mağdurun özgür iradesinin bastırıldığına dair bir gereklilik yoktur.

Yüksek Mahkeme Kararı, 30 Ocak 1953

“Zor” Ne Demektir?

“Zor”, “suçlunun gücü, sayısını ve çevresel durumunu göz önünde bulundurarak, mağdurun özgür iradesini bastırmaya yetecek suçlu tarafının gücünü” ifade eder ve darp veya tehdit gibi daha hafif eylemleri de içerir. Örneğin, bir süpermarketin içine onlarca hamam böceği serbest bırakmak veya mezuniyet töreninde milli marşı söylemeye karşı çıkarak oturma eylemi çağrısında bulunmak “zor” kapsamına girer.

“İş” Ne Demektir?

“İş”, sadece “somut ve gerçekleştirilen işler”i değil, aynı zamanda “geniş anlamda, mağdurun ilgili işindeki konumuna göre yerine getirmesi gereken işleri” de ifade eder.

“Engellemek” Ne Demektir?

“Engellemek”, dolandırıcılıkla iş yapmayı engellemek suçu açıklamasında da belirtildiği gibi, “iş yapmayı engellemenin sonucunun ortaya çıkmasını gerektirmez, iş yapmayı engellemeye yetecek bir eylem” yeterlidir.

İnternetin yaygınlaşması nedeniyle, internet üzerinden yapılan yazılı yorumlarla iş yapmayı engellemek suçu nedeniyle dava açılan örnekler artmıştır. Zor kullanma veya dolandırıcılık durumunun belirlenmesi zorlaşmıştır, ancak ilk durum, doğrudan ve somut bir şekilde bir kişinin işini engelleyen eylemleri, ikinci durum ise dolaylı ve soyut bir şekilde bir kişinin işini engelleyen eylemleri ifade eder. Ancak, gerçek sınır belirsizdir.

Bir mesaj panosuna anonim olarak “Bombayı XX istasyonuna yerleştirdim” gibi bir suç tehdidi yazarak, normalde gerekli olmayan bir güvenlik önlemi alınmasını sağlayan ve bu nedenle polisin işini zorla engellemek suçu nedeniyle tutuklanan örnekler vardır. Ancak, “16 Haziran saat 3’te Amerika Köyü’nde keyfi bir cinayet işleyeceğim” yazarak, polisin uyanık olmasını sağlayan ve normal işlerini engelleyen bir durumda, dolandırıcılıkla iş yapmayı engellemek suçu kabul edilmiştir. (Osaka Yüksek Mahkeme Kararı, 22 Ekim 2009)

Bu konuda aşağıdaki makalede daha ayrıntılı bir açıklama bulabilirsiniz.

https://monolith.law/reputation/charge-of-forcible-obstruction-of-business[ja]

İtibar Suçu

İtibar suçu, gerçekleri belirtmek suretiyle, başkalarının toplumsal değerlendirmesini düşüren bir suçtur.

Herkesin önünde gerçekleri belirten ve bir kişinin itibarını zedeleyen kişi, gerçeğin var olup olmadığına bakılmaksızın, 3 yıla kadar hapis veya para cezası ile cezalandırılır.

Ceza Kanunu Madde 230, Fıkra 1

İtibar suçu ile kredi suçu ve işleri engelleme suçu arasındaki büyük fark, itibar suçunun “içeriğin doğru olması durumunda bile suçun oluşmasıdır”. Örneğin, “XX Hastanesi’nin başhekimi bir ilişkisi var” diye bir yazı yazdığınızda, bu doğru olsa bile, hakaret ve iftira nedeniyle itibar suçu olabilir. Sorunlu yazının, mağdurun karakteri, ünü, kredisi gibi kişisel değerler hakkındaki toplumsal değerlendirmeyi düşürdüğüne dair objektif bir gerçek olup olmadığı önemlidir.

Ancak, sorunlu ifade, belirli bir kişinin toplumsal değerlendirmesini düşürse bile, kamusal belirli bir çıkarla ilgili olduğunu gerçeklerle belirtmek (kamusal), amacının sadece kamu yararını sağlamak olduğu (kamu yararı), belirtilen gerçeğin doğru (doğruluk) veya doğru olduğuna dair makul bir neden olduğunda (doğruluk uygunluk), yasadışılık engellenir ve itibar suçu oluşmaz.

Ayrıca, itibar suçu “şikayet suçu” olduğu için, mağdur suç duyurusunda bulunmadıkça, suçlu yargılanmaz. Bu nokta, diğer üç suçtan büyük ölçüde farklıdır.

Ayrıca, “yalan söylentiler yaymak” ve “bir kişinin kredisini zedelemek” durumunda, genellikle hedef kişinin toplumsal değerlendirmesini düşürür. Bu durumda, kredi suçu ve itibar suçu her ikisi de oluşur.

Bu tür, tek bir eylemle iki suçun oluştuğu duruma “kavramsal çakışma” denir ve daha ağır ceza uygulanır.

Kredi suçu cezası “3 yıla kadar hapis veya 50.000 Yen’e kadar para cezası” iken, itibar suçu cezası “3 yıla kadar hapis veya para cezası” olduğu için, kavramsal çakışma durumunda, kredi suçu cezası uygulanır. Ancak, bu durumda, gerçekte çok az değişiklik olur.

https://monolith.law/reputation/defamation[ja]

Sivil Hukukta “İtibar Hakları İhlali” Nedir?

Ayrıca, bu makale ceza hukuku prosedürlerini açıklamaktadır, ancak ceza hukuku yerine sivil hukukta silme veya gönderenin belirlenmesini talep etmek durumunda, genellikle itibar hakları ihlali (≒itibar suçu) iddia edilir. Örneğin, bir şirkete yönelik “Kara Şirket” hakaret ve iftirası, belirli koşullar karşılandığında itibar hakları ihlali olarak iddia edilebilir. Bu konuda ayrı bir makalede ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

https://monolith.law/reputation/black-companies-dafamation[ja]

İtibar ihlal eden bir eylem gerçekleştiğinde, mağdurun bir şirket veya organizasyon olması durumunda, manevi acıyı telafi etmek için tazminat olarak kabul edilen maddi tazminat hakkında aşağıdaki makalede ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

https://monolith.law/reputation/honor-infringement-and-intangible-damage-to-company[ja]

Elektronik Hesaplama Makinesi Hasarı ve İşleri Engelleme Suçu

1987 yılında (Showa 62 yılı / 1987), bilgisayarların insan işlerini yerine getirmeye başladığı göz önüne alınarak, Elektronik Hesaplama Makinesi Hasarı ve İşleri Engelleme Suçu, Ceza Kanunu’nun 234. maddesine eklenmiştir.

İnsanların işlerini yürütmek için kullandıkları elektronik hesaplama makinesini veya bu amaçla kullanılan manyetik kayıtları hasar veren, ya da insanların işlerini yürütmek için kullandıkları elektronik hesaplama makinesine yanıltıcı bilgiler veya hatalı talimatlar veren, ya da başka bir yöntemle, elektronik hesaplama makinesinin amaç doğrultusunda çalışmasını engelleyen veya amaç dışı çalışmasını sağlayan ve böylece insanların işlerini engelleyen kişi, 5 yıla kadar hapis veya 1 milyon yen (yaklaşık 9.000 dolar) altında para cezasına çarptırılır.

Ceza Kanunu Madde 234/2

İşlerin yürütülmesi için kullanılan bilgisayarları veya verileri hasar vermek, bilgisayara yanıltıcı veriler veya hatalı komutlar vermek gibi yöntemlerle, bilgisayarın amaç doğrultusunda çalışmasını engellemek veya amaç dışı çalışmasını sağlamak suretiyle işleri engelleyen eylemler, Elektronik Hesaplama Makinesi Hasarı ve İşleri Engelleme Suçu’nu oluşturur.

DoS saldırıları gerçekleştirerek bilgisayar hizmetlerini engelleyen eylemler veya RMT’yi amaçlayarak online oyun işletme şirketlerinin sunucularında programları veya verileri haksız yere manipüle eden eylemler de bu suça dahildir.

Şirketlere Yönelik İftira ve Karalamanın Etkileri Nelerdir?

Şirketler, haksız nedenlerle yapılan iftira ve karalama sonucunda, kendi toplumsal değerlendirmelerinin ve güvenilirliklerinin düşmesi, ürünlerinin satışının zorlaşması gibi zararlar yaşayabilirler. Ayrıca, bu tür bir şirkette çalışan çalışanlar da işlerini bırakabilir ve şirketin varlığını sürdürme kriziyle karşı karşıya kalabilirler. Dahası, iftira ve karalama sonucunda şirketin toplumsal değerlendirmesinin düşmesi, gelecekte şirket için çok önemli olan yetenekli insanların toplanmasını engelleyebilir.

Özet

Bu makalede tanıttığımızın dışında da, internet üzerindeki iftira ve hakaret eylemleri, çeşitli suçlara karşılık gelebilir. Ancak, örneğin, tehdit suçu genellikle bir tüzel kişiye karşı işlenemez gibi, her suçun kendi içinde özgün tartışmaları vardır ve başarının belirlenmesi için mutlaka uzman bilgisi gereklidir.

Belirli bir kişiye yönelik olmayan iftira ve hakaret eylemlerine karşı da, itibar zedeleme, hakaret suçu, gizlilik ihlali gibi suçlamaların mümkün olabileceği durumlar olabilir.

https://monolith.law/reputation/defamation-privacy-infringement-identifiability[ja]

Bir şirket internet üzerinde iftira ve hakaret mağduru olduğunda, ne tür bir tepki vermesi gerektiği, internet suçlarında suçluların hangi suçla suçlanabileceği konusunda, ofisimizin deneyimli avukatlarına danışın.