İtibar Zararının Silinmesi ve IP Açıklama Talepleri Ne Zaman Suçluya İletilir?

2chan veya 5chan gibi platformlardaki geçmiş kayıtlar, Ameba Blog’daki blog yazıları ve benzeri, itibar zararına yol açabilecek gönderiler hakkında, silme veya gönderenin kimliğini belirleme işlemleri gerçekleştirilirken, “Bu tür işlemlerin gerçekleştirildiği bilgisi, gönderiyi yapan kişiye ulaşır mı?” konusu birçok kişi için endişe kaynağı olabilir.

Pozitif bir ifadeyle, bu tür işlemler bir avukat aracılığıyla gerçekleştirilmekte ve “ciddi olduğumuz” mesajı suçluya iletilebilir. Bu durumda, suçlu itibar zararına yol açan gönderileri durdurabilir.

Negatif bir ifadeyle, bu tür işlemler devam etmekte ve köşeye sıkıştığını hisseden suçlu, daha da tırmanan eylemler gerçekleştirebilir.

Sonuçta bu durum “suçlunun kişiliğine bağlıdır”, ancak bu tür konuları düşünmek için “Bu tür işlemlerin gerçekleştirildiği bilgisi, gönderiyi yapan kişiye ulaşır mı?” sorusunun yanıtını bilmemiz gerekiyor, aksi takdirde tartışmanın temeli eksik kalır.

Silme ve Gönderenin Belirlenmesi Süreci

İnternet üzerindeki itibar zararına yol açan yorumların silinmesi veya gönderenin belirlenmesi, hangi süreçle ilerler? Çoğu durumda, süreç aşağıdaki gibi olur:

1. ‘Gönderim Engellemesi Talebi’ ile dışarıda mahkeme müzakereleri yoluyla silme talep etmek
2. Geçici tedbirlerle IP adresinin açıklanmasını talep etmek ve 1. adım başarısız olursa, aynı zamanda silme de talep etmek
3. IP adresi açıklandığında, sağlayıcıya dışarıda mahkeme müzakereleri yoluyla logların korunmasını talep etmek
4. Sağlayıcıya dava açmak ve adres ve ismin açıklanmasını talep etmek

Yani, silme 1. veya 2. adımda gerçekleştirilir ve sonuçta suçlunun belirlenmesi 4. adımda gerçekleştirilir. Özellikle karmaşık olan süreç, gönderenin belirlenmesidir. Bu konuda aşağıdaki makalede detaylı bir açıklama yapılmıştır.

https://monolith.law/reputation/disclosure-of-the-senders-information[ja]

Gönderim Engellemesi Talebinin Aşamaları

İfira ve hakaret içerikli bir gönderinin mağduru, örneğin 2chan veya 5chan gibi platformların yöneticilerine veya sunucu yöneticilerine “Gönderim Engellemesi Talebi” ile silme talebinde bulunduğunda, ilgili yöneticiler öncelikle kendi bünyelerinde “bu gönderinin yasadışı olup olmadığını” değerlendirirler. Bu değerlendirme oldukça zorlu bir süreçtir. Örneğin, bir iftira durumunda, gönderinin yasadışı olup olmadığını belirlemek için “yazılanların doğru olup olmadığını” değerlendirmek gerekmektedir. Ancak, platform veya sunucu yöneticileri genellikle gönderiyi yazan kişi olmadıkları için, “doğru olup olmadığını” değerlendirmek için gerekli kanıtlara sahip olmayabilirler.

Bu nedenle, platform veya sunucu yöneticileri genellikle, gönderiyi yazan kişiye (örneğin bir kiralık sunucu durumunda site yöneticisine) aşağıdaki gibi bir sorgulama yaparlar.

【Yazdığınız gönderi hakkında bir silme talebi geldi. Görüşünüzü 7 gün içinde duymak isteriz.】

Sonrasında, gönderiyi yazan kişinin yanıtına dayanarak, silme işlemini gerçekleştirip gerçekleştirmeme kararını verirler.

İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası (Provider Liability Limitation Law) Nedir?

“7 gün” ifadesi, yasal bir dayanağa dayanmaktadır. Bu, “İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası” olarak bilinir. Burada “servis sağlayıcı” ifadesi, “internet üzerindeki veri iletimini aracı olarak sağlayan işletmeler” anlamına gelir ve sadece Nifty veya so-net gibi “İnternet Servis Sağlayıcıları (ISP)” değil, platform ve sunucu yöneticilerini de içerir. Biraz yanıltıcı bir ifadeyle, “gönderiyi yazan kişi olmamakla birlikte, gönderinin yayınlanmasına dahil olan kişi” “servis sağlayıcı” olarak tanımlanmaktadır. Ve “İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası”, bu “servis sağlayıcıların” sorumluluğunu “sınırlayan” bir yasadır.

Silme talebi geldiğinde, “servis sağlayıcılar (platform ve sunucu yöneticileri dahil)” “kıstırılmış” bir durumda bulunurlar. Silme işlemi gerçekleştirilmezse, mağdurdan tazminat talebiyle dava edilme riski vardır. Ancak, bu riski düşünerek kendi başlarına gönderiyi silerlerse, bu sefer gönderiyi yazan kişi “kanıtlarım var ve yasal bir gönderiydi, neden sildin” diyerek dava açabilir. Bu anlamda, platform ve sunucu yöneticileri “iki ateş arasında” kalabilirler.

İşte bu nedenle İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası, aşağıdaki gibi bir yönerge verir.

【Eğer bir servis sağlayıcıysanız ve bir silme talebi alırsanız, gönderiyi yazan kişiye “böyle bir talep geldi” diye bildirin. Yazarın 7 gün boyunca herhangi bir tepkisi olmazsa, kendi kararınızla gönderiyi silebilir ve yazarın zararını tazmin etmek zorunda kalmazsınız.】

İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası, “kıstırılmış” durumda olan servis sağlayıcıların sorumluluğunu “sınırlar”.

Sonuç olarak, “silme talebinde bulunulduğunda, bu durumun gönderiyi yazan kişiye iletileceği” prensiptir.

İsimsiz Platformlarda Görüş Sorgulaması Mümkün Değildir

Ancak bu prensipte çeşitli istisnalar bulunmaktadır.

Öncelikle, 2chan ve 5chan gibi platformlar isimsiz platformlardır. Bu, internet kullanıcılarının kimliklerini açıklamadan gönderi yapabildikleri anlamına gelir ve platform yöneticileri açısından bakıldığında, “bir yanıtı sil dediklerinde, kimin yazdığını bile bilmiyorlar” demektir. Kimin yazdığını bilmedikleri sürece, sorgulama yapamazlar.

Ayrıca, platform veya sunucu yöneticilerinin bildiği iletişim bilgileri eski ve ulaşılamaz olabilir. Örneğin, ücretsiz blog hizmetleri genellikle sadece e-posta adresi ile kayıt olunabilir ve 5 yıl önce kayıt olan ve bir yıl boyunca işletilen ancak sonrasında ihmal edilen bir blog durumunda, “eski bir ücretsiz e-posta adresi ile kullanıcı kaydı yapıldı ve daha sonra bu e-posta adresi kullanılmaz hale geldi ancak yeni bir e-posta adresi kaydedilmedi” olasılığı yüksektir. Bu durumda, blog hizmetinin işletmecisi, kullanılmayan eski e-posta adresinden başka, ilgili kullanıcının iletişim bilgilerini bilmez, bu nedenle yine de fiilen ulaşılamaz hale gelir.

Bu “istisnalar”, yasal bir sorun olmaktan çok, IT ile ilgili bir sorundur. İlgili web sitesinin yapısını incelemek ve suçlu olarak düşünülen kişinin davranışlarını tahmin etmek suretiyle, “suçluya iletilebilecek mi” kararını vermek gerekmektedir.

Geçici Tedbirlerin Aşamaları

Yalnızca gönderenin bilgilerini açıklama talebi için IP adresinin açıklanmasını talep etmek değil, aynı zamanda iletim önleme tedbirlerine yanıt alamadığınızda da, bu tür bir silme işlemi için geçici tedbirler uygulanır.

https://monolith.law/reputation/provisional-disposition[ja]

Bu aşamadaki sorun durumu da, iletim önleme tedbirlerinin aşamasıyla neredeyse aynıdır.

2chan veya 5chan gibi forum yöneticileri ve sunucu yöneticileri, geçici tedbirlerle kazanmak, yani “bu makale yasadışı değil”, “bu makalenin içeriği doğru” gibi kanıtlar bulmak için, gönderi yapan suçluya görüş sorgulaması gibi işlemler yapabilirler. Bu, hukuki bir temele dayanmayan, ancak kanıt toplama sürecinin bir parçası olarak fiilen sıkça gerçekleştirilen bir eylemdir.

Ancak, sonuçta, eğer iletişim kesilmişse, görüş sorgulaması başarısız olur ve sonuç olarak suçluya hiçbir şey iletilmez.

Ayrıca, bu görüş sorgulaması, forum yöneticileri ve sunucu yöneticileri gibi kişilerin gönüllü olarak gerçekleştirdiği bir eylemdir. Geçici tedbir sürecine aktif olarak katılmayan ve mücadele etmeyen forum yöneticileri ve sunucu yöneticileri de vardır, aynı şekilde mücadele ederler ancak görüş sorgulaması yapmazlar. İtibar zararına karşı birçok önlem alındığında, “Bu site durumunda görüş sorgulaması kesinlikle yapılır”, “Bu site durumunda genellikle yapılmaz” gibi belirli bir “know-how” birikir.

İnternet Servis Sağlayıcısına Karşı Log Koruma Aşamaları

İnternet servis sağlayıcıları, gönderiyi kimin yaptığını anlar ve iletişim bilgilerini neredeyse kesinlikle bilirler. Docomo, Softbank, Nifty ve So-net gibi şirketler, üyelerinin adres, telefon numarası, e-posta adresi gibi bilgilerini saklarlar.

Dolayısıyla, bir internet servis sağlayıcısı görüş sorgulaması yaptığında, suçlunun silme veya gönderenin belirlenmesi için harekete geçtiği kesinlikle anlaşılır.

Bu yanıt, internet servis sağlayıcısına bağlı olarak değişir, ancak internet servis sağlayıcısı, “Gönderiyi yapan kullanıcı açıklamaya yanıt verirse, açıklamayı olduğu gibi yapabilir” durumundadır, bu yüzden görüş sorgulamasının yapıldığı durumlar sıkça görülür.

Sağlayıcıya Karşı Dava Aşaması

Bu aşama da, log koruma aşamasıyla aynıdır. Eğer sağlayıcı bir görüş sorgulaması yaparsa, hemen hemen kesinlikle suçluya ulaşır. Ancak, pratik bir hissiyatla, “Log koruma aşamasında görüş sorgulaması yapmayıp, dava olduğunda görüş sorgulaması yapma” akışını benimseyen sağlayıcıların pek fazla olmadığını düşünüyoruz.

Özet

Yukarıda belirtildiği gibi, “İtibar zararının silinmesi veya gönderenin belirlenmesi ne zaman suçluya iletilecek?” sorusu, her zaman net bir yanıtı olmayan bir sorudur. Hukukun yapısı, IT ile ilgili sınırlamalar, ilgili durumdaki durumun ayrıntılı incelemesi gibi çeşitli unsurlardan yola çıkarak bir karar vermek ve bunu temel alarak bir eylem belirlemek gerekmektedir.

Erken bir aşamada bu tür bilgiye sahip uzman bir avukata danışmanızı öneririz.