Amazon'da Yaygın Olan "Yanıltıcı Fikri Mülkiyet Hakları İhlali İddiaları" Nedir? Hukuki Tepkiler ve Dava Örneklerinin Açıklaması

Son zamanlarda, Amazon (EC sitesi) üzerinde “yalan fikri mülkiyet hak ihlali iddiaları” yaygınlaşmaktadır. Bu “yalan iddialar”, gerçekte bir fikri mülkiyet hak ihlali olmamasına rağmen, işleri engelleme amacıyla veya rakipleri piyasadan çıkarmak için yapılmaktadır. Bu tür taciz amaçlı yalan iddiaların sonucunda, satıcıların hesaplarının askıya alınması ve satış yapamaz hale gelmeleri gibi durumlar ortaya çıkabilmekte ve bu da ciddi bir sorun haline gelmektedir.

Bu makalede, Amazon üzerinde yaygınlaşan bu tür işleri engelleme eylemleri ve mümkün olan tepkiler hakkında, mahkeme kararlarına da değinerek anlaşılır bir şekilde açıklamalar yapacağız.

Amazon’da Sahte Fikri Mülkiyet İhlali İddialarıyla İşlerin Engellenmesi

Son yıllarda, Amazon’daki fikri mülkiyet ihlali iddialarının kötüye kullanılmasıyla işlerin engellenmesi yaygınlaşmıştır. Bu yazıda, bu durumun nasıl işlediğini açıklayacağız.

Amazon’daki Fikri Mülkiyet İhlali İddiaları Nedir?

Amazon’da, fikri mülkiyet haklarının sahipleri veya temsilcileri tarafından fikri mülkiyet ihlali iddialarında bulunulabilir. Bu süreç, telif hakkı veya marka hakkı sahiplerinin, Amazon sitesinde haklarının ihlal edildiğini düşündükleri durumlarda, bu durumu bildirmek için kullanılır.

Referans: Fikri Mülkiyet İhlali İddiaları ve Süreçleri

Fikri mülkiyet ihlali iddiası yapıldığında, Amazon’dan bir uyarı e-postası alırsınız.

Uyarı alındığında, ilgili ürünün listelenmesi iptal edilir. Yani, o ürünü satamaz hale gelirsiniz. Eğer ürünlerinizi FBA deposunda (Amazon’un sahip olduğu ve satıcıların kendi ürünlerini saklayabildikleri depo) saklıyorsanız, saklama ücreti sürekli olarak alınmaya devam edeceği için dikkatli olmanız gerekmektedir.

Ayrıca, yukarıdaki uyarı yapıldığında, satıcı uyarıyı görmezden gelirse, hesabın sağlık durumu değerleri düşebilir ve en kötü durumda hesabın askıya alınmasına yol açabilir, bu yüzden daha fazla dikkat gereklidir.

İş Engelleme Amaçlı Kötüye Kullanım Vakalarının Artışı

Fikri mülkiyet ihlali iddiaları, aslında telif hakkı veya marka hakkı gibi hak sahiplerini korumak için tasarlanmış bir sistemdir. Ancak, gerçekte yapılan iddialar arasında, fikri mülkiyet ihlali olmamasına rağmen, iş engelleme veya rakipleri devre dışı bırakma amacıyla yapılan fikri mülkiyet ihlali iddiaları mevcuttur.

Son dönemde özellikle yaygın olan, rakip satıcıların benzer ürün açıklamaları ve görselleri yayınlayıp, bu görselleri gerekçe göstererek telif hakkı ihlali iddiasında bulunmalarıdır. Çok sayıda hesabı harekete geçirerek fikri mülkiyet ihlali iddialarında bulunmak ve satıcının hesap sağlığını düşürerek, listeleme durdurma veya hesap silinmesine neden olmak gibi vakalar sıkça yaşanmaktadır.

Sahte Fikri Mülkiyet İhlali İddialarına Yanıt

Gerçekte, sahte bir fikri mülkiyet ihlali iddiasıyla karşılaşıldığında, ilk adım olarak Amazon üzerinde iddianın geri çekilmesi veya itiraz edilmesi düşünülebilir.

Ancak, bu tür bir geri çekme talebi veya itiraz yapılsa bile, bunların kabul edileceği garantisi yoktur. Ayrıca, satıcı zarara uğradığında, meydana gelen zararın telafi edilmesi mümkün olmayabilir.

Bu nedenle, burada, zarar meydana geldiğinde satıcının başvurabileceği hukuki iddialar hakkında bilgi vereceğiz.

Referans: Fikri Mülkiyet, Aldatıcı Davranışlar ve Spam ile İlgili Politika

Sahte Fikri Mülkiyet İhlali İddialarına Karşı Medeni Hukuk Savunmaları

Bu bölümde, sahte fikri mülkiyet ihlali iddiaları karşısında alınabilecek önlemler ve medeni hukuk çerçevesinde yapılabilecek savunmalar hakkında bilgi verilmektedir.

Medeni Hukuk Nedir?

Medeni hukuk, bireyler arasındaki hukuki ilişkileri düzenleyen temel yasa olarak bilinir ve genel vatandaşların hukuku olmakla birlikte, işletme sahipleri ve satıcılar gibi ticari faaliyetlerin temel hukuku olarak da önem taşır.

Medeni hukuk, ekonomik faaliyetlerdeki günlük işlemleri düzenler ve özel bir yasa bulunmadığı durumlarda, her zaman medeni hukuka başvurarak inceleme yapılması gerekmektedir.

İş Faaliyetlerinin Engellenmesi Durumunda Medeni Hukuk Üzerinden Yapılabilecek Savunmalar

Sahte fikri mülkiyet ihlali iddialarının kötüye kullanılması sonucu iş faaliyetlerinin engellenmesi durumunda, medeni hukuk kapsamında atılacak adımlar arasında, Medeni Kanun’un 709. maddesine dayanarak haksız fiil sonucu zararın tazmin edilmesi talep edilebilir.

(Haksız Fiil Sonucu Zararın Tazmin Edilmesi) Madde 709: Kasten veya ihmal sonucu başkasının haklarını veya yasal olarak korunan çıkarlarını ihlal eden kişi, bu yüzden doğan zararı tazmin etmekle yükümlüdür.

Medeni Kanun Madde 709

Medeni Kanun’un 709. maddesi, haksız fiil temelinde zararın tazmin edilmesi hakkını düzenlemektedir. Toplumsal yaşam sürdürülürken çeşitli sorunların ortaya çıkabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle, Medeni Kanun’un 709. maddesi, mağdurun uğradığı zararı failden talep edebileceği durumları belirlemektedir.

Bu durumda, sahte fikri mülkiyet iddiaları nedeniyle, satıcının haklı bir sebep olmaksızın yayınladığı ürün bilgilerinin kaldırılması halinde, aşağıdakiler zarar olarak ileri sürülebilir:

1. Yayından kaldırılma nedeniyle satış yapamamış olmak ve bu yüzden elde edilebilecek karın (kaçırılan kar) kaybı
2. Yanıt vermek için yapılan personel giderleri (masraflar)
3. Dava sürecinde avukata danışma sonucu ortaya çıkan masraflar (avukat ücretleri)

Bu tür savunmaların tümünün mahkeme tarafından zarar olarak kabul edilmesi her zaman mümkün olmamakla birlikte, dava sürecinde yukarıda belirtilen zararlar ileri sürülebilir.

Haksız Rekabetin Önlenmesine Dair Kanun Kapsamında Yapılan Sahte Fikri Mülkiyet Hak İhlali İddialarına Karşı Savunmalar

Haksız Rekabetin Önlenmesi Yasası (Haksız Rekabet Yasası) Nedir?

Haksız Rekabetin Önlenmesi Yasası (bundan sonra ‘Haksız Rekabet Yasası’ olarak anılacaktır), işletmeler arasında adil rekabeti sağlayarak piyasa ekonomisinin düzgün işlemesini amaçlayan ve çeşitli yasaları tamamlayıcı bir yasa olarak kabul edilmiştir.

Gerçekten de, işletmeler arasında uygunsuz rekabeti önlemek ve uygunsuz rekabetin gerçekleştiği durumlarda para cezası veya hapis gibi yaptırımlar uygulayan bir yasadır.

Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu Kapsamında İş Faaliyetlerinin Engellenmesi Durumunda Yapılacak İddialar

Yanıltıcı fikri mülkiyet hakkı ihlali iddialarının kötüye kullanılması sonucu iş faaliyetlerinin engellenmesi durumunda, Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu’nun (Japanese Unfair Competition Prevention Act) 2. maddesinin 1. fıkrasının 21. bendi ve 4. maddesi temel alınarak, itibar zedeleme eylemi nedeniyle oluşan zararların tazmin edilmesi talep edilebilir.

Madde 2 – Bu kanunda “haksız rekabet”, aşağıda belirtilen durumları ifade eder.

21 – Rekabet ilişkisi içinde olan başka bir kişinin ticari itibarını zarar verecek yanıltıcı gerçekleri bildirmek veya yaymak.
Madde 4 – Kasıtlı veya ihmal sonucu haksız rekabet eylemi gerçekleştirerek başka bir kişinin ticari çıkarlarını ihlal eden kişi, bu yüzden ortaya çıkan zararları tazmin etmekle yükümlüdür. Ancak, Madde 15’in hükümleri uyarınca, söz konusu maddeyle belirlenen hakların sona ermesinden sonra iş sırlarını veya sınırlı sağlanan verileri kullanarak ortaya çıkan zararlar için bu durum geçerli değildir.

Alıntı: Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu Madde 2’nin 1. fıkrasının 21. bendi, Madde 4

Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrası, haksız rekabeti oluşturan çeşitli durumları sıralamakta ve 21. bend itibar zedeleme eylemini haksız rekabet eylemi olarak tanımlamaktadır.

Ayrıca, 4. madde haksız rekabet eylemleri durumunda zararların tazmin edilebileceğini belirtmektedir.

Aşağıda yer alan yargı kararında da, yanıltıcı ticari marka hakkı ihlali iddiasında bulunulması, “davalı ile rekabet ilişkisi içinde olan davacının ticari itibarını zarar verecek yanıltıcı bir gerçek olduğu ve Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasının 21. bendindeki haksız rekabet eylemine uyduğu” şeklinde kabul edilmiştir.

Zararlar konusunda, yukarıda bahsedilen hukuka aykırı eyleme dayalı zararların tazmini talepleri gibi, kaçırılan karlar da dahil olmak üzere tazminat kabul edilebilir.

Sahte Fikri Mülkiyet Hak İhlali İddialarına İlişkin Yargı Kararları

Son olarak, Amazon’da sahte fikri mülkiyet hak ihlali iddiasında bulunulduğu durumlarda, satıcıların tazminat talebinde bulunduğu ve bu taleplerin kabul edildiği iki yargı kararını sizlere tanıtacağız.

▶ Osaka Yerel Mahkemesi Reiwa 5 (2023) yılı 11 Mayıs kararı (Reiwa 3 (2021) (ワ) No. 11472)

■ Olay

Amazon üzerinde Koreli idol ürünleri satan davacı, benzer ürünleri satan davalıya karşı, davalının davacının Amazon’da kullandığı görsellerin davalının telif haklarını ihlal ettiğini iddia ederek, davacının işlemlerinin durdurulmasına neden olduğu ancak bu iddianın sahte olduğunu öne sürerek, Japon Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un 2. maddesi 1. fıkrasının 21. bendi ve Japon Medeni Kanun’un 709. maddesi temelinde tazminat talebinde bulunmuş ve bu talep kabul edilmiştir.

■ Mahkeme Kararı

・Davalının görsellerinde baştan itibaren telif hakkı niteliği bulunmamaktadır

・Davacının davalının telif haklarını ihlal ettiği yönündeki sahte iddialar, rekabet içinde olduğu davacının ticari itibarını zedeleyen sahte bir gerçeği beyan etme eylemi olup, Japon Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un 2. maddesi 1. fıkrasının 21. bendinde tanımlanan haksız rekabet eylemine tekabül etmektedir

▶ Tokyo Yerel Mahkemesi Reiwa 2 (2020) yılı 10 Temmuz kararı (Heisei 30 (2018) (ワ) No. 22428)

■ Olay

Amazon üzerinde yastık, yatak gibi ürünler satan davacı, davalının davacının ürünlerinin satışının davalının ticari marka haklarını ihlal ettiğini iddia etmiş ancak bu iddianın sahte olduğunu öne sürerek, Japon Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un 2. maddesi 1. fıkrasının 21. bendi ve Japon Medeni Kanun’un 709. maddesi temelinde tazminat talebinde bulunmuş ve bu talep kabul edilmiştir.

■ Mahkeme Kararı

・Davacının ürünleri, davalının ticari marka haklarını ihlal etmemektedir

・Bu durum, davacının ürünlerinin davalının ticari marka haklarını ihlal ettiği yönünde bir iddia olup, bu içerik, rekabet içinde olduğu davacının ticari itibarını zedeleyen sahte bir gerçek oluşturmakta ve Japon Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un 2. maddesi 1. fıkrasının 21. bendinde tanımlanan haksız rekabet eylemine tekabül etmektedir. Bu nedenle, davacı, davalıya karşı, davacının ürünlerinin satışının davalının ticari marka haklarını ihlal ettiği yönündeki sahte gerçeğin üçüncü şahıslara bildirilmesinin veya yayılmasının önlenmesini talep edebilir

Özet: Fikri Mülkiyet Hakları İçin Uzmanlara Danışın

Bu makalede, son yıllarda Amazon’da sıkça karşılaşılan sahte fikri mülkiyet iddialarının genel bir özeti ve bu durumlarda yapılabilecek hukuki savunmalar hakkında bilgi verdik.

Yine de, Amazon’daki ticari engellemelerin biçimleri son yıllarda çeşitlenmekte ve daha uzmanlaşmış önlemler zorunlu hale gelmektedir. Bu nedenle, satıcıların her bir özgün durumuna göre ileri sürülebilecek argümanlar ve çözüm yolları farklılık göstermektedir. Hangi tür savunmaların mümkün olduğu ve hangi önlemlerin gerekli olduğu gibi konular için, IT ve dijital konularında uzman avukatlara danışmanızı öneririz.

Hukuk Büromuzun Sunduğu Çözümler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle internet ve hukuk alanında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, tasarım hakları ve marka hakları gibi fikri mülkiyet hakları giderek daha fazla dikkat çekmektedir. Büromuz, fikri mülkiyetle ilgili çözümler sunmaktadır. Aşağıdaki makalede detayları bulabilirsiniz.

Monolith Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Çeşitli Şirketlerin IT ve Fikri Mülkiyet Hukuku İşleri[ja]