"Hata Yapmamak için Bilinmesi Gereken 'Bireysel M&A' Hukuku Hakkında!

“M&A” kelimesini duyan birçok kişi olacaktır. Son yıllarda, “Bireysel M&A” adı verilen küçük ölçekli M&A’lar artış eğilimindedir.

Bireysel M&A, şirketleri veya işletmeleri nispeten düşük bir miktarda satın almayı veya satmayı ifade eder. Bir iş insanı bile birikimleriyle satın alabilir ve “yan iş olarak CEO olma fırsatı” gibi övgüler alabilir, ancak bu işlemler sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar da vardır.

Bu makalede, bireysel M&A gerçekleştirmeyi düşünen kişilere yönelik olarak, ilgili yasalar ve prosedürler hakkında bilgi verilmektedir.

Kişisel M&A Nedir?

Kişisel M&A, bireyler arasında birkaç milyon yen ile on milyon yen arasında değişen düşük miktarlarda gerçekleştirilen M&A işlemlerini ifade eder. M&A eşleştirme sitelerinin artmasıyla birlikte, bu tür kişisel M&A işlemleri de artış eğilimindedir. Daha önce, halef eksikliği gibi nedenlerle işletmelerini kapatmak zorunda kalan küçük şirketler bile, kişisel M&A sayesinde şirketlerini veya işlerini devrederek devam ettirebilir hale gelmiştir. Alıcılar için, bir işletme kurmaktan daha az riskle işe başlama gibi avantajları vardır.

Site M&A ve Uygulama M&A hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki makalelere bakınız.

https://monolith.law/corporate/site-buying-ma [ja]

https://monolith.law/corporate/app-ma-contract [ja]

Dava Nasıl Bulunur

Kişisel M&A davaları, M&A eşleştirme sitelerinde ve M&A aracılık şirketlerinde bulunabilir. Alım-satım koşulları gibi istenen bilgileri bir M&A eşleştirme sitesine kaydedersek, eşleşen dava size ulaşır. Siteye bağlı olarak, bazıları uzman desteği sunabilir.

Ayrıca, KOBİ Organizasyonu’nun her ilde kurduğu ‘İş Devralma Destek Merkezleri’nde, KOBİ’ler ve küçük ölçekli işletmelere eşleştirme desteği sağlanmaktadır. Ancak, bu merkezde ele alınanlar genellikle küçük ölçekli M&A davalarıdır ve kişilere yönelik olmadığı için, önceden bir birey olduğunuzu belirtip eşleştirme olasılığını danışmanızda fayda vardır.

Bireysel M&A Süreci

Bireysel M&A gerçekleştirirken izlenecek süreç aşağıdaki gibidir:

• Eşleştirme siteleri veya aracı firmalar aracılığıyla karşı tarafı bulma
• Gizlilik Anlaşması imzalama ve görüşme
• Temel Anlaşma’nın imzalanması
• Due Diligence’in uygulanması
• Koşulların müzakere edilmesi
• Nihai Sözleşme’nin imzalanması ve ödeme

Bu adımlar arasında, özellikle Gizlilik Anlaşması, Temel Anlaşma ve Nihai Sözleşme gibi belgelerin hazırlanması ve Due Diligence konusunda çeşitli hukuk bilgileri gereklidir. Bu nedenle, bu konularda deneyimli bir avukata başvurmanız önerilir.

Kişisel M&A ile İlgili Yasalar Nelerdir?

Kişisel M&A gerçekleştirirken bilmeniz gereken yasalar nelerdir? Kendi ve karşı tarafın sektörüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir, ancak temel olarak ilgili yasaları aşağıda listeliyoruz.

Şirketler Kanunu

Şirketleri hedef alan M&A işlemlerini gerçekleştirirken, işlemleri Şirketler Kanunu’na dayanarak ilerletmeniz gerekmektedir. Şirketler Kanunu’nda, M&A (birleşme, bölünme, hisse senedi değişimi/hisse senedi devri, işletme devri) gerçekleştirirken hangi prosedürlerin gerektiği belirtilmiştir. Burada, kişisel M&A’da sıklıkla kullanılan hisse senedi devri ve işletme devri hakkında açıklama yapacağız.

Hisse Senedi Devri Durumunda

Hisse senedi devri, hisse sahibinin hisselerini alıcıya devretmesiyle yönetim hakkının transfer edildiği bir yöntemdir. Hisse senedi devri gerçekleştirirken, Şirketler Kanunu’na göre;

• (Devir sınırlaması olan hisse senetleri durumunda) Hisse senedi devir onay talebi
• Yönetim kurulu veya genel kurul toplantısının düzenlenmesi
• Hisse senedi devir sözleşmesinin imzalanması
• Hisse senedi sahipleri listesinin güncellenmesi

gereklidir. Ayrıca, devir hedefi olan şirketin, hisse senedi ihraç eden bir şirket olması durumunda hisse senedi teslimi gerekecektir, bu nedenle lütfen dikkat edin. Bir şirketin hisse senedi ihraç eden bir şirket olup olmadığını, tescil defteri örneğinden kontrol edebilirsiniz.

İşletme Devri Durumunda

İşletme devri, bir şirketin tüm veya bir kısmının işletmesinin devredildiği bir düzenlemeyi ifade eder. Şirketler Kanunu’na göre, işletme devri yaparken genel kurulun özel kararının gerekip gerekmediği belirlenmiştir. Ayrıca, Şirketler Kanunu’nun 21. maddesinde, işletmenin devredildiği şirketin rekabet yasağı belirtilmiştir ve devir yapan şirket, aynı belediye bölgesi ve bu bölgeye bitişik belediye bölgesi içinde, devir tarihinden itibaren 20 yıl boyunca (özel anlaşma ile 30 yıla kadar uzatılabilir) aynı işi yapamaz. Bu tür içerikler de işletme devir sözleşmesine eklenebilir.

Ayrıca, bireysel işletme sahipleri işletme devri gerçekleştirirken, vergi yasalarıyla ilgili prosedürler gereklidir.

Vergi Kanunu

Bireysel işletme sahipleri M&A gerçekleştirdiğinde, bireysel işletme sahipleri bir şirket olmadığı için Şirketler Kanunu’nun uygulanması söz konusu değildir. Bunun yerine, vergi kanunu çerçevesinde prosedürler gereklidir.

İşletmesini devreden taraf, aşağıdaki bildirimleri vergi dairesine yapar:

• (İşletmenin tamamını devralacak durumda) Bireysel İşletme Açılış/Kapanış Bildirimi
• (Mavi beyanname vermiş ve vazgeçmek istiyorsa) Gelir Vergisi Mavi Beyanname İptal Bildirimi
• (KDV mükellefiyse) İşletme Kapanış Bildirimi
• (Tahmini vergi miktarını azaltmak istiyorsa) Gelir Vergisi ve Yeniden Yapılandırma Özel Gelir Vergisi Tahmini Vergi Miktarı Azaltma Başvuru Formu

İşletmeyi devralan tarafın bireysel olması durumunda, aşağıdaki bildirimlerin vergi dairesine yapılması gerekmektedir:

• Bireysel İşletme Açılış/Kapanış Bildirimi
• (Mavi beyanname vermek istiyorsa) Gelir Vergisi Mavi Beyanname Onay Başvuru Formu
• (Aile üyelerini mavi işletme tam zamanlı çalışanı olarak atamak istiyorsa) Mavi İşletme Tam Zamanlı Çalışan Maaş Bildirimi
• İşletmeyi devralan tarafın bir tüzel kişilik olması durumunda, başka prosedürler gereklidir ancak burada bu konuya girmiyoruz.

Diğer

Yukarıdakilere ek olarak, uygulanabilir olabilecek yasalar arasında Rekabet Yasası, İş Hukuku, Finansal Ürünler Ticaret Yasası, Endüstriyel Rekabet Güçlendirme Yasası, Sivil Rehabilitasyon Yasası vb. bulunmaktadır. Ayrıca, M&A’nın hedefi olan şirketler, satıcılar ve alıcıların sektörüne bağlı olarak, başka yasaların da kapsamına girebilir.

Özet

Kişisel M&A küçük ölçekli bir M&A olsa da, ilgili yasalar genel M&A ile aynı şekilde çok çeşitlidir. Tüm bunları bireysel olarak anlamak ve işlemleri sorunsuz bir şekilde ilerletmek zor olabilir. Özellikle, çeşitli sözleşmelerin hazırlanması ve due diligence konularında, uzman tavsiyesi olmadan ilerlemek beklenmedik sorunlara yol açabilir.

Kişisel M&A düşünüyorsanız, Kişisel M&A konusunda çok sayıda deneyime sahip bir avukata erken başvurmanız güvenli olacaktır.