Tüzel kişiler de tazminat talebinde bulunabilir mi? İtibar zedelenmesi hukuk davalarına dayanarak açıklama

İnternet üzerinde iftira ve hakarete uğradığınızda ve bu durumun iftira ve hakaret suçu oluşturduğunda, genellikle sivil dava olarak tazminat talebiyle dava açılır. Peki, iftira ve hakaret suçu nedeniyle tazminat talebinin öznesi kim olacaktır? İftira ve hakaret suçunun hedefi sadece bireyler değil, aynı zamanda tüzel kişilikler de olabileceği için bu bir sorun oluşturur.

İftira ve hakaret davasında mağdurun bir şirket işlettiği durumlarda, şirketin itibarı da aynı anda zarar görür ve işletme zararı oluşabilir. Bu durumda, şirket gibi bir tüzel kişilik davacı olabilir.

Bu durumda, genellikle, şirket, örneğin davacı A olarak kredi ve itibar haklarının ihlali, işletme sahibi birey ise örneğin davacı B olarak itibar haklarının ihlali iddiasıyla dava açar. Ancak, şirket ve işletme sahibi farklı kişiliklere sahip olduğu için, her biri davacı olabilir ve ayrı ayrı dava açabilir.

Bu noktanın açıkça belirlendiği bir örneği açıklıyorum.

Örnek Olayın Seyri

Şirket yönetim danışmanlığı ve benzeri hizmetler sunan bir anonim şirketin CEO’su, 2017 yılı Mart ayı civarında, toplamda 5 kez, aşağıdaki gibi yanıltıcı tutuklama bilgilerini bloguna yazdı.

• 2017 Şubat’ında cinsel saldırı şüphelisi olarak sorgulandı
• Cinsel saldırı şüphesiyle tutuklandı
• Cinsel saldırıya uygundu, ancak mağdur kadınla anlaşma veya uzlaşma sağladı

Bu makaleler, davacının şirketi ve medya kuruluşlarının yazdığı gibi bir görünümle, davalı tarafından yayınlandı.

Ayrıntılı seyir belirsiz olsa da, davalı, bu konudaki her bir yayınla ilgili olarak, 2019 yılı Mart ayında 1 yıl 2 ay ve 7 ay hapis cezası aldı ve cezai hakaret suçu kesinleşti. Ceza hukukunda hakaret, şikayet suçu olduğundan (Japon Ceza Kanunu’nun 232. maddesi), mağdurun şikayeti olmadan ceza süreci ilerleyemez. Bu nedenle, davacı zaten ceza davasında şikayette bulunmuş ve hapis cezası verilmiş olması, suçun ağır olduğunu göstermektedir.

Yönetim Kurulu Başkanı’nın Davacı Olduğu İlk Dava

Davacı, bir şirketin yönetim danışmanlığı işlerini yürüten bir şirketin yönetim kurulu başkanı olarak, suç duyurusundan sonra, bu makalelerin itibar zedelenmesine neden olduğunu ve davalıdan manevi zararlar için tazminat talep etmek üzere dava açtı.

Davalı, her bir gönderiyi yaptığı iddiası, davacının eşinin davacıdan geçim parası alamadığı ve mobbinge maruz kaldığı için ona sempati duyduğunu iddia etti. Davacı, davalının davacının eşine karşı bir ilgi duyduğunu ve bu imkansız hale geldiğinde, bu makalelerin her birini öfkeyle yaptığını iddia etti.

Bunun üzerine mahkeme,

“Bu makalelerin ‘toplumdan alınan objektif değerlendirmeyi düşürdüğü’ gerekçesiyle, sivil itibar zedelenmesini kabul etti ve davalıya 1.2 milyon yen tazminat, 150 bin yen avukat ücreti, toplamda 1.35 milyon yen tazminat ödemesi emretti.

Tokyo Bölge Mahkemesi, 25 Kasım 2019 Kararı

Not: Davacı, zarar veren kişinin belirlenmesi için gereken gönderen bilgilerinin açıklanması maliyeti olarak davacının şirketinin 617,388 yen ödemesini talep etti, ancak davacının ödeme yapmadığı için, davacının zararı olarak kabul edilmedi.

https://monolith.law/reputation/defamation-and-decline-in-social-reputation[ja]

Şirketin Davacı Olduğu İkinci Dava

Gönderen bilgilerinin açıklanması talebinin maliyeti kabul edilmemiş olabilir mi? Aynı dava konusunda, ilk davada davacı olan ve temsilci direktörü olan bir şirket, bu sefer davacı olmuş ve itibar zedelenmesine dayalı manevi zararların ödenmesini talep eden bir dava açılmıştır.

Mahkeme, ilk davada da ele alınan 5 makale hakkında,

Bu makaleler, davacının temsilcisi olan A’nın cinsel taciz eylemlerini gerçekleştirdiği ve tutuklandığı gerçeğini belirtir ve genel bir okuyucunun normal dikkat ve okuma şekli göz önüne alındığında, davacının cinsel suçlardan dolayı tutuklanabilecek bir kişiyi temsilci olarak atan bir şirket olduğu izlenimini verir. Bu nedenle, bu makalelerin her biri, davacının toplumsal değerlendirmesini düşürür (Ayrıca, her bir kanıtla, A’nın, 2017 Şubat veya Mart ayında belirtilen cinsel taciz eylemlerini gerçekleştirdiği ve bu nedenle tutuklandığı gerçeğini kabul etmek mümkün değildir). Dolayısıyla, bu makalelerin her biri, davacının itibarını zedeler ve bu, haksız bir eylemi oluşturur.

Tokyo Bölge Mahkemesi 14 Ekim 2020 Kararı

Yine de, bu makalelerin içeriği, yöntemi, sayısı, motivasyonu vb. kötü niyetli ve bencil olmasına rağmen, bu makaleler davacı olan şirketin temsilci direktörü olan A’ya odaklanmış olup, davacı olan şirketin kendisini doğrudan hedef almadığını göz önünde bulundurarak, bu makalelerin neden olduğu manevi zararın mali değerlendirmesi 60.000 Yen olarak belirlenmiştir.

Daha sonra, mahkeme, avukat ücreti olarak 6.000 Yen, gönderenin belirlenmesi için gereken maliyetin 617.388 Yen’inden 400.000 Yen’ini nedensellik ilişkisi olan zarar olarak kabul etti ve toplamda 1.060.000 Yen ödeme yapılmasını davalıdan talep etti.

Davalı, iki dava sonucunda toplamda 2.410.000 Yen tazminat ödemesi yapılmasına karar verildi.

https://monolith.law/reputation/honor-infringement-and-intangible-damage-to-company[ja]

“Tekrarlayan Davaların Yasaklanması” ve “Ne Bis in Idem”

Sivil Usul Kanunu’nun 142. maddesinde, tekrarlayan davalara izin verilmediği belirtilmiştir.

Madde 142: Bir olayla ilgili olarak, tarafların tekrar dava açması mümkün değildir.

Sivil Usul Kanunu (Tekrarlayan Davaların Yasaklanması)

Ayrıca, Anayasa’nın 39. maddesinin son bölümünde, ne bis in idem ilkesi açıkça belirtilmiştir.

Madde 39: Hiç kimse, yasal olduğu zaman yapılan bir eylem veya zaten suçsuz olduğu belirlenen bir eylem için cezai sorumlulukla karşı karşıya kalmaz. Ayrıca, aynı suç için tekrar cezai sorumlulukla karşı karşıya kalmaz.

Anayasa (Retroaktif Cezalandırmanın Yasaklanması, Ne Bis in Idem)

Bu konuda, davalı, bu dava (2. olay) ile önceki dava (1. olay) arasında aynı konunun olduğunu, Sivil Usul Kanunu’nun 142. maddesine aykırı olduğunu ve Anayasa’nın 39. maddesinin son bölümünde belirtilen ne bis in idem ilkesine aykırı olduğunu, bu nedenle reddedilmesi gerektiğini savundu.

Buna karşılık mahkeme, 1. olaya ilişkin kararın, 2. olayın dava açılmasından önce kesinleştiği için, 1. olayın Sivil Usul Kanunu’nun 142. maddesinde belirtilen “mahkemeye bağlı olay” kapsamına girmediğini, bu nedenle 2. olayın dava açılması bu maddeye aykırı olmadığını, ayrıca Anayasa’nın 39. maddesinin son bölümünün cezai sorumlulukla ilgili olduğunu ve bu nedenle sivil dava olan bu davanın uygunluğuna uygulanamayacağını belirtti.

Ayrıca, mahkeme,

[Alıntı] Bu davanın konusu, davacının davalıya karşı haksız fiil temelinde tazminat talebi iken, önceki davanın konusu, A’nın davalıya karşı haksız fiil temelinde tazminat talebi olup, davacı ve temsilcisi olan A’nın ayrı kişilikler olduğu ve her iki davanın konularının aynı olmadığı için, bu noktadan da, bu dava, Sivil Usul Kanunu’nun 142. maddesine aykırı değildir.

Aynı

dedi.

Davalı, 1. olayda, 1. olayın davacısına 135.000 Yen ödeme yapması gerektiği yönünde bir karar aldı, ancak 1. olayın davacısı, 2. olayın davacısı olan şirketin CEO’su olduğu için, 2. olayın davacısı ve fiilen aynı kişi olduğu için, 1. olayın kararında kabul edilen tazminata ek olarak, 2. olayın tazminatı kabul edilirse, zararın iki kez değerlendirilmiş olacağını ve bu durumda, davacının maddi olmayan zararının olmadığını savundu, ancak davacı şirket ve CEO’su ayrı kişilikler olduğu için, zararın iki kez değerlendirilmiş olması söz konusu değildir.

Özet

İtibar zedelenmesiyle sınırlı olmamakla birlikte, hak ihlali iddiasıyla açılan davalarda, mağdurun bir şirket vb. işletmesi durumunda, söz konusu şirket doğrudan iftira veya hakarete maruz kalmamış olsa bile, şirketin hakları ihlal edilebilir ve işletme üzerinde zararlar oluşabilir. Bu nedenle, sadece işletme sahibi değil, aynı zamanda şirket gibi bir tüzel kişi de, duruma bağlı olarak ayrı ayrı davacı olabilir.

Büromuz Tarafından Alınan Önlemler

Monolit Hukuk Bürosu, özellikle internet ve hukuk olmak üzere IT alanında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, internet üzerinde yayılan itibar zararları ve iftira bilgileri, “Dijital Dövme” olarak ciddi zararlara yol açmaktadır. Büromuz, “Dijital Dövme” önlemlerini sağlayan çözümler sunmaktadır. Ayrıntılar aşağıdaki makalede belirtilmiştir.

https://monolith.law/digitaltattoo[ja]