Clubhouse'da Şarkı Kullanımı Telif Hakkı İhlali mi? Dikkat Edilmesi Gereken Noktaları Açıklıyoruz

Son zamanlarda kullanıcı sayısında hızlı bir artış yaşanan ve gündemde olan ‘Clubhouse’ adlı uygulamayı biliyor musunuz? Clubhouse, davetiye ile katılım sağlanabilen bir sesli sosyal medya uygulamasıdır.

Bu Clubhouse’da, konuşmaların arka plan müziği olarak ya da karaoke için müzik çalmak, Japon Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Japanese Copyright Law) açısından bir sorun teşkil eder mi acaba?

Bu yazımızda, Clubhouse kullanıcılarına yönelik olarak, Clubhouse içinde müzik çalarken dikkat edilmesi gereken noktaları ayrıntılı bir şekilde açıklıyoruz.

Clubhouse Nedir?

Clubhouse, Nisan 2020’de Amerika’da başlatılan tamamen davetiye ile çalışan bir sesli SNS uygulamasıdır. 2021 yılında Japonya’da da kullanıcı sayısı artmaya başlamış ve ünlüler de dahil olmak üzere birçok kişi tarafından kullanılmaktadır.

Corona virüs salgını nedeniyle evde kalmanın önerildiği bu dönemde, evden sohbet edebileceğiniz bir uygulama olarak dünya çapında büyük bir hit olmuştur ve oldukça popüler bir hizmettir.

2021 Mart itibariyle, uygulama sadece iOS versiyonu ile çalışmaktadır, bu nedenle sadece iPhone veya iPad üzerinden kullanılabilir. Kayıt işlemi sırasında gerçek isim kullanımı esastır ve telefon numarası girilmesi gerekmektedir. Ayrıca, Twitter ile entegrasyon özelliği de bulunmaktadır.

Kullanıcılar, bir oda oluşturabilir veya mevcut bir odaya katılabilir ve sohbetin tadını çıkarabilirler. Sadece konuşmayı dinlemekle kalmaz, el kaldırıp onay alırsanız, konuşmacı olarak sohbete katılabilirsiniz.

Clubhouse’da Müzik Yayınlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Clubhouse odalarında, BGM veya karaoke için müzik yayınlarken nelere dikkat etmeliyiz?

Telif Hakkı İhlali Olasılığı Yüksek

Clubhouse odalarında, belirsiz birçok kişinin dinleyebileceği durumda müzik yayınladığınızda, telif hakkı (genel yayın hakkı) ihlali olabilir.

Youtube’da da müzik çalan veya şarkı söyleyen kişiler var, ancak Youtube, Japonya’da müzik telif haklarını yöneten JASRAC ve NexTone ile kullanım lisansı anlaşması yapmıştır.

Bu nedenle, JASRAC veya NexTone tarafından yönetilen bir şarkıyı kullanıyorsanız, kullanıcıların bireysel olarak lisans işlemleri yapmasına gerek olmadan telif hakkı ihlali olmaz.

Şu anda, Clubhouse JASRAC veya NexTone ile bir kullanım lisansı anlaşması yapmamıştır, bu nedenle bir odada müzik yayınlamak telif hakkı ihlali olabilir. Tamamen orijinal bir şarkı ise, telif hakkı size aittir ve sorun olmaz, ancak başkalarının şarkılarını yayınlamaktan kaçınmalısınız.

Fikri mülkiyet hakları ihlali riski ve bu konuda alınabilecek önlemler hakkında aşağıdaki linki inceleyebilirsiniz.

https://monolith.law/corporate/intellectual-property-infringement-risk [ja]

Orijinal Kayıt Hakkı İhlali Olasılığı da Var

CD veya dijital müzik yayınladığınızda, sadece telif hakkı değil, aynı zamanda telif hakkı yan hakkı (orijinal kayıt hakkı) ihlali de olabilir.

Telif hakkı, şarkı sözleri ve müzikle ilgili haklardır ve müzik yapımcısına aittir. Öte yandan, orijinal kayıt hakkı, kaydedilen sesle ilgili haklardır ve plak yapımcısına aittir.

Müzik çalıp yayınladığınızda, CD veya dijital müzik kullanılmadığı için orijinal kayıt hakkı ihlali olmaz, ancak CD veya dijital müziği olduğu gibi yayınladığınızda, sadece telif hakkına değil, aynı zamanda orijinal kayıt hakkına da dikkat etmeniz gerekir.

Telif hakkı ve orijinal kayıt hakkı hakkında aşağıdaki linkte daha ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.

https://monolith.law/youtuber-vtuber/sing-song-copyright-youtube [ja]

Telif Hakkı İhlali Olmayan Durumlar

Yaşam sesleri arasında müzik çalıyormuş gibi durumlarda, Japon Telif Hakkı Kanunu’nun 30.2 maddesi “Eşlik Eden Nesne Telif Hakkı Kullanımı”na uygun olduğu düşünülebilir, bu nedenle telif hakkı veya orijinal kayıt hakkı ihlali olmaz. Burada önemli olan nokta, o şarkıyı bilerek yayınlıyor olmanızdır.

Yine de Müzik Yayınlamak İstiyorsanız Ne Yapmalısınız?

Yayınlamak istediğiniz şarkının, JASRAC veya NexTone tarafından yönetilip yönetilmediğini kontrol edin ve eğer öyleyse, JASRAC veya NexTone’dan kullanım izni almalı ve telif hakkı kullanım ücretini ödemelisiniz. Ancak, orijinal kayıt hakkı için, telif hakkından ayrı olarak, orijinal kayıt hakkına sahip olan plak şirketinden izin almanız gerekmektedir. Bu genellikle oldukça zor olabilir.

İzin almak zor ise, telif hakkı olmayan bir şarkı satın alıp yayınlayabilirsiniz, ancak bu durumda işletmeci ve koşulları dikkatlice kontrol edin ve güvendiğiniz bir yerden satın alın.

Özet

Clubhouse, JASRAC veya NexTone ile kapsamlı bir anlaşma yapmadığı için, kasıtlı olarak bir şarkı çaldığında, telif hakkı ihlali olabileceğini unutmayın.

Telif hakları konusunda, telif hakkı kullanım ücretini ödeyerek bir şarkıyı telif hakkı ihlali olmadan çalabilirsiniz, ancak master hakları ayrı bir konudur.

Plak şirketlerinden izin almak bazen zor olabilir, bu yüzden bir CD’yi veya dijital müzik kaynağını Clubhouse odasında çalmaktan kaçınmanız daha iyi olabilir.