Alan Adının İptali veya Transferi Hakkında Yargı Kararları

Alan adları, şirketler için son derece önemlidir ve kendi şirket adınızın veya ürün adınızın alan adını başkaları tarafından alınması durumunda, bu durum başınıza bela olabilir. Ancak, bu duruma karşı, alan adının iptali veya transfer talebi gibi bir yöntemle karşı koymak mümkündür. Bu davanın mekanizması ve süreci hakkında, web sitemizdeki diğer makalelerde açıklama yapılmaktadır. Ancak gerçekte, geçmişte hangi alan adları hakkında hangi davaların yapıldığı ve bu davaların içinde hangi hukuki kararların verildiği konusunda ne durumdayız? Gerçek karar metnini göz önünde bulundurarak, alan adı transfer talepleri hakkındaki dava kararları hakkında açıklama yapacağız.

goo, NTT Grubu’nun hizmet verdiği bir portal sitesidir, ancak bu goo ile ilgili olarak, alan adı kaydının transferi, bir dava konusu oldu. Popcorn Şirketi, Ağustos 1996’da JPNIC (Japon Ağ Bilgi Merkezi Derneği) tarafından ‘goo.co.jp’ alan adının kaydını aldı. Buna karşılık, NTT-X (daha sonra NTT Rezonant olarak değiştirildi), Şubat 1997’de benzer şekilde ‘goo.ne.jp’ alan adının kaydını aldı.

NTT-X, ‘goo.ne.jp’ alan adını kullanarak bir bilgi arama sitesi işletiyordu, ancak Popcorn Şirketi’nin ‘goo.co.jp’ alan adını kullanması, kaynak yanılgısına neden oluyor ve ‘goo.co.jp’ seçildiğinde otomatik olarak bir yetişkin sitesine yönlendiriliyordu. Bu nedenlerle, Kasım 2000’de, Endüstriyel Mülkiyet Hakları Tahkim Merkezi’ne (şimdiki adıyla ‘Japon Fikri Mülkiyet Hakları Tahkim Merkezi’), Popcorn Şirketi’nin ‘goo.co.jp’ alan adının NTT-X’e transferini talep etti.

Buna karşılık, bu merkez, Şubat 2001’de NTT-X’in talebini kabul etti ve Popcorn Şirketi’ne, ‘goo.co.jp’ alan adını NTT-X’e transfer etmesini emretti. Popcorn Şirketi, bu durumu kabul etmeyerek, ‘goo.co.jp’ alan adını kullanma hakkına sahip olduğunu doğrulamak için Tokyo Bölge Mahkemesi’ne dava açtı.

Alan Adı Transfer Talebinin Gerekli Şartları

Bu durumda, JPNIC tarafından belirlenen JP-DRP (Japon Alan Adı Anlaşmazlık Çözüm Politikası) tarafından belirlenen, alan adı transferini talep etmek için aşağıdaki gerekliliklerin karşılanıp karşılanmadığı tartışma konusu olmuştur.

1. Kayıtlı kullanıcının alan adı, başvuru sahibinin ticari marka veya diğer gösterimlerine sahip olduğu hak veya meşru çıkarlarla aynı veya karışıklığa neden olacak kadar benzer olmalıdır.
2. Kayıtlı kullanıcının, söz konusu alan adının kaydı hakkında hak veya meşru çıkarı olmamalıdır.
3. Kayıtlı kullanıcının söz konusu alan adı, haksız bir amaç için kaydedilmiş veya kullanılmış olmalıdır.

NTT-X’in Hakları veya Meşru Menfaatleri Var mı?

Öncelikle, gereklilik 1 olan NTT-X’in hakları veya meşru menfaatleri olup olmadığı sorunu ortaya çıkmaktadır. NTT-X, sadece Nisan 2000’den (Heisei 12) Eylül 2000’ye (Heisei 12) kadar olan süre zarfında yaklaşık 520 milyon yenlik reklam harcaması yaparak televizyon reklamları, gazete reklamları, dergi reklamları, banner reklamları ve etkinlikler düzenlemiştir. Ayrıca, birçok gazete, dergi, web sayfası makalesi ve e-posta haberlerinde tanıtılmış ve birçok kez televizyon programlarında yer almıştır. Ayrıca, Japon Araştırma Merkezi’nin (Japanese Research Center) internet üzerindeki site erişim oranını gösteren ‘Japon Erişim Derecelendirmesi’ (Japanese Access Rating) araştırmasında, davalı site her zaman üst sıralarda yer almıştır ve hizmetin başlamasından itibaren beş ay içinde günlük sayfa görüntüleme sayısı 1 milyonu aşmış ve Temmuz 2000’e (Heisei 12) kadar 14.5 milyon olmuştur.

Ayrıca, NTT Grubu’nun goo ile ilgili işlerden elde ettiği iş geliri, 1999’da (Heisei 11) yaklaşık 1.16 milyar yen ve 2000’in ilk yarısında yaklaşık 950 milyon yen olmuştur. goo, arama hizmetleri gibi ana hizmetlerini ücretsiz olarak sunmaktadır, bu nedenle bu gelirin büyük bir kısmı site üzerindeki reklam gelirlerinden oluşmaktadır. Bu gerçekler ışığında, NTT-X’in goo alan adı üzerinde hakları veya meşru menfaatleri olduğu kabul edilmiştir.

Alan Adı Benzerliği

Alan adları, üst düzey alan adları ve ikinci düzey alan adları dahil olmak üzere bir bütün olarak, bilgi yayınlayan ve sağlayanların internet üzerindeki ‘adres’ ve ‘isim’lerini temsil eder. Popcorn Şirketi, ikinci düzey alan adları farklı olanların tamamen farklı ‘adres’ ve ‘isim’leri temsil eden, tamamen farklı alan adları olduğunu savundu.

Buna karşılık, mahkeme, ikinci düzey alan adları farklı olanların farklı alan adları olduğunu kabul etti, ancak Popcorn Şirketi’nin alan adı, üst düzey alan adını oluşturan ülke kodu olan ‘jp’ bölümü, ikinci düzey alan adını oluşturan organizasyon türü kodu olan ‘co’ bölümü ve alan adını kullanan ana makineyi (host) gösteren ‘goo’ kodundan oluşmaktadır. ‘co.jp’, Popcorn Şirketi’nin alan adının JPNIC tarafından yönetilen bir alan adı olduğunu ve ayrıca kayıtlı kullanıcının bir şirket olduğunu göstermektedir ve birçok alan adında ortak bir özelliktir. Ve Popcorn Şirketi’nin alan adındaki ana tanımlayıcı ‘goo’ bölümüdür, bu yüzden Popcorn Şirketi’nin alan adının ana bölümü ‘goo’dur ve ‘Goo’ olarak adlandırılır.

Öte yandan, NTT-X’in ticari markası 1, ‘GOO’ kelimesini büyük harflerle yazıp altına ‘Goo’ kelimesini katakana ile yazmıştır ve ticari markası 2, ‘goo’ kelimesini küçük harflerle yazıp bir tasarıma dönüştürmüştür. NTT-X’in ticari markaları her ikisi de ‘Goo’ olarak adlandırılır.

Mahkeme, bu gerçekleri ve NTT-X’in sitesinin ünlü olduğunu göz önünde bulundurarak, Popcorn Şirketi’nin alan adının, NTT-X’in ticari markası, gösterimi ve alan adı ile karışıklığa neden olacak kadar benzer olduğunu kabul etti ve benzerlik gerekliliklerinin, kayıt sırası veya subjektif algıdan bağımsız olarak objektif bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.

Alan Adı Kaydı Hakkında Haklar veya Meşru Menfaatler

“goo.co.jp”, öncelikle karaoke bar işletmeciliği yapan Popcorn Şirketi’nin, karaoke müşterilerini çekmek için hedef olarak lise kızlarını seçtiği bir topluluk sitesi olarak kurduğu bir web sitesinin alan adıdır ve haksız bir amaçla kaydedilmediği, mahkeme tarafından da kabul edilmiştir.

Ancak, siteye erişim azdı ve lise kızlarından daha çok, lise kızlarına ilgi duyan yetişkin erkeklerden erişim alıyordu, bu yüzden karaoke barın satışlarına katkıda bulunmadı. Bu nedenle, Popcorn Şirketi, davalı site içeriğini eski lise kızları topluluk sitesi olarak bırakarak, yetişkin erkeklerin erişimini elde etmek amacıyla yetişkin sitelerine banner reklamları yayınlamaya başladı ve sonunda daha büyük bir kar elde etmek için, diğer yetişkin sitelerine otomatik olarak yönlendirme yapacak şekilde değiştirdi ve lise kızları topluluk sitesini görüntülenemez hale getirdi ve erişim sayısına göre kar payı almaya başladı.

Mahkeme, Popcorn Şirketi’nin reklamlarında, Popcorn Şirketi’nin ticaret unvanının gösterilmediğini, sadece “GOO! Destek ve İletişim Bilgileri” olarak acente adının gösterildiğini ve bunun yanı sıra, site veya ilgili alan adı ve Popcorn Şirketi’ni bağlayan reklamların olduğu gerçeği gibi, Popcorn Şirketi’nin “goo.co.jp” veya “goo” adıyla tanındığını kabul etmek için yeterli kanıt olmadığını belirtti ve Popcorn Şirketi’nin “goo.co.jp” veya “goo” adıyla genel olarak tanındığını söyleyemez ve Popcorn Şirketi’nin “goo.co.jp” hakkında hak veya meşru menfaat sahibi olduğunu kabul etmek için yeterli durumun olduğunu kabul edemez.

Kayıt veya kullanımın hileli bir amaçla yapıldığı

Mahkeme, Popcorn şirketinin, goo’nun ünlü olmasından önce sürekli olarak kullandığı ‘goo.co.jp’ kullanım şeklinin, goo’nun ünlü olduktan sonra büyük ölçüde değiştiğini ve sadece aktarma amacıyla kullanıldığını, aktarma hedefi olan yetişkin sitesini işleten şirketten, erişim sayısına göre kar payı aldığını ve sadece alan adını aynı tutarak ayrı bir site oluşturduğuna eşdeğer olduğuna karar verdi.

Ayrıca, ‘goo.co.jp’nin otomatik yönlendirmeyi durdurduğu ve yetişkin sitesi olduğunu açıkça belirterek bağlantı koyduğu hedef site hakkında, ‘goo.co.jp’ linkini takip ederek hedef siteye erişen kişi sayısının günde birkaç düzine olduğuna karşın, ‘goo.co.jp’nin günde 33.400 erişimi olduğu göz önüne alındığında, yetişkin içeriği amaçlayan birçok kişinin ‘goo.co.jp’ye eriştiği kabul edilemez ve ‘goo.co.jp’ye erişen kişilerin çoğunluğunun ‘goo.ne.jp’ ile karıştırdığı veya hata yaptığı kabul edilir ve kullanıcıların hatasından ticari kazanç elde ettiği için,

Davacı, davalı site ünlü olmadan önce bu alan adını kullandığını ve davalının, bu alan adının varlığını bilerek, davalı alan adını aldığını ve karışıklığa neden olabilecek bir durum yarattığını iddia ediyor. Ancak, davacının bu alan adını önce kullandığı ve davalının bu alan adının varlığını bildiği gerçeği, davacının bu alan adını kullanmasının korunacağı anlamına gelmez. Önceden alan adını kullanan kişi bile, hileli bir amaçla kullanıyorsa, bu alan adının kullanımının korunmayacağı, anlaşmazlık çözüm politikasına göre açıktır. Bu nedenle, yukarıda belirtildiği gibi, davacının hileli bir amacı olduğu kabul edilir.

Tokyo Bölge Mahkemesi, 26 Nisan 2002 (Gregorian Takvimi) Kararı

ve alan adının hileli bir amaçla kullanıldığını kabul ederek, Popcorn şirketinin talebini reddetti.

Bu olayın ardından Popcorn şirketinin temyiz başvurusunda bulunduğunu belirtmek gerekir, ancak Tokyo Yüksek Mahkemesi temyizi reddetti ve alan adı ‘goo.co.jp’nin NTT-X’e aktarılmasını emreden ilk derece mahkemesi kararı kesinleşti (Tokyo Yüksek Mahkemesi, 17 Ekim 2002 (Gregorian Takvimi) Kararı). Bu, alan adı transferi hakkındaki anlaşmazlık çözüm politikasının uygulanması hakkındaki ilk yüksek mahkeme düzeyindeki karardı.

Özet

Alan adının iptali veya transfer talebi için iki yol vardır ve bu durum, JPNIC’in onayladığı anlaşmazlık çözüm kuruluşu tarafından anlaşmazlık çözümüne tabi tutulmuştur. Ancak, Japon Haksız Rekabetin Önlenmesi Yasası’na dayalı olarak alan adının kullanımının durdurulması taleplerinde de, hemen hemen aynı gerekliliklerle karar verilmiştir. Her iki durumda da, transfer veya iptal talep edilen taraf, öncelik hakkını iddia edecektir, ancak bu durum, alan adını sahip olma hakkını iddia etmek için yeterli değildir.

İlgili Makale: Alan adı transfer talebi hakkında anlaşmazlık çözüm süreci nedir?[ja]