MamaStadium (MamaSta) Yayıncısının Belirlenmesi İçin Yayın Bilgilerinin Açıklanması Talebi

İnterspace Şirketi tarafından işletilen ve “çocuk yetiştirme hakkında bol bilgi” sunan “annelere yönelik topluluk” sloganıyla tanıtılan MamaStadium (bundan sonra MamaSta olarak anılacaktır), BBS (mesaj panosu) kullanarak günlük sorunları paylaşma, TV programları hakkında konuşma, yerel hastane ve çocuk bakım tesisleri gibi yerlerin yorumlarını okuyarak bilgi edinme gibi olanaklar sunmaktadır. Ancak, gerçek şu ki, birçok iftira ve hakaret olayı yaşanmaktadır.

Bu yazıda, MamaSta’daki kötü niyetli yorumlar ve iftira atanların nasıl belirleneceği konusunda bilgi verilecektir.

https://monolith.law/reputation/mamasta-anti-illegal-comment [ja]

Mamasta Nedir ve Ne Tür Bir Site?

Mamasta, anonim bir site olarak annelere yönelik bir topluluk alanı olarak kurulmuştur. BBS, köşe yazıları, incelemeler gibi içerikler barındırırken, yalnızca kadınlara özel olan ve özellikle çocuk yetiştirme neslinin sosyal etkileşim platformu olan Mamasta BBS, faydalı bilgi alışverişi için bir alan haline gelmiştir.

“Mutlu Anne Hayatınızı Destekleyen Sosyal Etkileşim Platformu” olarak tanımlanmaktadır. Türkiye’nin dört bir yanındaki anneler, çocuk yetiştirme, eşler, kayın aile, anne arkadaşları hakkındaki sorunlarına çözüm arar, moda, hobi, haberler ve TV dizileri gibi konularla ilgili sohbet ederler. Bu site, çocuk yetiştirme aralarında bir nefes alma fırsatı olarak kullanılır ve genel olarak popüler bir site haline gelmiştir.

Mamasta’da Gerçekleşen İftira ve Hakaret Örnekleri

Fakat, Mamasta BBS’nin anonimliği nedeniyle, günlük stresi atmak için bir iftira ve hakaret yatağı haline geldiği de bir gerçektir. Örneğin, 2019 yılı Temmuz ayında (Gregorian takvimine göre) ortaya çıkan Japon sanatçı Horie Chie’nin durumu veya 2020 yılı Mart ayında (Gregorian takvimine göre) ortaya çıkan Japon sanatçı Kawasaki Nozomi’nin durumu gibi, belgelerin gönderilmesi gereken kötü niyetli yazılar ve iftira ve hakaretler sıkça görülmektedir.

Karşı tarafın görünüşüne yönelik eleştirilerin yaygın olması da Mamasta’nın özelliklerinden biridir, ancak sadece hedef kişiye yönelik hakaret ve iftira değil, aynı zamanda karşı tarafın çocuğuna yönelik kötü sözler de sıkça görülür.

Bu tür kötü niyetli yazılar ve iftira ve hakaretler, Mamasta yönetimine başvurarak silinmesini talep etmek gibi bir çözüm düşünülebilir, ancak çok fazla beklenti içinde olmamak gerekir. Eğer başarılı bir şekilde silinirse bile, yeni bir konu oluşturulur ve kötü niyetli yazılar ve iftira ve hakaretler tekrarlanırsa, bu kökten bir çözüm olmaz.

Bu tür durumlarda, gönderenin belirlenmesi ve hukuki önlemlerin alınması, sorumluluğun takip edilmesi gerekmektedir.

Yazarın Belirlenmesi Prosedürü①: IP Adresi Açıklama Talebi

Yazarı belirlemek için öncelikle, Mamasta’ya bir gönderen bilgisi açıklama talebinde bulunuruz. Bu, Mamasta’nın işletme şirketi olan Interspace Co., Ltd.’ye bir “Bilgi Açıklama Talep Formu” göndermekle başlar. Bilgi Açıklama Talep Formu’nda, kötü niyetli yazılar veya iftira içeren site URL’si (adresi), talep edenin adı ve adresi, açıklama talep edilen nedenler gibi bilgilerin belirtilmesi gerekmektedir.

IP Adresi ve Zaman Damgası

Mamasta’nın işletme şirketi, bir gönderinin yazarı hakkında ne biliyor olabilir? Mamasta üyelik kaydı, takma ad kullanımına izin verir ve gerçek isim kaydı gerekli değildir. Ayrıca, e-posta adresi zorunlu olmasına rağmen, ücretsiz e-posta adresleri kabul edilir.

Bu durumda, gönderenin adını veya adresini belirlemek mümkün olmayabilir, ancak işletme yöneticilerinin kesinlikle bildiği bilgiler vardır. Bunlar, gönderenin “IP adresi ve zaman damgası”dır.

“IP adresi”, internet üzerindeki bir adres gibi bir bilgidir. İnternete bağlı olan her türlü makine, evdeki PC’niz veya akıllı telefonunuz gibi, kendine ait bir IP adresi adı verilen adres bilgisine sahiptir. İnternetin yapısı gereği, karşı tarafın (gönderenin) IP adresini bilmeden iletişim kuramazsınız.

Bir siteye bağlandığınızda veya bir gönderi yapıldığında, bu gönderinin IP adresi ve erişim zamanı olan “zaman damgası” kaydedilir. Normal bir yönetici, IP adresini ve zaman damgasını kaydeder, böylece “Bu yasadışı gönderiyi yapan kişinin IP adresini ve zaman damgasını açıkla” talebinde bulunabilir.

Geçici Tedbirler Yoluyla Yayın Yapanın IP Adresi ve Zaman Damgası Açıklama Talebi

Yayın yapanın bilgilerinin açıklanması talep edildiğinde, yönetici, talep sahibinin iddiasının hukuki gereklilikleri karşılayıp karşılamadığını değerlendirir ve bilgilerin açıklanıp açıklanmayacağına karar verir. Gönüllü olarak açıklama talebine yanıt verilebilir, ancak genellikle “Resmi bir yargı kararı olmadıkça açıklama talebine yanıt verilemez” denilecektir. Bu nedenle, yayın yapanın bilgilerinin açıklanması için geçici tedbirlerin uygulanması gerekecektir. Sadece MamaSta değil, sağlayıcılar açısından bakıldığında, yazıyı yapan kişi müşteridir ve kişisel bilgi koruma açısından, gönüllü bilgi açıklama taleplerine yanıt verme durumu neredeyse hiç yoktur.

Bu nedenle, yargı sürecini kullanmadan bu gerçekleştirilemez. Bu yargı süreci, özellikle, bir dava değil, hızlı bir işlem olan geçici bir tedbirdir. Davalar genellikle zaman alır, ancak geçici tedbirler durumunda, 1-2 ay içinde uygulanabilir. Bu durumda avukatlık ücretlerinin piyasa değeri, internet üzerindeki bilgilere göre

Avans olarak yaklaşık 300.000 yen, başarı ücreti olarak yaklaşık 300.000 yen

https://monolith.law/reputation/reputation-lawyers-fee [ja]

gibi ifade edilmektedir. Bu işlemde, IP adresinin açıklanması ve silinmesi aynı anda talep edilebilir. Yukarıdaki, her ikisini de gerçekleştirmek için gereken maliyettir. Ancak, hedeflenen yayının içeriği ve miktarına bağlı olarak, maliyetler değişecektir.

Geçici tedbirlerle bilgi açıklaması kabul edilirse, MamaSta tarafı hızla IP adresini ve zaman damgasını açıklayacaktır.

Gönderici Bilgisi Açıklamanın Koşulları

İnternet üzerinde hakları ihlal edilen kişiler, Japon İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Yasası’na (Provider Liability Limitation Law) dayanarak, servis sağlayıcılardan gönderici bilgilerinin açıklanmasını talep edebilirler. Ancak, bu durumda iki koşulun yerine getirilmesi gerekmektedir.

Japon İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Yasası’nın 4. maddesinde

“Hakların ihlal edildiği” açıkça belirlenmiş ve “geçerli bir nedenin bulunduğu” durumlarda, gönderici bilgilerinin açıklanması talep edilebilir.

Japon İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Yasası 4. Madde

ifadesi yer almaktadır.

Hakların İhlal Edildiği Ne Anlama Gelir?

Yazılar ve iftiralar ne kadar kötü niyetli ve ısrarcı olursa olsun, yasadışı olmadıkları sürece, “hakların ihlal edildiği” iddiasında bulunamazsınız. Örneğin, “çok rahatsız edici” olduğunu belirtmek bile, bilgi açıklamasını talep etmek için yeterli değildir.

Kötü niyetli yazılar ve iftiralar söz konusu olduğunda, aşırıya kaçan durumlar için, hakaret ve iftira suçlarına başvurulabileceği söylenebilir. Bu tür eylemler yasadışıdır ve sivil hukukta da haksız eylem olarak kabul edilir. Japon Medeni Kanunu’nun 709. maddesinde

Bir başkasının haklarını veya yasal olarak korunan çıkarlarını kasıtlı veya ihmal sonucu ihlal eden kişi, bu durumdan kaynaklanan zararı tazmin etmekle yükümlüdür.

Japon Medeni Kanunu 709. Madde

ifadesi yer almaktadır.

Bu hükümlere dayanarak, duruma bağlı olarak, gizlilik ihlali veya tehdit suçu olabileceği gerekçesiyle, gönderici bilgilerinin açıklanmasını talep edebilirsiniz. Ancak, hakaret suçunun oluşup oluşmadığı, gizlilik ihlalinin gerçekleşip gerçekleşmediği, iftira suçunun sorulup sorulamayacağı gibi, bir gönderinin yasadışı olup olmadığının belirlenmesi zordur ve genellikle deneyimli bir avukatın görüşüne başvurulması gerekmektedir.

Geçerli Bir Nedenin Bulunması Ne Anlama Gelir?

Gönderici bilgilerinin açıklanması talebinde bulunurken, bilgileri elde etmek için geçerli bir nedeniniz olmalıdır. “Bu tür bir gönderiyi hangi yaş grubundaki kişilerin yaptığını merak ediyorum” gibi belirsiz nedenler veya merak, bilgi açıklamasını talep etmek için yeterli değildir.

Yani, bir MamaSta göndericisine karşı,

• Göndericiden kaldırma talebinde bulunmak için
• Sivil hukukta tazminat talep hakkını kullanmak için
• Yasal işlemler, örneğin suç duyurusunda bulunmak için kişinin kimliğini belirlemek için

gibi durumlarda, “geçerli bir nedenin bulunduğu” kabul edilir.

Yazarın Belirlenmesi Prosedürü②: Log Silme Yasak

Prosedür①’de yazarın IP adresi açığa çıktığında, yazarın kullandığı sağlayıcıyı (Nifty gibi sabit hat durumunda, Softbank gibi mobil hat durumunda) belirleyebilirsiniz.

Bundan sonra, sağlayıcıya “Bu saatte bu IP adresiyle bağlanan kişinin adresini ve adını açıkla” şeklinde log bilgilerini talep etmek gerekecektir. Ancak burada, zamanla ilgili bir sınırlama sorunu ortaya çıkar. Log bilgilerinin miktarı çok büyük olup, mobil operatörler milyonlarca kişi, geçiş sağlayıcılar ise milyonlarca kişiye ait logları kaydeder. Bu nedenle, sağlayıcılar logları belirli bir süre sonra silmeyi planlarlar. Mobil operatörler yaklaşık 3 ay, sabit hat sağlayıcıları ise en fazla 1 yıl sonra silerler. Bu nedenle, gönderiden dava açılana kadar zaman geçirilirse, bu süre zarfında logların silinme olasılığı ortaya çıkar.

Özellikle MamaSta durumunda, mobil gönderim oranının yüksek olduğu düşünüldüğünde, bu zaman sorunu son derece önemli hale gelir. Gönderiden dava açılana kadar olan süreci mümkün olduğunca hızlı bir şekilde gerçekleştirmek gerekmektedir.

Sağlayıcıdan gönderenin adı gibi bilgilerin açıklanmasını talep ettiğinizde, önemli kişisel bilgiler talep edildiği için, genellikle normal bir sivil dava gereklidir. Normal bir sivil davanın prosedürlerinin tamamlanması genellikle birkaç ay sürer, bu nedenle bu süre zarfında sağlayıcının logları silmemesi için, yani kanıtların kaybolmaması için, logların silinmesini yasaklayan geçici bir tedbir gereklidir.

Ancak, sağlayıcılar genellikle “Adres ve adın açıklanmasını mahkeme yoluyla talep ediyoruz, bu yüzden lütfen logları bir süre daha saklayın” şeklinde bir bildirim gönderildiğinde logları saklarlar, bu yüzden bu kısım genellikle sadece bir bildirimle yeterli olur.

Yazanın Belirlenmesi Prosedürü③: İleti Gönderenin Bilgilerinin Açıklanması Talebi Davası

Erişim kayıtlarının saklanması garanti edildikten sonra, sağlayıcıyı davalı olarak kabul ederek, ileti gönderenin ‘adres, isim, e-posta adresi’ gibi bilgilerinin açıklanmasını talep eden bir dava başlatılır.

İlkeler gereği, sağlayıcılar, ileti gönderenin rızası olmadan, ileti gönderenin bilgilerini açıklamazlar. Sağlayıcı, gerekliliklerin değerlendirmesini yanlış yaparak ileti gönderenin bilgilerini açıklarsa, ileti gönderene karşı tazminat sorumluluğu taşıyabilir ve duruma göre cezai sorumluluk da söz konusu olabilir, bu yüzden sağlayıcılar da dikkatli olurlar.

Bu nedenle, bu dava söz konusu olduğunda, davanın ana tartışma noktası, hedeflenen gönderinin içeriğinin, davacının (bilgi açıklama talep edenin) haklarını ihlal edip etmediği konusunda açık olup olmadığıdır.

https://monolith.law/reputation/provider-liability-limitation-law [ja]

Yazarın Belirlenmesi Prosedürü④: Zarar Tazminat Talebi

Dava kabul edilirse, mahkeme, sağlayıcıya, makale gönderimi sırasında kullanılan abonenin adı, adresi, e-posta adresi vb. bilgileri açıklamasını emreder.

Gönderenin bilgileri açığa çıkarıldı ve gönderen belirlendiğinde, aşağıdaki seçenekler mevcuttur:

• Gelecekte iftira ve hakaret etmeyeceğine dair taahhüt almak
• Zarar tazminatı talep etmek
• Harcanan masrafları (araştırma maliyetleri, avukat ücretleri) talep etmek
• Cezai şikayette bulunmak

Zarar tazminatı talep etmenin dışında da seçenekler vardır ve birden fazla seçeneği seçmek de mümkündür.

https://monolith.law/reputation/calculation-method-of-compensation-for-damages [ja]

Özet

İnternet üzerinde iftira ve hakarete uğradığınızda, zararın yayılmasını ve büyümesini önlemek için hızlı bir şekilde harekete geçmek önemlidir.

Ancak, bu işlemler ve kararlar uzmanlık gerektirir ve karmaşıktır. Kişisel olarak zorla yapmaya çalışmak, daha fazla zaman alabilir ve kanıtların korunması gibi işlemlerin başarısız olma riski vardır.

Iftira ve hakaret önleme konusunda deneyimli bir avukata başvurduğunuzda, hızlı bir yanıt alabilirsiniz. Lütfen erken aşamada danışmayı düşünün.