IoT İşinde Dikkat Edilmesi Gereken Donanım ve Yazılım Yönündeki Yasal Düzenlemeleri Açıklıyoruz

Son yıllarda, IoT (Internet of Things) teknolojisinin hızlı ilerlemesi sayesinde, çeşitli endüstri sektörlerinde cihazlar birbiriyle işbirliği yaparak verimli bir operasyon mümkün hale gelmiştir. Bu nedenle, şirketler IoT teknolojisinin uygulanmasını aktif olarak teşvik etmekte ve iş süreçleri ve ürünlerin yenilenmesi beklenmektedir.

Öte yandan, IoT ile ilgili yasal düzenlemeler ve güvenlik sorunları da birer birer ortaya çıkmakta ve şirketlerden uygun bir yanıt verilmesi talep edilmektedir.

Burada, IoT ile ilgili yasal düzenlemeler ve uyulması gereken noktalar hakkında ayrıntılı bir şekilde açıklama yapacağız.

IoT, İnternet’e Bağlı Ev Aletleri

IoT, “Internet of Things” kelimesinin kısaltmasıdır ve doğrudan çeviriyle “Şeylerin İnterneti” anlamına gelir. Yani, günlük hayatta kullandığımız şeyleri internete bağlayarak, uzaktan kontrol, otomatik tanıma ve otomatik kontrol özellikleri ekleyerek, hayatı daha rahat hale getiren sistemler ve hizmetler anlamına gelir.

Tipik IoT cihazlarına akıllı ev aletleri örnek verilebilir. Evde olmadığınızda akıllı telefonunuzdan kontrol edebileceğiniz robot süpürgeler veya uygulamalarla eşleştirerek yiyecekleri yönetebileceğiniz buzdolapları bunlara örnektir. Ayrıca, Amazon Echo veya Google Assistant gibi, sadece çağrı yaparak uygulamalarla eşleştirip bilgi alabileceğiniz veya ev aletlerini kontrol edebileceğiniz, AI asistan özellikli IoT cihazları da bulunmaktadır.

Bunların hepsi hayatı daha konforlu hale getiren, kullanışlı cihazlardır. Ancak, IoT cihazları, elektrikli ürünler gibi, doğrudan insan vücuduna zarar verebilecek donanım tehlikeleri ve tüketicinin yaşam bilgileri gibi önemli kişisel bilgileri toplayabilme riski olan yazılım tehlikelerini içerir.

Bu nedenle, bir IoT cihaz işine başlarken, donanım ve yazılım düzenlemelerini göz önünde bulundurmanız gerekmektedir.

IoT Cihazlarının Sağladığı Hizmetlerin Donanım Yönünden Yasal Düzenlemeleri

IoT cihazlarının sağladığı hizmetlerde, yazılım ve donanım yönlerinde her ikisi için de önlemler alınması gerekmektedir. Özellikle donanım, doğrudan kullanıcıların fiziksel sağlığını etkileyebileceği için, yasal düzenlemeler daha sıkıdır.

Burada, öncelikle IoT cihazlarının “ev aletleri” olarak yasal düzenlemeleri hakkında bilgi verilecektir.

Elektrikli Ürünler Güvenlik Yasası

Öncelikle, IoT cihazları ev aletleri olduğu sürece, “Elektrikli Ürünler Güvenlik Yasası” (Japonca: 電気用品安全法) düzenlemelerine tabidir. Elektrikli Ürünler Güvenlik Yasası, aşağıdaki 3 noktada düzenlemeler getirmiştir:

1. Bildirim Sistemi
2. Teknik Standartlara Uygunluk Denetimi
3. Uzaktan Kontrol Fonksiyonlarının Güvenliği Onayı

IoT cihazları da dahil olmak üzere elektrikli ürünlerin üretimini veya ithalatını yapan işletmeler, işe başlamadan 30 gün içinde Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’na bildirimde bulunmalıdır (Elektrikli Ürünler Güvenlik Yasası Madde 3[ja]). Bildirim içeriğinde bir değişiklik olduğunda veya işi bıraktığınızda da bildirim yapma zorunluluğunuz vardır.

Üretilecek cihazlar, her bir bakanlık düzenlemesi ile belirlenen teknik standartlara uygun olmalıdır. Ayrıca bu uygunluğun denetlenmesi ve uygun olduğunun onayı olan “PSE işareti”nin gösterilmesi gerekmektedir. PSE işareti olmayan ürünlerin satışı ve sergilenmesi yasadışı olduğu için, işaretin gösterilmesi fiilen zorunludur.

Ayrıca, dışarıdayken akıllı telefonunuzu kullanarak anahtarları açmak gibi, akıllı evlerin gerçekleştirilmesi için uzaktan kontrol fonksiyonlarına sahip IoT cihazlarının varlığı vazgeçilmezdir. Ancak, bu tür cihazları üretmek ve satmak için, teknik standartlar bakanlık düzenlemesi gereği, üçüncü taraf kuruluşların incelemesi ile “tehlike oluşturma ihtimali olmayan” bir karar alınması gerekmektedir.

Tüketici Ürünleri Güvenlik Yasası

“Tüketici Ürünleri Güvenlik Yasası[ja]” (Japonca: 消費生活用製品安全法) kapsamında, genel tüketicilerin günlük yaşamlarında kullandıkları tüketici ürünlerinden tehlike oluşturma ihtimali yüksek olanlar belirlenmiş ve bu ürünler için kazaların raporlanması ve yayınlanması, tekrarlanan kazaların önlenmesi için önlemler alınması zorunlu hale getirilmiştir.

Özellikle, akıllı evlerde kullanılan birçok IoT cihazı tüketici ürünlerine dahildir ve aşağıdaki gibi düzenlemelere tabidir:

1. Ciddi Ürün Kazalarının Raporlanması Zorunluluğu
2. Kaza Bilgilerinin Toplanması ve Nedenlerinin Yayınlanması, Duruma Göre Ürünlerin Gönüllü Geri Çekilme Önlemleri
3. PSC İşareti Sisteminin Uygulanması

Ciddi bir ürün kazası meydana geldiğinde, 10 gün içinde Başbakan’a rapor etme zorunluluğu vardır ve ayrıca kazanın nedenini araştırma ve yayınlama yükümlülüğü vardır. Kaza nedenine bağlı olarak, ürünün gönüllü geri çekilmesi gibi önlemler alınması, bir çaba yükümlülüğü olarak belirlenmiştir.

Ayrıca, tüketici ürünleri arasında, özellikle tüketicilerin bakımını zorlaştıran ve yaşlanma nedeniyle ciddi kazalara neden olabilecek ürünler için, PSC işareti[ja] gösterilerek tüketicilerin özel dikkat göstermeleri istenmektedir.

Ev Ürünleri Kalite Gösterme Yasası

Genel tüketicilerin kaliteyi belirlemekte önemli ölçüde zorlandığı ürünler için, karşılaştırmalı değerlendirmeyi kolaylaştırmak amacıyla, her ürün için gösterim standartları belirlenmiştir.

Örneğin, bir klima durumunda, soğutma ve ısıtma kapasitesi, bölüm adı, enerji tüketimi, yıllık enerji tüketim verimliliği gibi gösterilmesi gereken kategoriler belirlenerek, tüketiciler için karşılaştırmalı değerlendirme daha kolay hale getirilmiştir (Klima | Tüketici Ajansı[ja]).

Akıllı ev cihazları arasında, Ev Ürünleri Kalite Gösterme Yasası’nın düzenlemelerine tabi olanlar vardır ve bu gösterim yükümlülüğüne uymadığınız takdirde, devletten talimat alabilir ve ayrıca işletme adınızın yayınlanma ihtimali de vardır.

Referans: Ev Ürünleri Kalite Gösterme Yasası | Tüketici Ajansı[ja]

IoT İletişim Ağlarına Yönelik Yazılım Yüzünden Yasal Düzenlemeler

IoT cihazlarında, ev aletlerini internete bağlayan bir iletişim ağı oluşturmak zorunludur. Bu nedenle, bir elektrikli ürün olarak düzenlemelere ek olarak, IoT iletişim ağına ilişkin düzenlemelere de uymak zorundasınız.

IoT cihazlarında interneti kullanarak kablosuz iletişim yapılıyorsa, Radyo Yasası ve Telekomünikasyon İş Yasası’nın düzenlemelerine tabi olacaktır.

Radyo Yasası (Japon Radyo Yasası)

Genellikle, bir radyo istasyonu kurmak için İçişleri Bakanı’nın lisansına veya kaydına ihtiyaç duyulur. Ancak, düşük güçlü radyo istasyonları, küçük güçlü radyo istasyonları ve belirli küçük güçlü radyo istasyonları gibi durumlar uygulama dışıdır ve lisans veya kayıt gerekmez.

Akıllı ev aletlerinde, lisans veya kayıt gerektirmeyen “belirli küçük güçlü radyo istasyonları” sıklıkla kullanılmaktadır.

Ancak, lisans veya kayıt gerektirmeyen radyo ekipmanları, önceden standart sertifikası almalı ve İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenen teknik uygunluk işaretini almalıdır. Akıllı ev hizmetlerinde sıkça kullanılan belirli küçük güçlü radyo istasyonları da teknik uygunluk işareti taşıyan radyo ekipmanları olmalıdır.

Telekomünikasyon İş Yasası (Japon Telekomünikasyon İş Yasası)

“Telekomünikasyon İş Yasası[ja]“, telekomünikasyon işinin sağlıklı gelişimini teşvik ederken, iletişim kullanıcılarının rahatlığını ve iletişim gizliliğini korumak için çıkarılan bir yasadır.

“Telekomünikasyon İş Yasası”na göre, internet hattını kullanarak IoT işini yürütmek için önceden İçişleri Bakanı’na bildirimde bulunulması veya kayıt olunması gerekmektedir (Telekomünikasyon İş Yasası Madde 9[ja]).

Radyo Yasası’na göre lisans veya kayıt gerektirmeyen radyo istasyonlarını kullanan IoT cihazları bile, Telekomünikasyon İş Yasası’na göre kayıt veya bildirim gerekebilir. Hizmetin, başkalarının iletişimini aracılık ederek başkaları için sağlanıp sağlanmadığı, kayıt veya bildirim gerekliliğinin belirlenmesinde bir kriter olabilir.

Örneğin, bir bakım kamerası, kullanıcının iletişimini aracılık ederek kamera görüntülerinin kullanıcının akıllı telefonuna vb. sağlanması nedeniyle, kayıt veya bildirim gereklidir. Öte yandan, bir kalabalık tespit sistemi, kullanıcının iletişimini aracılık ederek bilgi almadığı için, kayıt veya bildirim gerekmez.

Kayıt veya bildirim gerekliliği, sunulan işe bağlı olarak bireysel olarak belirlenmelidir. İçişleri Bakanlığı “Telekomünikasyon İş Giriş Kılavuzu”[ja]nu referans alarak, gerektiğinde Genel İletişim Bürosu’na başvurun.

IoT ile Toplanan Kişisel Bilgiler Hakkında Düzenlemeler

IoT cihazları kullanıcıların yaşamıyla bağlantılıdır ve özel yaşam verilerini toplar, bu nedenle gizlilik sorunları kaçınılmazdır.

• Klima, hangi saatlerde açıldığından evde geçirilen süreyi belirler
• Televizyon, izlenen programlardan kişinin tercihlerini ve ilgi alanlarını belirler
• Yüksek fonksiyonlu tartılar, kilo, vücut yağ oranı, kas kütlesi gibi detaylı vücut verilerini belirler

Bu şekilde toplanan kişisel bilgileri korumak için, 2022 Nisan’ında (Gregorian takvimine göre 2022) ‘Japon Kişisel Bilgi Koruma Yasası’ değiştirildi. Kişinin haklarının korunmasını güçlendirirken, işletmelerin sorumluluklarını artırır ve veri kullanımını teşvik eder.

IoT hizmetleri tarafından toplanan verilerin nasıl kullanılacağına ilişkin ayrıntılı bir açıklama için lütfen aşağıdaki makaleye bakın.

İlgili makale: IoT hizmetleri tarafından toplanan verilerin kullanımı ve yasal sorunlar[ja]

Düzenlemelerin Yoğun Olduğu IoT İşinde, Yazılım ve Donanım Konularında Güçlü Avukatlara Danışın

IoT işine başlarken, cihazları elektrikli ürünler olarak düzenleyen yasaların yanı sıra, iletişim ağlarına ilişkin yazılım üzerindeki yasal düzenlemelere ve ayrıca kişisel bilgi koruma yasalarına da dikkat etmek gerekmektedir.

Bu yasal düzenlemeleri anlamadan IoT işine başlarsanız, sadece ceza almakla kalmaz, aynı zamanda ürün kazaları veya bilgi sızıntıları gibi büyük sorunlara da yol açabilir.

IoT işinde çok sayıda düzenleyici yasa vardır. Kendi hizmetinizi başlatmadan önce, hangi yasaların ilgili olduğunu anlamak için geniş bilgiye sahip bir avukata danışmalısınız.

Hukuk Büromuzun Sunduğu Çözümler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle IT ve hukuk alanlarında geniş deneyime sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, IoT işletmeleri giderek daha fazla dikkat çekmekte ve hukuki denetim ihtiyacı artmaktadır. Büromuz, IoT işletmeleri için çözüm sunmaktadır.

Monolith Hukuk Bürosu’nun hizmet verdiği alanlar: IT ve Girişim Şirketlerine Hukuki Danışmanlık[ja]