Гэмт хэрэг үйлдсэн, өмнө нь ял сонссон тухай үнэн нэр төрлийн мэдээллийг хэдэн хугацаанд устгах вэ?

Таны хувийн мэдээлэл, тухайлбал таны гэмт хэрэг үйлдсэн түүх эсвэл өмнө нь бүртгэгдсэн хэргүүд интернетэд таны бодит нэрээр ил болон танигдаж эхэлбэл, ажилд орох болон шилжилт хөдөлгөөн хийх үйл ажиллагаа амжилтгүй болох, ажилд гарахад сөрөг нөлөөлөх, харилцаа эсвэл гэрлэлт хийхэд хүндрэл учрах, орчин тойрондоо доромжлолд өртөж гэр бүлийнхэнд таагүй байдал үүсгэх, түрээслэх орон сууц олдохгүй болох зэрэгтэй тулгарч, маш их хүндрэлтэй байдалд орох болно.

Гэмт хэрэг үйлдсэн түүх болон өмнө нь бүртгэгдсэн хэргүүдийн мэдээллийг устгахтай холбоотой, тухайлбал гэмт хэрэг гарснаас хойшхи хугацаа болон устгах амжилттай эсэх нь онцгой чухал хүчин зүйл болдог талаар энэхүү нийтлэлд тайлбарлана.

Гэмт хэрэг үйлдсэн түүх болон өмнөх гэмт хэрэгт холбогдох мэдээллийг устгах ба харьцуулан тэнцвэржүүлэх

Эхлээд, гэмт хэрэг үйлдсэн түүх болон өмнөх гэмт хэрэгт холбогдох мэдээллийг устгах нь хугацаанд хязгаарлагдахгүй, ерөнхийлөг дүрмийн хүрээнд яаж хэрэгждэг талаар товч тайлбарлаж өгье.

Гэмт хэрэг үйлдсэн түүх болон өмнөх гэмт хэрэгт холбогдох мэдээлэл нь хувийн нууцын мэдээлэл учраас, хувийн нууцын эрхийн нэг хэлбэр болох “сэргээн засах эрхийг хамгаалах” ашиг сонирхлыг дэвшүүлж, устгах хүсэлт гаргах боломжтой.
Хувь хүн бүрт хувийн нууцын эрх нь хамгаалагдсан байдаг ч, нийтлэл болон мэдээний байршуулалт нь илэрхийлэл эрх чөлөөний үндсэн дээр хийгддэг учраас, гэмт хэргээ төлөөд нийгэмд дахин нэгдсэн байсан ч эдгээр хоёр эрхийн тэнцвэр нь асуудал болдог.

Гэмт хэрэг үйлдсэн түүх болон өмнөх гэмт хэрэгт холбогдох мэдээллийн устгал нь “харьцуулан тэнцвэржүүлэх” онолын үндсэн дээр шийдвэрлэгддэг бөгөөд, түүний стандартууд нь тухайн хүний нийгэмд эзлэх байр суурь болон нөлөөллийн хамт, ерөнхийдөө:

• Хэргийг үүсгэсэн эсэх
• Гэмт хэрэг үйлдэгдсэнээс хойшхи хугацаа
• Сэргээн засахад хичээл зүтгэл гаргаж байгаа эсэх
• Устгах шаардлага байгаа эсэх

гэсэн үзүүлэлтүүдээс нийтлэгдүүлэн шийдвэрлэгддэг байна.

Өөрөөр хэлбэл, “ингэснээр устгалд хамрагдах боломжтой” гэсэн тодорхой нэг хэмжээ биш, харин тухайн хүний нөхцөл байдлыг харгалзан, стандартуудыг харьцуулж, тэнцвэржүүлэн шийдвэрлэдэг болно. Энэхүү ерөнхий стандарт болон шийдвэрлэх хүрээлэнгийн талаар бид өөр нийтлэлд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байдаг.

https://monolith.law/reputation/delete-arrest-history[ja]

Гэсэн хэдий ч, энэ нь гэмт хэрэг үйлдсэн түүх болон өмнөх гэмт хэргийн түүхтэй хүмүүсийг “өөрийн нэрээр нийтлэгдсэн мэдээллийг устгуулах боломжтой юу” гэсэн асуудалд хариултгүй, сандаргасан байдалд орхиж магадгүй юм. Түүнчлэн, “өөрийн хувьд хэдэн жилийн дараа устгалд хамрагдах боломжтой вэ” гэсэн асуулт тавих нь тодорхой.

Хувийн мэдээлэл нь “нийгэмд хамааралтай асуудал” гэж үзэгдэхгүй болох хугацаа хэр удаан байх ёстой вэ гэдэг нь хамгийн их сонирхол татдаг зүйл юм. Тиймээс, янз бүрийн жишээг дурдан, тухайн тохиолдолд дээрх стандартуудыг хэрхэн хэрэглэж байгааг харах замаар, хэдэн жилийн хугацаа шаардлагатай болохыг тодорхойлохыг хүсч байна.

Google хайлтын системд хүүхдийн худалдан авалт ба порнографийн эсрэг хууль зөрчсөн гэмт хэргийн мэдээллийг устгах хүсэлтийг татгалзсан тохиолдол

Хүүхдийн худалдан авалт ба порнографийн эсрэг хууль зөрчсөн гэмт хэргээр 500,000 иений (Japanese yen) торгууль төлөх шийтгэлд хүргэгдсэн эрэгтэй нь, хэргийн гарснаас 3 жилийн дараа ч гэсэн өөрийн нэрийг хайхад баривчлагдсан үеийн мэдээлэл гарч ирдэг байсан тул, өөрийн баривчлагдсан тухай мэдээллийг Google хайлтын системээс устгуулахыг Америкийн Google компанид хүссэн. Токиогийн өндөр шүүх нь 2016 оны долдугаар сард (2016), Сайтамагийн дүүргийн шүүхийн мэдээллийг устгах түр хориг арга хэмжээний шийдвэрийг (энэ нь ‘мартагдах эрх’ шийдвэр гэж нэрлэгддэг) цуцалсан байна.

Хүүхдийн порнографийн хэргийн нийтийн хугацаа 3 эсвэл 5 жил (Japanese Criminal Procedure Law-ийн 250-р зүйл) байдаг учраас, эрэгтэй тал “Энэ хэргийн хувьд, нийтийн хугацаа нь дууссаны дараа, нийтийн зөвтгөл хумигдаж, нийтийн ач холбогдол алга болно (өөрөөр хэлбэл, хууль бус үйлдлийн саад болох шалтгаан алга болно) гэж үзэж болох бөгөөд энэ хайлтын системийн үр дүнгийн харуулт нь хууль бус болно” гэж үзсэн ч, Токиогийн өндөр шүүх…

Энэхүү гэмт хэрэг нь хүүхдийг худалдан авах үйлдэл бөгөөд энэ нь хүүхдийн эрүүл саруул өсөлт, хөгжилтэй холбоотойгоор нийгмийн анхаарлыг татаж, уг үйлдлийг зогсоох болон хяналт тавихад чиглэсэн юм. Түүнчлэн энэ нь тодорхойгоор охидын хүүхдийг асран хамгаалагч эцэг эхчүүдийн хувьд чухал асуудал болох нь тодорхой. Энэхүү гэмт хэргийн онцлог шинж чанартай холбогдуулан, хэрэв үйлдэл гарснаас хойш 5 жилийн хугацаа өнгөрсөн ч, эсвэл тал нь иргэн байсан ч, торгуулийг төлсний дараа 5 жил өнгөрөөгүй бөгөөд ялын шийтгэл хүчингүй болоогүй байна (Японий Хууль зүйн 34-р зүйлийн 2-р хэсэг 1-р заалт) гэдгийг харгалзан үзвэл, энэхүү гэмт хэрэг нь одоо ч нийтийн эрх ашгийн холбогдолтой асуудал байх ёстой.

(Токиогийн Дээд Шүүхийн 2016 оны 7-р сарын 12-ны шийдвэр)

Энд дурдагдсан “Японий Хууль зүйн 34-р зүйлийн 2-р хэсэг 1-р заалт” нь дараах байдлаар байна.

Японы Хууль зүйн 34 дүгээр зүйлийн 2 (Japanese Criminal Code Article 34-2)
1. Хорих ялын хэрэгжилтийг дуусгасан эсвэл түүнийг хэрэгжүүлэхээс чөлөөлөгдсөн хүн нь торгууль буюу түүнээс дээш ял шийтгэлд ороогүй бол тэрхүү ялын шийтгэл нь арван жилийн дараа хүчин төгөлдөр бус болно. Торгуулийн ялын хэрэгжилтийг дуусгасан эсвэл түүнийг хэрэгжүүлэхээс чөлөөлөгдсөн хүн нь таван жилийн дараа мөн адил торгууль буюу түүнээс дээш ял шийтгэлд ороогүй бол, тэрхүү ялын шийтгэл нь хүчин төгөлдөр бус болно.

Гэмт хэрэгт холбогдуулан хийгдсэн мэдээллийг устгах хүсэлтийг гаргах хугацаа нь гэмт хэргийн хүндрэл ба нийгэмд үзүүлэх нөлөөнөөс хамаарч өөрчлөгдөх бөгөөд, хөнгөн гэмт хэргийн хугацаа богино, хүнд гэмт хэргийн хугацаа урт байх нь зүйтэй гэж үзэх нь зөв юм.

Гэмт хэргийн хүндрэл ба нийгэмд үзүүлэх нөлөө нь зөвхөн гэмт хэргийн нэр төрөлөөр тодорхойлогддоггүй учраас, гэмт хэргийн үйлдэл, үр дагавар, шийтгэл зэргээс шалтгаалан устгах хүсэлтийг гаргах хугацаа өөрчлөгдөх ёстой гэж үзэх хэрэгтэй.

Гэсэн хэдий ч, Японы Хууль зүйн 34 дүгээр зүйлийн 2-ын 1-р хэсгийг стандарт болгон авч үзвэл, торгуулийн ял нь мөнгөний хэмжээнээс үл хамааран таван жил, хорих ял нь хугацааны урт богиноос үл хамааран хэрэгжилт дууссанаас хойш арван жил өнгөрөөгүй бол устгах хүсэлт гаргаж болохгүй болдог. Энэ нь тодорхойгүй буруу гэж хэлж болох юм.

Японы Дээд Шүүх (Nonfiction “Reversal” verdict) нь “Хүн нь ял сонссоны дараа эсвэл ял эдлэсний дараа нэг иргэн хэвээр нийгэмд дахин нэгдэхийг хүлээж байгаа учраас, тэр хүн нь өмнөх гэмт хэрэгтэй холбоотой мэдээллийг ил болгосноор шинээр бүтээж буй нийгэмдээ амар тайван байдлыг алдагдуулж, дахин сэргэхэд саад болох эрхтэй” гэж тайлбарласан бөгөөд урт хугацааны нэмэлт шийтгэлд суурилсан биш байна.

Дараа нь, Японы Дээд Шүүх мөн гомдлыг хаягдуулж, Сайтама орон нутгийн шүүхийн анхны шийдвэрийг цуцалсан боловч, гэмт хэргийн үүссэн хугацаанаас илүүтэйгээр, хүүхэд худалдан авах үйлдлийн гэмт хэргийн нэр төрөл шийдвэрийг гаргасан гэж үзэж байгаа бөгөөд “Юмсан санааны хэргүүдийг ил болгох нь дээр” гэсэн үзэл санааг илэрхийлсэн саналууд гарч ирсэн.

Хэрэв ингэж байгаа бол, Японы Дээд Шүүх өөрийнхөө харьцуулах, жинлэх зарчмыг зөрчсөн гэж үзэж болно, гэхдээ шийдвэрийг анхааралтай уншихад “Энэхүү хайлтын үр дүн нь гомдол гаргагчийн амьдарч буй аймгийн нэр болон гомдол гаргагчийн овог нэрээр хайхад гарч ирэх үр дүнгийн зөвхөн нэг хэсэг байгаа тул, энэхүү мэдээлэл дамжих хүрээ нь тодорхой хязгаартай байх” гэж байна.

Өөрөөр хэлбэл, “Нэр болон аймгийн нэрээр хайхад зөвхөн тухайн хүний баривчлагдсан талаарх мэдээлэл олддог учраас, мэдээлэл дамжих хүрээ хязгаартай” гэсэн шийдвэрийг гаргах боломжтой гэсэн ойлголт юм. Энэ нь өмнөх шийдвэрүүдтэй зөрчилдөөгүй байдаг.

“Тодорхойгүй олон нийтийн хүмүүс тухайн хүнийг тухайн хэргийн үндсэн хүн гэж таних боломжтой эсэхийг үндэслэн шийдвэрлэх ёстой” (Японы Дээд Шүүхийн 2003 оны 3-р сарын 14-ний шийдвэр) гэж заасан байдаг.

Тэгвэл, хэрэв зөвхөн нэрээр хайхад мэдээлэл олддог бол, өөрөөр хэлбэл, мэдээлэл дамжих хүрээ хязгаартай бус бол ямар шийдвэр гаргагддаг вэ? Мөн, хэрэг үүссэнээс арван жил ба түүнээс дээш хугацаа өнгөрсөн тохиолдолд ямар шийдвэр гаргагддаг вэ?

Google хайлтын системд шүүхийн шийдвэрээр шүдний эмчийн хууль бус үйлдлийг арилгуулахыг зөвшөөрөөгүй нэг жишээ

Ёкохама хотод өөрийн эмнэлгийг нээсэн шүдний эмч эрэгтэй нь интернетээр өөрийн нэрийг хайхад, өнгөрсөн үед шүдний эмчийн хууль зөрчсөн гэх шүүхийн шийдвэрээр баривчлагдаж, 500,000 иенийн торгууль төлсөн байдал нь харагдаж байгаа тул, Google-ийг удирдаж буй Америкийн Google компанид хайлтын үр дүнг устгахыг хүссэн байна.

Энэ шүдний эмч нь шүдний эмчийн мэргэжилгүй хүнийг үзлэг хийлгэсэн гэх шалтгаанаар баривчлагдаж, 500,000 иенийн торгууль төлсөн боловч, баривчлагдсан тухай мэдээлэл сонинд нийтлэгдэж, интернетээр тархсан байна. Энэ үр дүнд 10 гаруй жилийн дараа ч өвчтөн багасаж, ажлын байрны зард хариу ирэхгүй байгаа зэрэг хохирол учирсаар байгаа тул устгахыг хүсч шүүхэд хандсан боловч, анхны шатны шүүхийн шийдвэр “хохирлын хэмжээ нь их биш” гэж үзэж, устгахыг зөвшөөрөөгүй байна.

Энэ хэргийн апелляцийн шатны шүүхийн шийдвэрт, Токиогийн дээд шүүх нь Ёкохамагийн газар дундын шүүхийн шийдвэрийг дэмжиж, “Одоо ч шүдний эмчийн мэргэжлийн чанарыг холбогдуулан, нийтийн эрх ашгийн хүрээнд байгаа” гэж үзэж, эрэгтэйн апелляцийг татгалзсан байна. Бусад жишээг харахад, мэргэжлийн үнэмлэхтэй холбоотой гэмт хэргийн өмнөх түүх болон баривчлагдсан түүх, өөрөөр хэлбэл, мэргэжлийг буруу ашигласан гэмт хэргүүдэд шүүхийн шийдвэр хатуу байгаа нь харагдаж байна. Энэ нь “нийгмийн байр суурь болон нөлөөллийг” харгалзан үзсэн үр дүн бөгөөд “нийгмийн хэвийн иргэн болон дахин нийгэмд эргэн орох” (Сайн дурын: Японы дээд шүүхийн “Хувиргалт” шийдвэр) үедээс ялгаатай шаардлага тавигдаж байгаа нь тодорхой болно.

Устгагдсан жишээнүүд

Өмнө нь бичсэнчлэн, гэмт хэргийн үнэн зөв мэдээллийг устгахад шаардлагатай хугацааны тухай тодорхой заалт байдаггүй. Энэ нь ерөнхийдөө хүний нэр төрийн эрхийг хамгаалах хүсэлтээр шийдвэрлэгддэг. Ингэхдээ, интернет дээрх мэдээллийг устгах нь ерөнхийдөө түр хориг арга хэмжээний процессоор хийгддэг боловч, энэ процесс нь нууцлалтай байдаг.

https://monolith.law/reputation/provisional-disposition[ja]

Тиймээс, хугацааны өнгөрөлтийг үндэслэн шийдвэрлэх жишээнүүд нь нууцлалтай процесс доторхи шүүхийн шийдвэрүүдээр цугларсан байдаг бөгөөд гэмт хэргийн үнэн зөв мэдээллийг устгах хүсэлт нь ихээр тавигддаг ч, хуульчдын дунд мэдээллийг хуваалцах нь хангалттай байдаггүй. Зөвхөн судалгааны бүлгүүдэд өөр өөрийн туршлагыг хуваалцах боломжтой. Мөн шүүхийн шийдвэрүүд нь зарчим ёсоор нийтэд ил болдоггүй учраас, объектив шинжилгээ эсвэл дүгнэлт хийх боломжгүй байдаг.

Хувийн нууцын асуудал учраас, маш нарийн тодорхой жишээнүүдийг танилцуулах боломжгүй боловч, “ажил мэргэжил”, “гэмт хэрэг”, “шүүхийн шийдвэр”, “ойролцоо хугацаа” гэсэн үзүүлэлтүүдийг үндэслэн, устгагдсан жишээнүүдийг дурдъя.

Устгагдсан жишээнүүд ба гэмт хэрэг, шүүхийн шийдвэр, ойролцоо хугацаа

Устгагдсан жишээнүүд олон байдаг ч, жагсаалтласан нь их утга учиргүй байж болох юм. Энэ нь олон янзын хүчин зүйлсийг харьцуулан үзсэний үр дүн бөгөөд бүх хүчин зүйлс нь бүрэн адилхан тохиолдол байдаггүй.

Мөн, дээрх жишээнүүдэд, жишээ нь, үйл ажиллагааг зогсоосон 6 сарын дараах бүртгэлтэй нягтлан бодогчийн хувьд, шийдвэр гарснаас 5 жил өнгөрсөн ч мэдээллийг устгахыг зөвшөөрсөн байж болох юм. Тэгвэл, далд камертай бичлэг хийсэн өөрийн бизнес эрхлэгчийн хувьд, бусад хүчин зүйлсээс шалтгаалан 5 жил өнгөрсөн ч устгахыг зөвшөөрөөгүй байж болох юм.

Илүүтэйгээр, “устгагдсангүй жишээнүүд” дээр нарийвчлан судалж, жишээлбэл “ихэрлэлтэй ажиллаж байгаа нь ийм байна” гэж онцлон тэмдэглэх, “устгах шаардлагатай байдлыг” нарийвчлан тодорхой тайлбарлах зэрэг, туршлагад суурилсан үр дүнтэй арга хэмжээг хуульчид тус бүрд нь тохирсон байдлаар бодож олох, хариу үйлдэл хийх чадвар нь үр дүнг хэрхэн нөлөөлөх вэ гэдгийг хэлж болно.

Түүнчлэн, хэргийг үлдээсэн эсвэл буруутай шүүхийн шийдвэр гараагүй жишээнүүд, тодруулбал, буруу баривчлагдсан баривчлалын түүхийг устгах талаар доорхи нийтлэлд дэлгэрэнгүй тайлбарласан байдаг.

Гэмт хэргийн түүх эсвэл өмнөх бүртгэлтэй мэдээллийг устгах нь маш онцгой мэргэжлийн чиглэл бөгөөд энэ салбарт туршлагатай хуульчидтай зөвлөгөө авах, хандаж хэрэгтэй юм.